۳٫۴٫ضرورت و اهمیت پرداختن به علم تناسب ۶۸
۳٫۴٫۱ردّ اتّهام و شبهه تحریف و جابجایی آیات قرآن ۶۸
۳٫۴٫۲دفاع ازاصول اعتقادی شیعه درسایۀ پرداختن به تناسب آیات ۶۹
۳٫۵فواید علم تناسب ۶۹
۳٫۵٫۱کمک به فهم قرآن و تفسیر ۷۰
۲٫۵٫۲اثبات معجزه بودن قرآن ۷۰
۳٫۵٫۳کمک کردن به دیگر قضایای علوم قرآنی ۷۱
فصل چهارم انواع مناسبت وجایگاه آن در تفاسیر المیزان وفی ظلال القرآن ۷۲
۴٫۱٫۱ارتباط بین ابتدای یک سوره با انتهای سوره قبل ۷۴
۴٫۱٫۲ارتباط مضمونی میان سوره‌های هم جوار ۸۰
۴٫۱٫۳ارتباط بین سوره‌هایی که در آغاز ویا فرجام شبیه‌هم هستند ۸۴
۴٫۱٫۴ارتباط میان بخشی از یک سوره با بخشی از سورۀ دیگر ۸۷
۴٫۱٫۵ارتباط بین سوره‌هایی که در موضوع و هدف شبیه‌هم هستند ۹۰
۴٫۲تناسب و ارتباط بین آیات در یک سوره ۹۴
۴٫۲٫۱ارتباط در سر آغاز و فرجام یک سوره ۱۰۱
۴٫۲٫۲ارتباط بین اجزا یک آیه ( هماهنگی و تناسب واژه‌ها وجملات) ۱۰۸
۴٫۲٫۳ارتباط بین آیات یک سوره با ابتدای آن ۱۱۲
۴٫۲٫۴ارتباط بین آیات غیر مجاور در یک سوره ۱۱۵
۴٫۲٫۵ارتباط بین آیات مجاور در یک سوره ۱۱۹
۴٫۲٫۵٫۱انواع مناسبت میان آیات همجوار ۱۲۲
۴٫۲٫۵٫۲اسباب مناسبت (وجوه‌ارتباط) ۱۲۷
۴٫۲٫۶ارتباط بین آیاتی که بظاهر غیر متناسب هستند ۱۴۲
۴٫۲٫۷ارتباط و تناسب آیات به دلیل وحدت موضوعی ( هدف ) در سوره ۱۶۲
۴٫۲٫۷٫۱تعریف وحدت موضوعی ۱۶۲
۴٫۲٫۷٫۲دلایل وحدت موضوعی در سوره‌ها ۱۶۶
۴٫۲٫۷٫۳پیامدها ونتایج نظریۀ وحدت موضوعی ۱۷۴
فصل پنجم سیاق آیات ونقش آن در تفسیر آیات در تفاسیر المیزان وفی ظلال القرآن ۱۷۶
۵٫۱تعریف لغوی سیاق ۱۷۷
۵٫۲تعریف اصطلاحی سیاق ۱۷۷
۵٫۳نقش و اهمیت سیاق در تفسیر آیات ۱۷۹
۵٫۴٫تفسیر واژه‌ها و مفردات با استفاده‌از سیاق ۱۸۱
۵٫۵کشف معانی وتبیین مقصود آیات( تفسیر آیات) با استفاده‌از سیاق ۱۸۴
۵٫۶تشخیص مکّی یا مدنی بودن آیات و سوره با کمک سیاق ۱۸۷
۵٫۷٫تعیین مصداق با کمک سیاق ۱۹۱
۵٫۸پذیرش ویا عدم پذیرش بعضی تفسیرها در بارۀ آیات ۱۹۳
۵٫۹٫پذیرش یا عدم پذیرش روایات با کمک سیاق آیات ۱۹۶
۵٫۱۰پذیرش یا عدم پذیرش اسباب النزول با کمک سیاق ۲۰۱
فصل اول
کلیات
بیان مسئله
یکی از جنبه‌های اعجاز قرآن، وجود ارتباط و تناسب بین اجزاء این کتاب (سور وآیات) است بطوری که ساختار موزون و هم آهنگ بودن واژه‌ها وکلمات وآیات و رسا و شیوا بودن آنها در طول تاریخ سبب نفوذ خارق العاده آن در افکار و نفوس شده‌است بر همین اساس یکی از مباحث مهم بین دانشمندان علوم قرآنی عقیده به توقیفی ویا اجتهادی بودن ترتیب آیات در سوره‌ها وسوره‌ها در قرآن است که در صورت اثبات توقیفی بودن این ترتیب، بحث مهم دیگر یعنی تناسب بین آیات وسوره‌ها و نیز سیاق آیات معنا ومفهوم پیدا می‌کند، علامه طباطبائی وسید قطب دو نفر از مفسران معاصر بر همین اساس به تفسیر قرآن پرداخته و ما در این پژوهش بر آنیم تا رویکردها و دیدگاه‌های موجود در این دو تفسیر ارزشمند را به فراخور توفیق و توان و زمان براساس نقاط اشتراک وافتراق مطرح وبررسی ومقایسه کنیم (انشاءالله )
ضرورت و اهداف
دلایلی که ضرورت پرداختن به بحث تناسب سور وآیات قرآن را دو چندان می‌کند را می‌توان به‌این صورت دسته بندی نمود:
علم مناسبت جنبه تمهیدی ومقدمه برای تفسیر دارد پس بدون در نظر گرفتن بحث تناسب تفسیر آیات قرآن ممکن نیست چون خود قرآن فرموده‌است که بعضی از آیات آن بعضی از آیات دیگر را تفسیر می‌کند.
با کمک این علم از علوم قرآنی می‌توان نظریاتی که در علوم قرآنی مثل ( توفیقی بودن سور و آیات ـ اسباب النزول ـ زمان نزول و… ) وجود دارد را اثبات نمود.
در صورت اثبات وجود ارتباط بین آیات معجزه‌اسلوب و سیاق قرآن نیز اثبات می‌شود و اینکه‌این قرآن نمی‌تواند ساخته و پرداخته دست بشر باشد.
به مدد این علم می‌توان از اصول اعتقادی شیعه در بعضی از آیات مثل (آیات تبلیغ ـ اکمال دین و….) که مطرح شده‌است دفاع نمود.
هم چنین می‌‌‌توان به مخالفانی که درباره عدم انسجام و وحدت و جامعیت قرآن ایجاد شبهه می‌نمایند پاسخ منطقی داد.در عین حالی که می‌توان با بررسی این موضوع در دو تفسیر یاد شده ‌استفاده ‌از آنها را برای قرآن‌پژوهان هموارتر نمود.( انشاء الله )
سؤالات اصلی تحقیق

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

علامه طباطبائی (ره ) وسید قطب در ترتیب فعلی قرآن کریم آیا تناسب را باور دارند؟ در چه‌ابعادی؟

گونه‌های تناسب از دیدگاه علامه وسید قطب چگونه‌است؟

علامه طباطبائی وسید قطب بر چه پایه‌ای تناسب وارتباط را باور دارند؟

دیدگاه علامه طباطبائی وسید قطب درباره تناسب در سور وآیات چیست؟

سؤالات فرعی تحقیق
۱ـ ترتیب کنونی سوره‌های قرآن، توقیفی است یا اجتهادی.
۲ـ ترتیب آیات قرآن در سوره‌ها توقیفی است یا اجتهادی.
.فرضیات تحقیق
الف) نظم وترتیب فعلی آیات قرآن منشاء وحیانی و الهی دارد.
ب) بین عبارات وجملات یک آیه‌ارتباط وتناسب برقرار است.
ج) بین آیه‌های یک سوره نیز تناسب وارتباط وجود دارد.
د) در سوره‌های قرآن وحدت موضوعی (تناسب معنوی) حاکم است.
ذ) علامه طباطبائی (ره) وسید قطب با اعتقاد به‌اصل تناسب بین آیات وسور به تفسیر آیات پرداخته‌اند.
پیشینه تحقیق
علم تناسب بین سور وآیات یکی از علوم قرآنی است ودر طول زمان های مختلف مورد توجه مفسران بوده‌است و همیشه موافقان و مخالفانی نیز داشته‌است که مهمترین آثار بجا مانده‌از آنها را می‌توان به‌این صورت دسته‌بندی نمود:
نخستین کسی که در مورد وجه تناسب آیات به ظاهر غیر مرتبط و نیز مناسبت میان سوره‌های قرآن بحث نموده‌است ابوبکر نیشابوری (م ۳۲۴ ه ق) است وبعد از ایشان ثعلبی ( م ۴۲۷ ق) با نوشتن کتاب الکشف والبیان عن تفسیر القرآن به‌این موضوع پرداخته‌است در قرن ۶ مرحوم طبرسی در تفسیر مجمع البیان با تکیه بر این موضوع به تفسیر آیات پرداخته‌است وبحث تناسب آیات را در جای جای این تفسیر می‌توان دید. علامه‌ابو جعفر بن زبیر ( م ۷۰۸ ق ) توجه جدی به‌این علم نموده‌است تا جایی که کتاب مستقلی در این زمینه نوشته‌است بنام البرهان فی مناسبه ترتیب القرآن. بعد از ایشان در قرن ۹ برهان الدین بقایی با نوشتن کتاب نظم الدرر فی تناسب الای والسور گام بزرگی در تبیین این علم برداشته‌است. سیوطی نیز علاوه بر اینکه در بحث ۶۲ الاتقان به‌این موضوع پرداخته‌است، کتاب مستقلی نیز بنام تناسق الدرر فی تناسب السور نوشته‌است. در سوره‌های اخیر نیز از بین مفسران ودانشمندان تعدادی به‌این موضوع پرداخته وحتی بعضی از آنها محور تفسیر خود را همین موضوع قرار داده‌اند از جمله‌الوسی در روح المعانی سید قطب در فی ظلال القرآن، سعید حوی در الاساس فی التفسیر، شوکانی در فتح القدیر زحیلی در تفسیر المنیر و…. همچنین در سالهای اخیر کتابها وپایان نامه‌هایی درباره‌این علم نوشته شده‌است که مهمترین آنها عبارتند از: تناسب آیات آیت اله معرفت ـ هماهنگی وتناسب در ساختار قرآن از دکتر حسن خرقانی ـ تحلیل انتقادی مبانی وروش تفسیری سید قطب در فی ظلال القرآن اثر دکتر کرم سیاوشی ـ پژوهشی در نظم قرآن دکتر عبد الهادی فقهی زاده ـ چهره زیبای قرآن از دکتر عباس همامی.
چهار چوب نظری تحقیق
در این پژوهش که مبنای کار بر اساس بررسی تناسب آیات وسور در دو تفسیر المیزان و فی ظلال القرآن قرار گفته‌است، سعی شده‌است که قبل از ورود به تحقیق، به بحثهای مقدماتی وضروری نیز به طور مختصر اشاره شود. بر همین اساس، در فصل اول، بعد از طرح کلیات، به زندگی این دو مفسر عالیقدر ونحوۀ تألیف تفاسیر و روش تفسیری به ویژه روش تفسیر قرآن به قرآن، به طور گذرا پرداخته شده‌است.
در فصل دوم، به یکی از مقدمات مهم بحث تناسب آیات وسوره‌ها، یعنی تاریخ نگارش وجمع قرآن وتوقیفی واجتهادی بودن ترتیب آیات وسوره‌ها در قرآن پرداخته شده‌است ونظرات مختلف در این زمینه بطور کوتاه بررسی شده‌است. چون بحث در بارۀ تناسب آیات، وقتی معنا ومفهوم دارد که به توقیفی بودن ترتیب آیات وسور اعتقاد داشت.
از فصل سوم، که در حقیقت بدنۀ اصلی تحقیق بوده‌است به بررسی مقولۀ تناسب، از نظر لغوی واصطلاحی واهمیت وفوایدی که براین بحث مترتب است پرداخته‌ایم.
در فصل چهارم نیز به‌انواع مناسبت در قرآن اشاره نموده وضمن تقسیم بندی کلی که در این زمینه وجود دارد ( تناسب وارتباط بین سوره‌ها وآیات ) مهمترین انواع مناسبت در سوره‌ها وآیات را شمرده ونظرات مرحوم علامه (ره) وسید قطب را مورد بررسی قرار داده‌ایم. وبالاخره در فصل پنجم به یکی دیگر از بحثهایی که‌ارتباط تنگاتنگی با این بحث داشته‌است (سیاق ) پرداخته شده ونقش سیاق را در تفسیر آیات وبرقرار کردن ارتباط وهماهنگی بین آیات وسور در قرآن روشن نموده‌ایم. ودر پایان نتیجه‌های کلی که‌از بحث بدست می‌آید را نیز بر شمرده‌ایم.
نگاهی گذرا به زندگی علامۀ طباطبایی (ره) وسید قطب وتفاسیر المیزان وفی ظلال القرآن
زندگی نامۀ علامۀ طباطبائی(ره)
زندگی علامۀ طباطبائی نیز مانند همۀ انسانهای دیگر پر از فراز و نشیب های معمول زندگی بوده که‌البته‌ایشان از آنها در جهت رسیدن به کمال و تقویت اراده و روحیه خود و خانواده خود استفاده نموده‌است. در این جا گذری کوتاه بر زندگی این اندیشمند بزرگ اسلامی‌خواهیم کرد.