هم چنین در ماده ۱۰ مکرر نیز مقرر می دارد : « قانون گذاران کشورهای عضو مختارند تکثیر مقالات راجع به مسائل روز اقتصادی ، سیاسی یا مذهبی را که در روزنامه ها یا مجلات دوره ای منتشر شده اند یا آثار پخش شده رادیویی مشابه را توسط وسایل ارتباط جمعی یا پخش رادیویی یا پخش با وسایل ارتباطی با سیم ، در مواردی که صراحتاً منع نشده است ، تجویز کنند . با وجود این ، همواره منبع باید به روشنی قید شود ؛ ضمانت اجرای این تعهد توسط قانون کشور محل تقاضای حمایت تعیین می شود ». در ماده ۲ مکرر کنوانسیون برن هم امکان محدود کردن حمایت از برخی آثار را مورد تاکید و در اختیار قانون گذاران کشورهای عضو قرار داده است : بند ۱ شامل محدودیت حمایت در بخشی از سخنرانی های سیاسی و سخنرانی های ایراد شده در جریان رسیدگی قضایی بوده و در بند ۲ کنفرانس ها ، خطابه ها و سایر آثار با ماهیت مشابه که برای عموم ایراد شده اند شده اند ، توسط مطبوعات تکثیر ، یا از طریق رادیویی یا با وسایل باسیم برای عموم پخش شوند . در ماده ۱۳ همین قانون به امکان محدود کردن حق ضبط آثار موسیقی و کلام های همراه آن پرداخته است : « هر کشور عضو می تواند ، در آنچه به او مربوط می شود ، محدودیت ها و شرایط راجع به حقوق انحصاری پدیدآورنده اثر موسیقی و پدیدآورنده کلام که پیش از این شخص اخیر ضبط آن را با اثر موسیقی اجازه داده ، تعیین کند و ضبط صوتی چنین اثر موسیقی ، و در صورت مقتضی با کلام آن را تجویز کند . اما محدودیت ها و شرایطی با این ماهیت در کشورهای واضع فقط دارای اثر کاملا محدود است و به هیچ وجه به حقوق پدیدآورنده در گرفتن غرامت منصفانه که با توافق و در غیر این صورت توسط مقام صالح تعیین می شود ، لطمه ای وارد نمی کند ».
عکس مرتبط با اقتصاد
مبحث سوم : آثار الحاق
به طور کلی در مقایسه موافقت نامه تریپس و قانون ایران باید گفت که دایره محدودیت ها و استثنائات حقوق پدیدآورنده نرم افزار ، در موافقت نامه تری÷س به تبعیت از کنوانسیون برن ، گسترده تر و وسیع تر از حقوق ما می باشد . بنابراین ایران می تواند بر اساس بند ۲ ماده ۲ مکرر کنوانسیون که برای اعضای موافقت نامه لازم الاجرا می باشد ، شرایطی را مقرر نماید که به موجب آن عرضه عمومی برنامه های رایانه ای به عموم با هدف آگاه سازی عمومی توسط مطبوعات و صدا و سیما بدون نیاز به اخذ مجوز از دارنده حق ، مجاز شمرده شود . این در حالی است که قانون حمایت از حقوق نرم افزارهای رایانه در این زمینه ساکت می باشد . همچنین در بحث مربوط به مجوزهای اجباری نیز که در بند ۲ ماده ۱۱ مکرر کنوانسیون برن به آن نگاهی انداخته است در قوانین ایران مشاهده نمی شود . بنابراین در بحث محدودیت ها و استثنائات در حقوق ایران مقرره متعارض و متناظری یافته نمی شود .
فصل ششم : حقوق مرتبط[۱۹۷]
مبحث نخست : در قوانین ایران
الف ) اثرهای مورد حمایت
هیچ یک از قوانین ایران به صراحت به حقوق مرتبط نپرداخته اند ؛ اما در قانون حمایت از حقوق مولفان ، مصنفان و هنرمندان در بند ۴ ماده ۲ اثر موسیقی را که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد را مورد حمایت قانون دانسته است . مستفاد به همین بند می توان گفت : تولیدکنندگان آثار صوتی از پدیدآورندگان محسوب می شود . همچنین در این قانون مقرره ای که به صراحت از اعطای حقوق مجزا به سازمان های پخش رادیو تلویزیونی سخن بگوید ، وجود ندارد . البته در ماده ۱۱ این قانون به مسئله ضبط این برنامه ها اشاره شده و تنها در صورتی مجاز تلقی شده که برای استفاده شخصی و غیر انتفاعی باشد .[۱۹۸] « شاید بتوان گفت با توجه به این ماده قانون گذار از سازمان های پخش رادیو تلویزیویی حمایت کرده است ، اما احتمال دارد منظور قانون گذار از حمایت از حقوق پدیدآورندگان آثار رادیویی و تلویزیونی باشد .[۱۹۹] با این حال در ماده ۳ قانون ترجمه و تکثیر کتب ، نشریات و آثار صوتی دقیقاً به آثار صوتی اشاره دارد و « نسخه برداری یا ضبط یا تکثیر آثار صوتی که بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله دیگر ضبط شده است بدون اجازه صاحبان حق یا تولیدکنندگان انحصاری یا قائم مقام قانونی آنان برای فروش را ممنوع دانسته است »
لایحه قانون جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط ، بخش سوم شامل مواد ۹۳ الی ۱۱۰ را به حقوق مرتبط اختصاص داده است . در ماده ۹۳ حقوق مرتبط را شامل حقوق اجراکنندگان اثر ، تولیدکننده نسخه های اثر صوتی مراکز پخش رادیو- تلویزیونی دانسته است .
این لایحه ، حقوق هریک از تقسیمات فوق الاشاره را شامل فصل اول ( حقوق اجراکنندگان ) ، فصل دوم (حقوق تولیدکنندگان ابزار رسانه های صئتی ) و فصل سوم ( حقوق مراکز پخش رادیو – تلویزیونی ) مورد توجه و اهتمام قرار داده است . در ماده ۱ بند ۱۷ ، لایحه به تعریف اجراکننده پرداخته و آن را عبارت « از خوانندگان ، نوازندگان ، هم خوانان ، هنرپیشگان و سایر افرادی که آواز می خوانند ، سخنرانی ، دکلمه یا بازیگری می نمایند یا به هر ترتیب دیگری نمودهای فرهنگ عامه ، عملیات سیرک بازی و خیمه شب بازی و سایر آثار ادبی و هنری اجرا می نمایند اعم از اینکه آثار مزبور در حوزه عمومی قرار گرفته باشند یا نباشند ، دانسته است » . در تبصره ذیل همین ماده ، هنرمندان نقش های فرعی کم اهمیت اثر دیداری – شنیداری یا شنیداری را از حوزه شمول حمایت خارج نموده است .
ب ) حقوق پدیدآورندگان
در قوانین ایران نیز از حقوق معنوی در حقوق مرتبط ماده خاصی پیش بینی نشده است ، اما همانطور که برای پدیدآورندگان ، حقوق معنوی منظور شده است باید اذعان نمود که این سه دسته ذی نفع هم در حقوق ایران علی الظاهر در حکم پدیدآورنده یا پدیدآورنده محسوب می شوند و حقوق معنوی زیر برای آنها متصوّر است :
ب ۱ ) حق ولایت بر اثر ؛
ب ۲ ) حق تمامیت اثر .
لایحه قانون جامع به حق معنوی برای اجراکنندگان را در ماده ۹۹ بیان و مقرر می دارد : « اجراکننده علاوه بر حقوق مادی خود ، و حتی در مواردی که دیگر مالک حقوق یاد شده نیست ، دارای حقوق انحصاری زیر است :
۱ ) حق حرمت نام : بر این اساس وی حق دارد در خصوص اجرای زنده و یا تثبیت شده خود ، نامش به عنوان اجرا کننده ذکر شود به استثنای مواردی که حذف نام او به اقتضای روش استفاده از اجرا لازم باشد .
۲ ) حق حرمت اجرا : به موجب این حق ، اجرا کننده حق جلوگیری یا اعتراض به هر گونه دخل و تصرف ، تحریف یا دیگر تغییرات در اجرای خود که به شهرت و یا حیثیت او لطمه وارد کند را دارد .
در ماده ۱۰۶ همین لایحه داشتن حق دریافت اجرت عادلانه را برای استفاده کنندگان از ابزارهای رسانه صوتی مجاز دانسته و اجراکننده یا اجراکنندگان و تولیدکنندگان را مستحق دریافت اجرت عادلانه در قبال استفاده از تولید دانسته است .
در حقوق مادی نیز این اصل کلی حمایت در حقوق مرتبط پابرجا می باشد که در ماده ۳ قانون حمایت حقوق مصنّفان ، مؤلّفان و هنرمندان آمده است : « حقوق پدیدآورندگان شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرای اثر و حق بهره برداری مادی و معنوی از نام و اثر او است » . لایحه قانون جامع حقوق مادی زیر را برای دارندگان حقوق مرتبط به تفکیک هر سه فصل بیان شده برشمرده است. حقوق مادی پیش بینی شده برای اجراکنندگان عبارت است از :
۱ ) تثبیت اجرا برای نخستین بار ؛
۲ ) پخش رادیو – تلویزیونی یا سایر صور ارسال عمومی اجرا به استثنای موارد مندرج در ماده بعد ؛
۳ ) تکثیر مستقیم یا غیر مستقیم اجرای تثبیت شده به هر روش و شکل ؛
۴ ) پخش عمومی اصل یا نسخه اجرای تثبیت شده برای نخستین بار از طریق فروش یا سایر صور انتقال مالکیت اثر مشروط یر اینکه اصل یا نسخه ها قبلاً با اجازه اجراکننده در ایران یا هر منطقه ای دیگر از جهان پخش نشده باشد ؛
۵ ) اجاره یا عاریه دادن عمومی اصل یا نسخه اجرای تثبیت شده حتی پس از انتقال مالکیت نسخه اثر به دیگران ؛
۶ ) در اختیار عموم قرار دادن اجرای تثبیت شده به وسیله دستگاه های با سیم یا بی سیم به طریقی که عموم مردم بتوانند در هر مکان یا زمانی که خود انتخاب می کنند به آن دسترسی داشته باشند .
تبصره : هر گونه استفاده مجزا از صوت یا تصویر اجرا نیز مشمول مقررات فوق است .
ماده ۱۰۵ لایحه ، حقوق مادی زیر را برای تولیدکنندگان ابزار رسانه های صوتی پیش بینی نموده است :
۱ ) تکثیر مستقیم یا غیر مستقیم ابزار رسانه به هر شکل و روش ؛
۲ ) پخش عمومی اصل یا نسخه ابزار رسانه برای نخستین بار از طریق فروش یا سایر صور انتقال مالکیت اثر مشروط یر اینکه اصل یا نسخه ها قبلاً با اجازه تولیدکننده در ایران یا هرنقطه ای دیگر از جهان پخش نشده باشد ؛
۳ ) ) اجاره یا عاریه دادن عمومی اصل یا نسخه ابزار رسانه حتی پس از انتقال مالکیت نسخه اثر به دیگران ؛
۴ ) در اختیار عموم قرار دادن ابزاررسانه به وسیله دستگاه های با سیم یا بی سیم به طریقی که عموم مردم بتوانند در هر مکان یا زمانی که خود انتخاب می کنند به آن دسترسی داشته باشند .
همچنین لایحه حقوق انحصاری پخش مجدد برنامه رادیو تلویزیونی ، ارسال عمومی ، تثبیت و تکثیر نسخه تثبیت شده را در ماده ۱۰۹ برای مراکز پخش رادیو تلویزیونی برشمرده است .
ج ) معیارهای حمایت
در قوانین ایران دو معیار برای آثار برشمرده اند : معیار تابعیت و معیار انتشار . به موجب ماده ۲۲ قانون حمایت از حقوق مولفّان ، مصنفان و هنرمندان « حقوق پدیدآورنده موقعی از حمایت برخوردار خواهند بود که اثر برای نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا شده باشد و قبلاً در هیچ کشوری چاپ یا نشر یا پخش و یا اجرا نشده باشد ( معیار انتشار ) ؛ این ماده تنها ناظر به حمایت از حقوق مادی است و حقوق معنوی آثاری که معیار حمایت فوق در مورد آنها قابل اعمال نیست نیز مورد حمایت قرار گیرد . در ماده ۶ قانون ترجمه و تکثیر کتب ، نشریات و آثار صوتی نیز مقرر شده است « در مورد تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی ، حمایت های مذکور در این قانون به شرط وجود عهدنامه یا معامله متقابل نسبت به اتباع سایر کشورها نیز جاری است ( معیار تابعیت ) مورد اهتمام قرار گرفته است .بنابر این در صورت الحاق به موافقت نامه تریپس ، معیار تثبیت نیز به قوانین ایران اضافه شده و رعایت مفاد این معیار الزامی می باشد .
در لایحه قانون جامع در ماده ۱۷۲ اقدام به برشمردن معیارهای حمایت از اجراکنندگان نموده است ،که عبارتند از :
۱ ) اجراکنندگانی که تبعه جمهوری اسلامی ایران هستند ؛
۲ ) اجراکنندگانی که تبعه جمهوری اسلامی ایران نیستند ولی اجرای آنها :
۲-۱ ) داخل مرزهای ایران انجام می گیرد ؛
۲-۲ ) در رسانه صوتی ای درج شده که مورد حمایت این قانون است ؛
۲-۳) در رسانه صوتی ای درج نشده ولی در برنامه ها ی پخش شده رادیو – تلویزیونی که مورد حمایت این قانون هستند ضبط شده است .
ماده ۱۷۳ نیز مقرر می دارد : مقررات این قانون در باره حمایت از رسانه های صوتی در موارد زیر اجرا خواهند شد :
۱ ) رسانه های صوتی ای که تولیدکننده آنها تبعه جمهوری اسلامی ایران هستند ؛
۲ ) رسانه های صوتی ای که اولین بار در ایران ضبط شده اند ؛
۳ ) رسانه های صوتی ای که اولین بار در ایران منتشر شده اند .
ماده ۱۷۴ همین قانون در بیان حمایت از برنامه های پخش شده از رادو و تلویزیون مقرر داشته :
۱ ) برنامه های رادیو – تلویزیونی پخش شده توسط مراکز پخش بین المللی که دفتر مرکزی آنها در ایران واقع شده است ؛
۲ ) برنامه های رادیو – تلویزیونی پخش شده که فرستنده آنها در ایران واقع است .
همانطور که ملاحظه می شود این مواد شرط تابعیت ایران و نخستین ضبط یا انتشار اثار در ایران را ملاک حمایت قرار داده و مطابق ماده ۴ ، ۵ و ۶ کنوانسیون رم می باشد .
د ) مدت حمایت
در مورد مدت حمایت در حقوق مرتبط ، در قوانین ایران نصی وجود ندارد ، مگر اینکه مجریان خود هنرمند محسوب شوند و مصداق ماده ۱۲ قانون حمایت حقوق مولفان ، مصنفان و هنرمندان باشند . بر این اساس برای دارندگان حقوق مادی سی سال پس ازمرگ پدیدآورنده است . به موجب تبصره همین ماده : « مدت حمایت از آثار مشترک موضوع ماده ۶ این قانون ۳۰ سال پس از فوت آخرین پدیدآورنده خواهد بود ». در خصوص آثار متعلق به اشخاص حقوقی یا آثاری که حق استفاده از آن به شخص حقوقی واگذار شده است ، مدت حمایت از حقوق مادی پدیدآورنده بر اساس ماده ۱۶ همین قانون ، ۳۰ سال از تاریخ نشر یا عرضه می باشد ؛ و برای دارندگان حقوق معنوی این مدت دائمی خواهد بود . در بند ۵ ماده لایحه در ماده ۱۰۲ حقوق مادی اجراکنندگان را تا پایان پنجاهمین سال پس از سالی که اجرا در آن سال تثبیت شده دانسته است و در صورتی که نسخه تثبیت شده ای وجود نداشته باشد پس از پایان سالی که اجرا در آن اتفاق افتاده است را ملاک عمل قرار داده است . این مدت برای تولید کنندگان ابزار رسانه های صوتی ، از تاریخ نشر ابزار رسانه تا پنجاهمین سال پس از انتشار آن یا در صورتی که ابزار رسانه منتشر نشده باشد ، تا پایان پنجاهمین سال از تاریخ تثبیت آن مقرر شده است . در ماده ۱۱۰ حقوق مقرر برای مرکز پخش رادیو تلویزیونی را به مدت بیست سال از پایان سالی که پخش انجام شده است ، مورد حمایت قرار خواهد گرفت .
ه ) محدودیت ها و استثنائات
قانون حمایت از حقوق مولفان ، مصنفان و هنرمندان در ماده ۱۱ ضبط برنامه های رادیویی و تلویزیونی را برای استفاده استثنا ساخته است و مقرر می دارد : « نسخه برداری از اثرهای مورد حمایت این قانون مذکور در بند ۱ از ماده ۲ و ضبط برنامه های رادیویی و تلویزیونی فقط در صورتی که برای استفاده شخصی و غیر انتفاعی باشد مجاز است. گروهی بر این عقیده اند که : «این قانون قائل به حقوق انحصاری از جمله حق ضبط برای سازمان های پخش رادیو تلویزیونی است که در مواردی بر آن استثنا وارد می شود . اما از طرفی ممکن است گفته شود مقصود قانون گذار حمایت از حقوق پدیدآورندگان برنامه ها بوده است نه سازمان های پخش رادیو تلویزیونی ».[۲۰۰] اما ماده ۵ قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی در زمینه حمایت از تولید کنندگان آثار صوتی مقرر کرده است : « تکثیر و نسخه‌برداری از کتب و نشریات و آثار صوتی موضوع مواد دو و سه این قانون به منظور استفاده در کارهای مربوط به آموزش یا تحقیقات علمی مجاز خواهد بود مشروط براینکه جنبه انتفاعی نداشته باشد و اجازه نسخه‌برداری از آنها قبلاً به تصویب وزارت فرهنگ و هنر رسیده باشد ». علاوه بر این در تبصره همین ماده نسخه برداری را در صورتی که برای استفاده شخصی و خصوصی باشد بلامانع دانسته است .
مبحث دوم : در موافقت نامه تریپس
الف ) اثرهای مورد حمایت
از حقوق مرتبط به نام های حقوق مجاور[۲۰۱] ، حقوق تبعی ، حقوق وابسته و حقوق جانبی یاد شده است . منظور از این حقوق ، حقوق اشخاص حقیقی یا حقوقی است که با توجه به توانایی های اجرایی یا فنی خود آفرینش های فکری دیگران را به اجرا در می آورند . « حقوقی است که در برخی زمینه ها شبیه حق مولّف است . در واقع این حقوق به حمایت از اشخاص یا سازمان هایی می پردازد که در عرضه عمومی آثاری که تحت حمایت حق مولف اند ، مهارتی ارائه می کنند که نیازمند حمایت است و به همین دلیل آنها را حقوق مرتبط نامیده اند و حمایت از این حقوق باید از طریق حقوقی شبیه حق مولف صورت گیرد »[۲۰۲]در صورت تبدیل به عمل ، آنها را ( اجرا کننده ) « یعنی هنرپیشگان ، خوانندگان ، نوازندگان و سایر اشخاصی که آثار ادبی و هنری را به اجرا در می آورند . بعضی از قوانین ملّی به این هنرمندان در رابطه با اجراهایشان حقوقی را اعطا می نمایند که همانند حقوق مولف نسبت به اثرش می باشد ( مثل حق ضبط و تکثیر )[۲۰۳] یا تبدیل به صوت می نمایند ( صوت نگاشت ، که تهیه کنندگان آثار صوتی یا فونوگرام[۲۰۴] بوده و شامل صفحات گرامافون ، نوار کاست ، دیسک و … ) که طبق بسیاری از قوانین در صورت تکثیر غیر مجاز محصولاتشان مورد حمایت واقع می شوند ؛ و سازمان های پخش کننده که سطح گسترده ای آثار را به عموم مردم عرضه می کنند ؛ که غالبادر سطح ملی در قبال برخی استفاده های غیر مجاز ، برنامه هایشان تحت حمایت قانونی قرار دارند » .[۲۰۵] لذا برای بهره گیری از هرکدام باید بطور مجزا اجازه دریافت کرد . «به عنوان مثال ، زمانی که نواری را تکثیر می کنیم ، علاوه بر اینکه باید از اجراکننده آن اجازه بگیریم باید اجازه تولید کننده را نیز داشته باشیم و همینطور باید از سراینده موسیقی و نویسنده یا شاعر آن تصنیف نیز اجازه گرفت ».[۲۰۶]
برای حمایت از اثرهای این گروه از اشخاص تا قبل از موافقت نامه تریپس ، کنوانسیون های متعددی به این حقوق پرداخته اند اما سرآمد همه این کنوانسیون ها ، کنوانسیون مشهور به رم بوده که به طور خاص به این گونه آثار پرداخته است . این کنوانسیون که مورد تاکید موافقت نامه تریپس واقع شده است در ۲۶ اکتبر ۱۹۶۱ به تصویب رسیده و هم اکنون تعداد زیادی از کشورهای جهان به آن ملحق شده اند .
ماده ۳ کنوانسیون رم ابتدا به تعاریفی از هنرمندان اجراکننده ، فونوگرام ، تولیدکنندگان فونوگرام ، انتشار، تکثیر ، پخش رادیو و پخش مجدد رادیویی پرداخته است که عبارتند از :
الف ) « هنرمندان مجری یا اجراکنندگان » ، هنرپیشگان ، آوازخوانان ، نوازندگان ، رقص کنندگان و دیگر اشخاصی است که عرضه می کنند ، آواز می خوانند ، بازخوانی می کنند ، دکلمه می کنند ، بازی می کنند یا به هر روش دیگر آثار ادبی و هنری را اجرا می کنند ؛
ب ) « فونوگرام » ، هر تثبیت[۲۰۷] منحصراً صوتی از اصوات ناشی از یک اجرا یا دیگر اصوات است ؛
ج ) « تولیدکننده فونوگرام » ، شخص حقیقی یا حقوقی است که اولین تثبیت را از اصوات یک اجرا یا اصوات انجام می دهد ؛
د ) « انتشار » ، عبارت است از دراختیارعموم گذاردن نسخه هایی از یک فونوگرام به میزان کافی و متعارف ؛
ه ) « تکثیر » ، تهیه نسخه یا نسخه های متعدد از یک تثبیت است ؛
و ) « پخش رادیویی » ، عبارت است از ارسال اصوات یا تصاویر و اصوات از طریق امواج رادیویی ( ابزار بی سیم ) به منظور دریافت توسط عموم ؛
ز ) « پخش مجدد رادیویی » ، عبارت است از پخش همزمان برنامه یک سازمان رادیویی توسط یک سازمان رادیویی دیگر .
موافقت نامه تریپس ماده ۱۴ را به مبحث حمایت از اجراکنندگان ، تولیدکنندگان آثار صوتی و سازمان های پخش کننده اختصاص داده است . « بر خلاف رژیم حقوقی کپی رایت که در خصوص آن مقررات اساسی کنوانسیون برن با موافقت نامه تریپس ترکیب شده ، در رابطه با حقوق مرتبط ( حقوق هنرمندان اجراکننده ، تهیه کنندگان فونوگرام و سازمان های پخش ) مقررات کنوانسیون رم (۱۹۶۱ ) ضمن موافقت نامه گنجانیده نشده است ، بلکه صرفاً حقوق اساسی مقرر در کنوانسیون رم به نحوی ساده شده در موافقت نامه تریپس مطرح گردیده است ، هرچند که در مقایسه با کنوانسیون رم ، موافقت نامه تریپس در خصوص مدت حمایت از این حقوق ، اصلاحات مهمی به عمل آورده و این مدت را افزایش داده است ».[۲۰۸]
موافقت نامه تریپس در عبارت بند ۱ ماده ۱۴ خود به مقوله اجراها اشاره کرده « ضبط اجرای ضبط نشده آن ها و تکثیر چنین ضبطی » ظاهراً به اجراهای زنده صوتی یا تصویری ناظر است. « اجراکنندگان ( هنرپیشگان ، خوانندگان ، نوازندگان موسیقی ، رقاصان و سایر اشخاصی که آثار ادبی یا هنری را اجرا می کنند ) در برابر برخی اعمال که بدون رضایت آنها انجام شده اند ، حمایت می شوند . این گونه اعمال عبارتند از : پخش رادیویی یا تلویزیونی و ارسال برای عموم ، اجراهای زنده آنها ، ضبط اجراهای زنده ، تکثیر اجراهای زنده ضبط شده آنها اگر ضبط اصلی بدون رضایت آنها انجام شده باشد یا اگر هدف تکثیر آن هدفی نباشد که برای آن ، رضایت خود را اعلام کرده بودند ».[۲۰۹] « در موافقت نامه تریپس نیز همانند کنوانسیون رم جهت حمایت از هنرمندان اجراکننده حقوق مشخصی بر شمرده نشده است بلکه این امکان برای ایشان فراهم آمده که از اعمال خاصی جلوگیری به عمل آورند .[۲۱۰] ملاحظه می شود که در این موافقت نامه به حق پخش از طریق تلویزون کابلی اشاره نشده است . زیرا بند ۱ ماده ۷ کنوانسیون رم نیز مقرراتی در این باره وضع نموده است که در آن حق ضبط بر روی وسیله مادی ، مورد قبول واقع شده و در موافقت نامه تریپس ، تنها حق ضبط بر روی فونوگرام ( ضبط صدا با وسیله صوتی ) ذکر شده است . بند ۲ ماده ۱۴ این موافقت نامه از تولیدکنندگان فونوگرام حمایت می کند . با این حال از فونوگرام تعریفی ارائه نشده و تعیین مفاد آن را به کنوانسیون رم واگذار نموده است . کنوانسیون رم در ماده ۱۰ به حق تکثیر تولیدکنندگان فونوگرام پرداخته و در آن آمده است : « تولیدکنندگان صفحات صوتی ، از حق صدور اجازه یا منع تکثیر مستقیم[۲۱۱] یا غیر مستقیم[۲۱۲] صفحات صوتی خود برخوردارند ». همچنین طبق بند ۴ ماده ۱۴ موافقت نامه تریپس تولیدکنندگان آثار صوتی از حق اجاره یا ممانعت اجاره تجاری آثار خویش برخوردار است . در این صورت « استفاده کننده باید حق الزحمه عادلانه ای به اجراکننده یا تولیدکننده صفحه صوتی یا هردو آنها پرداخت کند . با این حال کشورهای عضو می توانند این ماده را اجرا نکنند یا کاربرد آن را محدود سازند ».[۲۱۳]
بند ۳ ماده ۱۴ نیز از سازمان های پخش رادیویی در قبال تکثیر و ضبط و پخش مجدد و انتقال برنامه های تلویزیونی ( نه برنامه های صوتی رادیو ) به عموم از طریق ابزار باسیم یا بی سیم[۲۱۴] آنها حمایت می کند ، با این حال تعریفی از پخش (برنامه) رادیویی ارائه نکرده است . موافقت نامه با ارجاع به مقررات کنوانسیون رم ، تعیین مسائل مربوط به این گونه پخش ها را به کنوانسیون مزبور محول کرده است . از آنجا که منظور از پخش رادیویی در کنوانسیون رم ارسال بی سیم برای دریافت عمومی صوت یا صوت و تصویر می باشد ، غرض موافقت نامه از پخش رادیویی نیز در نتیجه همین معناست .[۲۱۵]
ب ) حقوق پدیدآورندگان
حقوق ذی نفعان حقوق مرتبط را به دو دسته حقوق مادی و حقوق معنوی تقسیم بندی نموده اند .[۲۱۶] در موافقت نامه تریپس برای دارندگان حقوق مرتبط تنها حقوق مادی پیش بینی شده است و اشاره ای به حق معنوی نیز در حقوق مرتبط نگردیده است و بطور قطع نیز باید چنین مستفاد گردد که آنگاه که برای پدیدآورندگان این حق ، حقوق معنوی مقرر نشده باشد برای دارندگان حقوق مرتبط نیز این حق کان لم یکن تلقی گردد . موافقت نامه تریپس درماده ۱۴ بند ۳ به این حقوق می پردازد « سازمان های پخش کننده از این حق برخوردار خواهند که از اعمال زیر چنانچه اجازه آنها کسب نشده باشد ، جلوگیری کنند : ضبط ، تکثیر برنامه های ضبط شده و پخش مجدد برنامه ها از طریق وسایل بی سیم و همینطور پخش برنامه های تلویزیونی به همین طریق برای عموم . در مواردی که اعضا چنین حقوقی را به سازمان های پخش کننده اعطا نکنند ، به مالکان دارای حق نسخه برداری از موضوع پخش ، این امکان را خواهند داد که طبق مقررات کنوانسیون برن (۱۹۷۱) از اعمال فوق جلوگیری کنند » . « این امر بدان معناست که کشور های عضو فقط هنگامی می توانند از حقوق منتسب به سازمان های پخش را که در بخش اول ماده ۱۴ بند ۳ مقرر شده مستثنی نمایند که در قوانین آنها برنامه های پخش شده در قالب کپی رایت مورد حمایت گرفته باشد » .[۲۱۷]
در کنوانسیون رم نیز بدلیل منافع مادی و توجه بیشتر به این وجه ازآثار پرداخته ، و برای هر یک از تقسیمات حقوق مرتبط حقوق مادی را در نظر گرفته است که ذیلا بیان خواهد شد :
۱ ) حقوق مادی برای اجراکنندگان حقوق مرتبط :
۱- ۱) پخش رادیویی و اطلاع رسانی به عموم اجرای آنها بدون رضایت ایشان ؛ مگر این که اجرا در پخش رادیویی مورد استفاده قرار گرفته یا اطلاع رسانی به عموم قبلاً یک پخش اجرا بوده است ، یا از یک تثبیت ساخته شده است ؛