فصل هفتم: خلاصه، نتیجه گیری و پیشنهادها

۷-۱- خلاصه

۹۳

۷-۲- نتیجه گیری

۹۷

۷-۳- پیشنهادها

۹۹

فهرست منابع و کتابنامه

مقدمه:
این تحقیق نقش مربی را در تربیت از نظر اسلام مورد بررسی قرار داده، راه ها و روش های پیمودن راه کمال و رسیدن به قرب الهی، متخلق شدن به مکارم اخلاقی و انجام اعمال و رفتارهای مبتنی بر رضایت ایزد متعال را برای مربیان گرامی معرفی نموده.خداوند متعال در باره پیامبرانش می فرماید:
لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ (حدید ۲۵)
ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حق از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم به عدالت قیام کنند.
در این آیه پس از کتاب و میزان، نزول حدید(آهن) را یادآور میشود و از قدرت آن سخن میگوید. شاید دلیل ارتباط حدید با آن دو، این باشد که برای اجرای قسط باید از دو راه وارد شد: یکی، از راه تعلیم و تبلیغ که برای پاکدلان کارساز است و دیگری راه قدرت و اقتدار که برای گروهی که به منطق گردن
نمینهند و سرکشی میکنند ضرورت دارد. بنابراین ، اول کار فرهنگی و تربیتی و سپس اعمال قدرت و تنبیه ضرورت دارد(قرائتی،۱۳۸۹،ج۹،ص۴۸۷).
خداوند برای هدایت و تربیت بشر ۱۲۴۰۰۰ پیامبر فرستاد که اول آنان حضرت آدم و خاتم آنان،
پیامبر اکرم  است.
پیچیدگی تربیت انسان از آنجا آغاز میشود که او از دو بعد کاملاً متفاوت؛ بعدی پست و بیارزش و بعدی متعالی و با ارزش و به اصطلاح روح خدایی آفریده شده است؛ همان روح خدایی که انسان را از سایر موجودات متمایز کرده و به وی قابلیت بخشیده که با بهره گرفتن از تعالیم و دستورات الهی که توسط پیامبران برای بشر آورده شده به سمت تعالی حرکت کند. (رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند) و نیز البته او اختیار دارد که با غفلت و عدم تمسک به فرامین الهی، به سمت بعد پست و لجنی خود حرکت کند و به مقام اسفل السافلین سقوط کند.
انسان در میان موجودات عالم هستی، اشرف مخلوقات و جانشین پروردگار بر روی زمین است و به فرشتگان امر شده در مقابل این موجود برتر سجده نمایند. این مسئله نشان دهنده کرامت انسان و جایگاه والای اوست.
از منظر اسلام، انسان مجموعهای از استعدادهای بالقوه است که برای به فعلیت درآوردن آنها نیازمند تعلیم و تربیت است و خداوند متعال به لحاظ اهمیت تعلیم و تربیت در زندگی انسان، هرگز او را به حال خود رها نکرده و از بدو خلقت، الگوهایی را برای وی ارسال نموده است.
وظیفه مربی، نوعی انجام تکلیف شرعی است که از طریق آن هم بتواند به رشد معنوی خود برسد و هم دیگران را به سوی بندگی خداوند سوق دهد. به عبارت دیگر، مربی با فعالیتهای خود، هم رسالت اجتماعی خویش را انجام می دهد و هم توشهای برای آخرت خود فراهم می کند و به عالیترین درجات معنوی می رسد.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
در این تحقیق نقش مربی در ابعاد مختلف از جمله بعد علمی و آموزشی، اخلاقی و رفتاری و الگویی و اسوه ای بررسی می گردد و عوامل موفقیّت و آفات و موانع تربیت با بهره گرفتن از آیات و روایات تشریح می گردد.

فصل اوّل
کلیات تحقیق
۱-۱- بیان مسئله:
در دنیای کنونی که مملو از چالشها و بیاخلاقیهای گوناگون است و جهان از خلاء معنویات و الگوهای انسانی رنج میبرد، دغدغه و سوال محقّق این است که در این میان نقش مربیان در تربیت انسانها چیست و اسلام در این باره چه نظری دارد؟
بدیهی است که امر تربیت و تعلیم از حساس ترین و ظریف ترین کارهایی است که یک مربی بر عهده می گیرد. مربی در حقیقت تربیت و شکوفا ساختن موجودی را می پذیرد که آفریدگار جهان تمام مخلوقات روی زمین را به خاطر ویژگیهای خاص این موجود ارزشمند آفریده است:
هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُم مَّا فِی الأَرْضِ جَمِیعاً (بقره۲۹)
او (خدایی) است که همه آنچه را (از نعمتها) در زمین وجود دارد، برای شما آفرید.
همچنین در مورد خلقت این موجود والا عبارتی را به کار برده که در آفرینش آسمانهای بیکران و کهکشانها بیان نفرموده است. خداوند در مورد خلقت انسان به خودش تبریک و آفرین می گوید:
فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ (مومنون ۱۴)
پس بزرگ است خدایی که بهترین آفرینندگان است.
و در شعر منسوب به امام علی  نیز آمده است که ای انسان آیا تو میپنداری که موجود کوچکی هستی در حالی که در وجود تو جهانی بزرگ نهفته است؟
مربی، پرورش چنین موجود باعظمت، پیچیده و دارای استعداد و خلاقیتهای بیانتها را عهده دار میشود. بنابراین، مربی شایسته و برتر کسی است که در پرتو الطاف خداوند متعال به ظرافتها و رموز اعماق وجود انسان پی برده و بتواند تربیت او را به بهترین وجه محقق سازد.
بدیهی است برای تحقق این هدف، یک مربی خوب و شایسته باید دارای شرایط و صفات ویژه ای باشد تا بتواند متربیانش را در رسیدن به قلههای رفیع افتخار و شکوفایی و سعادت به پیش برده و به مقصد نهایی و اهداف عالی تربیتی رهنمون سازد.
بالاترین سرمایه جاویدان یک مربی اخلاص و ایمان اوست. مربیانی که به خاطر رضای خدا و با خلوص نیت امر تربیت را انجام میدهند منتظر تحسین و خوشامدگویی دیگران نمیمانند و هیچ گاه از کار تعلیم و تربیت خسته نمیشوند. آنان هر گونه سختی، محرومیت و ناملایمات را به جان خریده و راه پیچیده و پر مشقت تربیت را مداوم دنبال میکنند. ایمان به هدف نیز از مهم ترین رموز توفیق است، زیرا موثر واقعی خداوند متعال است و اگر مربی تربیت را برای رضای او انجام دهد بر دل متربیان اثر گذاشته و رفتار آنان را از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب تغییر خواهد داد.
ارائه الگوها نیز در امر تربیت بسیار اهمیت دارد و از این رو قرآن مجید در بسیاری از موارد به معرفی الگو در این زمینه پرداخته و سرمشقهای مهمی را به انسانیت معرفی کرده است. از جمله آنها حضرت ابراهیم  است که پیشوای مورد احترام همه اقوام به ویژه عرب بوده است. او پیامبر بزرگ الهی است که سراسر زندگیاش درس بندگی، عبودیت و جهاد در راه خدا و عشق به ذات پاک او بوده است. قرآن کریم همچنین رسول گرامی اسلام را به عنوان برترین الگو به جهان معرفی نموده و ایشان نیز امامان هدی را پس از خود به عنوان راهنما و الگو به جهانیان معرفی نموده است.
البته پیامبر و پیشوایان معصوم، مهمترین شاخصه های هدایت را با عمل خود نشان داده اند. هنگامی که سخن از معصوم به میان میآید، گفته میشود که سنت، قول و فعل و تقریر معصوم است یعنی پیشوایان معصوم سخن و عمل و سکوتشان همه حجت و راهنماست. شعار دعوت مردم با عمل و نه با زبان که در کلام امام صادق نیز آمده، دلیل براین است که همه مسلمانان راستین باید به نوبه خود برای دیگران سرمشق باشند و با عمل خود، اسلام را به دنیا معرفی کنند. (مکارم شیرازی،ناصر،۱۳۸۱،ج۲۴،ص۱۷)
۱-۲- پیشینه و تاریخچه تحقیق:
طبق بررسیهای بعمل آمده از مراکز و موسسات آموزش عالی و همچنین سایتهای علمی، پژوهش ها و پایان نامه هایی مشاهده گردید که موضوعشان نزدیک به موضوع پژوهش حاضر بوده و اکنون به هشت نمونه از آنها اشاره میشود:
۱- عوامل موثر بر تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) و مطالعه تطبیقی در دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی ناجا
جعفری طوسی، حمیدرضا، ( ۴/۲/۱۳۹۰، کارشناسی ارشد پایان نامه مقطع رشته تعلیم و تربیت، مرکز آموزش ساعس ناجا)
محقق در این تحقیق به بررسی شیوه های تعلیم و تربیت از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) به حق یک عالم ربانی بوده است که در سایه تعالیم تربیتی و آموزشهای اخلاقی او نسلی تربیت شد که در دنیا شگفتی آفرید و جهان را در برابر این نسل متحیر ساخت. مبانی و اصولی که امام بر آن تکیه داشت، چیزی جز مبانی و اصول اسلام نبود، لذا مجموعه تعالی بر گرفته از قرآن و سیره انبیاء و اهل بیت (ع) و سنت می باشد. نتیجه این تحقیق؛ از بین چهار عامل موثر بر تعلیم و تربیت، عوامل اجتماعی، آموزشی و محیطی بیشترین تاثیر را داشته و عوامل فردی ناچیز می باشد.
۲- شیوه های خود سازی (تقوا) از دیدگاه نهج البلاغه و ارائه الگوی مناسب برای دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی ناجا
فاضلی، رضا،(۲۷/۱۱/۱۳۸۹ کارشناسی ارشد پایان نامه مقطع رشته تعلیم و تربیت، مرکز آموزش ساعس ناجا)
برای یافتن شیوه های خودسازی و تقوا انسان ها ناچار از الگوی کامل و معتبری هستند تا بر اساس آن به تزکیه نفس و خود سازی بپردازند. یکی از این الگوها کتاب نهج البلاغه امیرالمومنین علی است که به طور مفصّل در آن در مورد تقوا، خود سازی و شیوه های نیل به آن بحث شده است. در خود سازی اصل بر کسب فضایل و ترک رذایل است که در این پایان نامه به بررسی شیوه های خودسازی و کسب تقوا از نظر حضرت علی  پرداخته شد.
۳- شیوه های تعلیم و تربیت در قرآن (سوره مبارکه لقمان) و ارائه الگوی عملی در ساعس ناجا
حسینی لمردی، سید ابراهیم، (مرداد ۱۳۸۹ پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته تعلیم و تربیت، مرکز آموزش ساعس ناجا)
محقق در این تحقیق به بررسی شیوه های تعلیم و تربیت در نصایح دهگانه لقمان پرداخته است. سفارشات اخلاقی آن نیز منحصر به مخاطبین آن زمان و مکان نیست و تا زمانی که انسانها در این کره خاکی به زندگی و مراودات اجتماعی میپردازند، مشمول این خطاب ارزشمند الهی هستند.
۴– اصول و روش های تربیتی در سیره نبوی و بررسی میزان آن بر کاهش تخلفات کارکنان فرماندهی انتظامی شهرستان زاهدان در سال ۸۸
سوری، ایرج،(۲۶/۱۱/۱۳۸۹ کارشناسی ارشد پایان نامه مقطع رشته تعلیم و تربیت، مرکز آموزش ساعس ناجا)
محقق به بررسی هفت اصل از اصول تربیتی در سیره نبوی شامل؛ عزّت، مسولیت، تحول باطن، مداومت و محافظت بر عمل، اصلاح شرایط، نظم و انضباط و استقامت تعیین و تاثیر عمل به آنها در کاهش جرایم کارکنان پرداخته است. از نتیجه بعمل آمده اینکه اصول قید شده در کاهش جرائم موثر است
۵- بررسی شیوه های تعلیم و تربیت اسلامی و نقش آن در تحقیق پلیس جامعه محور.
نوری، ساسان، (۱۸/۱۱/۱۳۸۸ کارشناسی ارشد پایان نامه مقطع رشته تعلیم و تربیت، مرکز آموزش ساعس ناجا)
پلیس جامعه محور در کشور آشنا با شیوه های تعلیم و تربیت اسلامی باشد و در واقع شیوه های تعلیم و تربیت اسلامی شرط لازم در مدیریت اسلامی پلیس جامعه محور است. نتایج تحقیق؛ میان تعلیم و تربیت اسلامی و آموزش های کوتاه مدت ناجا رابطه منطقی وجود دارد. تعلیم و تربیت اسلامی در رفتار و اعمال مجریان پلیس نمود عینی دارد و می بایست تقویت شود.
۶- تاثیر انبیاء در تاریخ بشریت از دیدگاه قرآن با تاکید بر نقش پیامبر اعظم و تبیین وجودی آن حضرت
فقیه زاده (کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات رشته الهیات، علوم قرآن و حدیث ۱۳۸۷) (مشهد- سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی مراجعه حضوری)
این پژوهش در باره تاثیر انبیاء در تاریخ و جوامع بشری، مهمترین کارهای انبیاء در طول تاریخ، و تاثیر انبیاء در جوامع بشری از دیدگاه قرآن به بحث پرداخته است.
۷- ویژگیهای عباد الرحمن
موسوی طلب، سیدرضا، زمستان ۱۳۸۷ دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
هدف از خلقت انسان عبودیت است. اگر انسان در آن مسیر قرار گیرد و در زندگی خود عملا آن را پیاده نماید جزو عباد الرحمن میشود و زمینه های دریافت الطاف الهی و رسیدن به رضوان را فراهم می سازد. قرآن سیمای چنین انسان هایی را ارائه نموده است.
۸– نقش ایمان در ساختار شخصیت انسان.

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.