T2

جامعه آماری:
جامعه آماری پژوهش کلیه مادران کودکان دبستانی مبتلا به اختلال نارسایی توجه- بیشفعالی ADHD بودند که از آبان ۱۳۹۱ تا اسفند ۱۳۹۲ به مراکز اختلالات رفتاری نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شیراز و کلینیک مشاوره همیار مراجعه کرده بودند.
نمونه و روش نمونهگیری
برای انتخاب آزمودنیهای این پژوهش، ۱۰۰ نفر از مادران کودکان مبتلا به اختلال بیشفعالی- کمبود توجه مراجعهکننده به مراکز اختلالات رفتاری نواحی چهارگانه شیراز و کلینیک مشاوره همیار به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. پس از مصاحبه بالینی و تأئید اختلال در کودکان توسط روانشناس بالینی، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) تکمیل کردند. لازم به ذکر است که فرزندان مادران یادشده تنها تشخیص اختلال بیشفعالی- کمبود توجه داشته، تشخیص همراه دیگری نداشتند. پس از جمعآوری نتایج پرسشنامه، مادرانی که بیشترین میزان نمره از پرسشنامه سلامت عمومی را داشتند به عنوان افراد مورد مطالعه انتخاب شدند. بدین صورت که ابتدا اسامی ۳۴ نفر مورد اشاره براساس نمراتی که در پیشآزمون به دست آوردند از کم به زیاد مرتب شد، آنگاه نام آنها به صورت یک در میان در دو دسته قرارگرفت تا به روش انتساب تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل قرارگیرند، همچنین متغیرهایی مانند سن مادر، سن فرزند مبتلا به اختلال بیشفعالی- کمبود توجه، تعداد فرزندان، ترتیب تولد فرزندان مبتلا به اختلال بیشفعالی- کمبود توجه، شغل مادر، سطح تحصیلات مادر، سطح درآمد خانواده برای همتاسازی دو گروه مورد توجه قرارگرفت.
ابزارهای پژوهش
جهت تحقق اهداف پژوهش آزمودنیها دو ابزار به شرح زیر تکمیل کردند.
فهرست نشانه مرضی کودک (CSI-4): این فهرست یک ابزار درجهبندی رفتار است که نخستین فرم آن در سال ۱۹۸۴ توسط گدو و اسپرافکین (۱۹۹۹) بر اساس طبقهبندی DSM-III به منظور غربال ۱۸ اختلال رفتاری و هیجانی کودکان ۵ تا ۱۲ سال طراحی شد و بعدها بارها مورد تجدیدنظر قرار گرفت و در سال ۱۹۹۴ مطابق با DSM-IV تغیرات اندکی در آن به وجود آمد و با نام CSI-4 منتشر شد. CSI-4 دارای دو فرم والد و معلم است، فرم والدین ۱۱۲ گزاره دارد که به منظور غربال ۱۸ اختلال رفتاری و هیجانی تنظیم شده و فرم معلم که حاوی اطلاعاتی از محیط تحصیلی و عملکرد آموزشی کودک است ۷۹ گزاره را در بر میگیرد و برای غربال ۹ اختلال رفتاری و هیجانی طراحی شده است (در پژوهش حاضر از فرم والدین برای اندازه گیری علائم اختلال نارسایی توجه بیشفعالی استفاده خواهد شد. روش نمرهگذاری بصورت لیکرت در دامنهای از ۰ = هیچ، تا شدید= ۴ درجهبندی میشود.).
این ابزار در داخل کشور، به کرات توسط پژوهشگران مختلف مورد استفاده قرار گرفته و دارای اعتبار ثابت شده و حساسیت آن برای اختلال نقص توجه- بیش فعالی ۷۷/۰ و ثبات داخلی آن بوسیله آلفای کرونباخ ۹۲/۰گزارش شده است (محمد اسماعیل، ۱۳۸۳). در پژوهش حاضر نیز پایایی ابزار با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ ۹۰/۰ برآورد گردید.
پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ). به منظور اندازه گیری سلامت روانی آزمودنیها در این پژوهش از پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) فرم ۲۸ سؤالی که توسط گلدبرگ و هیلر[۷۶] (۱۹۷۹) ارائه شده استفاده خواهد گردید. این پرسشنامه از چهار مقیاس تشکیل شده و هر کدام از آنها دارای ۷سوال میباشد. سوالهای هر مقیاس به ترتیب پشت سر هم آمدهاند به گونهای که ازسوال ۱ تا ۷ مربوط به مقیاس نشانه های جسمانی، از سوال ۸ تا ۱۴ مربوط به مقیاس اضطراب، از سوال ۱۵ تا ۲۱ مربوط به مقیاس اختلال در کارکرد اجتماعی و از سوال ۲۲ تا ۲۸ مربوط به مقیاس افسردگی میباشد. روایی و پایایی آن توسط تقوی (۱۳۸۰) مورد بررسی قرار گرفته است. وی در نمونهای از دانشجویان دانشگاه شیراز، پایایی پرسشنامه را با بهره گرفتن از روش های باز آزمایی، تنصیف، آلفای کرونباخ به ترتیب برابر۷۰/۰، ۹۷/۰، و۹۰/۰ و روایی آن را در همین نمونه در حد مطلوب گزارش کرده است. نمرهگذاری پرسشنامه به صورت لیکرت (۰٫۱٫۲٫۳) می باشد. نمره کل پرسشنامه بعد از جمع نمرات تمام گزینه ها بدست میآید. هر چقدر نمره فرد در این آزمون کمتر باشد نشانه سلامت فرد میباشد. در پژوهش حاضر ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه و زیر مقیاسهای جسمانی، اضطراب، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی به ترتیب برابر ۹۶/۰، ۹۴/۰، ۹۱/۰، ۹۵/۰ و ۹۰/۰ بود.
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
شیوهی اجرا
برای اجرای طرح پژوهشی، پس از انتخاب مراکز مورد نظر و هماهنگی با مدیران مراکز در جلسهای مطالب لازم در باره تحقیق و ویژگیهای کودکان مورد بررسی، به مادران ارائه و از آنان دعوت به همکاری جهت تکمیل پرسشنامه ها خواهد شد. پس از جمعآوری پرسشنامه ها و همتاسازی بر اساس ملاکهای تعیین شده، تعدادی از مادران کودکانی که دارای نمره برابر یا بالاتر از نمره برش ۳۰ نفر انتخاب و بطور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند. سپس مادران گروه آزمایش در جلسههای مورد نظر شرکت داده میشوند. جلسهها شامل ۱۰ جلسه آموزشی بود که هفتهای یکبار به مدت ۹۰ دقیقه به اجرا در آمد. نحوه کار بدین صورت بود که در ابتدا با مادران ارتباط برقرار میشد و با زبانی ساده اختلال نارسایی توجه/بیشفعالی و علل آن، اهداف جلسات و ضرورت موضوع برای آنان بازگو شد. در طراحی برنامه آموزش رفتاری مادران از برنامه آموزش رفتاری والدین بارکلی استفاده خواهد شد. گامهای درمانی این بسته آموزشی عبارتند از: تشریح اختلال نارسایی توجه/بیشفعالی، شکلدهی رفتارهای مثبت از طریق تقویت، عدم تقویت رفتارهای نامطلوب، آموزش یک نظام رسمی از امتیازها و ژتونها به منظور شرطی کردن اطاعت کودک، آموزش والدین در بکارگیری روش محرومسازی، آموزش روش اجرای کارت گزارش رفتار کودک در مدرسه، پیشبینی بد رفتاری کودکان در اماکن عمومی. در جدول ۳-۲ ساختار جلسات آموزشی ارائه شده است.
جدول ۳-۲- ساختار جلسات آموزش مادران

جلسه اول عنوان: معرفی اختلال نارسایی توجه/بیشفعالی
دستور جلسه: آشنایی مادران با ماهیت، شیوع، سببشناسی و درمان کارآمد
جلسه دوم عنوان: اصول کلی مدیریت رفتار
دستور جلسه: آشنایی با انواع روش های تقویت شامل تقویت مثبت، تقویت تفکیکی و..
جلسه سوم عنوان: نقش و توجه والدین بر رفتارهای کودک
دستور جلسه: آموزش روش های کارآمد توجه به رفتارهای کودکان، تکنیکهای کلامی و اصول توجه به رفتار مثبت و نادیدهانگاری رفتارهای نامناسب
جلسه چهارم عنوان: بسط آموزشهای جلسه سوم
دستور جلسه: توجه مثبت به فرمانبرداری از دستور والدین و نیز پیروی از مقررات خانواده
جلسه پنجم
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.