۲-۱۵-۲ علل ایجاد اثر شلاقی
برای درک بیشتر اثر افزایش تغییر پذیری در زنجیره تامین و این که، اثر شلاقی چه زمانی ایجاد می شود فرض کنید در یک زنجیره تامین، عمده فروش به عنوان یکی از عناصر فعال در زنجیره سفارش ها را از خرده فروش دریافت می کند و به تامین کننده خود یعنی توزیع کننده سفارش می دهد.عمده فروش برای تعیین مقدار این سفارش ها باید تقاضای خرده فروش را پیش بینی نماید. اگر عمده فروش به داده های تقاضای مشتری دسترسی نداشته باشد باید از سفارش های خرده فروشی برای پیش بینی خود استفاده کند و تغییر پذیری سفارش های خرده فروش به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از تغییر پذیری در تقاضای مشتری می باشد، عمده فروش مجبور است موجودی اطمینان بیشتری نسبت به خرده فروش نگه دارد. یا به منظور تامین سطح خدمتی همانند سطح خدمت خرده فروش ظرفیت بالاتری را حفظ نماید. از مفاهیم فوق می توان این گونه نتیجه گرفت که سفارش های بین عناصر و اعضای زنجیره تامین منعکس کننده تقاضای واقعی مشتری نهایی نمی باشد. این تحلیل را می توان به عناصر بالادستی زنجیره یعنی به توزیع کننده و تولید کننده نیز تعمیم داد.
لی و همکاران [۲۲]چهار علت مهم در وقوع اثر شلاقی را شناسایی نمودند:
۱) به روز کردن پیش بینی تقاضا
۲) سفارش دهی دسته ای
۳) نوسان قیمت
۴) سهمیه بندی و بازی کمبود.
علاوه بر چهار عامل فوق سوزا،زیک و چویانگ، دو عامل دیگر را نیز به آنها اضافه نمودند این عوامل عبارتند از:
۵) محدودیت های ظرفیت
۶) هماهنگی ضعیف
۲-۱۵-۳ راه های کاهش اثر شلاقی
پس از شناسایی عواملی که سبب بروز و رشد اثر شلاقی می شوند، می توان پیشنهادهایی برای کاهش این اثر یا از بین بردن تأثیر آن ارائه کرد، سه گام مهمی را که سازمان ها می توانند برای کاهش دادن اثر شلاقی در زنجیره تامین بکار گیرند عبارت است از این که سازمان ها بایستی با یکدیگر تبادل و تسهیم اطلاعات داشته باشند. تا به این وسیله اطلاعات مربوط به تقاضا از بخش های پایین دستی زنجیره به قسمت های بالادستی آن جریان یابد. به طوری که این تسهیم اطلاعات سریع و دقیق باشد. دومین قدم برای کاهش اثر شلاقی، هم ترازی کانال می باشد. که عبارت است از هماهنگی قیمت ها، طرح ریزی موجودی و مالکیت بین قسمت های مختلف در زنجیره تامین. سومین مرحله برای کاهش اثر شلاقی، بهبود کارایی عملیاتی است. که به کاهش در زمان های تحویل و کاهش هزینه ها از قبیل هزینه های ثابت سفارش دهی اشاره دارد.
برخی از محققین علاوه بر موارد فوق نیز پیشنهادهایی را بیان می کنند. این پیشنهادها شامل کاهش عدم قطعیت، کاهش تغییرپذیری فرایند تقاضای مشتری و ایجاد همکاری های راهبردی است.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

کاهش عدم قطعیت:

یکی از پیشنهادهای همیشگی برای کاهش یا حذف اثر شلاقی کاهش دادن عدم قطعیت در سرتاسر زنجیره تامین با بهره گرفتن از متمرکز کردن اطلاعات تقاضا است، یعنی اطلاعات کاملی درباره تقاضای واقعی مشتری برای هر مرحله از زنجیره تامین فراهم باشد.

کاهش تغییرپذیری:

اثر شلاقی را می توان با کاهش تغییرپذیری ذاتی فرایند تقاضای مشتری کاست. برای مثال اگر بتوان تغییرپذیری تقاضایی را که خرده فروش مشاهده می کند کاهش داد. حتی اگر اثر شلاقی رخ دهد، تغییرپذیری تقاضایی که به دست عمده فروش می رسد نیز، کاهش خواهد یافت.

همکاری های راهبردی:

اثر شلاقی را می توان با ایجاد همکاری های راهبردی از بین برد. این همکاری های راهبردی، شیوه تسهیم اطلاعات و مدیریت موجودی در زنجیره تامین را تغییرمی دهد و احتمالاٌ تأثیر اثر شلاقی را از بین می برد. [۷]

مرور مبانی نظری سیستم داینامیک [۴۶]

روش شناسی پویایی شناسی سیستم با ادعای شناخت ساختارِ اصلی تعیین کننده رفتارهای اجتماعی، اقتصادی و فنی، پژوهشگران حوزه های مختلفی را به سوی خود جلب کرده است.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
بی تردید، مبانی فلسفی و نظری پویای یشناسی سیستم یا همان پیشفرض های آن، در نحوه اجرای فرایند مدل سازی برای تبیین و سناریوسازی مسائل مختلف، نقش مهمی ایفا خواهد کرد؛ به گونهای که ممکن است فرایند مدل سازی و خروجی آن با مبانی مختلف، تغییر کند و با انتظارات مدل ساز از این روش شناسی، در تناقض افتد.
یکی از بهترین راه نظم بخشیدن به واکنش های صحیح و سریع مسائل مربوط به سیستم ها ثبت و بررسی نقاط مهم عملکردی آنها به شکل سناریویی از آینده است که رفتار گذشته و حال محیط سیستم را ملاک قرار می دهد،ثبت این سناریو نیازمند بکارگیری دانش و تکنیکی است که با بهره گیری از نگرش سیستمی مشکلات را به درستی شناسایی و در جهت حل معضلات پیش آمده سریع ترین و صحیح ترین واکنش را نشان می دهد این دانش پویایی های سیستم نام دارد.
در این بخش ، ابتدا به بیان تاریخچه و تعاریف پایه ای علم پویایی های سیستم از جمله ساختار، روش مدل سازی، تأخیرات مواد و اطلاعات و همچنین الگوهای اولیه رفتار پویا پرداخته شده و کاربرد پویایی های سیستم در مدیرت زنجیره تامین مورد بررسی قرار گرفته است. [۸]
۲-۱۶-۱ تاریخچه پویایی های سیستم و کاربرد آن در مدیریت زنجیره تامین
رویکرد پویایی سیستم ها در اوایل سال های دهه ۶۰ توسط فارستر معرفی شد. ایده اولیه شکل گیری این حوزه پروژه ای بود که فارستر برای شرکت جنرال الکتریک انجام داد. در این پروژه سئوال کارفرما این بود که چه عواملی باعث نوسان در سیستم موجودی وانبار و به تبع آن نیروی انسانی شرکت می شود. تحقیقی که فارستر برروی این موضوع انجام داد این ایده را شکل داد که از قواعد موجود در کنترل سیستم ها در حوزه مهندسی برق و مکانیک می توان برای سیستم های اجتماعی نیز بهره گیری نمود. در این رویکرد تصویری از سیستم بر اساس بازخوردها و تأخیرهای موجود ایجاد می شود تا رفتار پویای سیستم ها ی پیچیده فیزیکی زیستی و اجتماعی بهتر فهمیده شود. در اینجا می توان گفت مهم ترین اصل اساسی که پویایی سیستم ها بیان می دارد این است که بازخوردها و تأخیرها رفتار سیستم ها را می سازند و پویایی رفتار سیستم نتیجه ساختار حاکم بر آن است.
منطق اصلی پویایی های سیستم مدل کردن ساختار سازمان ها با نمودارهای انباشت و جریان،ترکیب شده با ارتباطات علی و معلولی می باشد. رفتار سیستم در دنیای واقعی از طریق شبیه سازی کامپیوتری مورد بررسی قرار می گیرد. استرمن در کتاب پویایی شناسی سیستم تفکر سیستمی و مدل سازی برای جهان پیچیده این گونه بیان می کند که پویایی های سیستم روشی برای افزایش یادگیری در زمینه سیستم های پیچیده بوده و همچنین به عنوان یک روش برای درک پیچیدگی سیستم های پویا و طراحی سیاست های اثر بخش می باشد[۸]

مزایای استفاده از رویکرد پویایی های سیستم

مزایای بکارگیری رویکرد بکارگیری پویایی های سیستم در مدل سازی سیستم های پیچیده را می توان به صورت زیر بیان نمود:
۱) به دلیل رویکرد تحلیلی و انتقادی در فرایند مدل سازی، این فرایند درک بهتری از ساختار سیستم را فراهم می کند. در جریان این فرایند مدل ساز و تیم کارفرما درگیر در فرایندی می شوند که هدف آن بهبود مداوم مدلی است که از واقعیت ارائه می شود. شبیه سازی سیستم معمولا منجر به درک جدیدی از رفتار و ساختار سیستم می شود که در دور بعدی امکان تهیه مدل های کامل تری را فراهم می سازد. این یک امتیاز بزرگ برای مدل های پویایی سیستم ها است که در آن مدل سیستم به صورت جعبه سفید(به معنای آن که روابط علی بین اجزاء توضیح داده می شود) تهیه می شود. در مقابل مدل های ریاضی که معمولا جعبه سیاهی(روابط ریاضی و آماری بین متغیرها بدون توضیح ساختار رفتاری)از مساله را ارائه می دهد.
۲) مدل های پویایی سیستم ها امکان وارد کردن متغیرهای کیفی و کمی را به طور همزمان در سیستم فراهم می کند. این امتیاز مهمی است که در مدل های ریاضی پیاده سازی آن بسیار مشکل است. فارستر در ابتدای کار خود درک کرده بود که پویایی سیستم ها باید بر مبنای یک رویکرد تجربی و بر اساس شبیه سازی رایانه ای شکل گیرد. این رویکرد باعث می شود تا با نوشتن معادلات غیر دقیق برای متغیرهای کیفی و شبیه سازی عددی آن تأثیر این متغیرها بر روی کل سیستم درک شود.

ساختار و متدولوژی پویایی های سیستم

رفتار یک سیستم از ساختار آن ناشی می گیرد. ساختاری که شامل حلقه های بازخورد،انباشت ها،جریان ها و غیر خطی هایی است که بوسیله تعامل ساختار فیزیکی و بنیادی سیستم با فرایند تصمیم گیری از عوامل فعال آن بوجود می آید. در واقع آنچه در مدل سازی مهم است به صورت مواردی است که در قالب گام های زیر تعیین می گردد.
الف)تعریف مسئله: محقق در این مرحله بایستی به سؤالاتی از قبیل این که، چه چیزی را می خواهد بررسی نماید و چرا برای وی مهم شده است و یا این که، متغیرهای اصلی سیستم چه می باشند و محدوده زمانی مورد مطالعه مسئله چیست و سؤالات متعدد دیگر از این قبیل پاسخ دهد.
ب)شبیه سازی مدل: محقق در این مرحله پس از شناسایی و تعریف نوع متغیرها، مدل کردن حلقه های علت و معلولی و ترسیم نمودار جریان،به فرموله کردن مدل، تعیین مقادیر اولیه متغیرها،تست تطابق مدل و رفتار واقعی سیستم و هم چنین تحلیل حساسیت مدل در برابر رفتارهای مختلف می پردازد.
ج)بررسی سیاست ها و تصمیم گیری:در این مرحله روش های تصمیم گیری در خصوص سیستم و اینکه چه شرایط وحالتهایی ممکن است رخ بدهد و چه معیارهایی برای تصمیم گیری های بهتر می توان تعریف کرد و نحوه تعریف آنها در مدل مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد.

مدل­سازی درپویایی سیستم