فهرست منابع

۱۲۵

چکیده انگلیسی

۱۲۹

مقدمه
هرگاه صحبت از مجازات به میان می ­آید بی­شک مجازات «زندان» یکی از مهم­ترین موارد آن به شمار می­رود. می­توان گفت که جرم عمری به قدمت عمر بشر دارد و تا زمانی که بشر در پهنه هستی پای می­فرساید جرم نیز وجود خواهد داشت و از آنجایی که ­مجازات عقوبتی است که در سزای جرم بکار می­رود بنابراین با وجود جرم در جامعه، مجازات و ازجمله زندان نیز وجود خواهد داشت. باتوجه به اینکه آزادی­هایی ازقبیل آزادی رفت و آمد، اقامت و پرداختن به حرفه دلخواه، در زمره آزادی­های مهم و حقوق اساسی انسان بشمار می­رود لذا مجازات زندان از همان ابتدای پیدایش بعنوان رایج­ترین روش مقابله با مجرمین مورد توجه بوده است.
در دهه­های اخیر با توجه به افزایش آمار ارتکاب جرم در جوامع مختلف، برای مقابله با مجرمان و به منظور تأمین امنیت جامعه، سیستم­های قضایی توجه بیشتری به مجازات زندان معطوف نموده ­اند و این مجازات در اغلب جرایم به عنوان مجازات اصلی اعمال می­ شود. همین مسئله سبب توسعه سیستم زندان­ها گردیده است. به همین دلیل تغییرات و اصلاحاتی نیز در ساختار زندان­ها بوجود آمده تا بهتر بتواند اهداف نظام کیفری که همان تنبیه و بازپروری و ارعاب مجرمین است را تأمین نماید.

پایان نامه رشته حقوق

از زندان تحت عنوان «مجازات سالب آزادی» یاد می­ شود و از آنجای که آزادی یکی از نعمت­هایی است که سلب آن موجب رنج و مشقت فراوان برای انسان است، فلذا بنظر می­رسد مجازات زندان تأثیر بسزایی در حفظ جامعه در برابر جرایم داشته باشد. و اما زندان مانند هر پدیده نوظهور دیگری از زمان پیدایش آن در معرض حمایت­ها و مخالفت­های فراوان قرار داشته که در پایان نامه به بیان عموم نظرات موافقان و مخالفان پرداخته شده است.
این کیفر در زمان­های مختلف یکی از واکنش­های بسیار مهم دربرابر جرایم بحساب آمده و از بدو پیدایش تا ظهور آن در قوانین موضوعه رسالت­های گوناگونی را برعهده داشته و آن را برحسب زمان و مکان ایفا نموده است. آخرین رسالتی که برای آن تعیین شده اصلاح و بازگشت مجدد مجرمین به صحنه اجتماع با روحیه­ای پاک و سالم می­باشد. ناگفته پیداست که این هدف باید با انسانی کردن بیش از پیش حقوق کیفری همراه باشد بطوری که از تمام استعدادهای نفسانی مجرم بهره گیرد و نه تنها اعتماد به نفس بلکه احساس مسئولیت و ارزش­های بشری را در نهاد او احیا کند.
ماده ۹ منشور حقوق بشر که اشعار می­دارد «هیچ­کس را نباید خودسرانه توقیف، حبس یا تبعید کرد.» در اصل‏ سی و دوم قانون اساسی ایران تبلور یافته است و بموجب آن «هیچکس‏ را نمی‏توان‏ دستگیر کرد مگر به‏ حکم‏ و ترتیبی‏ که‏ قانون‏ معین‏ می‏کند. در صورت‏ بازداشت‏، موضوع‏ اتهام‏ باید با ذکر دلایل‏ بلافاصله‏ کتبا به‏ متهم‏ ابلاغ‏ و تفهیم‏ شود و حداکثر ظرف‏ مدت‏ بیست‏ و چهار ساعت‏ پرونده‏ مقدماتی‏ به‏ مراجع صالحه‏ قضایی‏ ارسال‏ و مقدمات‏ محاکمه‏، در اسرع‏ وقت‏ فراهم‏ گردد. متخلف‏ از این‏ اصل‏ طبق‏ قانون‏ مجازات‏ می‏شود.» درکنار اینها اصل ۱۵۶ قانون اساسی نیز یکی از وظایف قوه قضاییه را صرفنظر از کشف جرم و تعقیب و مجازات مجرمین، اقدام‏ مناسب‏ برای‏ پیشگیری‏ از وقوع‏ جرم‏ و اصلاح‏ مجرمین‏ دانسته است. لذا به منظور دستیابی به این اهداف، بررسی علمی و دقیق وضعیت زندان­های کشور، شناخت مشکلات زندان­ها و تلاش جدی جهت رفع آن­ها و ارتقاء کارآیی زندان­ها ضروری است. زیرا رسیدن به هدف مذکور بدون داشتن زندان­های مطلوب امکان پذیر نیست و بی­شک ایجاد زندان­های مطلوب بدون فهم کامل مشکلات زندان­های موجود و شناسایی علمی آنها غیرممکن است.
سابقه تحقیق:
تحقیقات متعددی پیرامون مجازات سالب آزادی صورت گرفته و کتب و مقالاتی نیز به رشته تحریر درآمده است که از برخی از آن­ها در نگارش پایان نامه استفاده گردیده است لکن به تأثیر این مجازات درخصوص تکرار جرم به این شکل و بطور جزئی پرداخته نشده و به آثار مثبت و منفی آن اشاره نشده است و بنظر می­رسد نگارش حاضر نخستین تلاش حقوقی دراین زمینه باشد.
ضرورت تحقیق:
پرداختن به مجازات زندان، علاوه بر اینکه زوایای تاریک آن را آشکار می­ کند با تقویت جنبه­ های مثبت آن و اصلاح جنبه­ های منفی این مجازات، موجب پیشرفت و بهبود آن از نظر کیفی می­ شود و باتوجه به کثرت استفاده از آن در قوانین جزایی و تلقی زندان بعنوان یکی از مجازات­های مهم در قانون مجازات اسلامی، ضرورت پرداختن هرچه بیشتر به این مجازات از زوایای مختلف بیش از پیش احساس می­گردد.
اهداف تحقیق:
بطور کلی اهداف تحقیق شامل سه مورد است:
۱- شناسایی اثرات منفی و مخرب زندان بر روی زندانیان.
۲- بررسی تأثیرات زندان در زمینه تکرار جرم.
۳- تبیین راهکارهای عملی درخصوص کاهش این اثر.
فرضیه ­های تحقیق:
برای نیل به این اهداف، سؤالات متعددی فرضیه ­های تحقیق را تشکیل می­ دهند از جمله اینکه: اثرات منفی زندان بر روی زندانیان چیست؟ در حال حاضر چه راهکارهایی درخصوص کاهش اثرات منفی زندان در زمینه تکرار جرم وجود دارد؟ و روش‌های نوین و تأثیرگذار در زمینه کاهش اثر زندان بر روی تکرار جرم کدامند؟ اما آنچه که پرسش اصلی تحقیق را تشکیل می‌دهد آنست که زندان چه تأثیری بر تکرار جرم توسط مجرمان خواهد داشت؟
سؤال­های تحقیق:

اثر منفی زندان بر روی زندانیان چیست؟

زندان چه اثری در خصوص تکرار جرم توسط زندانیان دارد؟

در حال حاضر چه راهکارهایی در خصوص کاهش اثرات منفی زندان در خصوص تکرار جرم وجود دارد؟

روش­های نوین و تأثیرگذار در زمینه کاهش اثر زندان بر روی تکرار جرم چیست؟

روش تحقیق:
در نگارش پایان نامه از روش کتابخانه­ای استفاده شده و بالغ بر صد کتاب و مقاله و پایان نامه مطالعه و بنا به ضرورت مطالبی از برخی از آنان استخراج و در متن پایان نامه درج گردیده است. لکن متأسفانه برخی منابع کتابخانه­ای قابل دسترس، بسیار قدیمی بوده و در طی سالیان اخیر تجدید چاپ نشده بودند لذا بناچار به استفاده از منابع موجود اکتفا گردید. ازطرفی بعلت عدم امکان دسترسی به آمار و اطلاعات دقیق، امکان بررسی میدانی فراهم نشده که این مسئله نیز از موانع و دشواری­های انجام پایان نامه بشمار می­­رود.
ساماندهی تحقیق:
پایان نامه حاضر طی سه بخش به بررسی پیرامون مسائل بالا پرداخته است در بخش اول تحت عنوان کلیات، طی دو فصل به معرفی زندان و آثار آن پرداخته شده و در فصل اول به بحث تعریف و تاریخچه مجازات زندان در چهار مبحث پرداخته و در فصل دوم بحث مفهوم جرم و تکرار جرم را بیان نموده­ایم. بخش دوم پایان نامه به آثار زندان اختصاص داشته و طی سه فصل، آثار مثبت و منفی مجازات زندان و اثر آن در تکرار جرم بررسی شده است. و نهایتا در بخش سوم راه­های از بین بردن اثر زندان در تکرار جرم را بررسی و راه­های موجود و نیز راهکارهای عملی ممکن درخصوص کاهش یا ازبین بردن این اثرات را برشمرده­ایم.
واژگان کلیدی:
مجازات- زندان – حبس- تکرار جرم- آثار زندان.
بخش اول: کلیات