2-تقویت عدم تکثیر، به منظور مبارزه با اشاعه سلاح های کشتار جمعی
3-مدیریت پیامد، به منظور واکنش علیه کاربرد سلاح های کشتار جمعی
در محور اول، ممنوعیت کشورهای متخاصم و تروریست ها در دستیابی و به کارگیری از سلاح های کشتار جمعی می باشد و در صورت لزوم از اقدامات پیشگیرانه نیز استفاده خواهد شد. در محور دوم، تأکید بر روش دیپلماسی فعال، همکاری و امضای قراردادها، استوار می باشد و در محور سوم، دفاع از قلمرو آمریکا و نیز متحدین آن تأکید شده است یکی از مهم ترین و منحصر به فردترین متحد آمریکا در خاورمیانه دولت اسرائیل می باشد. استراتژی آمریکا و اسرائیل چه در زمینه مبارزه با تروریسم و چه در مورد مبارزه با دستیابی دولت های خاورمیانه به سلاح های هسته ای بر اساس بازی با حاصل جمع صفر است که منطبق با نظریه رئالیسم و نئورئالیسم می باشد. حمله به عراق و حذف یکی از مخوف ترین دشمن مشترک متحدان استراتژیک نیز بر اساس این رویکرد قابل ارزیابی است. حذف سایر بازیگران چالشگر منافع آمریکا و اسرائیل در منطقه در دستور کار دو دولت می باشد.»[171]
تلاش آمریکا و اسرائیل برای عدم دستیابی ایران به انرژی هسته ای در حالی صورت می گرفت که ایالات متحده، بزرگ ترین زرادخانه هسته ای دنیا را دارا می باشد و اسرائیل نیز با داشتن چند صد کلاهک هسته ای حتی عضو آژانس انرژی اتمی نیز نمی باشد.
دولت نهم با انتقاد از فشار وارده از سوی آژانس انرژی اتمی خواستار مقابله جامعه جهانی با تهدید هسته ای اسرائیل شد و در جایگاه مدعی قرار گرفت و از دیگر سو ضمن تأکید بر همکاری با آژانس اعلام کرد که غنی سازی را ادامه خواهد داد.
بدین ترتیب با شروع به کار سانتریفیوژها در سایت نطنز دولت از دانشمندان هسته ای خواست با تمام توان غنی سازی اورانیوم را ادامه دهند و سرانجام در تاریخ 20/1/1385 جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که چرخه کامل سوخت هسته ای را به دست آورده است و ایران به باشگاه کشورهای هسته ای پیوسته است.
عدم انفعال و وادادگی در مقابل قدرت های غربی و تأکید بر حق قانونی ایران بر اساس معاهدات بین المللی در به دست آوردن چرخه سوخت اتمی باعث شد که با فشار ایالات متحده در سال 1385 اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران صادر شود و به ایران اولتیماتوم دو ماهه مبنی بر الزام ایران به دادن پاسخ مثبت به خواسته های آژانس و توقف کامل فعالیت های هسته ای مربوط به غنی سازی اورانیوم بود اما دولت نهم به این قطعنامه اعتنایی نکرد و با تمام قدرت به سیاست های هسته ای خود در زمینه غنی سازی ادامه داد و در همین راستا «در روزهای پایانی سال 1385 آقای احمدی نژاد طی سخنانی در ششمین همایش سراسری روحانیون و مسئولان سازمان عقیدتی سیاسی ناجا اعلام کرد: قطار هسته ای ایران در یک ریل یک طرفه در حال حرکت است. او توضیح داد که: به فضل الهی چندی پیش دنده عقب و ترمز این قطار را کندیم و دور انداختیم و به آنها نیز اعلام کردیم که قطار ملت ایران در این مسیر ترمز و دنده عقب ندارد.» [172]
سیاست رو به جلوی دولت نهم در زمینه هسته ای ادامه پیدا کرد تا جایی که زمانی بحث ومذاکره بر سر داشتن انرژی هسته ای بود اما بعد بر سر غنی سازی و بعد بر سر غنی سازی 5/3٪ مذاکره می شدو حالا ایران در حال غنی سازی 20٪ می باشد.
این سیاست مقاومت دولت نهم در برابر فشارهای کشورهای غربی باعث شد که نگاه ملت های جهان دوباره به سمت ملت ایران به عنوان ملتی مبارز و ضد استعمار و ضد امپریالیسم جلب شود و از سوی دیگر رئیس جمهور ایران به عنوان سمبل مقاومت علیه نظام سلطه در جهان مطرح شود.
تشکیل جبهه متحد ضدامپریالیستی:
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران،امام خمینی به طور مکرر به مستضعفین جهان در خصوص تسلط استکبار هشدار می دادند و از آنها می خواستند که به مقابله با زورگویان برخیزند، اصولاً مستضعفین در دیدگاه سیاسی امام خمینی جایگاه ویژه ای داشتند و بر این عقیده بودند که باید به حمایت مادی و معنوی از نهضت هایآزادی بخش و جنبش مستضعفان در تمام مناطق دنیا بپردازیم و سعی کنیم تا از طریق تشکیل هسته های مقاومت در نقاط مختلف دنیا با قدرت های استکباری به مبارزه بپردازیم و حتی این موضوع در اصل 154 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز آورده شده است.
بعد از روی کار آمدن دولت نهم به دلیل آنکه تحولات و روابط ناعادلانه جهانی بر اساس نظام سلطه و نظام تک قطبی به سرکردگی آمریکا وجود داشت و همچنین برخوردها و تحریم های به عمل آمده علیه کشورهای مستقل، دولت نهم را بر آن داشت تا با پیروی از سیاست های سالهای اولیه انقلاب به ترویج اندیشه استکبار ستیزی در بین ملت ها بپردازد.به همین دلیل این دولت با ایجاد گفتمان عدالت محور در عرصه بین المللی، نظم ظالمانه در عرصه بین المللی را به چالش کشید و سازمان هایی چون شورای امنیت را ابزار دست قدرتهای زورگو برای اعمال فشار بر دولت های مستقل دانست. در عین حال حاکم شدن این گفتمان در ایران و از سوی دیگر اجرای آن در عرصه عمل، بدین صورت که در زمینه هستهای، ایران به مقابله با کشورهای غربی پرداخت؛ باعث شد که کم کم نگاه ها به سمت ایران جلب شود.
این در حالی بود که از سال 2002 تحولات سیاسی در منطقه آمریکای لاتین به گونه ای شکل گرفته بود که منجر به قدرت رسیدن احزاب چپی (سوسیالیست های مرکز گرا) شده ب
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.
ود.
رفتار خارجی کشورهای منطقه آمریکای لاتین بیانگر این واقعیت است که تحت تأثیر پایان جنگ سرد، گرایش جدیدی در میان کشورهایآن منطقه دیده می شد که بیانگر نوع جدیدی از بازتعریف جایگاه منطقه آمریکای لاتین در نظام بین الملل بودیم. در این میان شاهد بازتولید ایدئولوژی ناسیونالیستی بر پایه نهضت بولیواری به شکوفایی چپ های متمایل به مرکز در قالب نهضت نوسوسیالیسم هستیم. البته در برخی کشورها نهضت های سوسیالیستی مبتنی بر قومیت گرایی بود مانند حکومت سرخ پوستان در بولیوی.
منطقه آمریکای لاتین مجموعه ای از 34 کشور قاره آمریکا می باشد که در جنوب رودخانه بزرگ که در شمال مکزیک جریان دارد و مرز مکزیک و ایالات متحده را دربر می گیرد. در واقع بخشی از آمریکای شمالی، آمریکای مرکزی، حوزه کارائیب و جنوب امریکاست. وجه تسمیه آن نیز این است که مردمان این منطقه به زبان رومن (Romance) که ظاهراً از خانواده زبان لاتین است صحبت می کنند. این منطقه به لحاظ استراتژیک برای ایالات متحده بسیار حائز اهمیت بوده است و سالیان سال از آن به حیاط خلوت امریکا مشهور بود.
روی کارآمدن هوگوچاوز در ونزوئلا و ادبیات سیاسی وی و نگرش های ضد آمریکایی او باعث شد که جبهه ضد آمریکایی در منطقه امریکای لاتین تقویت شود و در پی آن قدرت یابی مورالس در بولیوی، کورآ در اکوادر، دانیل اورتگا در نیکاراگوئه و حتی لولا در برزیل و کریشنر در آرژانتین باعث شد که جبهه ضد آمریکایی در این منطقه بیش از پیش تقویت شود. در همین راستا یک ائتلاف بین کشورهای ونزوئلا، بولیوی و آرژانتین در زمینه گاز ایجاد شد و همچنین برای مقابله با پیمان اقتصادی آلکا (ALCA) که توسط ایالات متحده پی ریزی شده بود، کشورهای مستقل در این منطقه پیمان مرکوسور (MERCOSUR) را ارائه کردند حتی برخی کشورها مانند بولیوی و اکوادر اعلام کردند که درصدد ملی کردن صنعت نفت و گاز خود هستند.در کل می توان گفت که مؤلفه های سیاست خارجی کشورهای مستقل در منطقه آمریکای لاتین چنین است:
عکس مرتبط با اقتصاد
تلاش برای به دست آوردن نقش مستقل در سیاست گذاری و خروج از فشار عوامل خارجی
تلاش برای اثرگذاری بیشتر در صحنه های منطقه ای و بین المللی
تلاش برای به دست آوردن جایگاه مناسب در تجارت جهانی
تقویت پیوندهای دوستی و تحکیم روابط با کشورهای خارج از حوزه سنتی (امریکا و اروپا)
ایجاد همگرایی و مطرح شدن آمریکای لاتین در نظام بین الملل به عنوان یک زیر سیستم قوی
تضمین رشد و جهش اقتصادی
دولت نهم با توجه به وجود چنین زمینه های برای فعالیت در آمریکای لاتین، ارتباطات خود را با این کشورها بیش از پیش گسترش داد. در همین راستا، سفرهای متقابل بین رؤسای جمهوری ایران و کشورهایی چون ونزوئلا، بولیوی، اکوادور، نیکاراگوئه، کوبا صورت و با توجه به همسو بودن این کشورها با یکدیگر در عرصه روابط بین الملل، این روابط بسیار گسترش یافت.درکل اهداف سیاست خارجی دولت نهم در برقراری روابط گسترده با کشورهای آمریکای لاتین رامی توان چنین برشمرد:
1– تهدید زدایی از پیرامون جمهوری اسلامی ایران و ایجاد روندهای نوین بین المللی:
به دلیلآنکه نظام سلطه و کشورهای انحصار طلب در راستای تحقق منافع خود و تضعیف و براندازی حکومت جمهوری اسلامی ایران، تهدیدات متعددی را علیه حاکمیت ایران سازماندهی می کردند، بالتبع باید در برابر این هجمه سیاست خارجی متناسبی اتخاذ می شد. طبیعی است که روشن ترین اصل در تنظیم راهبرد سیاست خارجی تهدیدزدایی و کارکرد دیپلماسی خلاق و ابتکاری می باشد.
البته بین اصل تنش زدایی و تهدید زدایی باید تفاوت قائل شد چرا که در اصل تنش زدایی به سمت برطرف کردن دغدغه های طرف مقابل گام برداشته می شود اما در تهدیدزدایی با توجه به شرایط موجود، هم می شود طوری رفتار کرد که بهانه به دست طرف مقابل نداد و هم از سوی دیگر می توان یا توجه به شرایط داخلی و بین المللی دست به اقداماتی زد که طرف مقابل فکر تهدید به خود را ندهد یعنی با اتخاذ یک سیاست تهاجمی زمینه های تهدید برطرف شود یا ماهیت تهدید تغییر کند که مصداق این تهدیدزدایی را می توان در آیه 60 سوره انفال دید که می فرماید: «واعدوا لهم ماستطعتم من قوه و من رباط الخیل ترهبون به عدو الله و عدوکم»«تا می توانید در برابر آنها ]دشمنان[ نیرو و اسب های آماده گردآورید تا بدین وسیله دشمن خدا و دشمن خودتان بترسند.»
بنابراین باتوجه به این آیه باید گفت که می توان با جمع آوری وایجاد قدرت به توانی رسید که دشمنان حتی فکر تهدید راهم به خود راه ندهند .به نظر می رسد بهترین روش تهدید زادیی همین شیوه باشد.چرا که تهدید زدایی نباید منجر به سازش کاری و وادادگی و تسلیم در برابر خواست قدرت های سلطه جو تبدیل شود. به همین دلیل دولت نهم در تلاش بود به هر ترتیب که شده روابط خود را با کشورهای مختلف و مخصوصاً ضد امپریالیست زیاد کند چرا که مخصوصاً در مورد پرونده هسته ای، برزیل، ونزوئلا و کوبا جزو اعضای شورای حکام آژانس بینالمللی بودند. به همین دلیل نقش سیاسی و مواضع این کشور در طرح احتمالی هر اقدامی علیه یا به نفع کشورمان در شورای امنیت و شورای حکام تأثیرگذار می بود. در نظام بین الملل از دیگر جلب نظر کشورهای هم جبهه در رفع تهدیدات علیه منافع و امنیت کشورمان ضروری به نظر می رسید چرا که ایالات متحده سعی داشت ایران را در عرصه بین المللی منزوی جلوه دهد و تفکر سران جمهوری اسلامی ایران که مخالف با نظم
حاکم بر عرصه بین الملی بود را ناشی از ناتوانی ایران در درک واقعیت ها و عدم تحمل دنیای آزاد قلمداد شود و چنین القا شود که چنین تفکراتی مخصوص سران ایران می باشد.اما با همراه شدن کشورهای آمریکای لاتین با ادبیات سیاسی دولت نهم مشخص شد که این تفکرات مختص ایران نمی باشد در همین راستا هوگو چاوز رئیس جمهور ونزوئلا در سفر به ایران و کنفرانس خبری با رئیس دولت نهم گفت: «ایران و ونزوئلا در مقابله با امپریالیسم باید همچنان متحد باشند زیرا پیروزی بر مستکبران فقط با وحدت محقق می شود.»[173]
2- فرصت سازی و ایجاد ظرفیت های نوین متقابل:
با توجه به پتانسیل های سیاسی ،اجتماعی ، اقتصادی و زیرساخت های مناسبی که در منطقه آمریکای لاتین وجود داشت دولت نهم سعی کرد با تعامل با کشورهای همسو و مخالف آمریکا به احیای جهت گیری سیاست خارجی جنوب- جنوب بپردازد تا از این طریق بتواند فضای مناسبی را برای فعالیت های اقتصادی سیاسی و فرهنگی فراهم کند.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
3- گسترش عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران:دولت نهم در راستای تهدیدزادیی و فرصت سازی به عنوان اولویت های سیاست خارجی با انجام کارهای بلندمدت چون راهبردهای فرهنگی، سیاسی و ابزار تجاری و اقتصادی همانند سرمایه گذاری مشترک مبادرت ورزیدند تا بتواند با تقویت دیپلماسی عمومی در منطقه آمریکای لاتین به جایگاهی برسد که بتواند موقعیت نفوذ جمهوری اسلامی ایران را برای سیاست خارجی باز تعریف کند. اصولاً دیپلماسی عمومی و توجه به نقش ملت ها در عرصه روابط بین الملل در دولت نهم بسیار پررنگ شد. درسخنان رییس دولت نهم شاهد هستیم که ملت ها جایگاه ویژه ای دارند همیشه یک روی سخنان او متوجه ملت ها است ،محمود احمدی نژاد با کنار زدن شیوه متداول در سخنان خود علاوه بر دولت ها ،ملت ها را نیز مورد خطاب قرار می داد.
سفرهای مکرر محمود احمدی نژاد به کشورهای امریکای لاتین و استقبال مردمی در برخی از کشورها از وی و همچنین سفر متقابل مقامات کشورهای آمریکای لاتین باعث شد که بسیاری از کارشناسان و حتی برخی از مسئولان ایالات متحده از این امر ابراز نارضایتی و نگرانی کنند، چرا که امریکای لاتین زمانی حیات خلوت آنها محسوب می شد ولی در حال حاضر، کشورهای این منطقه پرچم مبارزه با آمریکا و امپریالیسم را برافراشته بودند و با ایران نیز روابط رو به گسترش داشتند، حتی برخی شایعات مبنی بر احداث سایت موشکی توسط ایران در کوبا و ونزوئلا مطرح می شد.
در کل در دولت نهم فعالیت های زیادی در زمینه های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی در راستای گسترش روابط با کشورهای آمریکای لاتین صورت پذیرفت که در ذیل به طور مختصر به برخی از این اقدامات اشاره می کنیم:
سیاسی:
دردولت نهم روابط سیاسی ایران با کشورهای آمریکا لاتین بسیار گسترش یافت و رفت و آمدهای زیادی بین طرفین شکل گرفت. در همین راستا دولت نهم به سوی ایجاد سیستمی گام برداشت تا در طی یک دوره 6 ماهه یا یک ساله برای گفتگوهای سیاسی بین مقامات عالی رتبه و کارشناسی در حد معاونین وزیر امور خارجه به صورت متقابل انجام پذیرد. همچنین در دولت نهم شاهد تأسیس سفارتخانه های ایران در بولیوی، نیکاراگوئه و اکوادور هستیم که در همین راستا اعلامیه برقراری روابط دیپلماتیک بین ایران و بولیوی، منتشر شد و سفارت نیکاراگوئه نیز در تهران افتتاح شد.
اقتصادی:
توسعه روابط اقتصادی به منظور متنوع سازی روابط تجاری و ایجاد شرکت های مختلط برای سرمایه گذاری مشترک و همچنین همکاری های مشترک بین اکو و مرکوسور در بلندمدت از دیگر زمینه های موجود برای فعالیت دولت نهم با کشورهایآمریکای لاتین بود، چرا که به لحاظ سوق الجیشی ایران در منطقه ای استراتژیک واقع شده و به عنوان دروازه ورود به آسیای میانه و قفقاز، امکانات ترانزیت کالا به شمال از طریق خلیج فارس را دارا می باشد.
دولت نهم در زمینه اقتصادی اقدامات ذیل را با توجه به توان مندی های کشورهای آمریکای لاتین انجام داد:
«1 تأسیس دفترهای تجاری در شهرهای مهم منطقه آمریکای لاتین
2- ایجاد اتاق بازرگانی ایران و آمریکای لاتین در اتاق بازرگانی، صنایع و معادل ایران
3- برقراری خط هوایی مستقیم (مسافری- باری) با کشورهای منطقه
4- تأسیس بانک مشترک و صندوق مشترک یا ونزوئلا
5- عضویت در بانک جنوب
6- تأسیس شرکت مشترک برای اجرای پروژه های نفتی
7- تأسیس شرکت مشترک حمل و نقل نفتی
8- عضویت ناظر در آلبا[174]
فرهنگی:
جمهوری اسلامی ایران با توجه با پتانسیل های عظیم فرهنگی خود و با توجه به تخریب چهره ایران توسط رسانه های غربی همیشه سعی داشته است با این موضوعات به مقابله بپردازد و نفوذ فرهنگی خود را در منطقه آمریکای لاتین گسترش دهد چرا که به قول ویلیام پیمن استاد دانشگاه در رشته مردم شناسی، فرهنگ ایران اسلامی ظرفیت چنین تأثیری را دارد. وی می گوید: «فرهنگ ایرانی در جهان غریب است و این غربت بزرگ ترین ویژگی ایران در مقام یک ملت است، این فرهنگ به شکلی عجیب و غیر عادی قدرتمند و ماندگار است و تأثیری گیرا بر همه کسانی که با آن ارتباط برقرار می کنند، می گذارد.»[175]
در راستای همین تأثیرگذاری در دولت نهم شاهد هستیم که کرسی های زبان فارس
ی و ایرانشناسی در دانشگاه های منطقه آمریکای لاتین ایجاد می شود و همچنین شاهد راه اندازی شعبه خبر گزاری جمهوری اسلامی ایران در ریودژانیرو هستیم،همچنین انجمن دوستی ایران با کشورهای آمریکای لاتین تأسیس می شود و رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چند کشور این منطقه فعال می شود.
اتحاد جهان اسلام: (حمایت قاطع از گروه های مقاومت در منطقه و تلاش برای بیداری ملت های مسلمان منطقه در راستای مقابله با ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی):
با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، موجی جدیدی در بین کشورهای منطقه ایجاد و با توجه به اینکه، ماهیت انقلاب در ایران اسلامی بود و با توجه به اشتراک در دین بین کشورهای منطقه، سران حکومت در ایران سعی در انسجام امت اسلامی و تضعیف قدرت های حکومت های سلطه گر داشتند که در این زمینه اقدامات فراوانی صورت انجام پذیرفت که در فصول گذشته به تفضیل درباره آن سخن گفتیم. و در همین راستا گروه های مقاومت در منطقه استراتژی مقاومت اسلامی را در پیش گرفتند.
دولت نهم وقتی روی کار آمد آرمان خود را براساس آموزه های اسلامی و انقلابی، فراهم کردن زمینه های بر پایی حکومت عادلانه جهانی از طریق احیای مجدد تمدن اسلامی اعلام کرد.
در عرصه سیاست خارجی، مخصوصاً در موضوع فلسطین دولت نهم با مطرح کردن موضوع هولوکاست بار دیگر توجهات را به موضوع فلسطین جلب کرد، گروه های مبارز در منطقه و همچنین ملت ها بار دیگر از ایران صداهایی را می شنیدند که یادآور مواضع سالهای اولیه انقلاب اسلامی بود.از سوی دیگر دولت نهم با بهره گیری از دیپلماسی عمومی ،با توجه به اشتراکات فراوان دربین ملت های منطقه ،توانست افکار عمومی کشور های منطقه را به سوی خود جلب نماید
همین امر موجب ایجاد موجی از امید ، مقاومت وبیداری در بین ملت های منطقه و گروه ها مقاومت به وجود آید و آنان احساس کنند در علی رغم تمامی مشکلات ایران همچنان استوار بر مواضع اولیه خود ایستاده است و همین امر موجب می شد که این ملت ها در مقابله با زورگویی ها بیش از پیش مصمم شوند.
مهم ترین این امیدواری و میل به مقاومت در بین مردم فلسطین نمود پیدا کرد به طوری که آنان در انتخابات فلسطین به گروه حماس، که کاملاً مخالف باروند سازش بود، رأی دادند و حماس در تاریخ 5/11/1384 در انتخابات عمومی فلسطین پیروز شد که این امر باعث بهت اسراییل و آمریکا شد.
دولت نهم در راستای اتحاد جهان اسلام و ایجاد همگرایی بین کشورها ، نقش مهمی برای رسانه هاودیپلماسی عمومی قایل بود و در این زمینه بسیار فعال بود. دولت نهم با ایجاد ادبیات سیاسی و گفتمانی جدید در بین ملت ها باعث که ملت های منطقه بیش از پیش روی به همگرایی و مبارزه با رژیم صهیونیستی بیاورند.
اصولاً در روابط ایران با ملت های مسلمان منطقه می توان گفت شاهد گذر از سطح سیاست به سطح فرهنگ هستیم.
از سوی دیگر دولت نهم با هدف تأثیرگذاری بر سیاست های سران کشورهای اسلامی شاهد سفر رئیس جمهور به کشورهایی چون عربستان سعودی، آذربایجان، سوریه، کویت، عمان، امارات، قطر، اندونزی، الجزایر هستیم. مهم ترین موضوعی که دولت نهم می خواست به کمک آن بتواند به بیداری و تحریک ملت های منطقه بپردازد موضوع فلسطین بود در همین راستا محمود احمدی نژاد، رئیس دولت نهم می گوید: «ما توصیه می کنیم به جای لجبازی با ملت فلسطین، به حق مردم فلسطین برای تعیین سرنوشت احترام بگذارید. این بساطی را که خودتان 60 سال است در خاورمیانه برپا کرده اید، تا دیر نشده جمع کنید و خودتان را از خشم ملتهای منطقه نجات بدهید. البته اگر به این نصیحت مشفقانه گوش ندهید، اگر از حق تبعیت نکنید، دست قدرت ملت فلسطین و دیگر ملت ها به زودی شما را خاضع، تابع و تسلیم اراده خود خواهد کرد.»[176]
موضوعات: بدون موضوع
[چهارشنبه 1400-01-25] [ 04:25:00 ق.ظ ]