اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ‏ ۱۳۴
۴-نظریه فرفوریوس ۱۳۵
تبیین و گزارش آراء ‏ ۱۳۵
نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه ۱۳۵
اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ‏ ۱۳۶
۵-نظریه مشائین ۱۳۶
تبیین و گزارش آراء ‏ ۱۳۶
نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه ۱۳۷
اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ‏ ۱۴۰
۶-نظریه متأخرین ۱۴۲
تبیین و گزارش آراء ‏ ۱۴۲
‏نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه ۱۴۳
اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ۱۴۴
۷-خداوند به معلول اول علم تفصیلی و به ماسوای آن علم اجمالی دارد ۱۴۵
تبیین و گزارش آراء ۱۴۵
نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه ۱۴۶
اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ۱۴۷
۸-نظریه شیخ اشراق ۱۴۷
تبیین و گزارش آراء ۱۴۷
نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه ۱۴۹
اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ۱۵۱
نظریه صدرالمتألهین ۱۵۲
خلاصه نظریه ملاصدرا ۱۵۲
شیوه حکمای پیشین ۱۵۲
شیوه عرفا ۱۵۴
رابطه صور با ذات حق‌تعالی ۱۵۶
روش میان‌رشته‌ای صدرا و تلفیقی از سه منبع معرفتی عرفان قرآن و برهان ۱۵۶
عرفان در مسئله علم الهی ۱۵۶
برهان در مسئله علم الهی ۱۵۷
قرآن در مسئله علم الهی ۱۵۷
‏چگونگی استفاده صدرا از منابع معرفتی مختلف (مقام گرداوری و یا مقام داوری) ۱۵۸
‏استفاده روشمند و کثرت گرایانه از آراء اندیشمندان سلف ۱۶۰
‏بیان آراء دیگران با ذکر صاحبان آراء ۱۶۰
‏‏‏نقد و بررسی روشمند آراء بر اساس مبانی فکری هر نظریه ۱۶۰
اصلاح و ویرایش آراء به‌منظور برگزیدن جنبه‌های قابل‌قبول آراء ۱۶۱
‏ روش تعلیمی و تشکیکی ملاصدرا بر اساس مبنای قوم و اصالت وجود ۱۶۱
نتیجه‌گیری فصل چهارم ۱۶۳
نتیجه‌گیری کلی ۱۶۴
آزمون فرضیه ۱۶۵
منابع و مأخذ ۱۶۶
مقدمه و روش تحقیق
مقدمه و ضرورت تحقیق
حکمای پیش از صدرا به‌صورت محدود از قرآن و عرفان در تأیید نظریات فلسفی خود استفاده می‌نمودند، اما این جریان در دوران سهروردی گرایش‌های عرفانی شدیدتری پیدا نمود، تا آنکه ملاصدرا و پیروان وی قائل به تلفیق و پیوستگی جداناپذیر عرفان، قرآن و برهان گردیدند، این اصل روش‌شناختی صدرا طی ادوار مختلف موافقان و مخالفانی پیدا نمود و نزاع بین ایشان در خصوص روش فلسفی صدرا همواره یکی از موضوعات پر چالش فلسفه اسلامی بوده است، در این نوشتار ضمن کشف اصول روش‌شناختی حاکم بر اندیشه صدرا به دنبال تحلیل و بررسی آراء منتقدان روش فکری صدرا می‌باشیم، تا مشخص نماییم که آیا صدرا دچار تهافت، التقاط، انتحال بوده و یا آنکه با نظمی هدفمند به دنبال تلفیق ساختاریافته‌ی سه منبع معرفتی مزبور و آراء پیشینیان خود بوده است. پس از کشف، و بررسی اصول روش‌شناختی صدرا اصول مزبور را بر اساس نظریه علم الهی واجب تعالی به ماسوا پیش از خلقت مورد تحقیق و بررسی قرار می‌دهیم.
سؤال اصلی
نحوه استفاده صدرا از آیات قرآن و اندیشه‌های عرفانی و برهان فلسفی در تبیین علم واجب تعالی به چه شکل و س
یاقی بوده است ؟ آیا بهره‌گیری ملاصدرا از عرفان و قرآن در ارائه مباحث فلسفی(ازجمله علم الهی)، بهره‌گیری فلسفی است یا عرفانی و یا قرآنی؟ آیا ملاصدرا بین این سه (قرآن، عرفان و برهان) تلفیقی هدفمند برقرار کرده است یا دچار التقاط و امتزاجی از هم گسیخته شده است؟
سؤالات فرعی
آیا استفاده ملاصدرا از قرآن، عرفان در اندیشه‌های فلسفی خود منتج به بی‌اعتبار نمودن اجزاء استدلال گردیده است؟
روش ملاصدرا در رابطه با رویکرد عرفا در بحث علم الهی چه بوده است؟ در مواجهه با ادله نقلی چه بوده است؟
صدرا در تبیین نظریه علم الهی تا چه حد متأثر از آراء و اندیشمندان سلف بوده است؟
فرضیه‌ها
پیوستگی و عدم جدایی قرآن، عرفان و برهان. ملاصدرا برهان و عرفان را هیچ‌گاه قابل انفکاک از قرآن نمی‌داند و تلاش می‌کند تا این مطلب را در تمامی آثارش نشان دهد.
تأثیر تفکرات حکمی و عرفانی اندیشمندان پیش از صدرا بر نظریه علم الهی وی.
استفاده استشهادی صدرالمتألهین از آیات قرآن و اندیشه‌های عرفانی در موضوع علم الهی در ارتباط با عدم انفکاک حکمت و دین.
ملاصدرا با دو روش سلبی (تحلیل انتقادی) نسبت به رویکرد اندیشمندان سلف، و روش ایجابی (پذیرش آراء اندیشمندان سلف پس از تحلیل آن‌ ها)، با روش مطالعات میان‌رشته‌ای (نه حصرگرایی روش‌شناختی یا تتبع چند رشته‌ای به نحو امتزاج و التقاط و…)، آراء و رویکردهای عرفانی، برهانی و نقلی سایر اندیشمندان را در فلسفه خویش هضم کرده و در مباحث و مسائل مختلف فلسفی تئوریزه فلسفی نموده است.
روش تحقیق
روش تحقیق به‌صورت کتابخانه­ای و به نحو توصیفی-تحلیلی است. برای یافتن روش ملاصدرا سعی شده است به کتاب­های اصلی ایشان رجوع شده و سپس به مفسرین و شارحان آن‌ ها در این زمینه رجوع شود.
پیشینه تحقیق
در خصوص رابطه عرفان، قرآن و برهان مقالات متعددی منتشر شده است، اما در خصوص روش‌شناسی صدرا شاید بتوان دو یا سه کتاب مشخص را بیان نمود که در این خصوص نگارش شده‌اند، که البته برخی به روش صدرا در به‌کارگیری از آیات و روایات پرداخته‌اند، اما دکتر قراملکی در کتابی با عنوان روش‌شناسی صدرا بحث جامعی در این خصوص ارائه نموده‌اند، که البته سعی شده است این پایان‌نامه با رویکردی متفاوت از نوع نگارش کتاب مذکور تنظیم گردد، این تفاوت را می‌توان در استخراج اصول چهارگانه روش فلسفی صدرا، بررسی و نقد منتقدین اصول استقصا شده و مواجهه متفاوت با مسئله علم الهی مشاهده نمود.
ساختار تحقیق
ساختار تحقیق شامل چهار فصل زیر می‌باشد:
مبادی تصوری و تصدیقی روش‌شناسی علمی و فلسفی؛
روش‌شناسی اندیشه ملاصدرا؛
نقد و بررسی آراء منتقدین روش فلسفی حکمت متعالیه؛
تطبیق اصول چهارگانه روش‌شناسی اندیشه صدرا با مسئله علم الهی می‌باشد.

نکاتی پیرامون پایان نامه
در این پایان‌نامه برای یکنواخت شدن متن سعی شده است تمامی نقل قول ها و عباراتی که از دیگران بیان گردیده است در صورتی که متن آن عربی بوده به­صورت ترجمه فارسی در متن آورده شده و مواردی که اهمیت آن زیاد است، متن عربی آن در پاورقی ذکر گردد.
فصل اول: مبادی تصوری و تصدیقی روش‌شناسی علمی و فلسفی
به‌منظور برداشت صحیح از بحث روش‌شناسی، لازم است قبل از ورود به بحث روش‌شناسی ملاصدرا ابتدا در این فصل به کلیاتی در باب روش و روش‌شناسی اختصاص دهیم، قبل از هر چیز می‌بایست روشن گردد که علم و فهم یک گزاره دو حیث دارد؛ یکی، علم به مفاهیم گزاره است که این صرف تصور است و دوم، علم به تصدیق گزاره با واقع است. در این فصل مبادی تصوری و تصدیقی روش‌شناسی علمی ازجمله شناخت و جایگاه روش در فرایند شناخت، تعریف روش و روش‌شناسی و ارتباط آن با دیگر مفاهیم مانند فلسفه علم، هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و فلسفه، همچنین مراحل تحقیق، سطوح کاربردی اصطلاح روش، رابطه علوم انسانی با علوم تجربی در حوزه روش‌شناختی و سیر تطور و تحول روش‌شناسی ‌در طول تاریخ علم عنوان می‌گردد.
منابع معرفتی
فلاسفه و دانشمندان برای آگاهی از حقایق و واقعیت‌های جهان هستی و کشف حقیقت پدیده‌ها به منابع و مبانی مختلفی متوسل شده‌اند، که از آن‌ ها در علوم روش‌شناختی تعبیر به منابع معرفتی می‌نمایند. به‌طورکلی منابع معرفتی را می‌توان به چهار گروه کلی تقسیم نمود. عده‌ای از فلاسفه و دانشمندان عقل را به‌وسیلۀ استدلال و برهان، عده‌ای تجربه را به‌وسیلۀ حواس، عده‌ای قلب و دل را به‌وسیلۀ تزکیه آن، عده‌ای وحی را از طریق کتب آسمانی وعده‌ای هم همۀ این‌ها را منبع شناخت دانسته‌اند.(حافظ نیا، ۱۳۸۴، ۵)

دانلود