یکی از عوامل رشد امید در انسان این است که او خود را مورد حمایت افراد عالی مقام در جایگاه های مادّی و معنوی بداند، تا در شرایط نامساعد زندگی، به آنها تکیه نماید، دعا انسان را به عالیترین مقام هستی متصل میگرداند که آرامش روح را به انسان هدیه میدهد و لذا در قرآن نیز انسانها را به این اصل مهم متوجه نموده که خداوند بهترین و نزدیکترین تکیه گاه است که میتوان بوسیلۀ دعا به او تکیه نمود.(مکارم شیرازی ،1389)
وَ إِذا سَأَلَكَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ… (بقره 186)
و هنگامى كه بندگان من از تو در باره من سؤال كنند (بگو) من نزدیكم! دعاى دعا كننده را به هنگامى كه مرا مى‏خواند پاسخ مى‏گویم.
از طرفی نیز انبیاء الهی و فرشتگان برای مؤمنان دعا نموده و از خداوند طلب مغفرت میکنند که موجب افزایش امید می گردد.
الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْش‏..یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَیْ‏ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذِینَ تابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِیلَك‏..(غافر7)
فرشتگانى كه حاملان عرشند.. براى مؤمنان استغفار مى‏كنند و مى گویند: پروردگارا! رحمت و علم تو همه چیز را فراگرفته است پس كسانى را كه توبه كرده و راه تو را پیروى مى‏كنند بیامرز
-2راه‌های اجتماعی
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
الف) وجود امید در طبقه یا جامعه
رشد امید در انسان به میزان فراوانی معلول وجود امید در جامعه یا طبقه‌ای است كه فرد در آن زندگی می‌كند. لذا هر چقدر كه امید انسان در كودكی زایل شده باشد، اگر در طول زندگی دورانی سرشار از امید و ایمان بر او بگذرد، امیدش دوباره زنده می‌شود. و آن گاه كه جامعه و گروه، روح امیدواری خود را از دست داده باشند، فرد نیز به افسردگی و ناامیدی گرایش پیدا می‌كند (اریک فروم،ترجمه روشنگر ، 1374)
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
ب) محیط زندگی انسانی
جامعه‌ای كه ارزش‌های انسانی بر آن حكومت كند و عاری از هرگونه جنگ و خون‌ر یزی، چپاول، دروغ‌گویی و بی‌عدالتی باشد، بستر مناسبی برای رشد امیدواری است. محیطی كه در بهره‌گیری از امكانات آن، تبعیض نباشد و امكان پیشرفت در سطوح مختلف برای قشرهای متفاوت جامعه فراهم شده باشد، تأثیر بسزایی در افزایش امید دارد. (حاتمی ،1385 )
ج) وجود آزادی حقیقی
در فضایی كه افراد می‌توانند تصمیم بگیرند و اختیار دارند كه روش و منش خود را به دور از تبلیغات دروغین بلكه از روی عقل و خرد برگزینند و می‌توانند برای زندگی‌شان طرح بریزند و تصمیمات خویش را سرنوشت‌ساز بدانند، آنان سرشار از امید خواهند شد.(حاتمی ،1385)
د) برخوردار از نظام ارزشی مناسب
فرهنگی كه امور در آن مشخص است، سؤالهای اساسی در آن پاسخ دارند، برنامه‌هایش ارائه‌شدنی و آشكار باشد، افراد بدانند كه در كدام جهت حركت می‌كنند و بایدها و نبایدها و سیر صعودی رشد تبیین شوند، پوچ‌گرایی و به تبع آن یأس و ناامیدی جایی نخواهند داشت بلكه حاصل آن رشد و شكوفایی و امیدواری خواهد بود.(همان )

2-32ویژگی انسان های امیدوار و سلیم النفس
نگرش واندیشه ی مثبت می تواند زندگی انسان را علیرغم مشکلات و فراز و نشیب های بسیار به محیطی آرام و مصفا تبدیل کند. احساس خوشبختی و سعادت هر کس در گرو چگونگی نگرش او به زندگی است و زندگی او به همان صورت شکل می گیرد که او باور دارد.موفق ترین انسانها کسانی هستند که توانسته اند در ذهن خود اندیشه های مثبت داشته باشند آنان که می پندارند قادر نیستند بر مشکلات زندگی غلبه کنند در واقع مثبت نگری را کنار گذاشته و در جنبه های منفی وقایع تمرکز کرده اند. با توجه به مطالب گفته شده ویژگی انسان های امیدوارو سلیم النفس به قرار ذیل است :
1-شناخت نظام آفرینش: به حكم عبارت معروف: «الناس اعداء ماجهلوا» مردم دشمن چیزی هستند كه به آن نادانند» می توان گفت: به هر میزان كه شناخت آدمی، كاملتر و عمیق تر شود، نگرش او به مسائل، واقع بینانه تر و شفاف تر می گردد. معمولاافرادی كه با خدا رابطه دارند به مثبت اندیشی بسیار تمایل دارند. زیرا از نظام آفرینش، شناخت درستی دارند و برطبق بینش خود، جهان رادارای هدفی معین می دانند واز جهان هستی به درک درستی دست پیدا کرد ه و شناخت دقیقی ازحوادث وپدیده های جهان مادی دارند،چنین افرادی مشکلات ومصایب دنیا راامتحان الهی می دانندوزندگی خود را پوچ وبی هدف نمی دانند وحتی حوادث تلخ زندگی را دارای معنا ،مفهوم وهدف می دانند، از این رو تحمل اینگونه حوادث برای انان شیرین وراحت می شود. به هر میزان که ایمان و معرفت انسان ، کامل تر و عمیق تر شود، موجب ایجاد بینشی واقع بینانه و شفاف تر می گردد. شناخت و معرفت خدا نیز موجب خوش بینی و حسن ظن به او خواهد شد. (آقاجانی ،1393)
حضرت امام صادق علیه السّلام مى‏فرماید :حسن الظّنّ اصله من حسن ایمان المرء و سلامة صدره. (انصاریان ،1386).
حسن ظنّ و مثبت اندیشی ، از حسن ایمان ناشى مى‏شود ، هر چند آدمى ایمانش بهتر است و سینه‏اش از تیرگى و سیاهى سالمتر است، حسن ظنّ او بیشتر است. افراط امیدوار، نشاط و سرزندگی در زندگی دارند . از آن جا كه به كار و هدفشان ایمان دارند، افرادی پرنشاط هستند و دیگران در كنار آنها، احساس دیگری را تجربه می‌كنند. آنان چشم به راه موقعیت مناسب‌تر و عالی‌تر هستند و از موقعیت كنونی خود برای ساختن موقعیتی والاتر استفاده می‌كنند؛
2-، از دیگر ویژگی های مطلوب انسان های آرامش گر امیدواری، امیدبخشی و امیدآفرینی است. امید به حیات انسان معنا می بخشد، امید به فردای بهتر، پویایی و تلاش انسان را مضاعف می نماید .امید به رحمت الهی، بنیان ایمان انسان را تقویت نموده و مسیر مستقیم و حرکت هدفمند انسان را هموار می نماید. انسان با امید زاده می شود، با امید زندگی می کند و با امید راحل سرای باقی می شود. (افروز ،1392 )
3-تمرکز بر نقاط مثبت:انسان های مثبت اندیش بیش از آنکه به نقاط ضعف و ویژگی های منفی خود توجه داشته باشند بیشتر بر نقاط قوت خود متمرکز می شوند. د رضمن چنین افرادی به جای آنکه بر روی جنبه های منفی زندگی متمرکز شوند، توجه خودرا بیشتر بر روی جنبه های مثبت اتفاقات و حوادث زندگی خود معطوف می کنند.(آقاجانی ،1393)
4-انتظار رویدادهای مثبت: این افراد در جهانی آکنده از ایمنی و امنیت زندگی می کنند و همواره انتظار وقوع رویدادهای مثبت را دارند. (همان )
5-روابط اجتماعی بالا:این افراد دارای روحیه شاد و روابط اجتماعی بالایی هستند وانسان از معاشرت با آنان لذت می برد. (همان )
6-تکیه بر توانایی های خود: چنین افرادی در مقابله با مشکلات زندگی بر توانایی های خود تاکید دارندوبه جای اینکه خود را تسلیم عوامل جبری بدانند ،اراده خود رادر ترسیم سرنوشت خود سهیم می دانند وبه راحتی تسلیم عوامل بیرونی نمی شوند.(همان )یكی از نتایج سودمند امیدواری، آمادگی برای رو به رو شدن با دشواری‌های پیش روست. كسی كه مأیوس است، به هنگام پدید آمدن برخی مشكلات، دچار نابسامانی‌های فراوانی خواهد شد، اما شخص امیدوار انگیزه فراوان برای تحمل و چیره شدن بر دشواری‌ها دارد.
7-انسان های رشدیافته و دل آرام و آرامش گر و تعالی جو، همواره دوست می دارند به دور از دلبستگی نامعقول و عادت زدگی منفعلانه به شرایط موجود زندگی با مطلوب اندیشی در جهت رشد و شکوفایی وجود و اعتلای وضعیت حاضر گام بردارند.( افروز ، 1392)
8-عدم ترس از شکست: چنین افرادی شکست را پایان راه نمی دانند واز شکست هیچ ترسی ندارند بلکه شکست را پلی به سوی پیروزی می دانند وبرای رسیدن به اهداف بلند مرتبه تمام تلاش خود را به کارمی گیرند(آقاجانی ،1393)
9-برنامه ریزی برای آینده:آنان بیش از آنکه متوجه گذشته خود باشند و گذشته خود را افسوس بخورند ،انتظار آینده را دارند وبرای رسیدن به اهداف خود در آینده برنامه ریزی دارند.
فردی كه با امید زندگی می‌كند، در استفاده از تمام فرصت‌ها برای دسترسی به موضوع امیدش می‌كوشد؛ كوششی كه نتیجه‌اش موفقیت و نشاط، و نهایتاً سلامت روانی خواهد بود. نقش امید در سلامت روانی تعیین كننده و محوری است. دوان شولتس سلامت روانی را پیش‌نگر می‌داند، نه پس نگر. او دورنما را چیزی می‌داند كه شخص امیدوار است بشود، نه آن‌چه پیش‌تر روی داده است و دگرگون‌پذیر نیست. او می‌افزاید كه من، نگاهی را كه به آینده می‌نگرد و برهدف‌ها، آمال و رویاهای دراز مدت تمركز می‌یابد، خوش‌آیند می‌یابم. البته پیش‌بینی و برنامه‌ریزی و تلاش برای آینده، از ماندن در رویدادهای گذشته، سالم تر به نظر می‌رسد. آلپورت گوردون معتقد است اشخاص برخوردار از سلامت روان فعالانه در پی هدف‌ها و امیدها و رؤیاهای خویش‌اند، و رهنمون زندگی‌شان، معناجویی و ایثار و حسن تعهد است. (شرفی،ش 123)
نتیجه تصویری درباره سلامت روانی
10-انسان‌هایی كه سرشار از امیدند، در میدان‌های مختلف زندگی، همواره در راستای اهداف و برنامه‌هایی حركت می كنند كه از قبل مشخص كرده‌اند. بدین ترتیب، تمامی مراحل زندگی را هدف‌مند می‌بینند.كسانی كه امیدشان بسیار است، جرأت بیشتری برای تحقق اهدافشان دارند. آنها زمینه‌های دست‌یابی به خواسته‌هایشان را فراهم می‌كند كه باعث افزایش نیرو و انگیزه می‌شود و جرأت آنها را چند برابر می کند(حاتمی ،1385 )

2-33 مطالعات پیشین
تحقیقات انجام شده به زبان فارسی (داخل کشور )

2-33-1 پایان نامه ها
آرائی ،مجید ، 1391،نقش امید در تعلیم و تربیت اسلامی ازمنظر قرآن و روایات و مقایسه آن باروانشناسی مثبت گرا ،دانشگاه علامه طباطبایی
در این پژوهش امید از منظر قرآن و روایات و مقایسه آن با روانشناسی مثبت گرا را مورد بررسی قرار دادند. نتایج مطالعه نشان داد که مفهوم امید در قرآن در امید مطلوب که مربوط به اموری است که در جهت رضای الهی و هماهنگ با واقعیت وجودی انسان است و امید نامطلوب که مربوط به اموری است که رضای الهی در آن لحاظ نمی گردد و حاصل وسوسه نفس و القائات شیطان است .از نظر متفکران اسلامی وفلاسفه موردبررسی قرار گرفته در فصل سوم به روش تحقیق پرداخته شده و در فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها و در فصل پنجم جمع بندی ارائه گردیده است .
مومنی ،زهرا ، 1390 ، نقش مذهب در بهداشت روان دانشگاه : حوزه علمیه حضرت رقیه(س) خراسان
بررسی های تاریخی نشان می دهد که دین همزاد انسان و بشر بوده و از آغاز زندگی اش بر روی زمین به فرمان فطرت و به جهت تأمین نیاز روحی و نیز ارضای حس مذهبی بودن، پیوسته دین و دینداری مورد تقدیس و پرستش قرار داده است. دین هم به معنای واقعی کلمه که در بگیرنده همه ادیان توحیدی است و سرچشمه الهی دارد از آغاز زندگی بشر با او همراه بوده است. زیرا به گواهی روایات تاریخی و اسلامی نخستین انسان روی زمین یعنی آدم ابوالبشر خود پیامبر بوده و از طرف خدا بر او وحی می شد. خود واژه دین فرهنگ در لغت به کاربردهای قرآنی آن به معنای حکم، قضا رسم و عادت قانون جزا حساب شریعت طاعت و بندگی آمده است. از لحاظ اصطلاحی در مفهوم دین اختلاف شدید وجود دارد و هرکس، هر گروه یا ملتی با اقتضای نوع نگرشی که به دین دارند تعریفی از دین ارائه کرده انددر ادامه پژوهشگر به تعریف بهداشت روان پرداخته کهبهداشت روان عبارت است از آگاهی به عوامل معنوی و مادی و انگیزه هایی که سلامت فکر و وضع مثبت و اعتدال رفتار و کردار را سبب می شود که بدان وسیله سازگار، با ارزش در مورد تحرک و پیشرفت معنوی و مادی انسان در همه زمینه ها فراهم آید. این مجموعه از چهار فصل تشکیل شده: فصل اول: کلیات فصل دوم: دین که به بررسی ضرورت، اهداف و پیشینه و اقسام دین می پردازد. فصل سوم: بهداشت روان که به بررسی روان، ضرورت مطالعه و انواع بیماری ها و درمان آن ها می پردازد. فصل چهارم: که مهمترین فصل این مجموعه می باشد بهداشت روان در آیینه قرآن و روایات که به بررسی آیات و روایات در درمان بیماریهای روانی می پردازد.
سمیرا غیور پور ، 1389 ، رابطه امید به زندگی و راهبردهای حل تعارضات بارضایت مندی زناشویی دانشجویان ، ،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران مرکزی
در این پژوهش رابطه بین امید به زندگی و راهبردهای حل تعارض با رضایت مندی زناشویی دانشجویان مورد بررسی قرار گرفت برای این منظور 120 نفر از دانشجویان متاهل زن از طریق روش نمونه گیری در دسترس از میان سه دوره کاردانی،کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرستان آستارا انتخاب و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه امید به زندگی هرت ،راهبرد حل تعارض اشترواس ،رضایتمندی زناشویی اینریچ استفاده شد . تحقیق حاضر از نوع تحقیقات همبستگی با تاکید بر رگرسیون بوده و برای تجزیه تحلیل داده ها از نرم افزاراس پی اس اس استفاده گردید و نشان داده شد که بین امید به زندگی و رضایتمندی همسران همبستگی مثبت معناداری قرار دارد .
ستوده اصل ، نعمت و همکاران ،1389،دانشگاه اصفهان ،مقایسه دوروش دارودرمانی وامید درمانی بر ابعاد کیفیت بیماران مبتلا به فشار خون اساسی ( مجله روانشناسی بالینی )
فشارخون اساسی، سومین علت مرگ ‌و میر و یکی از مهم‌ترین علل اصلی ناتوانی مزمن در دنیا است که با سیر مزمن و پیشرونده خود می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را در ابعاد مختلف خود تحت تأثیر قرار دهد. هدف پژوهش حاضر، مقایسه دو روش دارو درمانی و امید درمانی بر بهبود ابعاد کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فشارخون اساسی بود.
روش: مطالعه حاضر یک طرح شبه آزمایشی می‌باشد که در مرکز قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. تعداد40 نفر از بیماران مبتلا فشارخون اساسی به‌ صورت گمارش تصادفی در دو گروه دارو درمانی (شاهد) و امید درمانی (مورد) قرار داده شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این مطالعه، پرسشنامه دموگرافیک و پرسشنامه کیفیت زندگی از نوع فرم کوتاه بود. پرسشنامه در سه مرحله قبل، بعد و سه ماه پس از مداخله (مرحله پیگیری)، در دو گروه مورد استفاده و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان ‌داد، امید درمانی بیش‌ از درمان دارویی باعث بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فشارخون اساسی شد و اثرات درمان پس از سه ماه از پایان مداخله هنوز برقرار بود.
نتیجه‌گیری: امید درمانی می‌تواند در بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فشارخون اساسی مؤثر باشد. با توجه به نتایح این تحقیق، استفاده از رویکرد تیمی و لزوم همکاری متخصصان قلب و روان‌شناسان به منظور ارتقای کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فشارخون اساسی پیشنهاد می‌گردد.
ره انجام ،حمیرا ،1389،رابطه بین تفکر قطعی نگر باامید به زندگی دانشجویان ، دانشگاه آزاد تهران مرکزی
یکی از عواملی که می تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد سبک شناخت است وسبک ممکن است با تحریفات شناختی تحت تاثیر قرار گیرد . تفکر قطعی نگر یک تحریف شناختی است که نقش عمده ای در توسعه ناامیدی دارد . براساس این مفهوم این مطالعه انجام شده و به منظور رابطه تفکر قطعی نگر با امید به زندگی دانشجویان ،120دانشجو دختر و پسر از دانشگاه آزاداسلامی تهران (شرق-غرب –مرکز- شمال _جنوب )در این مطالعه شرکت دارند .آنها به پرسشنامه امید پاسخ دادند نتایج نشان داد که رابطه معنادار بین امید و تفکر قطعی نگر وجوددارد . و نشان داد که تفاوت معناداری نه بین میزان تفکر و نه بین امید وجود ندارد . نتایج این مساله بر نقش برجسته تفکر قطعی نگر بر سلامت روان و کیفیت زندگی آنها تاکید می کرد .
محققیان و همکاران ،1388،تحلیل مفهوم امید از منظر قرآن و علم روانشناسی،دانشگاه اصفهان
زیربنای امید در روانشناسی بر اساس نوع جهان بینی فرد (مادی گرا یا معناگرا) تعریف می گردد، اما زیربنای مفهوم امید در قرآن در راستای تجلی اسماء الهی است. نظریه امید در روانشناسی، از نظر ارزش گذاری اهداف، یک نظریه تقریبا خنثی به شمار می رود، در حالی که قرآن کریم علاوه بر تعیین هدف به تقسیم و تنویع انواع اهداف دنیوی نیز پرداخته است. نظریه امید در روانشناسی فاقد جهت گیری ارزشی است، اما قرآن کریم برای تبیین و واضح سازی مفهوم امید، به بیان و ترسیم سیمای الگوهای مورد پسند و ناپسند امید پرداخته است.
بهاری ،فرشاد1388 ، مقایسه تاثیر سه روش ،مشاوره ای شناختی،انگیزشی امیدوترکیبی برسازش زوجین متقاضی طلاق اصفهان رساله دکتری ،دانشگاه اصفهان
در بخشی از این پژوهش به مقایسه سه روش مشاوره ای ،شناختی و انگیزشی پرداخته و دیدگاه های مختلف دانشمندان ارائه شده سپس به ابعاد مختلف امیدپرداخته که شامل:
بعد شناختی :در این مرحله فرد به بررسی منابع و محدودیت ها پرداخته و توان و قوت خود را بررسی می کند و در صورت عدم توان کافی ، موضوع امید را تعدیل و تغییر میدهد یا مورد جدیدی را انتخاب می کند
بعد عاطفی : بر احساسات و روحیات فرد دلالت می کند و شامل جاذبه و کشش یک پیامد خوب ، احساس نسبت به اهمیت امید ، اعتماد و یا عدم اطمینان می باشد.
ـ بعد رفتاری : این بعد مشتمل بر اعمال و رفتاری است که فرد برای رسیدن به موضوع امید. انجام می دهد امید می تواند منجر به افزایش انرژی برای انجام اعمال شود.
ـ بعد نسبی : این بعد بر احساس وابستگی و ارتباط با دیگران حکم می کند و شامل تعامل اجتماعی ، تقابل برخورد و امنیت وارتباط با موجودات ، افراد و خداوند می باشد.
ـ بعد زمانی : این بعد بر تجربیات گذشته ، حال و آینده توجه دارد ، امید اگر چه به آینده است اما گذشته و حال بر فراینده امید موثر است.
ـبعد زمینه ای: که مربوط به موقعیت زندگی فرد است که بر امید موثر است .
مومنی ،زهرا سادات ،1387 ،امید و ناامیدی در قرآن و روایات و متون دینی، مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران تهران
نوع نگرش انسان به آینده میتواند ” مثبت یا منقی ” باشد واین نگرش درزندگی وحالات روانی انسان بسیار موثر است . نگارنده در ادامه مفاهیم روشنی از دوعنوان اخلاقی وروانی امید وناامیدی و رابطه آن باآرزو ارائه می دهد. در بخش اول این پژوهش به رویکردهای مختلف انسان مثل ترس از آینده ،خوش بینی به آینده ،آینده اندیشی وراه های رسیدن به امیدآثار وپیامدهای آرزوهای طولانی ومیپردازد و این که خوش بینی دو نوع است :خوش بینی واقعی و غیر واقعی و نیت و انگیزه خوب ،عمل خوب وتلاش ،صبر ،کارکردن برای آخرت و تکیه به خداوند از راه های رسیدن به امید است و ریشه آرزوهای باطل ،نادانی ،غفلت ،حماقت ،انجام گناهان ،ترجیح دنیا بر آخرت و علاقه به ثروت است . در بخش دوم انواع ناامیدی آثاروپیامدهای ناامیدی وراه های درمان و پیشگیری از ناامیدی بیان شدهاست.
علاءالدینی ،زهره ،1387،بررسی اثربخشی امیددرمانی گروهی بر افسردگی دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان
هدف از این پژوهش بررسی اثر بخشی امیددرمانی گروهی بر کاهش افسردگی و ناامیدی و افزایش امید دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان بوده است. جامعه مورد نظر در این تحقیق شامل کلیه دانشجویان دختری بودند که در سال تحصیلی 87-1386 به مرکز مشاوره دانشگاه اصفهان مراجعه کرده و تشخیص افسردگی خفیف تا متوسط دریافت نموده بودند.. به منظور اندازه گیری سازه های مورد نظر مقیاس افسردگی بک، پرسش نامه ناامیدی بک و پرسشنامه امید اسنایدر در مراحل پیش­آزمون، پس­آزمون و پیگیری مورد استفاده قرار گرفت. فرض پژوهش بر آن بود که امیددرمانی می ­تواند افسردگی و ناامیدی را کاهش و امید و مؤلفه­ های آن را افزایش دهد. به طور کلی نتایج حاکی از آن است که این درمان می تواند به عنوان یک درمان مؤثر برای درمان افسردگی و افزایش امید در دانشجویان مورد استفاده قرار گیرد

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.