هـ ـ پرداخت مستمری (کمک‌های نقدی و غیر نقدی، اعطای قرض الحسنه ضروری، کمک به تعمیر و تهیه ی مسکن، ازدواج و جهیزیه ی نیازمندان.
وـ ارائه ی خدمات فرهنگی به افراد و خانواده‌های نیازمندان و انجام فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی و تأمین وسایل آموزشی و کمک آموزشی لازم و تعمیق باورهای دینی.
زـ حمایت موردی از افراد و خانواده‌های نیازمند در برابر مشکلات ناشی از بروز حوادث و بالایای طبیعی و غیر طبیعی.
ح ـ ارائه ی خدمات مشاوره و مددکاری و حمایت‌های لازم حقوقی و قضایی به افراد و خانواده‌های نیازمند.
ط ـ حمایت نیازمندان خارج از کشور بر اساس سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران، در حد امکانات.
ی ـ تمهیدات لازم به منظور احیای فرهنگ انفاق و ایثار، نشر سنت‌های حسنه ی اسلامی و هدایت امکانات و کمکهای مردمی خصوصا کمک‌های اشخاص خیر و نیکوکار و همچنین امکانات و کمک‌های بخش‌های دولتی و غیر دولتی جهت حمایت از افراد و خانواده‌های نیازمند.
ک - ارتباط با موسسات خیریه ، انجمن‌ها و تشکل‌های عام المنفعه ی مردمی داخل و خارج از کشور به منظور تبادل تجربه و بهره گیری هرچه مطلوب تر از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل آنها و پرهیز از انجام کارهای موازی و غیر ضرور در جهت انجام حمایتهای مادی و معنوی و تقویت و گسترش این گونه هسته‌های مردمی در حد توان.
ل - انجام هرگونه تکلیف قانونی پس از تخصیص اعتبار لازم.
منابع مالی امداد امام طبق ماده هشت عبارت است از :
الف ) عنایت مقام معظم رهبری «مدّ ظّله العالی ».
ب ) اعتبارات و کمک‌های دولت جمهوری اسلامی.
ج ) هدایا و کمک‌های مردمی، مؤسسات، سازمان‌ها و نهادهای داخل و خارج از کشور.
د ) دریافت صدقات، نذورات، زکات.
هـ ) درآمد حاصل از فعالیت‌های اقتصادی امداد امام پس از تصویب مراجع ذی صلاح در این اساسنامه.
درماده ی بیست چنین آمده است:
اساسنامه ی اولیه ی کمیته ی امداد امام خمینی (رحمه الله علیه)که درتاریخ ۲۰/۳/۱۳۶۶ تنظیم و به توشیح رهبرکبیرانقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (رحمه الله علیه)رسیده است با اذن مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی ) مورد بازنگری قرارگرفت و دریک مقدمه ۲۰ ماده و۱۵ تبصره درتاریخ ۲۹/۹/۱۳۸۰ به توشیح معظم له رسید واجازه فرمودند سرپرست امداد نسبت به ثبت واجرای آن اقدام نماید . با تصویب این اساسنامه کلیه مقررات مغایربا آن ملغی خواهد شد.
ب- بنیادمسکن انقلاب اسلامی وافتتاح حساب ۱۰۰امام خمینی
قبل از پیروزی انقلاب، با تبعیض‌های فراوانی که در جامعه وجود داشت قشر عظیمی از مستضعفان از داشتن خانه محروم بودند. با پیروزی انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (رحمه الله علیه)، در جهت احقاق حقوق محرومان، طی حکمی، اولین نهاد سازندگی برای رفع مشکل مسکن را تأسیس کردند. امام در این فرمان، حساب ۱۰۰ را در تمامی شعب بانک ملی افتتاح فرمودند و پایه و اساس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی را بنا نهادند. حضرت امام در پیام خود فرمودند: هیچ کس در هیچ گوشه مملکت نباید از داشتن خانه محروم باشد. بر دولت اسلامی است که برای این مسأله مهم چاره‌ای بیاندیشد و بر همه مردم است که در این مورد همکاری کنند. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، بنا به اقتضای زمان، در اول انقلاب شروع به توزیع زمین در بین محرومان کرد. بعد از شهریور سال ۱۳۷۲ و تشکیل شورای عالی اداری، کار اصلی بنیاد که در آغاز در شهرها تمرکز یافته بود به روستاها منتقل شد و کار بازسازی مناطق آسیب دیده از حوادث به این بنیاد محول گردید.

حضرت امام خمینی(رحمه الله علیه)با صدورفرمان تاریخی در۲۱ فروردین سال ۱۳۵۸، مبنی بر افتتاح حساب۱۰۰درنزد تمامی شعب بانک ملی سراسرکشور وتأسیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، از تمامی آحاد مردم که توانایی تأمین مالی، زمین، انواع مصالح ساختمانی و نیروی کار دارند، دعوت نمودند در امرکمک به خانه سازی برای محرومان و اقشارکم درآمد جامعه ازطریق حساب۱۰۰ مساعدت نمایند.
((اینجانب حسابی به شماره ۱۰۰درتمام شعب جهادسازندگی بانک ملی افتتاح وازهمه کسانی که توانایی دارنددعوت می‌کنم که برای کمک به خانه مندی برای محرومان به این حساب پول واریز کنند.))
آینده نگری امام خمینی (رحمه الله علیه)باعث تشکیل بنیاد مسکن شد . تاسیس این بنیاد کمک به رفع مشکلات محرومین درحوزه مسکن بوده است . اگر این نهاد در کشور تاسیس نمی شد این بحث در کشور مغفول می ماند و به تبع آن مشکلات فراوانی ایجاد می شد.
ج- سازمان جهادسازندگی
یکی ازعمده ترین دلایل دستورتاسیس جهادسازندگی ازسوی امام خمینی(رحمه الله علیه) پس از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به ضرورت انجام اقدامات وسیع و سریع در راستای محرومیت زدائی و افزایش تولیدات کشاورزی وتوسعه و عمران روستاها با وجود ارگان‌های رسمی دولتی ، به منظور فراهم آوردن نهضتی همه جانبه برای مبارزه با فقر و محرومیت بجا مانده از رژیم گذشته و توسعه و عمران روستائی به وجود آمد.
ایده ابتدایی تشکیل نهادی دانشجویی برای اداره مناطق بحرانی محروم و دورافتاده از جمله کردستان، سیستان و بلوچستان، گنبد و ترکمن صحرا، مسجد سلیمان و خوزستان و چهارمحال و بختیاری و هدایت امور سیاسی و فرهنگی و فعالیت‌های انقلابی و مردمی این مناطق با بهره گرفتن از امکانات ارتش در جلسه جمعی از دانشجویان دانشگاه‌های پلی تکنیک، صنعتی آریامهر، دانشگاه تهران، دانشگاه ملی و دانشگاه علم و صنعت ایران با امام خمینی مطرح شد و ایشان علیرغم میل دانشجویان، آنها را به نخست وزیر وقت مهدی بازرگان ارجاع دادند. در جلسه ای که با حضور این دانشجویان بهمراه بعضی اساتید دانشگاه، با نخست وزیر برگزار شد، اولین نماینده این گروه دانشجویی محمدتقی امانپور انتخاب گردید که رابط این گروه دانشجویی با نخست وزیری بود.بنا بر خاطرات این دانشجویان، مهندس بازرگان درابتدا با هرگونه همکاری و مشارکت دانشجویان در حل بحرانهای کشور مخالفت کردند اما با اصرار و استدلالهای دانشجویان بالاخره رضایت دادند که آنان در مناطق بحرانزده ی مرزی (و نه در تهران!) فعال شوند. اولین گروهای اعزامی تا تاریخ ۱۵ اسفند ۱۳۵۷اعزام شدند وبه مدت سه ماه در این مناطق فعالیت کردند.
پس از اعزام این گروه‌ها لزوم ایجاد نهضت جهاد سازندگی با مشارکت دانشجویان در کشور احساس شد این طرح در اردیبهشت ۵۸ در دانشگاه‌های ایران مورد نظرخواهی قرار گرفت که با موافقت دانشجویان روبرو شد بنابراین طرح تشکیل نهضت مدون شد و توسط بهشتی به اطلاع امام خمینی رسید. امام مهلتی یک ماه را برای تشکیل این نهضت در نظر گرفتند و در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۵۸ چهار ماه بعد از انقلاب اسلامی فرمان تشکیل جهاد سازندگی را صادر کردند.(امانپور، محمدتقی – ص۳، ۱۳۸۵)بعدها و پس از یک دوره آغازین، جهاد سازندگی به وزارتخانه‌ای در دولت تبدیل شد و سرانجام با ادغام در وزارت کشاورزی، نام وزارت جهاد کشاورزی را بخود گرفت و منحل شد.
نهضت جهاد سازندگی در روز سه‌شنبه ۷ آذر ۱۳۶۲ طی طرحی در سه فصل شامل: اهداف، وظایف و مقررات عمومی در ۱۱ ماده و ۵ تبصره با تایید مجلس شورای اسلامی به وزارتخانه جهاد سازندگی تبدیل شد. این طرح ۱۰ روز بعد به تأیید شورای نگهبان رسید. وزارت جهاد سازندگی به کمیته‌های مختلف با شرح وظایف مختلف تقسیم شد که مهمترین آنها عبارتند از:کمیته فرهنگی- کمیته عمران و فنی- کمیته کشاورزی- کمیته بهداشت و درمان- کمیته پشتیبانی مناطق جنگی- کمیته صنایع
به منظور رفع نابسامانی‌ها و نارسایی‌ها در بخش کشاورزی براساس قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در جهت اصلاح نظام اداری، کاهش تصدی‌های غیر ضروری، ارتقای بهره‌وری و کارایی نیروی انسانی و مدیریت دستگاه های اجرایی، حذف موازی کاری‌ها و تجمع امور کشاورزی، دام، توسعه و عمران روستایی لایحه ادغام وزارت جهاد سازندگی و وزارت کشاورزی و تشکیل وزارت جهاد کشاورزی توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی تهیه شد و در تاریخ ۲۶ مرداد ۱۳۷۹ با قید یک فوریت به مجلس شورای اسلامی رفت.(قانون تشکیلات وزارت جهادکشاورزی). این لایجه در تاریخ ۶ دی ۱۳۷۹ به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید و در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۷۹ توسط شورای نگهبان تایید شد.(تاریخچه وزارت جهادکشاورزی)
امام خمینی در ۲۷ خرداد ۱۳۵۸ چهار ماه بعد از انقلاب اسلامی در طی فرمانی نهاد جهاد سازندگی را تشکیل داد. در این فرمان از ملت ایران به عنوان ملتی فداکار یاد می‌شود و تنها راه ساخت ویرانی‌های کشور که به عقیده خمینی از آثار حکومت پهلوی بر ایران است همکاری ملت ایران عنوان می‌شود.در بخشی از این فرمان آمده‌است.
لکن این دیوار شیطانی بزرگ که شکست، پشت این دیوار و خرابی‌های زیادی هست و ناچاریم که برای سازندگی به ملت متوجه بشویم. برای اینکه خرابی‌هایی را که در طول مدت حکومت جائر پهلوی در مملکت ما حاصل شده‌است ترمیم کنیم و بحمدالله ملت ما راجع به سازندگی مهیا بودن خود را اعلام کردند. دانشجوهای عزیز، متخصصین، مهندسین و بازاریان، کشاورزان همه قشرهای ملت داوطلب‌اند که ایرانی که به طور مخروبه به دست ما آمده، بسازند از این جهت باید ما این جهاد را به سازندگی موسوم کنیم…(صحیفه امام، ج۸، صص ۱۷۹-۱۸۰)
همچنین در انتهای این فرمان امام خمینی ثواب سازندگی و شرکت در این جهاد را بالاتر از زیارت مکه و مدینه می‌دانند:
بلکه من از اشخاصی که برای زیارتها مثل زیارت مکه معظمه و مدینه منوره می‌خواهند به طور استحباب بروند از آنها می‌خواهم و تقاضا می‌کنم که شما که برای ثواب می‌خواهید به مکه مشرف بشوید و یا می‌خواهید به مدینه منوره و یا به عتبات عالیات مشرف بشوید، امروز ثوابی بالاتر از این نیست که به برادران خودتان کمک کنید و این سازندگی را همه با هم شروع کنیم که ایران خودتان درست ساخته بشود و برادران شما نجات یابند.( همان، ج۸، صص ۱۷۹-۱۸۰)
عمده‌ترین اهدافی که جهاد سازندگی عبارتند از:۱- رفع محرومیت از روستاهایی که از ساده‌ترین امکانات رفاهی نیز محروم بودند.۲- حرکت به سوی استقلال و خودکفائی کشور با تلاش در جهت بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی روستاها و مناطق عشایری از طریق توسعه کشاورزی، دامداری، صنایع روستائی و…۳- ایجاد زمینه لازم جهت رشد شخصیت والای انسانی روستائیان از طریق مشارکت و نظارت آنان در فعالیتهای روستائی۴- بسیج اقشار مختلف مردم جهت سازندگی روستاها و فراهم کردن امکان تلاش برای رشد و تکامل آنها.
به علت ابعاد گسترده ویرانی‌ها و محرومیت‌های به جا مانده از رژیم پهلوی، جهاد سازندگی اولویت در امر سازندگی را به روستاهای دورافتاده و محروم اختصاص داد.
اهداف حضرت امام (رحمه الله علیه)از تأسیس جهاد سازندگی
سازندگی انسانها - ایجاد سرمایه‌های انسانی - توسعه منابع انسانی - سازندگی خرابیها- ایجاد عدالت اجتماعی - توسعه روستائی
انشاءا… همه موفق باشند که در این جهاد شرکت کنند و آن خرابه‌ها را بسازند، و برادران خودشان را کمک کنند که شاید هیچ عبادتی بالاتر از این عبادت نباشد.
جهاد سازندگی از دیدگاه امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه)
قضیه جهاد سازندگی که شما آقایان از این جهاد سازندگی هستید و کار پر ارزشی شما دارید، باید توجه داشته باشید که علاوه بر این که جهاد سازندگی می کنید، جهاد با نفس خودتان هم بکنید.
اگر خدای نخواسته در این جهاد سازندگی یک کاری بشود که برخلاف مصلحت اسلام و انقلاب اسلامی است، اسباب دلسردی مردم می شود. خدای … ادامه مطلب
جملات امام خمینی (رحمه الله علیه)در مورد جهادسازندگی
- خیلی میل داشتم که بروم یک دفعه در این جهاد سازندگی من هم خدمت بکنم.
- شما در کارهایی که انجام می دهید، چه در جهاد سازندگی چه در پاسداری و چه در دادگاهها و هر جا که هستید، اداره‌ها توجهتان به خدا باشد.
- شما که هر قدمی که الآن بردارید برای کشور اسلامی پیش خدا محفوظ است.
- توجه کنید که جهاد سازندگی، سازندگی باشد، درآن تخریب نباشد، درآن انحراف نباشدوبرای خدا باشد، این همان جهادی است که توام باجهاداکبراست.(همان، ج۱۲، ص۴۴۹)
آخرین پیام امام خمینی(رضوان الله تعالی علیه) خطاب به جهادگران
بسم‌الله الرحمن الرحیم
زحمات بی‌وقفه جهاد، این سنگرسازان بی‌سنگر، در دفاع مقدسمان از جمله مسائلی است که ترسیم آن در قالب الفاظ نمی‌گنجد. عشق جهاد در خدمت به اسلام و مردم، چشم دل عاشقان خدمت به دین و مردم را روشن نموده است. شجاعت دلیر مردان و شیرزنان جهادیمان، در جهادمان علیه کفر و بیداد، زبانزد خاص و عام است. وسعت دامنه گذشت و ایثار مردان و زنان جهاد، جنگ و صلح، بزرگ و کوچک، فقیر و غنی این مرز و بوم را گرفته است. جهاد شمایل دنیای آزادی و استقلال در عرصه کار و تلاش و پیکار علیه فقر و تنگدستی و رذالت و ذلت است.
فرزندان عزیز جهادیم! به تنها چیزی که باید فکر کنید، به استواری پایه‌های اسلام ناب محمدی صلی‌اله علیه و آله و سلم است. اسلامی که غرب و در راس آن، آمریکای جهانخوار و شرق و در رأس آن شوروی جنایتکار را به خاک مذلت خواهد نشاند. اسلامی که پرچمدار آن پابرهنگان و مظلومین و فقرای جهانند و دشمنان آن‏، ملحدان و کافران و سرمایه‌داران و پول‌پرستانند. اسلامی که طرفداران واقعی آن همیشه از مال و قدرت بی‌بهره بوده‌اند و دشمنان حقیقی آن زراندوزان حیله‌گر و قدرتمداران بازیگر و مقدس نمایان بی‌هنرند. شما عزیزان با خدمات شایسته خود در پشت جبهه‌ها، چون جبهه‌ها، دل امام زمان روحی‌له الفداء را شاد کرده‌اید. امیدوارم از صحنه‌های سخت سیاست نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی عبور کنید که اگر ایران را بر پایه استقلال واقعی پایه‌ریزی نکنیم، هیچ کاری نکرده‌ایم. چشم امید من به شما سازندگان پرشور و نشاط اسلامی است.(صحیفه نور، جلد ۲۱، ص ۵۹)
همانگونه که گفته شدپس از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به ضرورت انجام اقدامات وسیع و سریع در راستای محرومیت زدائی و افزایش تولیدات کشاورزی وتوسعه و عمران روستاها با وجود ارگان‌های رسمی دولتی ، جهاد سازندگی در ۲۷ خرداد ماه ۱۳۵۸ با فرمان رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (رحمه الله علیه) به منظور فراهم آوردن نهضتی همه جانبه برای مبارزه با فقر و محرومیت بجا مانده از رژیم گذشته و توسعه و عمران روستائی به وجود آمد.