جدول ۴-۱۵: آزمون هاسمن فرضیه چهارم ۴۰
جدول ۴-۱۶: آزمون بروش‌پاگان فرضیه چهارم ۴۰
جدول ۴-۱۷: نتایج آزمون رگرسیون برای فرضیه چهارم ۴۱

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

 

 

 

فصل اول

 

کلیات پژوهش

 

۱-۱- مقدمه

طبق مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران، هدف صورت‌‌های مالی ارائه اطلاعاتی تلخیص و طبقه‌بندی‌شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیفی گسترده‌ از استفاده‌ کنندگان صورت‌های مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع گردد. خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با محتوای اطلاعات، “مربوط بودن ” و “قابل‌اتکا بودن ” و خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با ارائه اطلاعات، “قابل‌مقایسه بودن ” و “قابل‌فهم بودن ” است. اطلاعاتی که فاقد این خصوصیات باشد، مفید نبوده و یا دارای فایده محدودی است. ازآنجاکه خصوصیات کیفی قابل‌مقایسه بودن و قابل‌فهم بودن، بر مفید بودن اطلاعات می‌افزاید، وجود ثبات رویه حسابداری در روش‌های حسابداری بکار گرفته‌شده و افشاء مناسب اطلاعات الزامی است (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۸: ۱۴). استانداردهای حسابداری ایران مقرر می‌کند که شرکت‌ها باید ارقام صورت‌های مالی را به‌صورت مقایسه‌ای همراه با ارقام سال جاری ارائه و افشا کنند (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۸). بر این اساس ارقام سال قبل در سال جاری، بار دیگر از سوی شرکت و حسابرس مورد بازبینی و طبقه‌بندی قرارگرفته و در صورت وجود اشتباهی بااهمیت در ماهیت و نحوه طبقه‌بندی و نیز مبالغ سال قبل، می‌بایست در سال جاری تجدید ارائه شوند. بدین ترتیب تجدید ارائه می‌تواند به معنای وجود یک نقص یا اشکال تعبیر شود که در سال جاری کشف‌شده است؛ البته به‌شرط آنکه ناشی از تغییر در رویه‌های حسابداری نباشد. مطالعات نیز نشان می‌دهند که درصد بالایی از تجدید ارائه در ایران، به دلیل اصلاح اشتباهات حسابداری بوده است (کردستانی و همکاران، ۱۳۸۹).
عکس مرتبط با اقتصاد
ایجاد فضای بی‌اعتمادی در بازار سرمایه، غیرقابل ‌اتکا تصور شدن صورت‌های مالی، تلاش برای دسترسی به اطلاعات در خارج از بورس، زیان ناشی از تصمیم‌گیری‌های اشتباه استفاده‌ کنندگان از صورت‌های مالی و درنهایت تضییع منابع عمومی جامعه، بخشی از پیامدهای این امر است (همان). بنابراین، تجدید ارائه مستمر اقلام در دوره‌های پی‌درپی و رواج آن میان شرکت‌های ایرانی، به اعتبار صورت‌های مالی، آسیب می‌زند و موجب تخصیص و توزیع ناکارآمد ثروت و کاهش اعتماد مردم به بازارهای سرمایه می‌شود (بهار مقدم و دولت‌آبادی، ۱۳۹۱).

 

۱-۲- مسئله پژوهش

مفاهیم نظری گزارشگری مالی بیان می‌کند که استفاده‌ کنندگان صورت‌های مالی باید بتوانند صورت‌های مالی واحد تجاری را طی زمان جهت تشخیص روند تغییرات در وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری مقایسه نمایند. استفاده‌ کنندگان ‌همچنین باید بتوانند صورت‌های مالی واحدهای تجاری مختلف را مقایسه کنند تا وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی آن‌ ها را نسبت به یکدیگر بسنجند. بدین ترتیب ضرورت دارد اثرات معاملات و سایر رویدادهای مشابه در داخل واحد تجاری و در طول زمان برای آن واحد تجاری باثبات رویه اندازه‌گیری و ارائه شود و بین واحدهای تجاری مختلف نیز هماهنگی رویه در باب اندازه‌گیری و ارائه موضوعات مشابه رعایت گردد (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۸: ۷۶۷). اما به دلیل تغییرات مستمر و مداومی که در شرایط اقتصادی و اجتماعی صورت می‌گیرد، تغییر در اصول و روش‌های حسابداری، و به علت پیچیدگی و حجم بالای معاملات تجاری بروز اشتباه در گزارشگری مالی، و در نتیجه تجدید ارائه صورت‌های مالی منتشرشده اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد (نویسی و همکاران، ۱۳۸۴). بند ۴۰ استاندارد حسابداری شماره ۶ ایران الزام می‌کند که چنانچه در رویه حسابداری تغییری صورت گیرد، ارقام مقایسه‌ای سنوات قبل باید بر مبنای رویه جدید ارائه مجدد شود. همچنین بند ۴۲ همین استاندارد بیان می‌دارد که اصلاح اشتباه باید با ارائه مجدد ارقام صورت‌های مالی سال (های) قبل همراه باشد. بند ۳۹ استاندارد حسابداری شماره ۱ ایران نیز الزام می‌کند که در مواردی که نحوه ارائه یا طبقه‌بندی اقلام در صورت‌های مالی اصلاح می‌شود، به‌منظور اطمینان از قابلیت مقایسه اقلام صورت‌های مالی، مبالغ مقایسه‌ای باید تجدید طبقه‌بندی شود مگر این‌که این امر ممکن نباشد[۱].
حسابداری
از دیدگاه سرمایه‌گذاران اخبار تجدید ارائه فقط بیانگر مشکلات عملکرد دوره گذشته نیست، بلکه نوعی پیش‌بینی مشکلات آتی برای شرکت و مدیریت آن نیز محسوب می‌شود. به‌عبارت‌دیگر موجب سلب اطمینان سرمایه‌گذاران نسبت به اعتبار و شایستگی مدیریت و کاهش کیفیت سودهای گزارش‌شده می‌گردد. در حقیقت، صورت‌های مالی تجدید ارائه‌شده به‌صورت شفاف و صریح، پیام و علامتی پیرامون قابل‌اتکا نبودن صورت‌های مالی دوره‌های گذشته و کیفیت پایین آن‌ ها ارائه می کند. بنابراین متعاقب تجدید ارائه، انتظارات سرمایه‌گذاران در ارتباط با جریان‌های نقدی آتی و نرخ بازده مورد انتظار آن‌ ها تغییر می‌یابد (کاظمی، ۱۳۹۰). تجدید ارائه صورت‌های مالی به رابطه‌ی قراردادی بین شرکت و اعضای بیرونی از قبیل مشتریان و عرضه‌کنندگان شرکت آسیب می‌رساند، که این امر اثری منفی بر جریان‌های نقدی شرکت دارد. این اثر منفی بر جریان‌های نقدی، میزان منابع داخلیِ وجه نقد در دسترس برای سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد، که این کاهش سرمایه‌گذاری موجب کاهش رشد شرکت می‌شود. همچنین تجدید ارائه، رشد شرکت را به دلیل افزایش هزینه تأمین مالی خارجی کاهش می‌دهد (البرینگ[۲] و همکاران، ۲۰۱۳). ازاین‌رو این سؤال مطرح می‌شود که آیا بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد یا خیر؟

 

۱-۳- اهمیت و ضرورت پژوهش

در اکثر پژوهش‌های خارجی، شرکت‌های دارای تجدید ارائه مالی فقط بین ۳ تا ۷ درصد کل جامعه آماری پژوهش را شامل می‌شوند (هی و سندفور[۳]،۲۰۰۷؛ سازمان عمومی حسابداری[۴]، ۲۰۰۲)، اما طی دوره ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ بیش از ۷۰ درصد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، صورت‌های مالی خود را تجدید ارائه کرده‌اند (نیکبخت و رفیعی، ۱۳۹۱: ۱۸۱). تجدید ارائه در صورت­های مالی شرکت­های ایرانی به‌گونه‌ای رایج شده است که از تعدیلات سنواتی[۵] به­عنوان یکی از عناصر نسبتاً پایدار در گردش حساب سود (زیان) انباشته یاد می­ شود. افزایش تجدید ارائه مبین این موضوع است که صورت‌های مالی منتشرشده دوره یا دوره‌های قبل، که مورد تائید استفاده‌ کنندگان جهت اتخاذ تصمیم واقع‌شده است، به‌طور نادرست ارائه‌شده و غیر قابل‌اتکا است (ویلسون[۶]، ۲۰۰۸). از طرف دیگر افزایش درآمد و رشد سود یکی از راه‌کارهای برای جلب سرمایه‌گذاران به سمت شرکت است (فخاری و یوسف‌نژاد، ۱۳۸۵: ۹۰) و رشد مقدمه‌ای برای دستیابی به سودآوری پایدار است. بنابراین انجام پژوهشی با محوریت رابطه بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد شرکت بااهمیت است.

 

۱-۴- اهداف پژوهش

گراهام[۷] و همکاران (۲۰۰۸) استدلال می‌کنند که تجدید ارائه به‌طور بالقوه برای شرکت‌های دست‌اندرکار بسیار هزینه‌بر است. تجدید ارائه ممکن است که اعتماد سرمایه‌گذاران را نسبت به مورد اعتماد بودنِ افشاسازیِ شرکت متزلزل کند، تقاضا برای اوراق بهادارِ شرکت را از رونق اندازد و فرصت‌های پیش روی شرکت را محدود کند و در نتیجه به صدمه‌ی چشم‌گیری در ارزش بازار شرکت بینجامد. با توجه به پیامدهای منفی تجدید ارائه صورت‌های مالی، هدف این پژوهش بررسی رابطه بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است.

 

۱-۵- سؤال پژوهش

برای رسیدن به اهداف پژوهش، سؤال‌های‌ زیر طراحی ‌شده­ است:

 

 

آیا بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد سود خالص شرکت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر؟

آیا بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد فروش شرکت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر؟

آیا بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد دارایی‌ها شرکت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر؟

آیا بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد قابل‌تحمل شرکت رابطه معناداری وجود دارد یا خیر؟

۱-۶- فرضیه‌های پژوهش
در خصوص دستیابی به اهداف پژوهش و پاسخ­گویی به سؤال‏های پژوهش، فرضیه ­های پژوهش به شرح زیر طراحی و تدوین‌شده است:
فرضیه اول: بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد دارایی‌های شرکت رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه دوم: بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد سود خالص شرکت رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه سوم: بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد فروش شرکت رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه چهارم: بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد قابل‌تحمل شرکت رابطه معناداری وجود دارد.

 

۱-۷- روش انجام پژوهش

 

۱-۷-۱- روش پژوهش و گردآوری داده ­ها

به‌طورکلی هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین تجدید ارائه صورت‌های مالی و رشد شرکت‌ها است. بنابراین، این پژوهش از نوع پژوهش­های کمی است که از روش علمی ساخت و اثبات تجربی استفاده می­ کند و بر اساس فرضیه ­ها و طرح­های پژوهش از قبل تعیین‌شده انجام می­ شود. از این دسته پژوهش­ها زمانی استفاده می­ شود که معیار اندازه‌گیری داده ­ها کمی است و برای استخراج نتیجه­ها از فن­های آماری استفاده می­ شود (نمازی، ۱۳۸۲: ۶۴).
در این پژوهش برای جمع‌ آوری داده‌ها و اطلاعات، از روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده‌شده است. برای نگارش و جمع­آوری اطلاعات موردنیاز بخش مبانی نظری و پیشینه تجربی پژوهش، به گونه عمده از مجلات تخصصی داخلی و خارجی، و برای گردآوری سایر داده‌ها و اطلاعات موردنیاز عمدتاً از طریق بانک­های اطلاعاتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران و نرم­افزار تدبیر پرداز استفاده‌شده است.

 

۱-۷-۲- متغیرهای پژوهش

در این پژوهش تجدید ارائه صورت‌های مالی به‌عنوان متغیر مستقل، انواع شاخص‌های رشد (رشد سود خالص، رشد فروش، رشد دارایی‌ها و رشد قابل‌تحمل) به‌عنوان متغیرهای وابسته و اندازه، اهرم مالی، سود تقسیمی و سودآوری شرکت به‌عنوان متغیرهای کنترلی هستند.

 

۱-۷-۳- جامعه آماری و نمونه پژوهش

جامعه­ آماری پژوهش حاضر کلیه شرکت­های پذیرفته­شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی ۱۳۸۴ الی ۱۳۹۲ است. در پژوهش حاضر از نمونه گیری آماری استفاده‌نشده است اما شرکت­های مورد بررسی بر اساس محدودیت­های زیر انتخاب‌شده‌اند:

 

 

سال مالی آن‌ ها منتهی به پایان اسفند ماه و در بازده زمانی مورد بررسی تغییر سال مالی نداشته باشند. تا شاخص‌های محاسبه‌شده در پایان سال مالی دارای تطابق زمانی لازم باشند.

به دلیل تفاوت نوع فعالیت شرکت­های سرمایه ­گذاری، واسطه­گری مالی، هلدینگ، بانک و لیزینگ این شرکت‌ها از نمونه خارج‌شده‌اند.

اطلاعات مالی موردنیاز به­منظور استخراج داده ­های موردنیاز در دسترس باشد.

۱-۷-۴- روش تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها

در این پژوهش، برای تجزیه‌ و تحلیل اولیه داده ­ها و محاسبه متغیرهای پژوهش از نرم‌افزار ۲۰۱۳ Excel و به‌منظور انجام آزمون‌های آماری مطرح‌شده از نرم‌افزار ۷ Eviews استفاده‌شده است. فرضیه ­های پژوهش با بهره گرفتن از روش تحلیل رگرسیون خطی چندگانه مورد آزمون قرار گرفته‌اند.

 

۱-۷-۵- استفاده‌ کنندگان از نتایج پژوهش

نتایج این پژوهش می‌تواند برای سازمان‌ها و اشخاص زیر مفید واقع شود:
۱٫ اعتباردهندگانی که برای تعیین ارزش شرکت بر برنامه‌ریزی مالی و رشد شرکت تکیه می‌کنند.
۲٫ سهام‌داران، سرمایه‌گذاران و سایر استفاده‌ کنندگان از صورت‌های مالی که نگران پیامدهای منفی تجدید ارائه و چشم‌انداز آینده‌ی شرکت خواهند بود.
تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)
۳٫ تدوین‌کنندگان استانداردهای حسابداری و حسابرسی، زیرا از دیدگاه تنظیم مقررات و استانداردها، داشتن درک گسترده‌ای از پیامدهای منفی تجدید ارائه ازجمله کاهش رشد شرکت سودمند است.
۴٫ سازمان بورس اوراق بهادار تهران به‌عنوان نهاد ناظر بر شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس.
۵٫ مدیران شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران.
۶٫ تحلیلگران مالی و کارگزاران بورس.
۷٫ دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشگران.

 

۱-۸- تعریف واژه‌های کلیدی

تعدیلات سنواتی: تعدیلات‌ سنواتی‌ تعدیلاتی‌ بااهمیت‌ است‌ که‌ به‌ سنوات‌ قبل‌ مربوط‌ می‌شود و از تغییر در رویه‌ حسابداری‌ یا اصلاح‌ اشتباه‌ ناشی‌ می‌گردد. تعدیلات‌ سنواتی‌، اصلاحات‌ تکرارشونده‌ معمول‌ و تعدیل‌ برآوردهای‌ انجام‌شده‌ در سنوات‌ قبل‌ را شامل‌ نمی‌شود (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، ۱۳۸۸: ۱۵۵).
رشد دارایی‌ها: رشد دارایی‌ها عبارت‌اند از تفاوت بین دارایی‌های سال جاری و سال قبل تقسیم بر دارایی‌های سال قبل (دارابی و کریمی، ۱۳۸۹).
رشد سود خالص: رشد سود خالص عبارت‌اند از تفاوت سود خالص سال جاری و سال قبل تقسیم بر سود سال قبل (نمازی و زراعت‌گری، ۱۳۸۸).
رشد فروش: رشد فروش عبارت‌اند از تفاوت فروش سال جاری و سال قبل تقسیم بر فروش سال قبل (نمازی و زراعت‌گری، ۱۳۸۸).
رشد قابل‌تحمل: رشد قابل‌تحمل بیانگر حداکثر نرخ رشدی است که از طریق جریان‌های نقدی، بدهی‌های کوتاه‌مدت و بدهی‌های بلندمدت می‌توان کسب کرد (البرینگ و همکاران، ۲۰۱۳).

 

۱-۹- ساختار پژوهش

در این فصل کلیاتی درباره پژوهش شامل مقدمه‌، مسئله پژوهش، اهمیت و ضرورت پژوهش، هدف پژوهش، سؤال‌های پژوهش، فرضیه‌های پژوهش، متغیر‌های پژوهش و روش انجام پژوهش بیان شد. در بخش مربوط به روش انجام پژوهش به تشریح جامعه آماری پژوهش، محدوده زمانی، روش گرد‌آوری داده‌ها و روش‌های آماری مورد استفاده برای تجزیه‌ و تحلیل اطلاعات پرداخته شد. در ادامه، استفاده­کنندگان از نتایج پژوهش تشریح و واژه‌های کلیدی مورد استفاده در این پژوهش تعریف گردید. به‌منظور انعکاس چارچوب این پژوهش در این بخش، مختصری از مطالب عنوان‌شده در هر یک از فصول آتی مطرح می­ شود:
در فصل دوم، مبانی نظری تجدید ارائه و رشد شرکت بررسی می‌شود و سپس خلاصه‌ای از پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه ارائه می­ شود.
در فصل سوم، روش پژوهش و آزمون فرضیه ­ها عنوان‌شده است. به‌گونه‌ای که در ابتدا فرضیات به‌تفصیل تشریح شده و سپس متغیرهای پژوهش تعریف می­شوند و درنهایت روش­های آماری مورد استفاده در پژوهش معرفی می‌گردد.
در فصل چهارم، تجزیه‌ و تحلیل و آزمون فرضیه ­های پژوهش و تفسیر نتایج حاصل با بهره گرفتن از نرم‌افزارهای ۲۰۱۳ Excel و ۷ Eviewsعنوان‌شده است. با توجه به خروجی­های به‌دست‌آمده از نرم­افزار ۷ Eviews اقدام به تأیید یا رد فرضیه‌های پژوهش شده و سپس در کنار این موضوع، سایر نتایج جانبی به‌دست‌آمده نیز تشریح می‌شود.
در فصل پنجم، تفسیر نتایج به‌دست آمده از آزمون فرضیه‌ها، پیشنهادهای ناشی از نتایج فرضیه‌ها و پیشنهادهای برای پژوهش‌های آینده ارائه شده است و سپس محدودیت‌های موجود در حین پژوهش بیان گردید.
فصل دوم