۴۸

 

 

 

جدول ۱۴-۴٫ نتایج تحلیل واریانس چند متغیری تفاوت کلی حافظه فعال در سه گروه

 

 

۴۹

 

 

 

جدول ۱۵-۴٫ نتایج تحلیل واریانس چند متغیری تفاوت سه گروه در حافظه فعال

 

 

۴۹

 

 

 

جدول ۱۶-۴٫ مقایسه زوجی گروه‌ها در آزمون حافظه فعال

 

 

۵۰

 

 

 

جدول ۱۷-۴٫ آزمون کلموگروف- اسمیرنوف جهت بررسی نرمال بودن توزیع نمرات توجه متمرکز درونی

 

 

۵۱

 

 

 

جدول ۱۸-۴٫ نتایج آزمون لون برای بررسی برابری واریانس‌ گروه‌ها‌ در توجه متمرکز درونی

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

۵۱

 

 

 

جدول ۱۹-۴٫ خلاصه نتایج تحلیل واریانس یک‌راهه توجه متمرکز درونی در بین گروه­ها

 

 

۵۱

 

 

 

جدول ۲۰-۴٫ مقایسه زوجی گروه‌ها در آزمون توجه متمرکز درونی

 

 

۵۲

 

 

 

جدول ۲۱-۴٫ توزیع فراوانی پاسخ‌های خطای آزمودنی‌های گروه‌های سه‌گانه در آزمون توجه مداوم

 

 

۵۲

 

 

 

جدول ۲۲-۴٫ نتایج آزمون خی­۲ برای مقایسه کلی سه گروه در خطاها

 

 

۵۳

 

 

 

جدول ۲۳-۴٫ نتایج آزمون خی­۲ برای مقایسه زوجی گروه‌ها

 

 

۵۳

 

 

فصل نخست: کلیات پژوهش
۱-۱٫ مقدمه
هیجان­ها دارای کنش­وری­های متعدد از جمله کنش­وری تکاملی، ارتباطی و اجتماعی می­باشند (اکمن[۱]، ۱۹۹۳). همچنین طبق نظر گراس۲ و تامپسون۳ (۲۰۰۷)، توجه، حافظه و تعامل­های اجتماعی را تحت تاثیر قرار می­دهند. درواقع هیجان­ها همان­طور که کمک کننده­اند، می­توانند آسیب­زا نیز باشند. به­ طوری­که گراس و تامپسون (۲۰۰۷) معتقدند پاسخ­های هیجانی نامتناسب بر چندین شکل از آسیب­شناسی روانی و مشکلات اجتماعی دلالت دارند و به توانایی ما در تنظیم موفق هیجا­ن­ها مربوط می­شوند. از آنجا که مدل­های شناختی اضطراب اجتماعی فرض کرده ­اند فعالیت بالای هیجان و بدتنظیمی هیجان که ماهیت دقیق آن در افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بخوبی مشخص نشده (ورنر۴و همکاران، ۲۰۱۱)، از ویژگی های مرکزی اختلال اضطراب اجتماعی­اند (هیمبرگ۵، ۱۹۹۷؛ هرمن۶، ۲۰۰۴؛ هافمن۷، ۲۰۰۴؛ به نقل از گلدین۸و همکاران، ۲۰۰۹) و این ویژگی­ها طبق مدل ارتباطی-هیجانی لکنت (کنتر۹ و همکاران، ۲۰۰۶) در افراد مبتلا به لکنت نیز وجود دارند، منطقی می­نماید که این دو اختلال از نظر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، حافظه­ فعال، توجه متمرکز برخود و توجه مداوم با یکدیگر مقایسه شوند تا درصورت تفاوت این فرایندها درآنها با افراد بهنجار یا یکسان بودن این فرایندها در بیماران اختلال اضطراب اجتماعی و افراد مبتلا به لکنت، برای آنها برنامه ­های درمانی یکسانی متمرکز بر بهبود و تقویت این فرایندها اتخاذ شود.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
۱-۲٫ بیان مسئله
تحقیقات نشان می­دهد افراد مبتلا به لکنت در مقایسه با افراد عادی، در تنظیم هیجان­های خود، ضعف دارند (کاراس۱۰و همکاران، ۲۰۰۶؛ نتورو ۱۱، کنتر و والدن۱۲، ۲۰۱۳). پاسخ­های هیجانی به رویدادهای استرس­آور می ­تواند از طریق استفاده از راهبردهای کنارآمدن شناختی تنظیم شود (فولکمن۱۳ و موسکویتز۱۴، ۲۰۰۴). به عقیده­ی گارنفسکی۱۵و کرایج۱۶ (۲۰۰۱)، افراد در مواجهه با شرایط استرس­زا از راهبرد­های متنوع نظم جویی شناختی هیجان استفاده می­ کنند. دنیس۱۷(۲۰۰۷) نشان داده است که بین اضطراب و استرس با همه­ی راهبردهای ناسازگار نظم جویی شناختی هیجان (سرزنش دیگران، سرزنش خود، نشخوار فکری، فاجعه پنداری) همبستگی مثبت وجود دارد و بطور کلی یافته­ های پژوهشی نشان می­ دهند که راهبردهای ناسازگار نظم جویی شناختی هیجان نظیر نشخوارگری، خود سرزنش­گری و فاجعه نمایی بطور مثبت با جنبه های آسیب شناختی همبسته هستند، ولی در راهبردهای سازگار نظیر ارزیابی مجدد مثبت، این همبستگی منفی است (گارنفسکی و همکاران، ۲۰۰۲).
با توجه به یافته­ های بالا و مطابق با این شواهد که بزرگسالان مبتلا به لکنت، اضطراب، شرمندگی و اجتناب از موقعیتهای اجتماعی را به­ طور فراوانی تجربه می­ کنند (ال وراچ[۲] و راپی۲، ۲۰۱۳)، انتظار می­رود راهبرد­های نظم جویی شناختی هیجان افراد مبتلا به لکنت که اضطراب و استرس بیشتری نسبت به افراد عادی تجربه می­ کنند (ال وراچ و همکاران، ۲۰۰۹؛ بلود۳، ورتز۴، بنت۵ و سیمپسون۶، ۱۹۹۷)، نسبت به افراد عادی و افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی متفاوت باشد.
درواقع علیرغم برخی ابهامات باقی مانده درباره رابطه­ لکنت و اضطراب، تحقیقات طی دو دهه­ اخیر، شواهد قانع کننده­تری را از رابطه­ بین لکنت و اضطراب ارائه می­ کند و متمرکز بر اضطراب اجتماعی، ترس از ارزیابی­ منفی و پیش ­بینی صدمه­ی اجتماعی در افراد مبتلا به لکنت است (کرایج و ترن۷، ۲۰۱۴؛ منزیس۸، ۲۰۱۱ و ۱۹۹۹) و همگام با توسعه­ شواهدی برای این موضوع است که این اضطراب ممکن است به موقعیتهای اجتماعی یا عملکردی محدود شده باشد (مسنجر۹و همکاران، ۲۰۰۴؛ منزیس، ۱۹۹۹). شواهد در حال رشدی وجود دارد برای اینکه ویژگی­هایی که اغلب با اختلال اضطراب اجتماعی مرتبط­اند (ترس از ارزیابی منفی، پیش­بینی­هایی از آسیب اجتماعی، شناخت­های منفی، سوگیری­های توجه، اجتناب و رفتارهای محافظت کننده) (کلارک۱۰ و ولس۱۱، ۱۹۹۵؛ کوت برت۱۲، ۲۰۰۲؛ راپی و هیمبرگ ، ۱۹۹۷؛ راپی و اسپنس۱۳ ، ۲۰۰۴)، ممکن است در تجربه­ی لکنت نقش مرکزی داشته باشند و همچنین در حفظ وجود اضطراب اجتماعی به­کار روند (کرایمات۱۴، وانریکگهم۱۵و وان دم-باگن۱۶،۲۰۰۲؛ لو۱۷و همکاران، ۲۰۱۲؛ منزیس، ۱۹۹۹). به­ طور­ کلی از آن­جا که مدل­های شناختی اضطراب اجتماعی فرض کرده ­اند فعالیت بالای هیجان و بدتنظیمی هیجان که ماهیت دقیق آن در افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بخوبی مشخص نشده (ورنر و همکاران، ۲۰۱۱)، از ویژگی­های مرکزی اختلال اضطراب اجتماعی­اند (هیمبرگ، ۱۹۹۷؛ هرمن، ۲۰۰۴؛ هافمن، ۲۰۰۴؛ به نقل از گلدین و همکاران، ۲۰۰۹) و این ویژگی­ها در افراد مبتلا به لکنت نیز وجود دارند، منطقی می­نماید که این دو اختلال از نظر انتخاب راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان با یکدیگر مقایسه شوند تا درصورت یکسان بودن راهبردها، برای آنها برنامه ­های درمانی یکسانی متمرکز بر بهبود استفاده از مهارتهای تنظیم هیجانی اتخاذ شود.
از طرفی کیمبرل[۳] (۲۰۰۸، به نقل از محمدی، ۱۳۹۲)، در مدلی که از اختلال اضطراب اجتماعی ارائه می­ کند، از علل اجتناب و اضطراب اجتماعی را تفاوت افراد در پردازش اطلاعات می­داند و عوامل شناختی دخیل از قبیل توجه و حافظه که نقش مهمی در پردازش اطلاعات دارند را مطرح می­ کند. در این میان کلارک و ولس (۱۹۹۵، به نقل از محمدی، ۱۳۹۲)، توجه متمرکز برخود مفرط را به­عنوان اصلی­ترین عامل نقص­های عملکردی اضطراب اجتماعی مطرح می­ کنند و اینگرام۲ (۱۹۹۰) آن ­را آگاهی از اطلاعات درونی که در تضاد با اطلاعات بیرونی­اند، می­داند. بنابرین مناسب به نظر می­رسد که بزرگسالان مبتلا به لکنت علاوه بر راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان، از نظر توجه و حافظه نیز با افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی و افراد عادی مقایسه شوند. این ایده با فرض داماسیو۳(۱۹۹۹) نیز، مبنی بر نقش هیجان در هدایت شناخت از جمله در پردازش­های زبانی و گفتاری (کندل۴، شوارتز۵و جسل۶، ۲۰۰۰)، مطابق می­باشد.
افراد مبتلا به اختلال­ اضطراب اجتماعی هنگام ورود به موقعیت­های هراسناک اجتماعی تمایل دارند، توجه­شان را به سمت خود برگردانند و از این رو توجه متمرکز بر­خود باعث ایجاد تداخل در پردازش اطلاعات می­گردد (پاپاجورجیا۷، ۱۹۹۸، به نقل از اسپور۸و استوپا۹، ۲۰۰۲). از آنجا که مبتلایان به اختلال اضطراب اجتماعی در رابطه با عملکرد خود در حضور جمع، دچار اشتغال ذهنی هستند و دایما پیامدهای منفی اشتباهات احتمالی خود را اغراق آمیز تفسیر می­ کنند، فضای ذهنی آنها، درگیر این موضوع بوده و لذا نمی­توانند تمرکز کافی را در تکالیف شناختی داشته و دچار افت در ظرفیت­های شناختی و آسیب در عملکردهای مربوط به آن می­شوند (به نقل از بارلو۱۰، ۲۰۰۴).
نگهداری توجه متمرکز، ظرفیت گنجایش توجه را محدود می­ کند (کان۱۱، ۱۹۹۹)، از طرفی هاول۱۲(۲۰۰۴) و شنک۱۳(۲۰۰۷) گزارش می­دهند، کودکان مبتلا به لکنت گنجایش توجه کوتاه­تری نسبت به افراد عادی دارند، گرچه آندرسون۱۴ (۲۰۰۳) در مطالعه­ خود در این زمینه تفاوتی را گزارش نمی­دهد (به نقل از کفالیانوس[۴]، ۲۰۱۲). بنابرین، این یافته­ ها، این احتمال را تقویت می­ کنند که ممکن است کانون توجه بزرگسالان مبتلا به لکنت در مقایسه با افراد عادی، متفاوت و در واقع متمرکز برخود باشد. همچنین شواهد دیگر برای این فرض از یافته کاراس (۲۰۰۶، به نقل از کفالیانوس، ۲۰۱۲) تقویت می­ شود، به­ طوری­که درمی­یابد کودکان مبتلا به لکنت، ظرفیت کمتری در تنظیم توجهشان نسبت به افراد عادی دارند.
همان­طور ­که گفته شد طبق­ نظر کیمبرل (۲۰۰۸، به نقل از محمدی، ۱۳۹۲)، علاوه­ بر توجه، حافظه نیز نقش مهمی در اضطراب اجتماعی دارد از سوی دیگر براساس نظریات مختلفی مانند نظریه­ی کارآمدی پردازش (آیزنک۲ و کالو۳، ۱۹۹۲) و نظر ویلیامز۴و همکاران (۱۹۸۸) در خصوص عملکرد حافظه، اضطراب می ­تواند عملکرد حافظه­ فعال را تحت تاثیر قرار دهد. حافظه­ فعال یک سامانه­ی ذهنی است که وظیفه­ی اندوزش و پردازش موقتی اطلاعات را به طور همزمان انجام می­دهد (بدلی۵ و همکاران، ۱۹۸۶، به نقل از اسد زاده، ۱۳۸۸).
از طرفی حافظه­ فعال ارتباط نزدیکی با پردازش زبانی دارد (رونبرگ۶، رودنر۷و اینگوار۸، ۲۰۰۴) و در واقع مطالعات کنونی برخلاف مطالعات پیشین پیشنهاد می­ کنند که حافظه­ کوتاه مدت واج شناختی نقش مهمی در فرایندهای درک و تولید زبانی بر عهده دارند (جاکومت۹، اسکات۱۰، ۲۰۰۶؛ گاسکل۱۱و مارسلن-ویلسون۱۲، ۲۰۰۲) و نقص در آن باعث اختلال در فرایند تولید گفتار می­ شود (به نقل از منصوری و تهیدست، ۱۳۹۱). در زمینه­ اختلال لکنت و براساس مدل بدلی از حافظه­ فعال، مطالعاتی نقش مدار واجی حافظه­ فعال را مشهود می­دانند (منصوری و تهیدست، ۱۳۹۱؛ باجاج۱۳، ۲۰۰۷). نتایج مطالعات مختلف که از تکلیف تکرار ناکلمه برای بررسی توانایی واجی حافظه­ فعال کودکان و بزرگسالان مبتلا به لکنت استفاده کرده ­اند، حاکی از مهارت­ های پردازش زبانی ضعیف­تر آن­ها در حیطه­ی حافظه­ فعال، نسبت به افراد طبیعی است و تفاوت در این نتایج را می­توان به مقدار جمعیت مورد مطالعه، سن کودکان، شدت لکنت و میزان سختی تکالیف مربوط دانست (منصوری و تهیدست، ۱۳۹۱).
بنابرین از آن­جا که طبق تحقیقات ردپای وجود مشکل در حافظه­ فعال و به­ویژه رمزگذاری واجی در افراد مبتلا به لکنت به چشم می­خورد و تحقیق اندکی درباره حافظه­ فعال بزرگسالان مبتلا به لکنت نسبت به کودکان وجود دارد و چنان­چه گفته شد اضطراب می ­تواند بر عملکرد حافظه­ فعال تاثیر گذار باشد، مسئله­ پژوهش حاضر، این است که آیا حافظه­ فعال بزرگسالان مبتلا به لکنت، نسبت به افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، متفاوت هست یا خیر.
چنان­چه گفته شد، از آن­جا که کلارک (۱۹۹۵) توجه متمرکز برخود را به­عنوان اصلی­ترین عامل نقص عملکردی مربوط به اضطراب اجتماعی مطرح می­ کند و از طرفی اضطراب افراد مبتلا به لکنت رو به سوی اضطراب اجتماعی می­رود، دیگر سوال پژوهش حاضر این است که آیا بزرگسالان مبتلا به لکنت در توجه متمرکز بر خود با افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی متفاوت هستند یا خیر.
گرچه تحقیقات نشان داده­اند، کودکانی با آسیب ویژه­ی زبانی، اختلال خواندن و اختلال سرعت گفتار محدودیت­هایی را در توجه مداوم بروز می­ دهند (مورفی[۵]و همکاران، ۲۰۱۴)، هیچ مطالعه­ ای توجه مداوم را در بزرگسالان مبتلا به لکنت بررسی نکرده ­اند. بنابرین با توجه به این­که افراد مبتلا به لکنت در عملکرد زبانی تفاوت­های اندکی با اختلالات زبانی دارند (هال۲، واگوویچ۳ و برن استین راتنر۴، ۲۰۰۷) و به­ دلیل رابطه­ نزدیک بین حافظه­ فعال، توجه و پردازش زبانی (رونبرگ و همکاران، ۲۰۰۴)، بررسی اینکه آیا تفاوتی در توجه مداوم بزرگسالان مبتلا به لکنت در مقایسه با افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی نیز وجود دارد یا خیر، با ارزش است و مسئله­ دیگر پژوهش حاضر است.
همچنین طبق یافته­ های تحقیقی، مبنی بر ­اینکه اضطراب با راهبردهای ناکارآمد نظم جویی شناختی هیجان (سرزنش دیگران، سرزنش خود، نشخوارفکری، فاجعه پنداری) همبستگی مثبت دارد، مسئله­ دیگر تحقیق حاضر این است که آیا راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در بزرگسالان مبتلا به لکنت متفاوت از افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی است یا خیر.

 

۱-۳. هدف پژوهش

مقایسه­ راهبردهای (سازگار و ناسازگار) نظم جویی شناختی هیجان، حافظه­ فعال، توجه متمرکز برخود و توجه مداوم افراد مبتلا به لکنت با بیماران مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی.
۱-۴. فرضیه‌های پژوهش
راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در بزرگسالان مبتلا به لکنت، متفاوت از بیماران مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی است.
حافظه­ فعال بزرگسالان مبتلا به لکنت، متفاوت از بیماران مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی است.
توجه متمرکز برخود بزرگسالان مبتلا به لکنت، متفاوت از بیماران مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بهنجار است.
توجه مداوم بزرگسالان مبتلا به لکنت، متفاوت از بیماران مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی است.
۱-۵. اهمیت و ضرورت پژوهش
از آن­جا که برای مدیریت لکنت مزمن، مدیریت اضطراب عامل مهمی است (کرایمات، وانریکگهم و وان دم-باگن، ۲۰۰۲) و از آنجا که مشخص شده اضطراب اجتماعی شدید، عامل خطری برای بزرگسالان مبتلا به لکنت در طول زندگیشان است (ترن و همکاران، ۲۰۱۱)، در تحقیق حاضر به مقایسه­ راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی و افراد مبتلا به لکنت می­پردازیم تا در صورت عدم تفاوت این راهبردها با یکدیگر، برای آنها برنامه ­های درمانی یکسانی متمرکز بر بهبود استفاده از راهبردهای تنظیم هیجان اتخاذ شود. همچنین از آنجا که در تحقیقات، توجه کمی به حافظه­ فعال بزرگسالان مبتلا به لکنت با وجود نقش داشتن آن در پردازش زبانی (به نقل از منصوری و تهیدست، ۱۳۸۹) شده است و به جهت تاثیر پذیرفتن حافظه­ فعال از اضطراب (آیزنک و کالو، ۱۹۹۲؛ ویلیامز و همکاران، ۲۰۰۷)، مقایسه­ این جنبه از شناخت در این افراد با بیماران مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی حائز اهمیت به­نظر می­رسد. در همین راستا به­ دلیل حیاتی و مهم بودن توجه برای عملکرد حافظه و تنظیم شناختی هیجان، این افراد از لحاظ توجه متمرکز برخود و توجه مداوم نیز، با افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی مورد مقایسه قرار می­گیرند تا در صورت مشخص شدن تفاوت غیرمعنادار با بیماران مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، درمان­های یکسانی متمرکز بر بهبود این جنبه­ها برای آنها اتخاذ شود. به­ طور کلی شناخت عوامل مهم و متغیرهای اساسی در این دو اختلال کمک بیشتری به تشخیص بهتر متغیرهای زیربنایی این دو اختلال می­ کنند که در درمان آنها نقش دارند.
۱-۶. تعاریف نظری و عملیاتی‌ متغیرهای پژوهش
اختلال اضطراب اجتماعی:
تعریف نظری: بر طبق راهنمای آماری و تشخیص اختلالات روانی ([۶]DSM-5، انجمن روانپزشکی آمریکا، ۲۰۱۳)، اختلال اضطراب اجتماعی به­وسیله­ ترس برجسته از اجتماع یا موقعیت­های مبتنی بر عملکرد که در آن ارزیابی دیگران اتفاق می­افتد، توصیف می­ شود (ال وراچ و راپی، ۲۰۱۳).
تعریف عملیاتی: در پژوهش حاضر منظور از وجود اختلال اضطراب اجتماعی، تشخیص براساس SCID2، به­وسیله­ روانشناس است.
لکنت:
تعریف نظری: در مطالعه­ حاضر، لکنت به­عنوان اختلالی از سیالی گفتار تعریف می­ شود که شامل تکرارها، تطویل­ها و توقف­ها، همراه با افزایش تنش ماهیچه­ای است که ممکن است واکنشی را در آزمودنی ایجاد کند، که منجر به تخریب ارتباط شود (گیتار[۷]، ۱۹۹۸؛ پروس۲، ۱۹۸۷).
تعریف عملیاتی: در پژوهش حاضر منظور از وجود لکنت، تشخیص لکنت به­وسیله­­ی گفتاردرمانگر است.

 

تحلیل دانش

در مرحله آخر، دانش استخراج شده ارزیابی شده و برای کاربر نهایی در شکلی که گزارش یا کلمات کلیدی پیشنهاد شده یا لینک‌ها ارائه می‌شود. برای شخصی‌سازی وب، دانش استخراج شده در یک مدل شخصی‌سازی به منظور آسان کردن عملکرد شخصی‌سازی ترکیب می‌شوند.

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

تکنیکهای مدلسازی کاربر در شخصی‌سازی وب

در این بخش تکنیکهای مورد استفاده در کارهای انجام گرفته در زمینه مدلسازی کاربر در حوزهی شخصیسازی وب با بهره گرفتن از محتوای صفحات مورد بررسی قرار می‌گیرند. مهمترین آنها عبارتند از تکنیک tf-idf برای تعیین وزن کلمات کلیدی، تکنیک تحلیل معنایی پنهان برای کاهش ابعاد بردار عبارات و یافتن ارتباطات نهفته بین آنها و تکنیکهای محاسبهی ارتباط معنایی بین دو کلمه در ساختارهای سلسله مراتبی. در ادامه در مورد هریک توضیح داده خواهد شد.

 

تکنیک TF-IDF

فرض کنید D مجموعه مستندات وب باشد. به ازای تمام مستندات مانند j در D ابتدا تمامی عبارات آنها استخراج میشوند و سپس وزن هر عبارت i در سند j به‌صورت زیر محاسبه میشود:
(۳-۱)
که در آن برابر است با تعداد دفعات وقوع i در سند j و
(۳-۲)
که در آن |D| برابر است با تعداد اعضای مجموعهی D و برابر است با تعداد مستنداتی که شامل عبارت i میباشند.

 

تکنیک متا مدل و ابزار OLAP

فایل‌های لاگ وب یک سایت از میلیون ها ورودی که شامل اطلاعات زیادی درباره فعل و انفعالات کاربر در آن سایت است، تشکیل شده است. این فایل‌ها برای تحلیل داده‌های مورد کاربرد وب به منظور پشتیبانی از چندین کار برای مثال: بهبود گشت و گذار، مدیریت ترافیک وب، تجارت الکترونیک، مفید است.
داده ها معمولاً در فایل های لاگ وب با بهره گرفتن از فرمت‌های مختلف براساس متن، مانند فرمت لاگ رایج NCSA یا فرمت فایل لاگ W3C ذخیره می‌شود. به‌علاوه، هر فرمت می‌تواند برای اهداف خاص وابسته به داده‌ها تغییر کند. به منظور بهبود تحلیل مورد استفاده وب، چندین روش از فرمت طراحی داده‌ها حمایت می‌کنند. دادهای ذخیره شده در فایل‌های لاگ وب مرتبط با استفاده وب سایت است. تحلیل این داده‌ها به منظور بهبود گشت و گذار کاربر است. اما معمولاً داده های لاگ وب در یک فایل یکنواخت در فرمت‌های مختلف ذخیره می‌شوند که مانع تحلیل‌شان می‌شود، بنابراین الزامی است تا از ابزارهای مخصوص تحلیل لاگ وب استفاده شود. پائول و همکارانش روش‌هایی برای ساخت داده‌های لاگ وب برای تحلیل بهتر ارائه کردند. برای این هدف، آنها یک روش متا مدل برای داده لاگ وب به منظور یکی کردن ویژگی‌ها از هر فرمت ارائه کردند. این متا مدل طرحی از مدل‌های لاگ وب، صرف‌نظر از فرمت فایل‌های لاگ وب را پشتیبانی می‌کند. مجموعه‌ای از راهنما برای تعریف شمای چند بعدی از یک انبار داده از مدل لاگ وب با بهره گرفتن از ابزارهای تحلیل پیشرفته مانند OLAP یا ابزارهای داده‌کاوی، به منظور بهبود تحلیل وب با بهره گرفتن از لاگ وب پیشنهاد می‌شود (Dumais, et. al., 1998).

 

تکنیک براساس محتوای وب

روش‌های داده‌کاوی ابزاری برای کمک به مدیریت وب در بهبود کار است. اما برخی از ابزارها نتایج مفیدی برای بهبود وب سایت تولید نمی‌کند. بحث دیگری که می‌تواند در تکنیک‌های وب‌کاوی مشاهده شود، این است که ارتباط معنایی بین مستندات وب که برای تحلیل استفاده می شود، در نظر گرفته نمی‌شود. یک روش برای حل این مسئله، استفاده از هستی‌شناسی برای تحلیل معنایی است. اما هزینه توسعه دامنهی هستی‌شناسی، برای یک وب سایت با اندازه کوچک، به سختی تصدیق میشود.
استاندارد کندوکاو کاربرد وب، اطلاعات معنایی از مستندات وب که ممکن است موجب اشتباهاتی شود را پردازش می‌کند. برخی سیستم‌ها برای مهیا ساختن نتایج خوب در رفتار گشت وگذار وب، توسعه یافته است. روش‌های جدیدی از کندوکاو وجود دارد که شامل ارتباط معنایی از محتویات وب است. وقتی با وب سایت‌های کوچک کار می‌شود، معمولاً کاربران احساسی خوبی دارند از این که چیزهایی که می‌خواهند را بدست می‌آوردند و می‌تواند پیش‌بینی شود. اما اکثر ابزارها بر کشف اتوماتیک از دانش بدون دانش‌های قبلی از وب سایت یا پردازش کندوکاو، تمرکز دارند. این ابزارها تعداد زیادی الگو که می‌بایست با تحلیل در بهبود وب سایت ترجمه و تفسیر شوند، تولید می‌کنند. در برخی موارد، تحلیل و فهمیدن الگوها خیلی پیچیده است.
امروزه روش‌های کندوکاو کاربرد وب اجازه می‌دهد تا پردازش کندوکاو را براساس لیستی از کلمه و جلسه‌های کاربر انجام دهد. استخراج تغییرات مفید از محتویات سایت برای بدست آوردن آن، سخت است. بنابراین به روشی برای بهبود پردازش کندوکاو کاربرد وب نیاز داریم تا اجازه دهد نتایج، نزدیک به اولویت‌های واقعی کاربر باشد. پردازش کندوکاو کاربرد وب معنایی توسعه یافته بود و از روشی براساس محتوای برای اضافه کردن محتوا به پردازش کندوکاو استفاده کردند. راه‌حل پیشنهاد شده ژوان و همکارانش برای یک وب سایت واقعی اجرا می‌شود تا ساختار و محتویات را بهبود دهد. این روش با چهار روش مختلف کندوکاو کاربرد وب مقایسه می‌شود. بعد از آن کیفیت بهبود با ۱۰۰ موضوع مروری ارزیابی می‌شود و کارایی این روش را به اثبات می‌رساند (Rada, et. al., 1989).

 

تکنیک براساس فراهم کردن داده‌های مؤثر (ODP)

در این روش پروفایل کاربران با بهره گرفتن از مجموعه‌ای از سلسله مراتب ODP مشخص می‌شود. پروفایل‌های کاربر به دسته‌ هایی از مسیرها که به طور معمول برای شخصی‌ساری وب استفاده می‌شود، متصل می‌شود. شخصی‌سازی مسیرهای وب اساساً با بهره گرفتن از سرویس‌هایی مانند یاهو ارائه می‌شوند که انتخاب مورد علاقه کاربر را پشتیبانی می‌کند. یک روش ابتدایی برای اتوماتیک کردن این روش، سیستم مونتاژ است که برای ایجاد پورتال‌های شخصی سازی از لینک‌هایی برای صفحات وب که یک کاربر ملاقات می‌کند، استفاده می‌شود. سپس این لینک‌ها به یک دسته بندی مطابق با مسیر ODP سازماندهی می‌شوند. در (Eirinaki, et. al., 2003; Eirinaki et. al., 2005) از روش دسته‌بندی ODP برای خوشه‌بندی استفاده می‌شود، سپس این خوشه‌ها برای پیشنهاد مسیرهای کوتاه وب مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند.

 

شخصیسازی وب با بهره گرفتن از روش های ترکیبی

سیستمهای شخصیسازی وب براساس وبکاوی سعی میکند تا الگوهای رفتاری کاربر را از لاگهای دسترسی وب و سایت متا دیتا، استخراج کند. صفحات پیشنهاد شده برای کاربر آنلاین، به وسیله تطبیق رفتار مرورگر کاربر با الگوهای رفتاری کاربر قبلی انجام میشود. روش های پیشنهاد شده در کارهای قبلی، هنوز نمیتواند کاربر را در وب‌سایت‌های بزرگ و دینامیک خشنود نگه دارد. در (Bergmann, & Stahl, 1998) روشی برای شخصیسازی براساس وب ارائه شده است که داده های وب را با محتوای وب ترکیب میکند. نتایج آزمایشات این تحقیق نشان میدهد که روش آنها میتواند دقت را بهبود داده و پیشنهادهایی را برای کاربران ایجاد کند.

 

شخصیسازی وب براساس الگوریتم استقرایی و تکنولوژی TF-IDF

اکسپینگ و همکارانش یک مدل شخصی‌سازی برای پیشنهاد منابع مورد علاقه کاربر براساس لاگ‌های قابل دسترسی وب کاربر ارائه کرده‌اند. این مدل براساس الگوریتم استقرایی و تکنولوژی tf-idf ساخته می‌شود که شامل سه قسمت است: شرح منابع، استخراج اولویت‌های کاربر و پیشنهاد شخصی‌سازی. ابتدا، مدل آنها فضای متنی منابع را تولید می‌کند که با بهره گرفتن از تحلیل اطلاعات منابع بدست آورده شده از لاگ‌های دسترسی وب کاربر بدست می‌آید. سپس مجموعهی مورد علاقه یا مورد نظر، برای الگوریتم‌های اولویت استفاده می‌شود. سرانجام پیشنهادها فیلتر می‌شود و منابع برای کاربران براساس مدل پیشنهادی ذخیره می‌شوند (Gabrilovich, & Markovitch, 2007).

 

شخصیسازی وب با بهره گرفتن از کندوکاو الگوی ترتیبی و درخت الگو

معمولاً برای دسترسی به رفتار وب مدل کاربر، لازم است تا سرویس‌های آنلاین شخصی‌سازی هوشمند مانند پیشنهادهای وب، تهیه شود. یکی از روش‌های امید‌بخش، کندوکاو کاربرد وب‌کاوی است که لاگ‌های وب را برای مدل‌های کاربر و پیشنهادات، کندوکاو می‌کند. برعکس سیستم‌های پیشنهاد کننده که اکثراً براساس خوشه‌بندی و قانون‌های انجمنی است، مینیو و همکارش یک سیستم شخصی سازی وب را پیشنهاد کرده‌اند که از کندوکاو الگوی دسترسی ترتیبی استفاده می‌کند. در سیستم پیشنهادی آنها یک الگوریتم کندوکاو الگوی ترتیبی موثر، برای شناسایی الگوهای دسترسی ترتیبی وب استفاده می‌شود. الگوهای دسترسی در یک ساختار درختی فشرده ذخیره می‌شود که درخت الگو نام دارد و سپس برای تطبیق و ایجاد لینک های وب برای پیشنهاد، استفاده می‌شود (Minio, & Tasso, 1996).

 

خوشه‌بندی برای شخصی‌سازی وب

شخصی‌سازی صفحه وب شامل خوشه‌بندی صفحات مختلف وبی است که الگوی مشابهی دارند. شخصی‌سازی وب از تکنیک کاربرد وبکاوی برای سفارشی کردن صفحات وب برای یک کاربر خاص استفاده میکند. این مسئله شامل استخراج جلسات کاربر از فایلهای ورود به سیستم میشود. یک جلسه کاربر، دنباله صفحات وبی که توسط کاربر در یک دوره زمانی خاص مورد دسترسی قرار گرفته، میباشد. در حال حاضر، برای شخصی سازی وب چندین متد خوشهبندی در دسترس هستند.
الگوریتمهای خوشهبندی متعددی براساس تکنیکهای مختلف وجود دارد. بیشتر این الگوریتم‌ها، اشکالات متعددی دارند. در ادامه به معرفی این الگوریتم‌ها پرداخته خواهد شد.

 

خوشهبندی فازی

خوشهبندی فازی را می‌توان بخشی از تحلیل داده فازی دانست که دارای دو بخش است: یکی تحلیل داده های فازی و دیگری تحلیل داده های قطعی با بهره گرفتن از تکنیکهای فازی. ایده بنیادین در خوشهبندی فازی به این ترتیب است که فرض شود هر خوشه مجموعهای از عناصر است. سپس با تغییر در تعریف عضویت عناصر در این مجموعه از حالتی که یک عنصر فقط بتواند عضو یک خوشه باشد، به حالتی که هر عنصر میتواند با درجه عضویتهای مختلف داخل چندین خوشه قرار بگیرد، دستهبندیهایی را انجام میدهد (Suryavanshi, et. al., 2006).

 

الگوریتم پایه‌ای خوشه‌بندی فازی

الگوریتم‌های پایه‌ای در زمینه خوشه‌بندی فازی محدود به Fuzzy C-Means و Possibilistic C-Means است که از Hard C-Means که در ادبیات موضوع با عنوان الگوریتم K-Menas معرفی شده است، استخراج شده‌اند. هر دو این الگوریتم‌های ارائه شده در این بخش مبتنی بر تابع هدف هستند که خوب بودن خوشه‌بندی را می‌سنجند (Castellano, & et. al., 2007).

 

الگوریتم فازی کا-مینز[۴]

این الگوریتم ابرهای کروی از نقاط را در یک فضای p بعدی شناسایی میکند. این خوشهها به طور مفروض تقریباً هم اندازه هستند. هر خوشه با مرکزش نمایش داده میشود. این نحوه نمایش خوشهها، مدل یا نمونه نیز نامیده میشود. زیرا اغلب به عنوان نماینده همه داده های تخصیص داده شده به خوشه، انگاشته میشود. برای فاصله، فاصله اقلیدسی بین یک نقطه و یک نمونه مورد استفاده قرار میگیرد. در انتخاب مرکز خوشه، مقدار میانگین مورد استفاده قرار میگیرد. برای محاسبه مرکز خوشه مجموع درجات عضویت هر عنصر به توان M در خودش به حاصلضرب توان M درجه عضویت‌ها تقسیم میشود. M یک عدد حقیقی بزرگتر است که در اکثر موارد مقدار دو برای این پارامتر در نظر میگیرند. در این پایان‌نامه برای M مقدار دو در نظر گرفته شده است. از مزایای آن، کاهش زمان محاسباتی است و با تکرار کم میتوان به حلی تقریباً نهایی رسید (Singh, et. al., 2011).

 

خوشهبندی صفحات وب با بهره گرفتن از خوشهبندی فازی K-MEANS

برای درک بهترخوشهبندی فازی و الگوریتمهای مختلف آن لازم است تا ابتدا با مفهوم مجموعه های فازی و تفاوت آنها با مجموعه های کلاسیک بیان شود. در مجموعه های کلاسیک یک عضو از مجموعه مرجع یا عضوی از مجموعه A است یا عضو مجموعه A نیست. مثلاً مجموعه مرجع اعداد حقیقی را در نظر بگیرید. عدد ۲٫۵ عضو مجموعه اعداد صحیح نمیباشد حال آن که عدد ۲ عضو این مجموعه است. به زبان دیگر تعلق[۵] عدد ۲٫۵ به مجموعه اعداد صحیح صفر است و تعلق عدد ۲ به این مجموعه یک است. در واقع میتوان برای هر مجموعه یکh تابع تعلق تعریف کرد که مقدار این تابع تعلق برای اعضای مجموعه یک میباشد و برای بقیه صفر. در مجموعه های کلاسیک مقدار این تابع تعلق یا صفر است یا یک. حال مجموعه انسانهای جوان و پیر را در نظر بگیرید. سؤالی که در اینجا مطرح میشود این است که آیا فردی با سن ۲۵ جزء این مجموعه است یا خیر؟ سن ۳۰ چطور ۳۵ همانطور که حدس زدید نمیتوان به طور قطع و یقین مرزی برای انسانهای جوان و پیر در نظر گرفت. دلیل آن هم این است که اگر فرضاً ۳۵ جوان محسوب شود ۳۶ نیز میتواند جوان باشد و همینطور ۳۷ و ۳۸ و غیره . در واقع در اینجا با مفهوم عدم قطعیت[۶] مواجه هستیم. ما خودمان نیز از عدم قطعیت در زندگی روزمره بارها استفاده کردهایم مثلاً هوای سرد، آب داغ و غیره. در واقع تمامی مثالهای بالا مثالهایی از مجموعه های فازی میباشند. تفاوت اصلی مجموعه های فازی و مجموعه های کلاسیک در این است که تابع تعلق مجموعه های فازی دو مقداری نیست (۰ یا ۱) بلکه میتواند هر مقداری بین ۰ تا ۱ را اختیار کند. حال مجموعه انسانهای جوان و پیر را در نظر بگیرید اگر ۲۵ سال را سن جوانی در نظر بگیریم میتوانیم به ۲۵ تعلق ۱ بدهیم و مثلاً به ۳۰ تعلق ۰٫۸ و به ۳۵ تعلق ۰٫۷۵ و به ۹۰ تعلق ۰٫۱ را بدهیم. اگر اعضای یک مجموعه فازی تنها دارای تابع تعلق ۰ و ۱ باشند این مجموعه فازی یک مجموعه کلاسیک خواهد بود. نکته جالب توجه این است که مثلا سن ۵۰ می تواند با تعلق ۰٫۵ عضو مجموعه جوان باشد و با تعلق ۰٫۵ عضو مجموعه پیر یعنی یک عضو مجموعه مرجع میتواند با درجه های تعلق مختلف عضو مجموعه های فازی تعریف شده روی مجموعه مرجع باشد.
در خوشهبندی کلاسیک هر نمونه ورودی متعلق به یک و فقط یک خوشه میباشد و نمیتواند عضو دو خوشه و یا بیشتر باشد. حال حالتی را در نظر بگیرید که میزان تشابه یک نمونه با دو خوشه و یا بیشتر یکسان باشد در خوشه بندی کلاسیک باید تصمیم گیری شود که این نمونه متعلق به کدام خوشه است. تفاوت اصلی خوشهبندی کلاسیک و خوشهبندی فازی در این است که یک نمونه میتواند متعلق به بیش از یک خوشه باشد. برای روشن شدن مطلب شکل ۳-۲ را در نظر بگیرید:

شکل ۳-۲: مجموعه داده پروانه‌ای.
منبع: (Castellano, & et. al., 2007)
اگر نمونه های ورودی مطابق شکل فوق باشند مشخص است که میتوان داده ها را به دو خوشه تقسیم کرد اما مشکلی که پیش میآید این است که داده مشخص شده در وسط میتواند عضو هر دو خوشه باشد. بنابراین باید تصمیم گرفت که داده مورد نظر متعلق به کدام خوشه است، خوشه سمت راست یا خوشه سمت چپ. اما اگر از خوشهبندی فازی استفاده شود، داده مورد نظر با تعلق ۰٫۵ عضو خوشه سمت راست و با تعلق مشابه عضو خوشه سمت چپ است. تفاوت دیگر در این است که مثلاً نمونه های ورودی در سمت راست شکل ۳-۳ میتوانند با یک درجه تعلق خیلی کم عضو خوشه سمت چپ نیز باشند که همین موضوع برای نمونه های سمت چپ نیز صادق است.
به عنوان یک مثال دیگر شکل ۳-۳ را در نظر بگیرید. در این شکل نمونه هایی که با علامت بعلاوه مشخص شدهاند به بیش از یک خوشه تعلق دارند.

شکل ۳-۳: خوشه بندی فازی داده.
منبع: (Singth, & et. al., 2011)

 

الگوریتم ژنتیک

الگوریتمهای ژنتیکی براساس تئوری تکاملی داروین میباشند و جواب مسالهای که از طریق الگوریتم ژنتیک حل میشود مرتباً بهبود مییابد. الگوریتم ژنتیک با یک مجموعه از جوابها که از طریق کرموزوم‌ها نشان داده میشوند، شروع میشود. این مجموعه جوابها جمعیت اولیه نام دارند. در این الگوریتم جوابهای حاصل از یک جمعیت برای تولید جمعیت بعدی استفاده میشوند. در این فرایند امید است که جمعیت جدید نسبت به جمعیت قبلی بهتر باشد. انتخاب بعضی از جوابها از میان کل جوابها والدین به منظور ایجاد جوابهای جدید یا همان فرزندان Offspring براساس میزان مطلوبیت آنها می‌باشد. طبیعی است که جوابهای مناسبتر شانس بیشتری برای تولید مجدد داشته باشند. این فرایند تا برقراری شرطی که از پیش تعیین شده است، ادامه مییابد (Abraham, & Ramos, 2003).
مراحل اصلی الگوریتم ژنتیک در شکل ۳-۴، نمایش داده شده است.

شکل ۳-۴: مراحل اصلی الگوریتم ژنتیک.
منبع: (Gonzales, & et. al., 2010)

 

بهینه‌سازی خوشه‌بندی فازی با بهره گرفتن از الگوریتم ژنتیک

علم ژنتیک براساس منطق زیستی استوار است و چیزی به عنوان عملگر تصادفی وجود ندارد، یکی از مشکلات اصلی در سیستم فازی، تنظیم صحیح مقادیر پارامترهای این الگوریتم است؛ از همین رو در اکثر مواقع تنظیم مقادیر این پارامترها فرایند بسیار وقتگیر و مشکل خواهد بود.
پارامترهای ژنتیک برای تعیین اکثر پارامترهای کنترلر فازی، به عنوان نمونه، متغیرهای ورودی و تابع عضویت به کار برده می‌شود. این پارامترها داخل کروموزومها قرار می‌گیرند. این روش، وقتی دانش کنترلی قبلی در دسترس باشد، خیلی قدرتمند است. به عبارت دیگر زمانی که پارامترهای میزانسازی تابع عضویت برای بهبود کارایی کنترلرها استفاده شود، این روش کارایی بالایی دارد (Tang, & Qin, 2010).
طول کروموزومها مطابق با تعداد ویژگی ها می باشد. که در این پایان نامه، منظور از ویژگی ها، ویژگیهای صفحات وب نظیر رنگ پسزمینه یا نوشته های صفحات وب و …. می باشد. طول کروموزوم‌ها با عملیات کراس اور[۷] ممکن است تغییر کند. عملیات دیگر ژنتیک مانند selection و reproduction برای همه کروموزوم‌ها در جمعیت اجرا میشود. سرانجام عملیات کراس اور انجام میشود. نقاط کراس اور در کروموزوم پدر و مادر میتواند متفاوت باشد، طول کوروموزومها برای زادو ولد از پدر و مادرشان متفاوت است.

 

همان ، ص48 ↑
نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین، پیشگیری عادلانه از جرم، پیشین ص 188. ↑
حاجی ده‌آبادی، محمدعلی، پیشین، ص85 ↑
نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین، تقریرات درس جرم‌شناسی (پیشگیری)، دوره دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، 80-1379، ص 118. ↑
همان،ص 266. ↑
آشوری، محمد، پیشین، ص27 ↑
نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین، تقریرات درس جرم‌شناسی (جایگزین‌های زندان)، دوره کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی، 87-1386،ص 82. ↑
نیه گر فاخری، نریمان، تلاش‌های بین‌المللی و قانونگذار کیفری ایران برای تحدید موارد و اعمال مجازات سالب آزادی، معاونت آموزشی دادگستری استان تهران، ص 2، www.ghavanin.ir. ↑
پایان نامه رشته حقوق

همان ، ص 3. ↑
نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین، اقدامات جایگزین زندان، پیشین، ص 167. ↑
آشوری، محمد، پیشین، ص35 ↑
نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین، تقریرات درس جرم‌شناسی (بزه‌دیده‌شناسی)، دوره کارشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، 87-1386، ص 123. ↑
همان، 145. ↑
رایجیان اصلی، مهرداد،پیشین، ص306 ↑
نجفی ابرندآبادی، علی حسین، جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر، پیشین ص12 ↑
رایجیان اصلی، مهرداد، پیشین ص312 ↑
گسن، ریموند، جرم شناسی نظری، ترجمه: دکتر مهدی کی‌نیا، چاپ سوم، 1388، ص 196. ↑
توجهی,عبدالعلی،کاربرد یافته های بزه دیده شناسی در روند مبارزه با اعتیاد، همایش بین المللی علمی-کاربردی جنبه های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر،مجموعه مقالات ( سخنرانی های داخلی )، جلد اول، چاپ اول، 1379، ص 319 ↑
رایجیان اصلی، مهرداد، پیشین، ص326 ↑
نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین، تقریرات درس جرم‌شناسی( بزه‌دیده‌شناسی علت شناختی)، پیشین،ص 223. ↑
همان، ص 227. ↑
رایجیان اصلی ، مهرداد،پیشین، ص320 ↑
علل تغییر الگوی مصرف مواد از سنتی به صنعتی، 14 اردیبهشت 1390، http://dchq.ir ↑
آبادنیسکی، هوارد، پیشین ص17 ↑
گزارش جهانی روند مصرف مواد، 2011، 22 تیر 1390، http://dchq.ir ↑
روند نگران‌کننده گسترش اعتیاد در جامعه 17 تیر 1390، ، http://dchq.ir ↑
کاهش قیمت مواد مخدر صنعتی و افزایش مصرف، 22 خرداد 1390، http://dchq.ir ↑
آبادنیسکی، هوارد، پیشین ص17 ↑
ساکی، محمدرضا، پیشین ص80 ↑
همان، ص81 ↑
آشوری، محمد، پیشین، ص233 ↑
همان، ص234 ↑
مهرا، نسرین، چگونگی درمان و بازپروری مجرمان معتاد در حقوق انگلستان، (همایش علمی کاربردی جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر)، مجموعه مقالات (سخنرانی‌های داخلی)، ج2 ، ج2، 1379، ص139 ↑
آشوری، محمد، آیین دادرسی کیفری، ج1، چاپ پانزدهم، 1388، ص108 ↑
مرتضوی، سعید، پیشین ص367 ↑
ساکی،محمد رضا، پیشین، ص143 ↑
همان، ص144 ↑
همان، ص147 ↑
UNODC، مخالف کمپ‌های درمان اجباری در ایران است 29 تیر 90. http://dchq.ir ↑
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.
li>

مهرا، نسرین، پیشین، ص142 ↑
زراعت، عباس، مواد مخدر در نظم کنونی، چاپ اول،1386، ص 69. ↑
رحمدل، منصور،رساله دکتری، پیشین، ص27. ↑
ساکی، محمدرضا، پیشین، ص 74. ↑
ماده‌ 5اصلاحی؛هرکس تریاک و دیگر مواد مذکور در ماده‌ی 4 را خرید، نگهداری، مخفی یا حمل کند با رعایت تناسب و با توجه به مقدار مواد و تبصره‌ی ذیل همین ماده به مجازات‌های زیر محکوم می‌شود:1- تا پنجاه گرم، تا سه میلیون ریال جریمه نقدی و تا پنجاه ضربه شلاق.
2- بیش از پنجاه گرم تا پانصد گرم، پنج تا پانزده میلیون ریال جریمه نقدی و ده تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.
3- بیش از پانصد گرم تا پنج کیلوگرم ، پانزده میلیون تا شصت میلیون ریال جریمه نقدی و چهل تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و دو تا پنج سال حبس.
4- بیش از پنج کیلوگرم تا بیست کیلوگرم، شصت تا دویست میلیون ریال جریمه نقدی و پنجاه تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و پنج تا ده سال حبس و در صورت تکرار برای بار دوم علاوه بر مجازاتهای مذکور، به جای مصادره اموال ناشی از همان جرم وبرای بار سوم اعدام و مصادره‌ی اموال ناشی از همان جرم.
5- بیش از بیست کیلوگرم، علاوه بر مجازات مقرر در بند 4 به ازاء هر کیلوگرم دو میلیون ریال به مجازات جزای نقدی مرتکب اضافه می‌گردد و در صورت تکرار اعدام و مصادره‌ی اموال ناشی از همان جرم.
6- بیش از یک‌صدکیلوگرم، علاوه بر مجازات جریمه نقدی و شلاق مقرر در بندهای 4 و 5 حبس ابد و در صورت تکرار اعدام و مصادره‌ی اموال ناشی از همان جرم.
تبصره- مرتکبین جرایم فوق چنان به صورت زنجیره‌ای عمل کرده باشند و مواد برای مصرف داخل باشد مشمول مجازات‌های ماده 4 خواهند بود و چنان چه یکی از دو شرط موجود نباشد به مجازات‌های این ماده محکوم می‌گردند.» ↑
ماده‌ی 8 اصلاحی : «هر کس هروئین، مرفین، کوکائین و دیگر مشتقات شیمیایی مرفین و کوکائین و یا لیزرژیک اسید دی ایتل‌آمید (ال. اس. دی)، متیلن‌دی‌اکسی‌مت آمفتامین (ام. دی. ام. آ یا اکستاسی)، گاما‌هیدروکسی ‌بوتیریک اسید(ج. اچ. بی) فلونیترازپام، آمفتامین، مت‌آمفتامین (شیشه) و یا دیگر مواد‌مخدر یا روان‌گردان‌های صنعتی غیر‌دارویی که فهرست آنها به تصویب مجلس شورای اسلامی می‌رسد را وارد کشور کند و یا مبادرت به ساخت، تولید، توزیع، صدور، ارسال، خرید یا فروش نماید و یا در معرض فروش قرار دهد و یا نگهداری، مخفی یا حمل کند با رعایت تناسب و با توجه به میزان مواد به شرح زیر مجازات خواهد شد:1-تا پنج سانتی‌گرم، از پانصد هزار ریال تا یک میلیون ریال جریمه نقدی و بیست تا پنجاه ضربه‌ی شلاق.
2-بیش از پنج سانتی‌گرم تا یک‌گرم، از دو میلیون تا شش میلیون ریال جریمه نقدی و سی تا هفتاد ضربه شلاق.
3-بیش از یک‌گرم تا چهارگرم، از هشت میلیون تا بیست میلیون ریال جریمه نقدی و دو تا پنج سال حبس و سی تا هفتاد ضربه شلاق.
4-بیش از چهارگرم تا پانزده‌گرم، از بیست میلیون تا چهل میلیون ریال جریمه نقدی و پنج تا هشت سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.
5-بیش از پانزده‌گرم تا سی‌گرم، از چهل میلیون تا شصت میلیون ریال جریمه نقدی و ده تا پانزده سال حبس و سی تا هفتاد‌ و چهار ضربه شلاق.
6-بیش از سی‌گرم، اعدام و مصادره اموال ناشی از جرم.
تبصره 1- هرگاه محرز شود مرتکب جرم موضوع بند 6 این ماده برای بار اول مرتکب این جرم شده و موفق به توزیع یا فروش آن هم نشده در صورتی‌که میزان مواد بیش از یکصدگرم نباشد با جمع شروط مذکور یا عدم احراز قصد توزیع یا فروش در داخل کشور با توجه به کیفیت و مسیر حمل، دادگاه به حبس ابد و مصادره اموال ناشی از جرم، حکم خواهد داد.
تبصره 2- در کلیه موارد فوق چنان‌چه متهم از کارکنان دولت یا شرکتهای دولت و شرکت‌ها و یا مؤسسات وابسته به دولت باشد، علاوه بر مجازات‌های مذکور در این ماده به انفصال دائم از خدمات دولتی نیز محکوم خواهد شد. ↑
ماده‌ی 17 الحاقی: «چنان چه اتباع جمهوری اسلامی ایران با هر قصدی اقدام به نگهداری، حمل یا قاچاق هر مقدار مواد موضوع این قانون به داحل یا خارج از کشور نمایند، از زمان قطعی شدن حکم به مدت یک تا پنج سال گذرنامه آنان ابطال و ممنوع‌الخروج می‌شوند و در صورت تکرار، به مدت پنج تا پانزده سال گذرنامه آنان ابطال و ممنوع‌الخروج می‌شوند. صدور هر گونه گذرنامه برای اتباع ایرانی که در خارج از کشور به سبب جرایم موضوع این قانون محکوم شده‌اند مشمول ممنوعیت موشوع این ماده می‌باشد. ↑
ماده 40: «هر کس عالماً عامداً به قصد تبدیل یا تولید موادمخدر و روان‌گردان‌های صنعتی غیردارویی، مبادرت به ساخت، خرید، فروش، نگهداری، حمل، ورود، صدور و عرضه مواد صنعتی و شیمیایی از قبیل ایندریداسیتک، اسیدانتر ایتلیک، اسید فنیل استیک، کلروراستیل و سایر مواد مندرج در جداول یک و دو ضمیمه با ماده 12 کنوانسیون مبارزه با قاچاق موادمخدر و داروهای روان‌گردان مصوب 1988 میلادی و اصلاحات و الحاقات بعدی آن بنماید، همچنین نسبت به ورود، خرید، فروش، ساخت، مصرف و نگهدار
ی و صدور کدوئین و متادون اقدام نماید با رعایت تناسب و با توجه به مقدار مواد حسب مورد به مجازات‌های مقرر در ماده 5 قانون مبارزه با موادمخدر و روان‌گردان‌های صنعتی غیردارویی محکوم خواهد شد. ↑
ماده‌ی 3: «هر کس مواد مندرج در فهرست شماره‌ی یک را بسازد یا بفروشد یا برای فروش عرضه کند و یا بدون اجازه‌ی وزارت بهداری عالما وارد یا نگهداری یا حمل نماید حبس مورد به مجازات‌های زیر محکوم خواهدشد:الف- برای ساختن، حبس دائم.
ب- برای فروختن یا به معرض فروش گذاشتن، حبس جنایی درجه یک از سه تا پانزده سال.
ج- برای وارد کردن بیش از ده‌گرم، حبس دائم و برای ده‌گرم یا کمتر حبس جنایی درجه‌ی دو از دو تا ده سال.
د- برای نگهداری و یا حمل غیرمجاز بیش از مقدار ده‌گرم جبس جنایی درجه‌ی یک از سه تا پانزده سال و برای ده‌گرم یا کمتر حبس جنایی درجه دو از دو تا ده سال.
تبصره- مواد مذکور ولو اینکه با مواد دیگری مخلوط یا محلول باشد از نظر مجازات خالص محسوب می‌شود مشروط به اینکه بر همان صورت قابل مصرف باشد. ↑
ساکی، محمدرضا، پیشین ص 51 ↑
زراعت، عباس، پیشین، ص 75 . ↑
ساکی، محمرضا، پیشین، ص 62 ↑
رحمدل، منصور، رساله ی دکتری، پیشین، ص18. ↑

با توجه به مطالب فوق هدف اصلی تحقیق بررسی تاثیر انتصاب های مبتنی بر شایستگی مدیران بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل می باشد.
۱-۲- بیان مساله
امروزه همه کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه به اهمیت بهره‌وری به عنوان یکی از ضرورت‌های توسعه اقتصادی و کسب برتری رقابتی پی‌برد‌‌ه‌اند. به این ترتیب اغلب کشورهای در حال توسعه به منظور اشاعه فرهنگ نگرش ویژه به بهره‌وری و تعمیم بکارگیری فنون و روش‌های بهبود آن سرمایه گذاریهای قابل توجهی انجام داده‌اند. در ایران اهمیت توجه به مقوله بهره‌وری به دلایل مختلفی از جمله حاکم نبودن فرهنگ و نگرش درست به بهره‌وری در جامعه، مورد غفلت واقع گردیده است. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که حلقه مفقوده اقتصاد ایران پیش از آنکه سرمایه و یا منابع طبیعی باشد، نبودن بهره‌وری نیروی کار است.(ساعتچی، ۱۳۷۸: ۳۳)
عکس مرتبط با اقتصاد
بهره وری مفهومی است که برای نشان دادن نسبت برون داد یک فرد، واحد و سازمان به کار گرفته می شود. هر چه بهره وری یک سازمان بیشتر باشد هزینه تولید واحد کار در آن کمتر خواهد بود. بهره وری یک سازمان بیش از هر عامل دیگر به دانش، مهارتها، توانائیها، نگرشها و رفتار مدیران آن بستگی دارد. (ساعتچی، ۱۳۷۶، ۲۹)
واژه بهره وری برای نخستین بار بوسیله فرانسوا کنه ریاضیدان و اقتصاددان طرفدار مکتب فیزیوکراسی (حکومت طبیعت) بکار برده شد و به طور رسمی بهره وری را چنین تعریف کرد : (بهره وری حاصل کسری است که از تقسیم مقدار یا ارزش محصول بر مقدار یا ارزش یکی از عوامل تولید بدست می آید. بدین لحاظ می توان از بهره وری سرمایه، مواد اولیه و نیروی کار صحبت کرد.) سازمان بین المللی کار بهره وری را چنین تعریف کرده است : (بهره وری عبارتست از نسبت ستاده به یکی از عوامل تولید : سرمایه، نیروی کار و مدیریت.) در این تعریف «مدیریت» بطور ویژه یکی از عوامل تولید در نظر گرفته شده است.
شایستگی ها، مزایای متفاوتی برای سازمان ها و مدیران در سطوح مختلف دارند و سازمانها نیز به دلایل گوناگونی، نظیر : انتقال رفتارهای ارزشمند و فرهنگ سازمانی، عملکرد موثر برای همه کارکنان، تاکید بر ظرفیت های افراد (به جای شغل آنها ) به عنوان شیوه کسب مزیت رقابتی ، تقویت رفتار تیمی و متقابل از شایستگی ها استفاده می کنند .مفهوم شایستگی ابتدا توسط پروفسور مک کله لند در دهه ۷۰ به عنوان پیش بینی کننده توفیق کارکنان در شغل معرفی شد. از این رو او شایستگی را مدرک گزینش توصیه کرد سپس در سال ۱۹۸۲ وی به همراه همکاران خود در کتاب شایستگی مدیر اولین تعریف از شایستگی را ارائه کرد(همان منبع) تعریف او از شایستگی عبارت بود از:
” ویژگی های ریشه یی فرد (انگیزه، خصوصیات، مهارت، نقش اجتماعی و مجموعه دانش) که او برای انجام وظیفه به کار می برد. ” رویکرد شایستگی از دهه ۱۹۹۰ در ادبیات مدیریت منابع انسانی مطرح و به سرعت مورد استفاده قرار گرفت. (MCcelland,1973.)
عکس مرتبط با منابع انسانی
لاولر ( ۱۹۹۴ ) طی مقاله ای سیر تحولی سازمانها، از سازمان های بر اساس تحلیل شغل، به سازمان های بر اساس شایستگی را بررسی کرد، به گونه ای که امروزه تعداد وسیعی از سازمانها، روش های مدیریت منابع انسانی مبتنی بر شایستگی (Competency-based HRM Practices) را به کار می برند. با وجود استفاده و کاربرد آن به روش های متفاوت، به نظر می رسد شایستگی ها از لحاظ مفهومی، نیاز به تفسیر و توضیح دارند. (خورشیدی، ۱۳۸۸: ۹۷)
طبق نظر اسپنسر (۱۹۹۳) شایستگی، ویژگی زیربنایی فرد است که به طور کلی با عملکرد اثربخش ملاک مدار و یا عملکرد برتر در یک شغل یا وضعیت، رابطه دارد. ازنظر بویاتزیس (۱۹۸۲، ۱۹۹۵) شایستگی به طور کلی بر روی صفات و ویژگیهای اساسی یک شخص تاکید دارد. این صفات می توانند انگیزش، رفتار، مهارت و تصور فرد از نقش اجتماعی و یا مجموعه ای از دانش باشد، که فرد در انجام کارها و فعالیتها، از آنها استفاده می کند. این رویکرد با رویکرد رابرتسون، کالینان و بارترام ( ۲۰۰۳) در تقابل است که شایستگی مجموعه ای از رفتارهایی است که به عنوان وسیله برای رسیدن به نتایج و یا پیامدهای مطلوب به کار می رود. رویکرد نخست که در تعاریف اسپنسر ( ۱۹۹۳) و دیگران نیز دیده می شود رویکرد صفت مدار و رویکرد دوم رویکرد رفتار مدار نامیده می شود. به عبارت دیگر در رویکرد نخست شایستگی معادل ویژگیهای اساسی و در دومی، مجموعه ای از رفتارهاست. وار و کونور ( ۱۹۹۲) این تقابل دو دیدگاه را تقابل دو دیدگاه سنتی الگوی ارزیابی ویژگی های شخص (بویاتزیس، ۱۹۹۵) و دیدگاه جدیدتر الگوی موقعیت شغلی می دانند . (رابرتسون، کالینان و بارترام، ۲۰۰۲ ، به نقل از خورشیدی، ۱۳۸۸: ۱۰۱)
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
با توجه به مطالب فوق آنچه در این تحقیق هدف ما را تشکیل می دهد پاسخگویی به این سوال است که چه رابطه ای بین شایستگی مدیران و بهره وری کارکنان بانک ملت استان اردبیل وجود دارد؟
۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق
از آنجا که در میان عوامل تولید، عامل نیروی انسانی برخلاف سایرمنابع سازمانی به عنوان ذی شعور و هماهنگ کننده سایر عوامل شناخته می شود و همچنین مهمترین اهرم اصلی در افزایش وکاهش بهره وری سازمان می باشد لذا از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و باید توجه خاصی به آن مبذول داشت. این نقش در سازمان های خدماتی اهمیت بیشتری می یابد چرا که انسان یکه تاز صحنه کار و عرصه خدمات مربوطه می گردد. حال اگر این انسان با انگیزه و توانمند و بهره ور باشد میتواند سایر منابع را به نحو احسن و مطلوب به کار گیرد و انواع بهره وری را محقق سازد و نهایتا سازمان را بهره ور کند و گرنه رکود و عقب ماندگی ارمغان نیروی انسانی منفعل و بی انگیزه می باشد. (الله وردی، ۱۳۸۸: ۸۱)
همچنین اهمیت توجه به شایسته سالاری در مدیریت اهمیت مدیریت جامعه، هم در هدایت آن و هم در سازندگی ابعاد مختلف آن بیش از پیش احساس شده است . مدیریت دارای نقش بسیار موثر و تعیین کننده در روند توسعه و رشد جوامع انسانی است، به طوریکه کار ساده ای را نمی توان در نظر گرفت که انجام صحیح آن بی نیاز، از برنامه ریزی، سازماندهی، به کارگماری، تصمیم گیری، هماهنگی، آینده نگری، آینده پژوهی و کنترل باشد.
۱-۴- اهداف تحقیق
هدف کلی:
بررسی رابطه انتصابهای مبتنی بر شایستگی مدیران بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل
اهداف جزئی:

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

 

بررسی رابطه مهارت انسانی مدیران بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل

بررسی رابطه مهارت فنی مدیران بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل

بررسی رابطه مهارت ادراکی مدیران بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل

بررسی رابطه مهارت تشخیصی مدیران بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل

بررسی رابطه مهارت ارتباطی مدیران بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل

بررسی رابطه مهارت تصمیم گیری مدیران بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل

بررسی رابطه مهارت در مدیریت زمان مدیران بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل

شناخت تاثیر مولفه های شایسته سالاری مدیران بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل

۱-۵- سوالات تحقیق
سوال اصلی:
انتصاب های مبتنی بر شایستگی مدیران چه رابطهای با بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل دارد؟
سوالات فرعی:

 

 

مهارت انسانی مدیران چه رابطهای با بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل دارد؟

مهارت فنی مدیران چه رابطهای با بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل دارد؟

مهارت ادراکی مدیران چه رابطهای با بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل دارد؟

مهارت تشخیصی مدیران چه رابطهای با بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل دارد؟

مهارت ارتباطی مدیران چه رابطهای با بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل دارد؟

مهارت تصمیم گیری مدیران رابطهای با بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل دارد؟

مهارت در مدیریت زمان مدیران رابطهای با بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل دارد؟

میزان اثرات خالص هریک از مولفه های شایستهسالاری بر بهره وری نیروی انسانی چقدر است؟

۱-۶- فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی:
بین انتصابهای مبتنی بر شایستگی مدیران و بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل رابطه معنیداری وجود دارد.
فرضیه های فرعی:

 

 

بین مهارت انسانی مدیران و بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل رابطه معنیداری وجود دارد.

بین مهارت فنی مدیران و بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل رابطه معنیداری وجود دارد.

بین مهارت ادراکی مدیران و بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل رابطه معنیداری وجود دارد.

بین مهارت تشخیصی مدیران و بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل رابطه معنیداری وجود دارد.

بین مهارت ارتباطی مدیران و بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل رابطه معنیداری وجود دارد.

بین مهارت تصمیم گیری مدیران و بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل رابطه معنیداری وجود دارد.

بین مهارت در مدیریت زمان مدیران و بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل رابطه معنیداری وجود دارد.

تاثیر مولفه های شایستهسالاری بر بهره وری نیروی انسانی بانک ملت استان اردبیل معنیدار است.

۱-۷- تعریف متغیرها
تعریف مفهومی شایستگی:
«مجموعه دانش، مهارتها، ویژگیهای شخصیتی، علایق، تجربه ها و توانمندیهای مرتبط با شغل که دارنده آنها را قادر می سازد در سطحی بالاتر از حد متوسط به انجام مسئولیت بپردازد. در واقع شایستگی ها الگویی را ارائه می کنند که نشان دهنده فرد با عملکرد برتر در شغل محوله است ».(گزارش طرح کانون ارزیابی سازمان مدیریت صنعتی، ۱۳۸۲ ).
تعریف عملیاتی شایستگی:
شایستگی دارای مولفه های متفاوتی است. در این تحقیق منظور از شایستگی شامل مهارتهای زیر است:
۱ – مهارت انسانی ; ۲ – مهارت فنی ; ۳ – مهارت ادراکی ; ۴ – مهارت تشخیصی ;۵ – مهارت ارتباطی ; ۶ – مهارت تصمیمگیری ; ۷ – مهارت در مدیریت زمان.
جهت سنجش شایستگی مدیران از پرسشنامه محقق ساخته که با بهرهگیری از مدل گریفن استفاده شده است که دارای ۳۰ سوال به شرح زیر می باشد:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

حق انحصاری © 2021 مطالب علمی گلچین شده. کلیه حقوق محف

 

: واریانس نمرات کل سوالات آزمون می‌باشد.
اگر ضریب آلفای کرونباخ از ۷/۰ بیشتر باشد، آنگاه سوالات پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار می‌باشند.
برای تعیین پایایی پرسشنامه این تحقیق از آزمون آلفای کرونباخ استفاده می‌کنیم. نتیجه این آزمون در جدول زیر داده شده است. ضریب آلفای کرونباخ برای عوامل برون سازمانی برابر ۷۲۷/۰ می‌باشد و برای عوامل درون سازمانی برابر۷۰۹/۰ و پایایی کل سوالات برابر۸/۰ است . پس سوالات پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار دارند.
جدول ۳-۲ : ضریب پایایی پرسشنامه

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تعداد سوالات ضریب آلفای کرونباخ
۹ ۰٫۷۰۹ عوامل درون سازمانی
۱۲ ۰٫۷۲۷ عوامل برون سازمانی
۲۱ ۰٫۸ کل سوالات

۱۱-۳: روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
در این تحقیق برای توصیف مشخصات جمعیت شناختی پاسخ‌دهندگان از آمار توصیفی شامل تشکیل جداول فراوانی، رسم نمودارهای فراوانی استفاده می‌شود. برای بررسی وضعیت پاسخ‌های پاسخ‌دهندگان به سوالات پرسشنامه از تشکیل جداول فراوانی و درصدها استفاده می‌شود. برای پاسخ به سوال‌های فرعی تحقیق از روش تحلیل عاملی استفاده می‌شود. برای پاسخ به سوال اصلی تحقیق و برای رتبه‌بندی عوامل موثر بر صادرات سنگ‌های ساختمانی از روش شباهت به گزینه ایده‌آل یا تاپسیس استفاده می‌شود. تحلیل‌های آماری با بهره گرفتن از نرم افزار آماری IBM SPSS Statistic 21 انجام می‌شود.
۱۲-۳: روش تحلیل عاملی
معمولاً در تحقیقات به دلایل مختلف با حجم زیادی از متغیرها روبرو هستیم. برای تحلیل دقیق‌تر داده‌ها و رسیدن به نتایجی علمی‌تر و در عین حال عملیاتی‌تر، محققان بدنبال کاهش حجم متغیرها و تشکیل ساختار جدیدی برای آنها می‌باشند و بدین منظور از روش تحلیل عاملی استفاده می‌کنند. تحلیل عاملی سعی در شناسایی متغیرهای اساسی یا عامل‌ها (Factors) به منظور تبیین الگوی همبستگی بین متغیرهای مشاهده شده دارد. تحلیل عاملی نقش بسیار مهمی در شناسایی متغیرهای مکنون (Latent) یا همان عامل‌ها از طریق متغیرهای مشاهده شده دارد.
عامل، متغیر جدیدی است که از طریق ترکیب خطی مقادیر اصلی متغیرهای مشاهده شده بصورت رابطه زیر برآورد می‌شود. در این رابطه بیانگر متغیر ام، ضریب نمره عاملی متغیر ام و از نظر عامل ام، تعداد متغیرها و عامل ام است.
(۳-۱۲)
تحلیل عاملی دارای کاربردهای متعددی است که عبارتند از :
۱) کاهش داده‌ها (Data Reduction)
۲) شناسایی ساختار (Structure Detection)
۳) سنجش اعتبار یک مقیاس یا شاخص
تحلیل عاملی بر دو نوع است که شامل : تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی می‌باشد. در تحلیل عاملی اکتشافی محقق درصدد کشف ساختار زیربنایی مجموعه نسبتاً بزرگی از متغیرها است و پیش فرض اولیه محقق، آن است که هر متغیری ممکن است با هر عاملی ارتباط داشته باشد. به عبارت دیگر محقق در این روش، هیچ تئوری اولیه‌ای ندارد.
در تحلیل عاملی تاییدی پیش فرض اساسی محقق آن است که هر عاملی با زیرمجموعه خاصی از متغیرها ارتباط دارد. حداقل شرط لازم برای تحلیل عاملی تاییدی این است که محقق در مورد تعداد عامل‌های مدل، قبل از انجام تحلیل، پیش فرض معینی داشته باشد، ولی در عین حال محقق می‌تواند انتظارات خود مبنی بر روابط بین متغیرها و عامل‌ها را نیز در تحلیل وارد نماید.
تحلیل عاملی معمولاً دارای چهار مرحله زیر می‌باشد :
۱) تشکیل ماتریسی از ضرایب همبستگی
۲) استخراج عامل‌ها از ماتریس همبستگی
۳) چرخش عامل‌ها به منظور به حداکثر رساندن رابطه بین متغیرها و عامل‌ها، محاسبه نمره عامل‌ها که مقدار آن باید بیشتر از ۳/۰ یا ۴/۰ باشد.
۴) محاسبه شاخص KMO و آزمون بارتلت
در انجام تحلیل عاملی، ابتدا باید از این مسئله اطمینان حاصل شود که می‌توان داده‌های موجود را برای تحلیل مورد استفاده قرار داد. به عبارت دیگر، آیا تعداد داده‌های مورد نظر برای تحلیل عاملی مناسب هستند یا خیر؟ بدین منظور از شاخص KMO و آزمون بارتلت استفاده می‌شود.
شاخص KMO : شاخصی از کفایت نمونه‌گیری است که کوچک بودن همبستگی جزیی بین متغیرها را بررسی می‌کند و از این طریق مشخص می‌سازد آیا واریانس متغیرهای تحقیق، تحت تاثیر واریانس مشترک برخی عامل‌های پنهانی و اساسی است یا خیر. این شاخص در دامنه صفر تا یک قرار دارد. اگر مقدار شاخص نزدیک به یک باشد، داده‌های مورد نظر برای تحلیل عاملی مناسب هستند. اگر مقدار شاخص کمتر از ۶/۰ باشد، نتایج تحلیل عاملی برای داده‌های مورد نظر چندان مناسب نمی‌باشد. این شاخص از رابطه زیر بدست می‌آید که در این رابطه ضریب همبستگی بین متغیرهای و و ضریب همبستگی جزیی بین آنها است.
(۳-۱۳)
آزمون بارتلت : این آزمون بررسی می‌کند چه هنگام ماتریس همبستگی، شناخته شده یا ماتریس همانی است و بنابراین برای شناسایی ساختار مدل عاملی نامناسب می‌باشد. ماتریس همبستگی دارای دو حالت است :
حالت اول : زمانی که ماتریس همبستگی بین متغیرها، یک ماتریس همانی باشد. در این صورت متغیرها ارتباط معنی‌داری با هم نداشته و در نتیجه امکان شناسایی عامل‌های جدید، براساس همبستگی متغیرها با یکدیگر وجود ندارد.
حال دوم : زمانی که ماتریس همبستگی بین متغیرها، یک ماتریس همانی نباشد. در این صورت متغیرها ارتباط معنی‌داری با هم داشته و در نتیجه امکان شناسایی عامل‌های جدید، براساس همبستگی متغیرها با یکدیگر وجود دارد.
اگر Sig. آزمون بارتلت کوچکتر از ۵ درصد باشد، تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار مدل عاملی مناسب است، زیرا فرض شناخته شده بودن ماتریس همبستگی رد می‌شود.
۱۳-۳: روش شباهت به گزینه ایده‌آل یا تاپسیس (TOPSIS)
روش شباهت به گزینه ایده‌آل توسط یون و هوانگ در سال ۱۹۸۱ ارائه شد که مورد استقبال محققین و کاربران مختلف واقع شد. در این روش گزینه‌ها براساس شباهت به حل ایده‌آل رتبه‌بندی می‌شوند، بطوری که هر چه یک گزینه شبیه‌تر به حل ایده‌آل باشد، رتبه بیشتری دارد. این روش تصمیم گیری از پشتوانه ریاضی قوی برخوردار است.
در تعریف این روش از دو مفهوم حل ایده‌آل و شباهت به حل ایده‌آل استفاده شده است. حل ایده‌آل، آن حلی است که از هر جهت بهترین باشد که عموما در عمل وجود نداشته و سعی بر آن است که به آن نزدیک شویم. به منظور اندازه‌گیری شباهت یک گزینه به حل ایده‌آل و ضد ایده‌آل، فاصله آن گزینه از حل ایده‌آل و ضد ایده‌آل اندازه‌گیری می‌شود. سپس گزینه‌ها براساس نسبت فاصله از حل ضد ایده‌آل به مجموع فاصله از حل ایده‌آل و ضد ایده‌آل ارزیابی و رتبه‌بندی می‌شوند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

۱۴-۳: مراحل روش شباهت به گزینه ایده‌‎آل یا تاپسیس
مراحل استفاده از روش شباهت به گزینه ایده‌آل یا تاپسیس در یک مساله تصمیم‌گیری چند معیاره با معیار و گزینه بصورت زیر می‌باشد :
مرحله ۱ : تشکیل ماتریس تصمیم
با توجه به تعداد شاخص‌ها و تعداد گزینه‌ها و ارزیابی همه گزینه‌ها برای شاخص‌های مختلف، ماتریس تصمیم بصورت زیر تشکیل می‌شود: