فرضیه اصلی :
میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی که معلمان آنها در گروه درس پژوهی مشارکت داشته اند ، نسبت به دانش آموزانی که معلمان آنها در گروه درس پژوهی مشارکت نداشته اند بیشتر است.
یافته های مندرج در جدول 4-17، اثر آموزش مبتنی بر درس پژوهی را برمیزان پیشرفت تحصیلی از طریق تحلیل کوواریانس با (05/0 P<، 000/0 P=،093/413=_{1، 237}F ) نشان می دهد.
بنابراین در جواب به فرضیه اصلی تحقیق مبنی بر وجود تفاوت میزان پیشرفت تحصیلی بین دانش آموزان آموزش دیده با روش درس پژوهی و دانش آموزان تحت آموزش به روش معمولی، می توان گفت بین میانگین های دو گروه از نظر آماری تفاوت معنی دار وجود داشته و میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضیات که به وسیله روش درس پژوهی آموزش می بینند نسبت به دانش آموزانی که به روش تدریس معمولی آموزش می بینند بیشتر است. نتیجه این فرضیه اصلی با تحقیقات ، تیلور و همکاران ، (2001)، اسمیت و کریستی (2007)،بیکر ، بندل ،جنسیو،اسمیت،و تلب (2007)،اسمیت (2008)، فرناندز (2010)، (تاکشی میاکاوا، کارل ونیسلو،2013) ،دادلی (2013) ،حبیب زاده (1389) همخوانی دارد.

از گذشته تا به حال همه کشورها برای توسعه و پیشرفت اهداف نظام تعلیم و تربیت خود راه های مختلفی را مانند افزایش هزینه ها ی مدرسه ، تغییر سیستم نظام آموزشی ، تغییر کتب و مواد آموزشی و…انجام داده اند.
علاوه بر راه های ذکر شده ، آموزش و پرورش تطبیقی نیز به عنوان فرصتی برای آگاه شدن ازتغییراتی که منجر به نوآوری ها یی در سایر کشورها می شود، می تواند تجربیاتی را در اختیار بقیه کشورها قرار دهد.
کشور ما نیز پس از کسب نتایج دانش آموزان در آزمون های بین المللی به بررسی و شناسایی روش هایی ، مانند تغییر کتب و مواد آموزشی و سیستم ارزشیابی و شیوه هایی برای ارتقا معلمان و دانش آموزان اقدام نموده است تا بتواند از این راه فاصله بین اهداف قصد شده ، اجرا شده و کسب شده دروس را به حداقل برساند.
اما آن چه در این امر مهم به نظر می رسد این است که می بایست برای اجرای با کیفیت این پروژه ها ابتدا بسترها و شرایط لازم و کافی را با نگرشی سیستمی و دور از هیجان ، به گونه ای که همه ابعاد بتوانند با هم رشد نمایند را در نظر گرفت. در اجرای مدل ژاپنی درس پژوهی نیز این نکته قابل تامل است که همکاری و تشریک مساعی معلمان به ارتقا صلاحیت حرفه ای آن ها و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان منجر می شود. آن چه می تواند این فرایند را در ایران نیز محقق سازد ، توجه به موانع موجود و ناهماهنگی های انسانی ، سازمانی و ساختمانی است که قبل از اجرای آن بایستی آماده و مهیا شوند.سپس مانند سایر کشورها ابتدا به بررسی تاثیر آن در عمل و استخراج مسائل آن شده و الگویی بومی برای آن طراحی شود.
آماده ساختن معلمان برای پذیرش این همکاری ، که تا به حال با این شیوه آشنا نبوده اند، تداشتن زمان کافی غیر از ساعات تدریس و حضور در مدرسه ، نبود منابع کافی و جدید برای بررسی مسائل خود به شیوه علمی ، آگاه نبودن از شیوه های فعال تدریس ، ارائه تکلیف ، ارزشیابی و مهم تر از همه نگارش طرح درس پژوهی که دارای پیچیدگی های خاص خود می باشدو… از عواملی هستندکه می توانند اجرای مطلوب این فرایند را به خطر بیاندازند.
سرکارآرانی (2006:25) معتقد است:
مدارس ايرانی نيزدرس­پژوهی را يک رويکرد مستمر بهبود تدريس در کلاس و نوعی پژوهش­کنشی می­دانند. به نظر می­رسد که پژوهش مشارکتی معلمان در کلاس درس، بستر مناسبی برای درس­پژوهی فراهم می ­آورد. درس­پژوهی فرصتی برای معلمان ايرانی فراهم آورد تا با يکديگر گفت وگو کنند، از تجربه ­های خود و ديگران بياموزند و به بهبود آموزش به طور مشارکتی کمک کنند؛ فضای روانی بهتری برای کار در مدرسه فراهم آورند و شوق يادگيری را در خود به وجود آورند. راه درازی وجود دارد تا درس پژوهی به عنوان فرهنگ بهبود آموزش و سيستم گفتگو با خود و ديگران درآيد و بتواند عامل مؤثر توسعه حرفه­ای معلمان محسوب گردد. برای اين مهم، پژوهش­های آموزشی بيشتری با روش کيفی لازم است و سؤالات بسياری در انتظار تلاش پژوهشگران برای پاسخ، وجود دارد.
معلمان ایرانی نیز مانند همه معلمان ، در کلاس درس با تفاوت های فردی دانش آموزان مواجه هستند ، آن ها برای یک تدریس جامع برای همه دانش آموزان کلاس نیازمند تصمیم گیری های متعدد و متنوعی هستند تا بتواند بهترین فرصت هاو تجربه های یادگیری را برای هر یک از آن ها فراهم نمایند.آن ها همواره در فرایند تدریسشان با تصمیم هایی درباره تعیین و تدوین ماهیت و سطح هدف های برنامه درسی و ویژگی های فراگیران و مرتبط ساختن اهداف با فعالیت های باددهی و تجربه های یادگیری مواجه اند. با توجه به اهمیت موضوع ، درس پژوهی به عنوان ،(جنیفیر،نقل از ساکی و مدنی ،1389) رویکردی برای توسعه حرفه ای است که طی آن معلمان با یکدیگر جهت تدوین طرح درس ، اجرا ،مشاهده و تحلیل نتایج آن در جهت یادگیری دانش آموزان همکاری و مشارکت می نمایند.زمانی که معلمان در درس پژوهی شرکت می کنند ، فرصتی جهت تمرکز عمیق تر حواس خود بر روی موضوعات اصلی درسیمی یابند زمانی که معلمان به تدریس مشغولند زمان کمی برای چنین تمرکزی پیدا می کنند. بررسی چگونگی تفکر و یادگیری دانش آموزان بخشی از درس پژوهی است .گروه های درس پژوهی بررسی می کنند که چگونه دانش آموزان یاد می گیرند و تدریس چه چیزی به تجارب آن ها می افزاید، جه انگیزه و علایقی در دانش آموزان باعث تداوم حضور و یادگیری آن ها در کلاس درس می گردد.
همان طور که گفته شد، معلمان مشارکت کننده در درس پژوهی با تعامل و همکاری در گروه ، سرمایه اجتماعی را به وجود می آورند که زمینه را برای ایجاد فراگیری خود و به دنبال آن آگاهی از دانش ، دانش آموزان و نحوه ارتباط تدریس خود با یادگیری آن ها فراهم می نماید. دانش جدید ی از یادگیری شاگردانشان که در زمان مشاهده و تدریس خود و سایر همکارانشان با درک کامل و مشترک از جنبه های برنامه درسی و روش تدریس ترکیب می شود. اهمیت این موضوع تا آن جا است که دانش روش تدریس جدید بعد از تدریس برای فرد بعد از درس پژوهی از بین برود، اما فرایند انتقال دانش جدید به دیگران می تواند به تثبیت یا پیوند دادن دانش جدید با توانمند ساختن معلمان به اظهارنظر ، بحث و گفت و گو و توجه ویژه بر اهداف برنامه درسی با رعایت تفاوت های فردی دانش آموزان کمک نماید.
از سوی دیگر اجرای موفقیت آمیز برنامه درسی جدید نیاز به هم کاری و ارتباط میان همه افراد دست اندکار برنامه می باشد.اگر معلمان در اجرای برنامه جدید خود را تنها ببینند به تغییرات به منزله یک فعالیت فردی به نگاه می کنند. در این صورت به دنبال نگرانی هایی که نسبت به خود ، استفاده از راه کارها و روش های برنامه درسی جدید و نگرانی نسبت به یادگیری دانش آموزان ، همکاران ، مدیرو اجتماع محلی و حرفه ای برای آن ها موجب می شود، در برابر برنامه جدید مقاومت می کنند و تمایلی به اجرای صحیح آن ندارند.
ایجاد بستر و زمینه ای که رهبران و برنامه ریزان درسی بتوانند درباره فرض ها ، ارزش ها و دیدگاه های مستتر و پنهان برنامه درسی جدید با معلمان (مجریان برنامه ) به صورت شخصی یا جمعی ارتباط برقرار نمایند ضروری می باشد.اما این ارتباط در بیش تر وقت ها به دلیل محدودیت هایی مانند زمان ، امکانات ، شرایط مادی و.. اتفاق نمی افتد.درس پژوهی می تواند سیستمی مشترک که معلمان را که حداقل زمان را برای ارتباط با هم تایان خود و با برنامه ریزان درسی دارند را در عمل به گونه ای فراهم نماید تا هم برنامه ریزان درسی از اهداف کسب شده در کلاس های درس و فاصله آن با اهداف قصد شده آگاه شوند و هم با حضور خود در کلاس های درس به عنوان ناظران و مشاوران علمی ، محیطی خلق نمایند تا معلمان تشخیص دهند که از مشارکت شان در فرایند تغییر حمایت و تقدیر می شوند.
5-4-نتیجه گیری
نتایج این پژوهش نشان داد که:

1. 1. آموزش مبتنی بردرس پژوهی بر میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تأثیر مثبت دارد.

1. 1. آموزش مبتنی بردرس پژوهی بر میزان دانش ها، مهارت ها، نگرش ها و در مجموع بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تأثیر مثبت داشته است.

1. 1. نتایج این تحقیق، ضعف و ناتوانی روش های تدریس انفرادی و موفقیت مشارکت معلمان در درس پژوهی را در افزایش مشارکت دانش آموزان در فعالیت های کلاسی ، یادگیری تفکر واگرا در حل مسائل ، نگرش مثبت نسبت به موضوعات درسی و مدرسه،نشان می دهد.

1. 1. با توجه به اینکه یکی از اساسی ترین نگرانی های دست اندرکاران و پژهشگران چند دهه ی اخیر آموزش و پرورش، اصلاحات و نوآوری در شیوه تدریس معلم بوده است، نتایج این پژوهش، نقش تدریس به شیوه ی درس پژوهی رادر پرورش موفقیت تحصیلی دانش آموزان مورد تأکید مکرر قرار داده است.

5-5-محدودیت ها
1- محدود کردن انتخاب مدارس با معلمان 3 تا 5 نفر

1. 1. محدود کردن آزمودنی ها به دختران

1. 1. با توجه به اینکه معلمان با شیوه آموزش درس پژوهی آشنایی نداشتند ودرابتدا حاضر به همکاری با پژوهشگر نبودند، پژوهشگر شخصا در همه مراحل این روش آموزشی با گروه آزمایشی همراه بوده است.

5-6-پیشنهادها
5-6-1-پیشنهادهای پژوهشی
1- از آنجا که تحقیق حاضر فقط در پایه سوم دبستان به انجام رسیده است، لذا انجام تحقیقی از این نوع در سایر پایه های تحصیلی می تواند مؤثر واقع شود. همچنین انجام تحقیقات در سایر استان های کشور می تواند تاثیر ویژگی های محلی و منطقه ای را در اجرای درس پژوهی و تاثیرات آن آشکار سازد.

1. 1. توصیه می شود در تحقیقات دیگری تأثیر درس پژوهی بر سایر دروس دوره ابتدایی نظیر ادبیات، علوم تجربی و … مورد بررسی قرار گیرد.

1. 1. پیشنهاد می شودبه جهت اهمیت جلسات بحث و گفت و گوپس از تدریس برای تولید و افزایش دانش معلمان و تمرینی برای افزایش مهارت های تدریس ، پژوهش مستقلی برای بررسی انواع گفت و گوی معلمان در جلسات پس از تدریس انجام گیرد.

1. 1. از آن جا که ذاتگسترش درس پژوهی با مسائل پیچیده ای مانند عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی وفرهنگی مرتبط می باشد، توصیه می شود در پژوهشی مستقل به بررسی رابطه هویت معلمان ایرانی برای پذیرش و انجام شیوه درس پژوهی پرداخته شود.

5-6-2-پیشنهادهای برگرفته از پژوهش

1. 1. با توجه به اینکه یافته های این پژوهش نشان داد مشارکت معلمان در درس پژوهی بر یادگیری ریاضی دانش آموزان تأثیر مثبتی دارد؛ بنابراین پیشنهاد می شود معلمان در کلاس های درس ریاضی با بهره گرفتن از این شیوه مسائل مشکل و مشترک خود را از طریق بحث و گفتگوی اکتشافی و سازنده مطرح و از این طزیق موجب افزایش دانش محتوایی و آمورشی خود وفعال نمودن دانش آموزان در فرایند یادگیری و تقویت توانایی استدلال و به تبع آن بالابردن درک و فهم ریاضی آنان استفاده شوند.

1. 1. همچنین یافته های این پژوهش نشان داد مشارکت معلمان در درس پژوهی نسبت به معلمانی که به صورت انفرادی تدریس می کنند ، بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تأثیر بیشتری دارد، و از آنجا که معلمان با توجه به جدید بودن این شیوه ،‌آشنایی با آن ندارند، لذا پیشنهاد می شود دست اندرکاران دوره های ضمن خدمت، کارگاه های آموزشی چگونگی اجرا و تدوین طرح درس پژوهشی و جلسات بحث و گفت و گو پس از تدریس را به همراه نمونه های عملی اجرای آن در کلاس درس برگزار نمایند تا معلمان را با فرایند درس پژوهی ، فواید و نحوه به کارگیری آن در کلاس آشنا نمایند.

1. 1. از آنجا که یافته های این پژوهش نشان داد مشارکت معلمان در شیوه آموزش درس پژوهی بر دانش ، مهارت و نگرش ، دانش آموزان تأثیر مثبتی دارد، با توجه به اینکه فراهم نمودن بستر و امکانات ، زمان، مکان همکاری مدیران ، معاونین و اولیا برای دست یابی به اهداف ضروری می باشد ، انتظار می رود در مدارس و کلاس راهبردهایی برای اجرای مطلوب این شیوه اموزش ارائه شود ع پیشنهاد می شود مسئولین آموزش و پرورش با نگاه به مدارس به عنوان سازمان یادگیرنده ، به گونه ای که مسئولیت مسائل آموزشی را خود آن ها بتوانند حل نمایند، شرایط را فراهم نمایند.

1. 1. با توجه به این که برنامه ریزان درسی به دنبال فرصتی برای آگاهی از دست یابی از اهداف قصد شده برنامه های درسی می باشند ، بنابراین پیشنهاد می شود با حضور در کلاس های درس پژوهی و فرصت مشاهده آموزش همکاران هم به آن ها در تدریس جامع تر کمک نمایند و هم به نقاط ضعف و قوت برنامه از نزدیک آگاه شوند و تا اصلاحات لازم را در اجرای واقعی شناخته و یادگیری عمیق تر دانش آموزان را ، فراهم نمایند.

1. 1. از آنجاکه این پژوهش نشان داد مشارکت معلمان در شیوه آموزش درس پژوهی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تأثیر گذار است پیشنهاد می شود در دوره های تربیت معلم به منظور تربیت معلمینی با قوه تفکر و استدلال بالا و توانمند ، فرصت های یاد دهی- یادگیری مبتنی بر درس پژوهی طراحی و اجرا شود.

1. 1. با توجه به برنامه زمانی حضور معلمان در مدرسه راه کارهایی فراهم شود تا معلمان با علاقه و شوق در برنامه درس پژوهی شرکت نمایند .احتساب ساعات شرکت در این جلسات به عنوان آموزش ضمن خدمت می تواند یکی از این راه کارها باشد.

پیوست1: یک نمونه طرح درس پژوهشي