دانشگاه آزاد اسلامی
واحد علوم وتحقیقات آذربایجان غربی
نام دانشکده و نام گروه آموزشی
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد
عنوان
بررسی رهن و توثیق بیمه نامه در حقوق ایران
استاد راهنما
دکتر
استاد مشاور
دکتر
نگارش
حسینی
زمستان- ۱۳۹۱

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد علوم وتحقیقات آذربایجان غربی
نام دانشکده و نام گروه آموزشی
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد
عنوان
بررسی رهن و توثیق بیمه نامه در حقوق ایران
نگارش
حسینی
زمستان- ۱۳۹۱
۱- دکتر
هیأت داوران : ۲- دکتر
۳- دکتر

بسمه تعالی
تعهد نامه اصالت اثر
اینجانب ……………………………دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشدناپیوسته رشته ……………………………به شماره دانشجوئی……………………. که در تاریخ ……………… از پایان نامه خود تحت عنوان “بررسی رهن و توثیق بیمه نامه در حقوق ایران” با کسب نمره………………به حروف……………….. و درجه ……………… دفاع نموده ام بدینوسیله متعهد می شوم:

این پایان نامه / رساله حاصل تحقیق و پژوهش انجام شده توسط اینجانب بوده و در مواردی که از دستاوردهای علمی و پژوهشی دیگران (اعم از پایان نامه،کتاب،مقاله و ….)استفاده نموده ام، مطابق ضوابط و رویه موجود نام منبع مورد استفاده و سایر مشخصات آن را در فهرست مربوطه ذکر و درج کرده ام.

این پایان نامه / رساله قبلا برای دریافت هیچ مدرک تحصیلی (هم سطح،پایین تر،بالاتر) در سایر دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ارائه نشده است.
دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

چنانچه بعد از فراغت از تحصیل قصد استفاده و هرگونه بهره برداری اعم از چاپ کتاب،ثبت اختراع و … از این پایان نامه داشته باشم، از حوزه معاونت پژوهشی واحد مجوزهای مربوطه را اخذ نمایم.

چنانچه در هر مقطع زمانی خلاف موارد فوق ثابت شود عواقب ناشی از آن را می پذیرم و واحد دانشگاهی مجاز است با اینجانب مطابق ضوابط و مقررات رفتار نموده و در صورت ابطال مدارک تحصیلی ام هیچگونه ادعایی نخواهم داشت.

نام ونام خانوادگی دانشجو
تقدیم به
به پاس تعبیر عظیم و انسانی شان از کلمه ایثار و از خود گذشتگی و به پاس عاطفه سرشار و گرمای امید و به پاس قلبهای بزرگشان و به پاس محبتهای بی­دریغشان این مجموعه را به پدر و مادرعزیز و گرانقدرم تقدیم می کنم .
سپاسگزاری
در آغاز لازم می دانم از زحمات پدر و مادر گرامی ام و کلیه کسانی که در دوران تحصیل همواره مشوق و پشتیبان اینجانب بوده اند کمال تشکر را بنمایم .
راه سخت بود و مسیر ناهموار، سپاسگزار اساتید گرامی و دانشجویان صمیمی و مهربان دانشگاه ….. هستم که با راهنماییهای بی دریغشان را هم را روشن نمودند. از زحمات اساتید محترم و و به خصوص استاد ارجمند جناب آقای دکتر ………….. که با راهنمای های خود راهگشای بنده بوده اند کمال تشکر و سپاسگزاری را دارم.

چکیده

در فصل اول به بررسی مقدمه ای درباره ی رهن و توثیق بیمه نامه و تعاریف مربوط به این واژه ها، بیان مسئله و اهداف انجام این پژوهش می­پردازیم. محاکم قضایی موظفند در حوادث رانندگی منجر به خسارت بدنی، بیمه نامه (( شخص ثالثی را که اصالتاً از سوی شرکت بیمه ذی ربط کتبا ً مورد تأیید قرار گرفته است)). تا میزان مندرج در بیمه نامه به عنوان وثیقه قبول نمایند فصل دوم در دو بخش ارائه می­ شود. ابتدا در بخش اول قواعد عمومی وثیقه بیمه نامه را بررسی می کنیم تا بتوانیم در بخش دوم اثار حقوقی آن را به دست آوریم.
از آن جا که قانون مدنی در مورد رهن بیمه نامه، حکم صریحی ندارد، گروهی با توجه به منابع فقهی که مبنای مواد قانون مدنی بوده است، رهن بیمه نامه را به کلّی مورد انکار قرار داده اند و عده ای نیز آن را با توجه به برخی دیگر از این منابع، قابل پذیرش می دانند. در فصل دوم با توجه به جمیع این جهات در صدد است تا بیان نماید: با توجه به ظواهر و پیشینه قانون مدنی، رهن بیمه نامه، قابل پذیرش نیست و این ظاهر، موضع گروه نخست را تقویت می­نماید. در مجموعه ای از مقرّرات، بیمه نامه، قابل رهن می باشند. قرارداد رهن بیمه نامه، با توجه به سوابق استفاده از این مفهوم، چهره ای جدید از عقود تضمین کننده است که با توجه به شرایط موضوعاتی که در این قوانین برای رهن معرّفی شده اند، قراردادی با احکام و آثار متفاوت در نظام حقوقی ایران نسبت به عقد رهن وجود دارد. با توجه به این که وظیفه حقوق، حلّ مشکلات است و نه افزودن بر دشواریهای نظری و عملی؛ وجود این تفاوت­ها، مطلوب نمی باشد. بنابراین حل این مشکل با اصلاح مقرّرات قانون مدنی در خصوص ارکان عقد رهن (با توجه به وجود زمینه های فقهی برای این اصلاحات ) و یا تصویب یک مقرّره ی جدید با تصریح به پذیرش رهن بیمه نامه با احکام و آثار مورد نظر تا حدود زیادی می تواند پاسخ گوی نیازها به ویژه در زمینه تجارت باشد.
یکی از ابزارهای معاملاتی بیمه نامه می­باشد. بیمه نامه­ها که نوعی مال محسوب می­شوند کاربردهای مختلفی دارند. برای مثال می توان آن ها را وسیله یا وثیقه پرداخت یک دین قرار داد. با وجود این، همواره این سؤال مطرح بوده است که آیا می توان مطابق مقررات قانون مدنی این اسناد را در رهن یا وثیقه طلبکار قرار داد؟ رهن اسناد مورد بحث از آن جهت که تعریف عین معین واجد ارزش ذاتی بر آن ها صادق نیست همواره محل تردید و نزاع حقوقدانان بوده است. بعضی رهن آن ها را مطلقاً پذیرفته و برخی نپذیرفته اند. عده ای هم رهن این اسناد را با توجه به بینام یا بانام بودن آن ها مورد بحث قرار داده اند. از طرفی بیشتر صاحب نظران حقوقی وثیقه بیمه نامه ها را در قالب عقد رهن تحلیل کرده و تفاوتی بین وثیقه و رهن آن ها قائل نشده اند؛ در حالی که به­نظر می­رسد وثیقه دارای معنی عام است و رهن، نوع خاصی از آن و تحت مقررات قانون مدنی محسوب می­ شود. بنابراین هر رهنی وثیقه است اما هر وثیقه ای را نمیتوان رهن دانست. در حقوق انگلیس نیز این دو عنوان از یکدیگر مجزا و دارای مقررات جداگانه ای هستند.
در فصل چهارم به بررسی امکان قانونی رهن و وثیقه بیمه نامه در حقوق ایران و انگلیس پرداخته میشود. نتیجه کلی تحقیق بیانگر آن است که بیمه نامه به عنوان نوعی مال اعتباری، منقول و در حکم عین معین با قابلیت قانونی انتقال و قبض، قابل رهن گذاری و وثیقه می­باشند. در حقوق انگلیس نیز این قابلیت پذیرفته شده است و تفاوتی در این مورد بین حقوق ایران و انگلیس وجود ندارد اگرچه احکام رهن در حقوق دو کشورکاملاً مشابه و یکسان نیستند.
تجار در روابط تجاری با یکدیگر و بانکها بیمه نامه را به توثیق میگذراند که به آن در اصطلاح توثیق بیمه نامه اطلاق میشود و این کار را با روش ظهرنویسی برای وثیقه انجام میدهند. قانون تجارت ایران چنین نهادی را برای وثیقه گذاری پیش بینی نکرده است. بنابراین قضات دادگاه ها و حقوقدانان، مساله توثیق بیمه نامه با قانون مدنی و عقد رهن تحلیل میکنند ولی آنها در انجام چنین عملی با برخی مشکلات مواجه هستند که یکی از این مشکلات جواز عقد رهن از سوی مرتهن است. فصل پنجم ضمن طرح این مشکل با استناد به حقوق اسلامی و قانون مدنی ایران راه حلی را برای آن ارائه میکند.
فهرست مطالب
عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه
:

۱-۱-۱ بیان مسئله ۲
۱-۱-۲ اهداف پژوهش ۴
۱-۱-۳ سؤالات تحقیق ۴
۱-۱-۴ فرضیه ‏های تحقیق ۴
۱-۱-۵ تعاریف واژه ‏ها و اصطلاحات ۵
۱-۱-۶ مرور ادبیات و سوابق مربوطه ۵

۱-۲-۱ معنی لغوی رهن ۷
۱-۲-۲ رهن از نظر فقهاء ۷

۱-۳-۱ تعریف وثیقه ۱۹
۱-۳-۲ انواع وثیقه ۲۰
۱-۳-۳ قرار وثیقه ۲۱
۱-۳-۴ قرار قبولی وثیقه ۲۱