۱-۴-سوال اصلی پژوهش:
این تحقیق در پی آن است که پاسخ سوال زیر را شناسایی نماید.
عوامل داخلی موثر بر سودآوری شعب بانک سرمایه کدامند؟
در این تحقیق سعی بر این است که به سؤالات زیر نیز پاسخ داده شود:
۱- وضعیت سودآوری شعب بانک سرمایه استان تهران چگونه است؟
۲- راهکارهای مناسب جهت افزایش سودآوری شعب بانک کدامند؟
۱-۵-فرضیات پژوهش :

 

 

بین میزان و نوع سپرده ها و سودآوری شعب بانک رابطه ی معنی داری وجود دارد.(ترکیب بدهی ها)

بین میزان و نوع تسهیلات پرداختی و سودآوری شعب رابطه معنی داری وجود دارد.(ترکیب دارایی ها)

بین مدیریت نقدینگی و سودآوری شعب رابطه ی معنی داری وجود دارد.

بین مدیریت هزینه ها و سودآوری شعب رابطه ی معنی داری وجود دارد.

بین مدیریت وصول اعتبارات اعطایی (ریسک اعتباری) و سودآوری شعب رابطه معنی داری وجود دارد.

بین رعایت منابع و مصارف( کفایت سرمایه )و سودآوری رابطه ی معنی داری وجود دارد.

بین عوامل محیطی و سودآوری رابطه معنی داری وجود داردکه شامل فرضیات فرعی به شرح ذیل میباشد:

– بین موقعیت جغرافیایی شعب و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.
– بین امکانات و تجهیزات بروز و موجوددر شعب و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.
– بین اندازه شعبه و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.
۸- بین عوامل انسانی و سودآوری رابطه معنی داری وجود داردکه شامل فرضیات فرعی به شرح ذیل میباشد:
– بین تعداد کارکنان و سودآوری شعب رابطه معنی داری وجود دارد.
– بین سطح تحصیلات و اطلاعات بانکی کارکنان و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.
– بین سن کارکنان و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.
– بین سابقه کارکنان و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه های شماره ۷ و۸ بر مبنای اطلاعات دریافتی از کارکنان بوسیله پرسشنامه و مصاحبه بررسی شده اند و مابقی فرضیه های ذکر شده علاوه بر پرسشنامه و مصاحبه بر مبنای اطلاعات وصورتهای مالی و نسبت های واقعی شعب نیز سنجیده شده اند.
ترکیب و ارتباط عوامل ذکرشده از قبیل نوع و میزان سپرده ها، نوع و میزان تسهیلات اعطایی، مدیریت نقدینگی، مدیریت ریسک اعتباری و …در سودآوری شعب بانک موثر است.
۱-۶-روش پژوهش :
روش تحقیق مورد استفاده توصیفی-تحلیلی می باشد و با توجه به نوع و ماهیت تحقیق، برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای جهت بررسی سوابق و ادبیات موضوع استفاده شده است. این قسمت شامل بررسی کتب، مجلات تخصصی بانکداری و اقتصادی، بخشنامه ها و آیین نامه های بانکی، پایان نامه ها و آمارهای استخراج شده از گزارش ها و ترازنامه های شعب بانک سرمایه استان تهران می باشد.
عکس مرتبط با اقتصاد
جهت انجام این پژوهش متغیرهایی همچون بازده دارایی ها  نوع و میزان سپرده های بانکی، نوع و میزان تسهیلات اعطایی، مدیریت ریسک اعتباری، مدیریت نقدینگی انحراف از منابع و مصارف، موقعیت جغرافیایی، اندازه شعب، تعداد پرسنل،‌ سن، سابقه کار و تحصیلات کارکنان شعبه در نظر گرفته شده است و به بررسی میزان اثر آن ها در سودآوری شعب پرداخته خواهد شد. از آن جایی که مهم ترین ابزارهای که برای مطالعه ارتباط بین متغیرها مورد استفاده قرار می گیرد، رگرسیون می باشد و با توجه به این که در تحقیقات پیشین صورت گرفته با بهره گرفتن از مدل رگرسیون خطی به تخمین تابع سودآوری پرداخته شده است به برآورد تابع سودآوری با توجه به عوامل داخلی و با بهره گرفتن از رگرسیون خطی و نرم افزار  می پردازیم. محدوده زمانی مورد استفاده در این پژوهش سال های مالی ۱۳۹۰، ۱۳۹۱ می باشد.
۱-۷-محدودیت پژوهش :
۱- محدودیت های بانکداری بدون ربا و بخش نامه ها و سیاست هالی مالی و پولی بانک مرکزی که سودآوری بانک را تحت تاثیر قرار می دهد
۲- عدم انجام تحقیقات در سطح بانک و عدم شفاف سازی عوامل مؤثر بر سودآوری توسط محققان باعث گردیده که کارکنان با این مسئله بیگانه بوده و آن طور که باید در مسیر انجام تحقیق همکاری لازم را ننمایند.
۳- با توجه به اعداد و ارقام موجود در صورتهای مالی بانک و همچنین به دلیل مسائل امنیتی امکان بررسی و توضیح بعضی عوامل وجود ندارد.
۴- عدم آشنایی بعضی از مدیران میانی و پایینی و بخصوص مسنولین شعب با بانکداری الکترونیک و تعرفه های صادراتی و وارداتی در نتیجه تبادلات ارزی( حوالجات ارزی و  وارداتی) ، سودآوری این بخش را کاهش داده است.
۵- عدم دسترسی به اطلاعات شعب بانک به دلیل مسائل امنیتی امکان ارائه کامل دلایل زیانبار یا سودآوری در شعب وجود ندارد.
۱-۸-تعریف واژگان:
بانک: موسسه ای خدماتی است که به جمع آوری یا تجهیز سپرده های مردم و به تخصیص منابع و مصرف بهینه آن در جهت سیاست های کلی اقتصاد کشور با ابزارهای پولی و اعتباری اقدام و همچنین موجبات تسهیل در پرداخت ها و انجام سایر خدمات بانکی را در چارچوب قوانین و مقررات فراهم می سازد (جمشیدی، ۱۳۷۹، ص۴)
سودآوری: توان شرکت یا مؤسسه در ایجاد درآمد کافی به گونه ای که پس از پرداخت هزینه های جاری، مبلغی اضافی به نام سود برای شرکت باقی بماند (عونی، لیلا، ۱۳۸۷)
سپرده: وجوهی اعم از پول داخلی و یا پول کشورهای خارجی ( ارز)، که اشخاص حقیقی یا حقوقی تحت شرایطی که قانون تعیین نموده و در زمان مشخص و طبق قرارداد به عنوان وکیل به بانک ها و مؤسسات اعتباری تودیع و نزد آن ها نگهداری و در مقابل از بانک یا موسسه سود دریافت می نمایند. (حسینی، سیده فائزه، ۱۳۸۷)
تسهیلات اعطایی: اعتبار یا تسهیلاتی که بانک ها به موجب قانون عملیات بانکی بدون ربا و قوانین مصوب در قالب قراردادها و عقود اسلامی به بخش غیردولتی اعطا می کنند (سیده فائزه حسینی، ۱۳۸۷).
موارد ذکر شده فوق از عوامل اصلی ایجاد یک موسسه مالی به نام بانک میباشد که اگر تعاریف کامل و اساسی و کاربردی در مورد ۴ عامل فوق داشته باشیم میتوانیم بیشترین بازده در کارهای پژوهشی بخصوص در سود آوری سیستم بانکی بدست آوریم.
فصل دوم
مبانی نظری پژوهش
۲-۱-مقدمه
هر سازمان شرکت و یا مؤسسه ای به دنبال رسیدن به اهداف خاصی می باشد. بانک ها و مؤسسات انتفاعی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و آن ها نیز در پی دستیابی به سودآوری به عنوان هدفی از اهداف وجودی خود و همچنین برای تضمین ادامه حیات خود می باشند. بانک ها برای رسیدن به اهداف و همچنین برای اطمینان از تداوم حیات خود احتیاج دارند که سود خود را حداکثر کنند. افزایش سود بانک از طریق افزایش درآمدها و کاهش هزینه ها امکان پذیر است. بنابراین شناخت متغیرهای اثرگذار بر آن ها را مورد توجه قرار می دهند. آنچه مسلم است منابع و مصارف بانک به عنوان اجزای تأثیرگذار بر صورت های سود و زیان تحت نفوذ عوامل مختلف داخلی و خارجی قرار گرفته که درک آن ها توسط عاملان شبکه بانکی بسیار مهم می باشد. شناخت متغیرهای اثرگذار بر سودآوری بانک ها در ادبیات اقتصادی در چند دهه اخیر مورد توجه بسیاری از اقتصاددانان و مهندسین مالی قرار گرفته است. در این راستا شناسایی این متغیرها با بهره گرفتن از تجارب دیگر اقتصاددانان در جهت بسط و توسعه شبکه بانکی به عنوان یکی از اهرم های اصلی توسعه، باید مورد توجه قرار گیرد (عونی، لیلا، ۱۳۸۷)
۲-۲- مطالعات انجام شده ( پیشینه تحقیق)
۲-۲-۱-مطالعات داخلی
نتایج مطالعه برات علی ابویسانی تحت عنوان بررسی راهکارهای افزایش سودآوری در نظام بانکی کشور که در آن عملکرد بانک ملت در طی ۱۲ سال مورد بررسی قرار گرفته است نشان داد که تسهیلات تکلیفی و کوتاه مدت اثر معکوس بر سودآوری دارد و بین سپرده های کوتاه مدت با سودآوری رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد. همچنین تسهیلات تکلیفی به عنوان عامل کاهش دهنده سود شناسایی و پیشنهاد شده است که تسهیلات تکلیفی پرداخت نشود و در صورت پرداخت روش آن تغییر کند و دیگر این که تورم به عنوان نرم پایه بهره اعمال گردد و علاوه بر آن چند درصد به عنوان سود با توجه به مدت، از گیرندگان تسهیلات دریافت و به سپرده گذاران پرداخت شود.
بررسی رضایتمندی مشتریان کلیدی از خدمات بانکی در بانک ملت در شهر مشهد نشان داد که با ایجاد رضایت در یکسری از مشتریان خاص در شعب نشان داد که هرچه رضایتمندی مشتریان کلیدی در بانک بیشتر شود میتواند تاثیر مثبت و معنی داری در جذب منابع داشته و سود آوری بانک را تحت تاثیرقرار میدهد (زارع کاریزک، کاموس ،۱۳۹۰)
در مطالعه ای که توسط حسن باقری در بانک رفاه در دوره ما بین ۱۳۸۰-۱۳۶۲ با عنوان بررسی عوامل مؤثر بر سودآوری بانک های تجاری صورت گرفته است یافته ها نشان می دهد که مدیریت کارایی، هزینه ها، دارایی ها، مدیریت نقدینگی و سرمایه در میان عوامل داخلی و رشد اقتصادی در میان عوامل بیرونی رابطه مثبت و معنی داری با سودآوری دارند و نرخ تورم با یک معنی داری پایین اثر معکوسی بر سودآوری دارد.
مطالعه صورت گرفته توسط لیلا عونی در بانک رفاه در سال های ۱۳۸۴-۱۳۷۰ تحت عنوان شناسایی عوامل مؤثر بر سودآوری بانک های تجاری نشان می دهد در بررسی و تخمین تابع سودآوری بانک رفاه متغیرهای نرخ  بانکی، نسبت سپرده ها، رشد اقتصادی و تورم به طور معناداری سودآوری را توضیح می دهند.
نتایج تحقیق انجام شده توسط سیده فائزه سید حسینی با عنوان بررسی آثار تغییرات نرخ سود سپرده ها وتسهیلات بانکی در میزان سودآوری بانک صادرات ایران در دوره ۱۳۶۸-۱۳۶۴ نشان می دهد رابطه میزان سودآوری با حاشیه سود و نرخ رشد اقتصادی مستقیم و با نرخ تورم معکوس است. رابطه مثبت حاشیه سود با میزان سودآوری با توجه به تعریف حاشیه سود، نشانگر رابطه مستقیم نرخ سود تسهیلات بانکی و رابطه عکس نرخ سود سپرده ها با میزان سودآوری می باشد.
۲-۲-۲- مطالعات خارجی
در مطالعه انجام شده توسط بن ناکورا   تحت عنوان عوامل تعیین کننده سودآوری صنعت بانکداری تونس که به بررسی سودآوری ۱۰ بانک اصلی سپرده پذیر در تونس در طی دوره ۲۰۰۰-۱۹۸۰ میلادی پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد از میان عوامل داخلی سرمایه زیاد هزینه های بالاسری و میزان وام های بانکی اعطا شده به مشتریان تأثیر مستقیم بر افزایش سودآوری و حاشیه سود خالص دارند و اندازه اثر منفی و بامعنی بر حاشیه سود خالص بانک ها دارد و شاخص های اقتصاد کلان یعنی تورم و  بر حاشیه بهره خالص و سودآوری اثر مهمی ندارند و از میان شاخص های مربوط به ساختار مالی تمرکز نسبت به رقابت آزاد اثر مثبت کمتری بر سودآوری و حاشیه سود خالص بانک ها دارد و شاخص توسعه بازار سهام اثری مثبت بر سوداوری بانک ها دارد که نشان دهنده وابستگی توسعه بازار سهام و بانک ها دارد و عدم مداخله دولت در صنعت بانکداری با سوداوری این بخش سازگار می باشد.
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
در پژوهشی که توسط اتانساگلو و همکاران با عنوان عامل تعیین کننده سودآوری بانک ویژه صنعت، و ویژه اقتصاد کلان در طی ساله ای ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۱ انجام گرفته است نتایج نشان دادکه متغیرهای سرمایه، رشد بهره وری، مدیریتی هزینه با سودآوری رابطه مثبت دارند در این میان متغیر تورم پیش بینی شده به علت اعمال کاهش نرخ سود سپرده ها قبل از کاهش نرخ سود وام ها رابطه مثبت با سودآوری دارد و متغیرهای اندازه و مالکیت بانک تاثیر چندانی بر سودآوری بانک ندارند. متغیرهای ویژه صنعت تأثیر قابل توجهی بر سودآوری ندارند اما متغیر ریسک اعتباری رابطه منفی و قابل توجهی با سودآوری بانک دارد و متغیر تراکم تأثیر منفی اندکی بر سودآوری بانک دارد. تآثیر دوران اقتصادی نامتقارن می باشد و تنها زمانی که رشد بیشتر از روند آن باشد تأثیر مثبت بر سودآوری بانک دارد. نتایج مطالعه انجام شده تحت عنوان عوامل تعیین کننده سودهای بانک ها در یونان در طی دوره یکپارچگی مالی اتحادیه اروپا توسط کاسمیدو که در آن به بررسی عوامل موثر بر سود ۲۳ بانک در یونان در طی دوره ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۲ پرداخته شده است.
نتایج به دست آمده بیانگر این است که عامل کیفیت سرمایه اثر مثبت و با اهمیت در سودآوری بانک و عامل اندازه در صورت وارد کردن تنها متغیرهای ویژه بانک اثر مثبت ولی ناچیز و در صورت وارد کردن متغیرهای اقتصاد کلان و ساختار بازار مالی اثر مثبت و با اهمیت دارد و مطالبات مشکوک الوصول و نقدینگی و نسبت هزینه به درآمد دارای اثر منفی و با اهمیت در سودآوری بانک ها می باشند و در میان متغیرهای اقتصاد کلان تغییرات سالیانه تولید ناخالص داخلی دارای اثر مثبت و با اهمیت و تورم دارای اثر منفی و با اهمیت در سودآوری بانک و هر سه متغیر ساختار بازار مالی دارای اثر منفی و با اهمیت در سودآوری بانک می باشد.
بر اساس مطالعه صورت گرفته توسط کبیر و بشیر   تحت عنوان عوامل تعیین کننده سودآوری بانکداری اسلامی که بر مبنای ترازنامه و گزارشات درآمدی ۴۳ بانک اسلامی در ۲۱ کشور در طی دوره ۲۰۰۱-۱۹۹۴ می باشد نتایج به دست آمده نشان می دهد که معیار سودآوری با افزایش نسبت سرمایه رابطه ای مستقیم و با افزایش نسبت وام رابطه ای معکوس دارد با افزایش نسبت سرمایه به کل دارایی ها حاشیه سودآوری بالا می رود اما با افزایش نسبت وام به تولید ناخالص داخلی حاشیه سود پایین می آید.
بالا بودن نسبت وجوه کوتاه مدت و مصرفی به کل دارایی ها منجر به کاهش حاشیه بهره ای می گردد در مقابل دریافتی هایی که در ارتباط با وضعیت و هزینه های سربار است دلالت بر آن دارد که سود بالای به دست آمده از سوی بانک ها ممکن است به خاطر پرداخت مزد و حقوق بالاتر باشد. بالا بودن نسبت ذخایر قانونی به علت هزینه فرصت از دست رفته ناشی از نگهداری ذخایر منجر به کاهش سودآوری می شود تولید ناخالص داخلی سرانه بالاتر و نرخ بهره واقعی بالاتر محرک افزایش سود هستند و بالاخره اندازه سیستم بانکی تأثیر منفی بر سودآوری آن دارد.
در مطالعه دیگری که با عنوان عوامل تعیین کننده ویژه بانک ویژه صنعت و اقتصاد کلان در سودآوری سیستم بانکداری تایوان توسط راملال ۲۰۰۹ بر اساس داده های سال های ۲۰۰۷-۲۰۰۲ انجام گرفته است نتایج به دست آمده نشان می دهد که معیار سودآوری با ریسک اعتباری و مطالبات مشکوک الوصول دارای ارتباط منفی معنی دار قوی می باشد و به ازای هر یک درصد تغییرات در ریسک اعتباری سودآوری به میزان ۹۴%- درصد تغییر می کند. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که سرمایه اثر مثبت و معنی دار بر سودآوری دارد که این ناشی از توان بیشتر بانک ها در جهت افزایش قدرت اعتباردهی و در نهایت کسب سود می باشد اما با توجه به ضریب همبستگی سرمایه نسبت به ریسک اعتباری تأثیر کمتری در سودآوری دارد و به ازای هر یک درصد تغییرات در سرمایه سودآوری تنها ۶/۸% درصد تغییر می کند.
پس می توان تاثیر جذب منابع و سپرده های دریافتی از مشتریان که همان سرمایه بانک هاست را یکی از عوامل اصلی سودآوری شعب ذکر کرد که رابطه معنی داری با معیار سودآوری دارد، ولی تاثیر اصلی در سود آوری را می توان در ریسک اعتباری و تجزیه و تحلیل اعتباری نام برد و به همین دلیل مدیران ارشد می بایست بیشترین زمان را در آموزش و در بخش اعتبارات شعب، تجزیه و تحلیل اعتباری و نظارت کامل بر اجرای آن و حصول نتیجه اختصاص دهند.
۲-۳- اقتصاد و نقش اقتصاد در پیشبرد اهداف کشور
اقتصاد از اصلی ترین عوامل رشد وتوسعه کشورهای در حال توسعه گفته میشود . به بیان دیگر از جمله عواملی که میتواند در رسیدن به اهداف سیاسی و اجتماعی یک مملکت مؤثر باشد ، اقتصادپویا و با پشتوانه پولی و مالی قوی میباشد.یکی از مسائلی که دراقتصاد روز دنیا و بخصوص در اقتصاد ایران مطرح شده و متأثر از بازار های پولی ومالی کشور بوده تورم میباشد. در سال های گذشته تورم به عنوان پدیده اقتصادی نامطلوب، آثار مخربی را بر اقتصاد ایران بر جای گذاشته است. این امر سبب گردیده تا محققان اقتصادی، گزارش ها و تحقیقات زیادی را به علل وجود یا راه های مقابله با تورم در ایران اختصاص دهند. تحقیقات موجود در این زمینه اکثراً به شکل تک معادله و بر استفاده از رگرسیون های خطی استوار بوده است و به طور مجزا به جنبه پولی بودن یا ساختاری این پدیده پرداخته شده است. در تحقیقی با عنوان ریشه های تورم در اقتصاد ایران، با بهره گرفتن از یک مدل رگرسیون خطی، اثر نرخ ارز و متغیرهای پایه ای اقتصاد بر نرخ تورم را مورد بررسی قرار داده اند.( طبیبیان .سوری. بررسی عوامل (پولی و غیر پولی ) مؤثر بر تورم در ایران سال ۱۳۷۶)
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
نظریه های موجود درباره تورم را می توان به چهار گروه عمده تقسیم کرد:
نظریه پولی-نظریه فشار تقاضا- نظریه فشار هزینه-نظریه ساختاری
طرفداران نظریه پولی معتقدند که بروز تورم تنها ناشی از نرخ رشد بالا و دائمی عرضه پول می باشد، به طوری که با رشد بالا و مستمر عرضه پول، تورم شکل می گیرد و با رشد پایین عرضه پول، نرخ تورم کاهش می یابد. طرفداران این نظریه معتقدند که تنها راه مهار تورم افزایش قانونمند و با ثبات عرضه پول با نرخی برابر یا اندکی بیش از رشد متوسط تولید است.
طرفداران نظریه فشار تقاضا معتقدند که علت ریشه ای تورم، فزونی تقاضای موثر بر تولید در شرایط اشتغال کامل است.

 

 

موضوعات: بدون موضوع
[چهارشنبه 1400-01-25] [ 07:37:00 ق.ظ ]