« أَوَلَمْ یَنْظُرُوا فِی مَلَکُوتِ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ وَمَا خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَیْءٍ »^[۴۰۵]. به واقع اگر چنین تجربه‌ای برای توده مردم ممکن نبود، دلیلی وجود نداشت که خداوند انسانها را به چنین راهی دعوت کند و از آنها بخواهد که در این راه قدم بگذارند.

۲ـ آیاتی که نرسیدن به این تجارب را محصول غفلت و بی‌توجهی می‌داند. به بیان دیگر این تجارب برای همگان همیشه میّسر است و اینکه عده‌ای بدان دست پیدا نمی‌کنند به خاطر آن است که این گروه چشم خود را بر روی حقایق بسته‌اند. « لَقَدْ کُنْتَ فِی غَفْلَهٍ مِنْ هَذَا فَکَشَفْنَا عَنْکَ غِطَاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ»^[۴۰۶] علامه طباطبایی در ذیل این آیه می‌فرماید: این آیه به صورت غیر مستقیم می‌گوید که در حیات دنیوی هم دیدن حقایق ممکن بوده است و لیکن غفلت با عث شده که به آنها توجه نشود. زیرا کنار رفتن پرده و غفلت مرهون آن است که تجربه در دنیا هم ممکن بوده باشد.^[۴۰۷]
۳ـ آیاتی هستند که منکران این تجارب را مذمت و نکوهش می‌کند. این گروه چنان با حقیقت عناد و کینه دارند که حتی اگر تمامی پرده‌ها کنار رود و همه حقایق را ببینند، باز هم آنها را انکار می‌کنند و نمی‌پذیرند: « وَلَوْ أَنَّنَا نَزَّلْنَا إِلَیْهِمُ الْمَلائِکَهَ وَکَلَّمَهُمُ الْمَوْتَى وَحَشَرْنَا عَلَیْهِمْ کُلَّ شَیْءٍ قُبُلا مَا کَانُوا لِیُؤْمِنُوا »^[۴۰۸] گروهی از مردم از سر عناد و کنیه ورزی حتی اگر بارزترین تجارب را که برای دیگران قابل دسترسی نیست مشاهده کنند ایمان نمی‌آورند.
۴ـ دسته‌ای که نرسیدن به این تجارب را محصول مریضی قلب و زنگار گرفتن قلب می‌داند.
«کَلا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ مَا کَانُوا یَکْسِبُونَ،کَلا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ یَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ»^[۴۰۹] خداوند بی‌توجهی به آیات خود را به خاطر مریضی قلب انسانها می‌داند. مریضی که به دست خود آنها صورت گرفته است.
۵ـ دسته‌ای از آیات که کافران را ظاهرنگر معرفی می‌کند و آنها را از باطن عالم بی‌خبر می‌داند.
«یَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِنَ الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَهُمْ عَنِ الآخِرَهِ هُمْ غَافِلُونَ»^[۴۱۰] این آیه به زیبایی ظاهر عالم را در برابر آخرت قرار داده، به این معنا که آخرت باطن دنیاست. کافران به ظاهر دنیا مشغولند و از باطن دنیا غافل و بی‌خبرند تا زمانی که مرگ آنها فرا برسد و به چشم یقین بتوانند تمامی حقایق را مشاهده کنند.
۶ـ آیاتی که پیامبران را صاحبان بالاترین انواع تجربه دینی معرفی می‌کند:
«وَکَذَلِکَ نُرِی إِبْرَاهِیمَ مَلَکُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ وَلِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ»^[۴۱۱] و درباره تجربه پیامبر اسلام می‌فرماید: «مَا کَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى» ^[۴۱۲] این آیات مراتب بالای تجارب را به پیامبران نسبت می‌دهد و ایشان را صاحب سرّ الهی قلمداد می‌کند.
۷ـ دسته‌‌ای که تجارب انبیاء را متنوّع توصیف می‌کند. «وَمَا کَانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُکَلِّمَهُ اللَّهُ إِلا وَحْیًا أَوْ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ أَوْ یُرْسِلَ رَسُولا »^[۴۱۳]. تجارب انبیاء به یک شیوه نبوده بلکه خداوند با هر کدام از پیامبرانش به روشی تکلم می‌نموده است.
۸ـ آیاتی که فاقدان این تجارب را در دنیا، بی‌بهره از تجارب اخروی می‌داند. « وَمَنْ کَانَ فِی هَذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِی الآخِرَهِ أَعْمَى وَأَضَلُّ سَبِیلا»^[۴۱۴] حیات دنیوی مقدمه‌ای برای حیات اخروی است. هر کس در این دنیا چشم خود را باز نکند و کور بماند، در قیامت هم کور محشور خواهد شد و از نعمات مادی و معنوی آن روز و مشاهدات عمیق آنروز بی‌بهره است.
۹ـ دسته‌ای که این تجارب را مفید یقین و اطمینان معرفی می‌کند. « وَکَذَلِکَ نُرِی إِبْرَاهِیمَ مَلَکُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ وَلِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ»^[۴۱۵] علامه طباطبایی این آیه را نشان گر آن می‌داند که این مشاهدات باعث یقین می‌شوند. «قَالَ بَلَى وَلَکِنْ لِیَطْمَئِنَّ قَلْبِی»^[۴۱۶] این سری آیات اثر روانی و عاطفی را نیز برای تجارب ادراکی به رسمیت می‌شناسند و مهمترین انواع یقین را در اینجا نشان می‌دهد.
۱۰ـ دسته‌ای که از مردم می‌خواهد در آیات آفاقی و انفسی تدبّر کنند.
« سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الآفَاقِ وَفِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ»^[۴۱۷] این که می‌فرماید ما نشان می‌دهیم برای آن است که مردم خود می‌توانند آفاق و انفس را ببینند و این نشان دادن خداوند امری فراتر از رؤیت عادی بشری است. این آیه شریفه آیات خداوند را به دو دسته تقسیم نموده است. آفاقی و انفسی. آیاتی که در درون جان ما وجود دارد و آیاتی که خارج از نفس ما قرار دارد این دو زمینه محمل دو نوع تجربه در انسان هستند و علل دریافت دو نوع حقیقت رانشان می‌دهند.
۱۱- آیاتی که به نوعی ردّ و بدل شدن کلام در تجارب، که برترین نوع تجارب دینی است دلالت می‌کند. « وَکَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَکْلِیمًا»^[۴۱۸] ن آن است
،« مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ »^[۴۱۹] برخی معتقدند که تجاربی که در آنها لفظ رد و بدل شود کاملترین نوع تجارب دینی است و بنابراین تجربه پیامبران از این حیث نیز برتر از تجربه دیگران است. مثل احمد نراقی که تجربه دارای کلام را بسیار کاملتر از دیگر تجارب می‌داند. خداوند تجارب پیامبران و غیر ایشان را حاوی کلام و لفظ می‌داند و بین ایشان مطالب به صورت لفظی رد و بدل شده است. با بررسی این آیات نتایج مهمی به دست می‌آید که در اینجا به آنها اشاره می‌کنیم:
۱ـ این آیات امکان چنین تجاربی را امری مفروغ عنه می‌گیرند و فقط به کیفیت و محتوای آنها می‌پردازند. بنابراین قرآن درباره امکان چنین تجاربی صحبت نمی‌کند و به سایر مسائل مربوط می‌پردازد.
۲ـ تجارب شناختی طیف وسیعی را در برمی‌گیرد و منحصر در نوع خاصی نیست و هر کدام از این موارد زیر مجموعه‌های زیادی در درون خود دارا می‌باشد.
۳ـ برخی از تجارب مذکور زبانی است که در آنها کلام و لفظ رد و بدل شده و برخی دیگر مشاهده و اموری از این قبیل بوده است.
۴ـ این تجارب فقط تجربه حسی نیستند و با ادعای آلستون که تجارب را صرفاً حسی می‌داند مطابقت نمی‌کند مگر اینکه ما معتقد باشیم وی معنای عامّی را از ادراک قصد نموده است. حتی لزوماً همه ساختارهای آنها شبیه ساختار حسی نیست. ( در تجربه‌های شهودی فقط دو عنصر مدرِک و مدرَک وجود دارد و واسطه‌ای وجود ندارد).
۵ـ تجارب را از یک حیث می‌توان به دو بخش نبوی و غیر نبوی تقسیم نمود.
۶ـ بخشی از آیات به شرایط چنین شناختی می‌پردازد و اصولی را که این شناخت ها بر پایه آن پی‌ریزی شده بیان می کند.
۷ـ بخشی از آیات به موانع شناخت و عواملی که باعث دست نیافتن به شناختی صحیح می‌شود می‌پردازد.
۸ـ مخاطبان این تجارب مختلف‌اند و از یک قشر خاص و یا گروه خاص نمی‌باشند.
۹ـ این تجارب علی الاصول برای همه مردم ممکن است و عده‌‌ای خودآگاه و ناخودآگاه از این تجارب بی‌بهره می‌مانند.
۱۰ـ این تجارب دارای حجیت و ارزش معرفت شناختی هستند و می‌توانند اساس باورهای ما را فراهم کنند.
۱۱-این تجربه‌ها در یک سطح نیستند و سطوح مختلفی را در برمی‌گیرند.
۱۲- این تجارب، شناختی نسبت به عالم هستی و موجودات آن در اختیار ما می‌گذارد.
۱۳- برخی از این تجارب با حالات روانی و احساسات درونی همراه است.
۱۴- تفسیر تجارب به صورت دلخواهی و گزاف ممکن نیست، بلکه این تجارب به صورت مستقیم بوده و بر علل خاص دلالت می‌کنند.
۱۵- متعلّقات این تجارب اگر چه مختلف است و لیکن در طول هم قرار دارند. در ادامه به تفصیل موارد یاد شده و تقسیمات مورد نظر خواهیم پرداخت.
انواع ادراک در تجربه‌های دینی قرآن
تجارب دینی در قرآن را می‌توان به اعتبارات مختلف تقسیم کرد. یکی از آن تقسیم‌ها، تقسیم به اعتبار انواع ادراک‌های موجود در قرآن است. تجربه‌های امر قدسی در قرآن متعدد است. در میان ادراکهای معروف ( حسی، خیالی، عقلی، شهودی) به ادعای مفسرین قرآن همه این ادراکها به چشم می‌خورد و ما به این موارد اشاره می‌کنیم:
۱ـ ادراک حسی:
۱ـ « إِذْ رَأَى نَارًا فَقَالَ لأهْلِهِ امْکُثُوا إِنِّی آنَسْتُ نَارًا لَعَلِّی آتِیکُمْ مِنْهَا بِقَبَسٍ أَوْ أَجِدُ عَلَى النَّارِ هُدًى»^[۴۲۰] این آیه از جمله آیاتی است که در ادیان دیگر ( یهودیت و مسحیت) هم مورد تأیید واقع شده و آنرا به عنوان تجربه‌ای دینی قلمداد نموده‌اند. ظاهر آیه این است که حضرت موسی (ع) بادرک حسی با آتش محسوس مواجه شده است و از ورای آن صدای خدا را شنیده است. بنابراین آتش و صدای خدا هر دو حسی بوده‌اند و درک حضرت موسی (ع) هم حسی بوده است. مخصوصاً که در برخی آیات دیگر اشاره شده که آتش در درخت و شجره وجود داشته است.
« فِی الْبُقْعَهِ الْمُبَارَکَهِ مِنَ الشَّجَرَهِ أَنْ یَا مُوسَى »^[۴۲۱] در بسیاری از کتب کلامی نیز این درک را حسی دانسته‌اند^[۴۲۲] و تجربه خداوند را در شی‌ء محسوس نامتعارف دانسته‌اند. این قرآئن باعث می‌شود انسان یقین پیدا کند که این از موارد تجربه حسی است.
اما علامه طباطبایی در ذیل این آیه شریفه اشاراتی دارند که از آن برمی‌آید ایشان این تجربه را حسی نمی‌داند. وی می‌فرماید: فقط حضرت موسی این آتش را دید و این آیه از مصادیق تکلم بی‌واسطه خدا با بشر است که در آیه شریفه « و ما کان لبشر ان یکلمه الله الا وحیا» به آن اشاره شده است. اگر ما این سخن علامه را بپذیریم و نظریه مشهور را که این آیه را از مصادیق « من وراء حجاب» می‌داند نپذیریم، یقیناً این تجربه تجربه‌ای حسی نیست و بهتر است آنرا از نوع چهارم که درک شهودی است بشماریم. این مطلبی است که علامه آنرا در ذیل سوره طه مطرح می‌کند.^[۴۲۳] اما علامه در ذیل سوره شوری مطلب دیگری می‌فرماید. وی در‌آنجا تجربه حضرت موسی را از مصادیق « من وراء حجاب» می‌داند و در نتیجه آنرا تجربه‌ای حسی می‌داند. بنابراین علامه در دو جای تفسیر خود دو نظریه را مطرح می‌کنند و دو قول دارند و باید به اختلاف دو نظریه ایشان توجه کافی شود.^[۴۲۴]
۲ـ « فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِیَ ثُعْبَانٌ مُبِینٌ، وَنَزَعَ یَدَهُ فَإِذَا هِیَ بَیْضَاءُ لِلنَّاظِرِینَ»^[۴۲۵]
استدلال به این آیه در صورتی ممکن است که ما اشیاء محسوس غیر متعارف را از مصادیق تجربه دینی^[۴۲۶] بشماریم در این صورت معجزات انبیاء در شمار تجارب دینی به شمار می‌روند. معجزاتی که انبیاء برای ارشاد و هدایت مردم می‌آوردند همگی از قبیل امور محسوس بودند و یا اینکه دارای آثار محسوسی بودند اما به صورتی نامتعارف بودند که باعث می‌شد مردم آنرا دینی محسوب نمایند.
۳ـ « إِذْ قَالَ الْحَوَارِیُّونَ یَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ هَلْ یَسْتَطِیعُ رَبُّکَ أَنْ یُنَزِّلَ عَلَیْنَا مَائِدَهً مِنَ السَّمَاءِ »^[۴۲۷] آنچه حواریون از حضرت عیسی (ع) درخواست نمودند امری عادی نبود. بلکه امری غیر طبیعی بود که از آسمان بیاید و باعث شود ایمان آنها اضافه شود. در عین حال این سفره آسمانی امری محسوس و قابل تجربه حسی است. بنابراین ما می‌توانیم تجارب حسی را به دو قسم تقسیم نمائیم. اشیاء محسوس متعارف و اشیاء محسوس غیر متعارف. هر دوی اینها می‌توانند متعلّق تجربه دینی حسی واقع شوند. در عین حال مواجهه با امر قدسی و متعالی هستند و باعث افزایش ایمان انسانها می‌شود.
۴ـ «قَالَ فَمَا خَطْبُکَ یَا سَامِرِیُّ، قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ یَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَهً مِن اثر الرسول»^[۴۲۸] جای پای اسب حضرت جبرئیل(ع) امری محسوس بود که مورد توجه سامری واقع شد و همین امر سبب گردید از آن استفاده سوء کند. بنابراین یک شی محسوس که مورد ادراک حسی واقع شده بود و در آیه ذکر شده است.
علامه طباطبایی در این آیه نیز راه متفاوتی را می‌پیماید. وی معتقد است که سامری با قلب خود این شیء را دید. بنابراین تجربه حسی نبوده است. به نظر می‌رسد که این قول علامه مورد خدشه باشد. زیرا آیه صراحتاً از دیدن حسی (بصرت) صحبت می‌کند که نشان دهنده نوعی تجربه حسی است.^[۴۲۹]
۵ـ « فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِیًّا»^[۴۳۰] حضرت مریم (ع) با جبرئیل روبرو گردید و او را دید و با او سخن گفت. لفظ ( بشراً) دلالت بر این دارد که این رؤیت حسی بوده و جبرئیل لباس محسوس پوشیده است. و این منافات با آن ندارد که خدا فرمود ما روح خود را فرستادیم. زیرا روح بنابر قولی اسم دیگر جبرئیل است. و حتی اگر اسم فرشته‌ای دیگر هم باشد به بحث ما لطمه‌ای نمی‌زند. و مراد این نیست که حضرت مریم شیء غیر محسوس را دیده است. فقط بحث درباره واژه « تمثّل» باقی می‌ماند که در ظاهر اشاره به عالم مثال و خیال متصل است و ربطی به حس ندارد.
علامه طباطبایی که معتقد است این رویت حسی بوده است^[۴۳۱]، این واژه را چنین تفسیر می‌کند، که موجودی که خود را نشان داد مال عالم مثال بود و لیکن خود را به صورت محسوس نشان داد اگر چه حقیقت او محسوس نبود.
چیتیک هم عبارتی را از فتوحات ابن عربی نقل می‌کند که^[۴۳۲] دلالت بر این دارد که حضرت مریم(ع) جبرئیل را به صورت محسوس ادراک نموده است. بنابراین به نظر می‌رسد که تجربه حضرت مریم(ع) تجربه‌ای حسی بوده است. با این حال استاد جوادی آملی این تجربه را حسی نمی‌داند و آنرا مثال^[۴۳۳] مطلق معرفی می‌کند. اگرچه کلام ایشان دو پهلو است و می‌توان آنرا توجیه نمود.
۶ـ دحیه کلبی:در روایات زیادی به این نکته اشاره شده که جبرئیل به صورت مرد عربی به نام دحیه کلبی خود را به پیامبر نشان می‌داد و مردم عادی می‌توانستند او را ببینند. این نشان دهنده آن است که جبرئیل به صورت محسوس ظاهر می‌شده و تجربه مردم از او تجربه حسی بوده است. روایات دیگری هم ذکر شده که فرق گذارده‌اند بین اینکه پیامبر جبرئیل را در خواب بییند یا اینکه در بیداری ببیند و اگر او را در خواب ببیند. مقام نبوت^[۴۳۴] دارد و اگر در بیداری ببیند مقام رسالت دارد که ظاهر این احادیث آن است که جبرئیل به صورت محسوس دیده می‌شده است.
بنابراین وجود تجارب دینی حسی از منظر قرآن امری قابل اثبات و پذیرش است. اما اینکه ما مانند آلستون این تجارب را بسیار محدود بدانیم و فقط تجربه دینی را حسی بدانیم قابل پذیرش نیست اگر چه برخی اساتید اصرار دارند که وی معنای عامّی از ادراک را مدّ نظر داشته است. اما در قصه دحیه کلبی هم اختلافاتی وجود دارد. برخی دحیه کلبی را محسوس و برخی مثالی توصیف نموده‌اند. برای مثال، چیتیک به نقل از ابن عربی می‌گوید که دحیه کلبی به صورت جسد متخیل برای پیامبر ظاهر شد یعنی درک او به صورت محسوس صورت گرفته است.^[۴۳۵] اما در مصباح الانس (در بحث کشف سر کلی – اصل دوازدهم) آمده است که پیامبر و یارانش دحیه کلبی را در عالم مثال مشاهده نمودند.^[۴۳۶] منشاء این اختلاف اقوال در نوع تلقی افراد از آیات و روایات است. هر کدام بنابر اصول و قواعد و همچنین قرائن موجود در کلام بیانی را انتخاب می‌کند.
سؤالی که در اینجا مناسب است این است که آیا تجربه پیامبر فقط در یک قوه او صورت گرفته یا این که تجربه او در تمام ساحت‌های وجودی پیامبر صورت گرفته است؟ آنچه ما می‌خواهیم در اینجا مطرح کنیم این است که لااقل برخی از تجارب انبیاء در تمامی ساحت‌های او صورت گرفته و فقط در یک ساحت صورت نگرفته است. یعنی پیامبر تجربه‌هایی را پشت سر گذرانده که در آنها هر سه نوع ادراک حصولی و همچنین ادراک حضوری صورت گرفته است.
ملاصدرا در اسفار بیان می‌دارد که برخی از کسانی که با این علوم آشنایی کامل نداشته‌اند گمان کرده‌اند که پیامبر ادراک حسی نسبت به فرشته وحی نداشته است. اما این حرف نادرست است.
دلیل این سخن در دو مقدمه قرار دارد: اول اینکه نفس شامل تمام قوای خود است و این باعث تعدد نفوس نمی‌شود. « النفس فی وحدتها کل القوی…» مقدمه دوم اینکه پیامبر انسان کامل است و دارای قوای متعددی است و تمام قوای او باید به کمال خود برسند و اگر برخی از این قوا مدرک قدسی نداشته باشند به کمال نخواهند رسید. ملاصدرا درباره کیفیت نزول وحی و ارتباط با عالم قدس می‌گوید:
«… یتمثل لروحه البشری صوره ما شاهد ها بروحه القدس و تبرز منها الی ظاهر الکون، فیتمثّل للحواس الظاهره سیما السمع و البصر لکونها اشرف الحواس الظاهره، فیری ببصره شخصاً محسوساً فی غایه الحُسن و الصباحه و یسمع بسمعه کلاماً منظوماً فی غایه الجوده و الفصاحه …. وهذا الامر المتمثل بما معه او فیه لیس مجرد صوره خیالیه لا وجود لها فی خارج الذهن و التخیل، کما یقوله من لا حظّ له من علم الباطن و لا قدم له فی اسرار الوحی و الکتاب کبعض اتباع المشائین….^[۴۳۷]
در مواردی از قرآن هم که اشاره شد که وحی به قلب و به صورت شهودی صورت گرفته است، سایر قوا نیز به صورت تبعی توانسته‌اند به نوبه خود از این مشاهده استفاده کنند.
۲ـ ادراک خیالی:

روش تحقیق
مقدمه
در فصل قبل مبانی نظری و تجربی تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. در این فصل ساختار مفهومی روش تحقیق تشریح می گردد. برای این منظور مباحث مرتبط با مدل و الگوریتم های مورد استفاده به تفصیل بیان می گردند، سپس در خصوص داده ها و ساختار اجرایی تحقیق و گام های آن بحث خواهد شد.

نوع تحقیق
در این قسمت نوع تحقیق بر مبنای هدف تحقیق و روش گردآوری داده ها بیان می شود که در ادامه به شرح آن می پردازیم:

• • بر اساس هدف تحقیقات

تحقیقات علمی بر اساس هدف، به سه دسته: بنیادی، کاربردی، تحقیق و توسعه تقسیم می شوند. این پژوهش از آن جهت که سعی در توسعه ی دانش داده کاوی در مدیریت شهری دارد؛ تحقیق کاربردی محسوب می شود.

• • بر اساس روش گردآوری داده ها

تحقیقات علمی بر اساس روش گردآوری اطلاعات به دو دسته کلی: تحقیقات توصیفی و تحقیقات آزمایشی طبقه بندی می شوند. پژوهش حاضر از نوع توصیفی می باشد زیرا محقق به دنبال کشف الگوهای پنهان میان داده ها و تشریح و تبیین دلایل چگونه بودن و چرایی این الگوهاست.
مدل فرایندی داده کاوی بر اساس استاندارد CRISP-DM
با توجه به ماهیت تحقیق که استفاده از داده کاوی در کشف روابط و الگوهای پنهان میان داده های سامانه ۱۳۷ شهرداری تهران می باشد این تحقیق از نوع داده محور^[۴۸] محسوب می شود. پایه اصلی تحقیق بر کشف دانش از پایگاه داده مرکز مدیریت شهری ۱۳۷ شهرداری تهران نهاده شده است. از این رو استاندارد جهانی CRISP-DM جهت انجام فرایند تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است که در فصل دوم به مراحل اصلی آن اشاره شد. هم چنین ساختار اجرایی تحقیق بر همین اساس مورد بررسی قرار گرفته است که در ادامه به آن می پردازیم.
با توجه به این که در این تحقیق از تکنیک های متعدد داده کاوی برای مدل سازی استفاده شده است در هر بخش سعی شده الگوریتمی که بیشترین دقت را در مدل سازی ارائه می کند به کار گرفته شود. در فصل بعد به تفصیل به جزئیات الگوریتم های به کار گرفته شده پرداخته می شود.
شناخت کسب و کار^[۴۹]
همان گونه که پیشتر اشاره شد؛ یکی از مسائل مهم در عرصه ی مدیریت شهری، نحوه ی ارزیابی شهروندان از عملکرد مدیران شهری، اعتماد به این نهاد و مشارکت در آن است. با رشد فزاینده ی جمعیت در کلان‌شهر تهران و به دنبال آن افزایش مشکلات و مسائل ناشی از شهرنشینی در ابعاد وسیع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی لزوم ایجاد و استفاده از بسترهای مدیریت شهری جدید همراه با به‌روزترین و کاربردی‌ترین فن آوری‌ها احساس می‌شود. از این رو شهرداری تهران در یک اقدام ابتکاری و با بهره گرفتن از فن آوری های نوین ارتباطی در پیاده سازی سامانه مدیریت شهری ۱۳۷، فصل جدیدی را در ایجاد ارتباط باشهروندان و افزایش مشارکت آنان در زمینه ی شناسایی و اطلاع رسانی مسائل و مشکلات شهری پایه ریزی کرده است.
هم اکنون با گذشت بیش از ۶ سال از پیاده سازی این سامانه می توان گفت که داده های ارزشمندی در زمینه مسائل شهری در بانک اطلاعاتی این مرکز جمع آوری شده که با به کارگیری دانش داده کاوی به عنوان یکی از ابزارهای پیاده سازی هوش سازمانی یا Business Intelligence بر روی این داده ها به شهرداری در شناخت درست نیازهای شهروندان و ارائه ی هر چه بهتر خدمات به آنان کمک نمود. نتیجه ی به کارگیری تکنولوژی داده کاوی در این سامانه می تواند منجر به شناسایی الگوهای مهم و پنهانی شود که پیش از آن ممکن است مورد توجه قرار نمی گرفته و دانستن آن مدیران شهری را در ارائه ی مطلوب خدمات شهری به شهروندان یاری می رساند.
شناخت داده ها ^[۵۰]
داده های اصلی مورد استفاده در این تحقیق از بانک اطلاعاتی مربوط به سامانه ۱۳۷ شهرداری تهران به دست آمده که طی سال ۱۳۸۹ از طریق روش های ۵ گانه ارتباط شهروندان با این مرکز در سراسر مناطق ۲۲ گانه شهرداری تهران جمع آوری شده است. هر پیام در این سامانه دارای یک کد رهگیری مشخص می باشد که از زمان ثبت پیام تا زمان اقدام همراه آن است. بانک اطلاعاتی این سامانه SQL Server 2005 می باشد.
با توجه به این که اطلاعات فرد تماس گیرنده نظیر شماره ی تلفن تماس گیرنده، نام و نام خانوادگی، در صورت تمایل شهروند در سامانه ثبت می شود پس از بررسی مشاهده شد که در حجم وسیعی از رکوردها این فیلد به صورت مقادیر تهی^[۵۱] ثبت شده بود و به همین دلیل امکان طبقه بندی تماس ها به تفکیک شهروند میسر نبود ( با در نظر گرفتن این فرض که هر شهروند بیش از ۱ بار در سامانه ثبت اطلاعات نموده است).
شرح دقیق فلیدهای جداول به کار رفته در این تحقیق در بخش تحلیل توصیفی آورده شده است.
آماده سازی داده ها^[۵۲]
آماده سازی داده ها مهم ترین و زمان بر ترین بخش در انجام یک فرایند داده کاوی است و شامل مواردی هم چون حذف نقاط مغشوش^[۵۳]، پر و یا حذف کردن مقادیر مفقوده^[۵۴]، تبدیل و یا گسسته سازی ^[۵۵]و کاهش ابعاد داده هاست. هم چنین در این مرحله باید داده ها به فرمتی مناسب برای استفاده از نرم افزارها و برنامه های داده کاوی تبدیل شوند. در قسمت روش اجرایی تحقیق به شرح فرایندهای انجام شده در مرحله آماده سازی داده ها به تفصیل می پردازیم.
مدل سازی^[۵۶]
این مرحله پیاده سازی تکنیک های مدل سازی یا داده کاوی بر روی دیدگاه قابل کاوش ایجاد شده در مرحله قبل است. برای مدل سازی لازم است که ابتدا تکنیک مدل سازی انتخاب شود که در این تحقیق سعی شده است از اکثر تکنیک ها (قابلیت ها) ی داده کاوی نظیر خوشه بندی، درخت تصمیم و قوانین وابستگی در کاوش داده های موجود به کار گرفته شود. در هر مورد الگوریتم های موجود آزمایش و بر اساس نوع و تعداد رکوردهای اطلاعاتی، بهترین الگوریتم انتخاب گردیده است.
برای اعمال این تکنیک ها در تحقیق حاضر از نرم افزار SPPS Clementine به کار گرفته شده است. بدین شکل که داده ها با فرمت های شناخته شده در نرم افزار بارگذاری شده و الگوریتم های مختلف بر روی این مجموعه داده ها اجرا گردیده است. نتایج به دست آمده در فصل چهارم ارائه شده است.
ارزیابی مدل^[۵۷]
در این مرحله مدل های طراحی شده در هر بخش مورد ارزیابی قرار می گیرد تا مشخص شود آیا اهداف پیش بینی شده در انجام داده کاوی تامین شده است یا خیر.
توسعه مدل^[۵۸]
در آخرین مرحله، گزارش نهایی از محصول که همان دانش کشف شده است را می توان در اختیار شهرداری تهران قرار داد تا راجع به استفاده از نتایج تصمیم گیری نمایند.
با توجه به این که این تحقیق یک تحقیق کاربردی می باشد، نتایج می تواند به صورت یک سیستم جهت تصمیم گیری مدیران شهری کاربرد داشته باشد.
داده های تحقیق
داده های این تحقیق شامل موارد زیر می باشد:

• • داده های حاصل از تماس شهروندان تهرانی با مرکز سامانه مدیریت شهری۱۳۷ شهرداری تهران که هر یک به نوعی بیان کننده ی مشکلات شهری در یکی از مناطق ۲۲ گانه شهرداری تهران می باشد و به یکی از روش های ۵ گانه ارتباطی که در بخش ۲-۲-۳-۱ به آن اشاره شده به این مرکز اطلاع رسانی شده و در بانک اطلاعاتی مربوطه ثبت گردیده است. این داده ها مربوط به سال ۱۳۸۹ می باشد.

• • داده های جمعیتی شهر تهران به تفکیک مناطق ۲۲گانه شهرداری تهران.

• • داده های مربوط به وضعیت اعتبار عمرانی مصوب ۸۹ به تفکیک مناطق ۲۲گانه شهرداری تهران.

• • داده های هواشناسی.

جامعه آماری, روش نمونه گیری و حجم نمونه
جامعه ی آماری این تحقیق، ۱٫۱۳۵٫۲۳۷ رکورد از بانک داده مرکز سامانه مدیریت شهری ۱۳۷ شهرداری تهران می باشد که هر رکورد نمایانگر یکی از موضوعات و مشکلات شهری منعکس شده از سوی شهروندان در طول سال ۱۳۸۹ می باشد.
از آن جایی که داده های جمعیتی، آب و هوایی و بودجه ای مناطق در طول سال مورد بررسی در بانک داده سامانه ۱۳۷ ثبت و نگهداری نشده است، لذا داده های مذکور با مراجعه به سایت های مربوطه استخراج و ذخیره گردید.
با توجه به این که نتایج داده کاوی با داشتن داده های بیشتر از صحت بالاتری برخوردار می شوند، بنابراین نمونه گیری در خصوص این جامعه آماری صورت نگرفته است و تمامی داده ها به جز داده های پرت و داده های ناقص مورد استفاده قرار گرفته است.
روش گردآوری اطلاعات و ابزار سنجش
گردآوری داده های اصلی این پژوهش از طریق مراجعه حضوری به مرکز سامانه مدیریت شهری ۱۳۷ شهرداری تهران و در اختیار گرفتن برشی از بانک اطلاعاتی این سامانه در مقطع یک سال و مصاحبه با کارشناسان محترم معاونت فن آوری اطلاعات مرکز مدیریت شهری۱۳۷ که متولی امر پیاده سازی این سامانه از ابتدا و نظارت بر حسن اجرای نرم افزار این سامانه و ارزیابی عملکرد و تهیه گزارش های آماری مرتبط در حال حاضر هستند صورت گرفته است.
هم چنین مطالعات کتابخانه ای، شامل جستجوی مقالات و پایان نامه های با موضوع مشابه، مطالعه کتاب های مرتبط در زمینه ی داده کاوی و نیز شرکت در سمینارهای مرتبط با داده کاوی از جمله روش های گردآوری اطلاعات در بخش ادبیات موضوع بوده است.
نوع داده ها و مقیاس آن ها
نوع و مقیاس داده های این تحقیق به شرح ذیل می باشد:

1. 1. 1. ظاهر: ظاهر آراسته فروشنده بدلیل اینکه وسیله ای برای جذب مشتری و نهایتا فروش است بسیار

   

حائز اهمیت است.

1. 1. بیان: بیان قوی و شیرین به انضمام یک خوشامدگویی ساده اثر نیکوی ظاهر آراسته را دوچندان

می کند. یک فروشنده با کلام خود می تواند اطمینان و اعتماد خریدار را به نحو مطلوبی جلب نماید تا وی بدون شک و تردید به خرید مبادرت کند.

1. 1. ادب: ادب همواره نشانه ادای احترام و رعایت حال دیگران است. مودب بودن در مقابل افرادی که

رعایت احترام انسان را میکنند آسان است ولی رعایت ادب در مقابل بی نزاکتی و خشونت اشخاص مشکل است. مودب بودن در مقابل افراد و شکیبایی در برابر آنان (مشتریان) فضیلت محسوب شده و ضمن آنکه عمل فروش را تسهیل می نماید تحسین دیگران را نیز بر می انگیزاند.

1. 1. شور و شوق: فروشنده با حرارتی که به کار خود علاقه‌مند بوده و سعی دارد به بهترین وجهی

احتیاجات مشتری را درک و بدان پاسخ گوید، باعث افزایش فروش می‌گردد.

1. 1. دانش و آگاهی: فروشنده باید علاوه بر آگاهی نسبت به اجناس مغازه به سایر اجناس موجود در

بازار نیز آگاهی داشته باشد تا بتواند پاسخگوی سوالات مشتریان و برطرف کننده نیاز آنان باشد.
علاوه بر موارد فوق صداقت، استقامت و اعتماد به نفس از صفات مطلوب دیگری است که می توان برای
یک فروشنده لایق قائل شد.
همچنین فروشندگان باید سیاست های گوناگونی جهت جلب مشتریان خود بکارگیرند. یو، پارک ومکنیس این سیاست ها را شامل موارد زیر می دانند: ( مکنیس^[۱۰۵] ،۱۹۹۸)

1. 1. رسیدگی به شکایات مشتریان

شکایات مشتریان گاهی صحیح و گاهی غیر منطقی است. در هر دو صورت وجود شکایت برای مغازه ناخوشایند بوده و درعین حال وسیله ایست که به نارضایتی مشتریان رسیدگی گردد تا از تقلیل فروش
در آینده پیشگیری به عمل آید. مشتری ناراضی تبلیغ کننده بدی برای مغازه محسوب شده و هر کجا که پیش آید به زیان مغازه سخن خواهد گفت و بدین ترتیب به حیثیت و شهرت آن لطمه وارد می آورد.
بنابراین لزوم هرگونه کوششی جهت استقبال از شکایات و رسیدگی به آنها به منظور حفظ اعتبار و معروفیت مغازه از طریق تعویض و پس گرفتن کالا و یا دیگر ابزار ضروری است. بنابراین فروشنده وظیفه دارد با کمال علاقه و بطور دوستانه به صحبت های مشتری گوش داده و از اینکه هر عاملی موجبات نارضایتی او را فراهم کرده عذر خواهی نماید و برای رفع شکایت او تمام تلاش خود را بنماید.

1. 1. پس گرفتن کالا

ظاهرا اینطور به نظر میرسد که پس گرفتن کالا به منزله خنثی کردن عمل فروش و در نتیجه قبول زیان توسط فروشنده می باشد. در حالی که پذیرش کالای مرجوعی نه تنها موجب جلب رضایت مشتری گشته و او را خریدار دائمی مغازه می گرداند بلکه با این عمل مشتری خود را مدیون مغازه دانسته و با تبلیغات مفیدش وسیله ای برای جلب دوستان خود به مغازه خواهد شد.
همچنین این عمل از جانب مغازه باعث می شود افراد با خیال راحت و اطمینان خرید کنند. خط مشی پس گرفتن کالا در مواردی که فروش کم باشد و یا مغازه در مقابل رقبای سرسختی واقع شده باشد بسیار مفید و مؤثر است.
بیشتر مطالب در حوزه دیگر مشتریان به عنوان یک متغیر محیطی در رابطه با ازدحام یا تراکم جمعیت موردتوجه قرار گرفته است. شلوغی عمدتا نتایج منفی را هم برای خرده فروش و هم برای مصرف کننده در بردارد. درصد خریدارانی که شلوغی و ازدحام را در محیط حس می کنند به تدریج با ورود افراد بیشتر به مغازه و کم شدن فضای رفت وآمد افزایش می یابد. بیشتر مصرف کنندگان شلوغی و ازدحام را ناخوشایند می دانند و در تلاش بر می آیند تا این احساس ناخوشایند را از بین ببرند.
اولین گامی که برای از بین بردن این احساس انجام می دهند این است که زمان کمتری را در مغازه می گذرانند، کمتر خرید می کنند، و سریعتر تصمیمات خرید خود را اتخاذ می کنند. این مسئله باعث می شود که فرد از زمان خرید خود احساس نارضایتی داشته باشد یا خریدهایی را انجام دهد که کمتر برای وی رضایت بخش هستند. بنابراین، احتمال مراجعه او به مغازه برای خرید مجدد نیز کمتر می شود. ( ویک فیلد و بلادگت^[۱۰۶]، ۱۹۹۴)
خرده فروشان باید مغازه های خود را به نحوی طراحی کنند که مشتریان از شلوغی و ازدحام مغازه کمتر احساس کسالت و خستگی کنند. این کار بسیار دشوار است چرا که خرید از خرده فروشی ها بیشتر در مواقع خاص نظیر ساعات اولیه یا پایانی روز انجام می شود.
قیمت و تخفیف
سیاست قیمت گذاری برای یک خرده فروش عاملی حیاتی برای تعیین جایگاه اوست. هرگونه تصمیم در این خصوص با توجه به بازار هدف، ترکیب کالاها و خدمات و وضعیت رقابت گرفته می شود. تمام خرده فروشان درپی درصد سود و حجم فروش بالا هستند، اما خیلی به ندرت این دو ویژگی با هم بدست می آیند.
اکثر خرده فروشان مانند فروشگاه های کالاهای اختصاصی یا به دنبال درصد سود بالا و حجم فروش کم هستند یا مانند تجار عمده فروش و فروشگاه های تخفیف دار، سیاست حجم فروش بالا در اثر اعمال درصد سود نسبتا کم را دنبال می کنند. خرده فروشان باید به تاکتیک های قیمت گذاری نیز توجه داشته باشند. اکثر خرده فروشان قیمت بعضی از کالاها را در سطح نازلی تعیین می کنند، هدف از این کار جذب مردم به فروشگاه است که با این کار بعضی از اقلام قربانی می شوند.
قیمت
گاهی اوقات قیمت فروش برای مصرف کننده توسط کارخانه تعیین میشود. در این صورت خرده فروش اختیار چندانی در تعیین قیمت نخواهد داشت. در مواردی که قیمت کالا بوسیله کارخانه مشخص نشده باشد مغازه دار و یا در مغازه های بزرگ مدیران هر بخش اقدام به قیمت گذاری می کنند. برای آنکه مغازه متضرر نشده و سود کافی ببرد لازم است اختلاف قیمت خرید و فروش (سود ناویژه) آنچنان باشد که توسط آن کلیه هزینه ها اعم از ثابت و متغیر (حقوق، اجاره، بهره، خسارت، و غیره) مستهلک شده و سود خالصی نیز عاید گردد.
بر این اساس توجه به نکاتی که باید برای تعیین قیمت فروش و درصد سود هر کالا در نظر گرفته شود قابل اهمیت است و به همین جهت پاره ای از موارد که در درجه اول اهمیت قرار دارند به اختصار بیان می گردد.
الف) مواردی که درصد سود کالا میتواند بیشتر از درصد متوسط سود انتخاب شود به قرار زیر است:

1. 1. کالا هایی که فروش زیادی ندارند و مخارج نگهداری فروش آنها بالاست.

1. 1. مصنوعات و کالا هایی که انحصاری بوده و رقابت در مورد عرضه آنها وجود ندارد.

1. 1. اجناس ظریف، شکستنی و یا آنهایی که زود فاسد و معیوب میشوند.

1. 1. کالاهای که مصرف فصلی دارند و تقاضای خرید آنها موقتی بوده و امکان پایین آورده قیمت و حراج آنها در پایان فصل زیاد است.

1. گاهی در مورد بعضی اجناس، سیاست مغازه ایجاب میکند که به منظور تعدیل موجودی و سایر ملاحظات مقدار زیادی فروش نرود،برای این منظور درصد سود را بالا میبرند.

در این پژوهش BSC به عنوان ابزاری برای طراحی شاخص‌های ارزیابی عملکرد و از DEA به عنوان ابزاری برای ارزیابی عملکرد استفاده می‌شود.

یانگ، ونگ و استیور ۲۰۰۵، در مقاله ای با عنوان ارزیابی عملکرد و هدف گذاری در شعب بانک‌ها
با بهره گرفتن از ترکیب minimax به نقطه مرجع و تحلیل پوششی داده‌ها بیان می‌کند که هدف از سنجش عملکردهای قبلی و قرار دادن اهداف آتی برای یک شعبه بانک این است که دریابیم این شعبه در مقایسه با سایر رقبای خود در چه جایگاهی می‌ایستد و چگونه تأثیر مثبت اجرایی آن را برای داشتن نکات قوت قابل رقابت افزایش دهیم. گرچه اهداف آتی به صورت قراردادی توسط مدیریت (دفتر اصلی) اخذ می‌شوند، و بنابراین می‌توانند برای شعبه غیرواقعی و دست نیافتنی باشند. روشی به نام نقطه ارجاع پیوندی حداقل حداکثری- تحلیل پوششی داده‌ها (HMRP–DEA) ایجاد شده است که ارزش یابی مدیران شعب و مسئولین دفتر اصلی را هماهنگ کرده و امکان جستجو برای راه حل مطلوب MPS در میان محدوده هر شعبه به دست می‌دهد.
روش نقطه ارجاع پیوندی حداقل حداکثری- تحلیل پوششی داده‌ها (HMRP–DEA) از سه مدل حداقل حداکثری تشکیل شده است که شامل نقطه فرا ایده آل، نقطه‌ی ایده آل، و مدل کوتاه‌ترین فاصله، که اهداف و تصمیمات مشترکی دارند، فقط در نقاط ارجاع و شمای اندازه گیریشان با هم متفاوتند و ثابت شده که برابر با مدل‌های دوگانه مبتنی بر بازده تحلیل پوششی داده‌ها هستند. این مدل‌ها هم به صورت محاسباتی و گرافیکی در این مقاله بررسی شده‌اند.
روش نقطه ارجاع پیوندی حداقل حداکثری- تحلیل پوششی داده‌ها (HMRP–DEA) از تحلیل پوششی داده‌ها به عنوان ابزار اندازه گیری پس از وقوع برای ارزش یابی عملکرد های قبلی و نیز از نقطه ارجاع حداقل حداکثری به عنوان ابزار پیش ارزیابی برای پیش بینی عملکردهای آتی و اتخاذ اهداف استفاده می‌کند. بنابراین روش نقطه ارجاع پیوندی حداقل حداکثری- تحلیل پوششی داده‌ها (HMRP–DEA) ابزاری پیشنهادی برای اتخاذ اهداف واقع‌گرایانه و تخصیص منابع بهتر به دست می‌دهد. این روش توسط شیوه ارزیابی جزء به جزء عملکرد در چهارده شعبه از بانکی بین‌المللی در منچستر اجرا شده است (یانگ، ونگ و استیور،۲۰۰۵).
چیانگ و لین ۲۰۰۹، در مقاله ای با عنوان تلفیق تحلیل پوششی داده‌ها و کارت امتیازی برای الگوبرداری شرکت‌ها بیان می‌کنند که اندازه گیری عملکرد مدیریت مسئله ای پیچیده است به این دلیل که داده‌ها و خروجی‌های متعددی در این فرایند نقش دارند. این تحقیق برای استخراج چارچوب مشخصی تلاش کرده است که مباحث بنیادین روش کارت امتیازی متوازن و تحلیل پوششی داده‌ها را برای اندازه گیری عملکرد مدیریتی در بر بگیرد. این دو روش مکمل یکدیگر هستند. از طرفی دیگر، تحلیل پوششی داده‌ها می‌تواند بر اساس داده های ورودی و خروجی آن‌ها عملیات محک زنی را انجام دهد، و همین طور ارزیابی‌های اجرایی را با اطلاعات مدیریتی تبدیل کند. از این رو، عملکرد مشترک این دو روش می‌تواند نمایه های مناسب اجرایی را به مفاهیم مدیریتی ترجمه کند. این تحقیق صنایع بانکی تجاری و اتوماتیک را به عنوان اهداف تحقیق تجربی قرار داده است. نتایج نشان می‌دهند که روابط متقابل در میان ۴ زاویه از روش کارت امتیازی متوازن به طور تجربی معتبر هستند. اگرچه، ضروری‌ترین شاخص‌ها در هر زاویه در صنایع مختلف متمایز بودند. حدود ۴۶ درصد از شرکت‌های اتوماسیونی و ۵۷ درصد از بانک‌های تجاری (بازرگانی) در محدوده های اثربخشی قرار داده شده‌اند. مفاهیم مدیریتی و محدودیت‌های تحقیقی هم چنین عنوان شده‌اند (چیانگ و لین،۲۰۰۹،۱۱۷۲-۱۱۵۳).
رهنمای، لطفی و قاسمی ۲۰۱۰، در مقاله ای با عنوان دستیابی به اهداف در روش کارت امتیازی متوازن با بهره گرفتن از روش تحلیل پوششی داده‌ها و کاربرد آن در بانک‌های تجاری بیان کرده‌اند که از روش تحلیل پوششی داده‌ها برای به دست آوردن اهداف در روش کارت امتیازی متوازن استفاده شده است. هدف آن‌ها ایجاد روشی جدید است که بتواند در روش کارت امتیازی متوازن استفاده شده و اهداف را در رویکردی جدید تشخیص داده و با مشاهده عملکرد قبلی واحدها، زمینه‌ها و ساختارها در مورد آن‌ها تصمیم گیری کندو واحد های موثر را تشخیص دهد و حاشیه ای برای تأثیر مجازی در دوره جدید به دست دهد. در این مورد از تحلیل پوششی داده‌ها استفاده کرده و می‌توانیم شرایط MPSS بودن را برای تمامی واحدها در دوره جدید تشخیص دهیم و از الگوهای مناسب برای تخمین میزان افزایش یا کاهش در هر زمینه بهره جوییم. در نهایت مدل انحصاری این روش جدید در بانک‌های ایران ارائه شده است.
در هر یک از چهار منظر BSC به ترتیب شاخص‌های زیر استفاده شده‌اند:
آموزش :
۱٫هزینه های انگیزشی ۲٫افزایش حرفه ای بودن کارمندان ۳٫افزایش مهارت کارمندان
فرآیندهای داخلی:
۱٫افزایش سرعت خدمات ۲٫خدمات آنلاین ۳٫خدمات الکترونیکی ۴٫خدمات پیشرفته
مشتری:
۱٫قیمت‌های رقابتی ۲٫رضایت مشتری ۳٫خدمات با کیفیت بالا ۴٫نرخ جذب مشتریان جدید ۵٫خدمات با سرعت بالا
مالی:
۱٫دارایی نرخ رشد ۲٫نرخ بازگشت سرمایه گذاری ۳٫حاشیه سود ۴٫نرخ وام به تأخیر افتاده ۵٫وام بر سپرده
(رهنمای و همکاران،۲۰۱۰،۳۵۶۳-۳۵۴۹).
آهن، نئومن، نووآ ۲۰۱۰، در تحقیقی با عنوان اندازه گیری تعادل نسبی واحد های تصمیم گیری بیان کردند: در مدل پایه تحلیل پوششی داده‌ها (DEA)، وزن معیارهای عملکرد به صورت درون زا تعیین می‌شوند، به هر واحد تصمیم گیری بهره‌وری آن به بهترین شکل ممکن اختصاص می‌دهد. این ویژگی به عنوان یکی از مزایای اصلی روش در نظر گرفته شده اما این مورد خود یکی از منابع مشکلات در مورد عملکرد ارزیابی و کنترل عملکرد نیز محسوب می‌شود. چنین مشکلاتی نتیجه‌ی احتمال ارزش صفر وزن‌هایی که از مطالعه ارزیابی حذف شده‌اند می‌باشد. بر عکس رویکرد مقابله با این مشکل برای قضاوت ارزش ترکیب شده و به تجزیه و تحلیل آن، ما کارت امتیازی متوازن تعادل نشات گرفته از مجموعه داده های تعیین شده را پیشنهاد می‌کنیم. این امتیاز اندازه ای را که یک DMU از تمرکز بر تعدادی از معیارهای عملکرد ضروری اجتناب می‌کند را اندازه گیری می‌کند. یکی از تصمیمات محتمل منتج از تجزیه و تحلیل کارت امتیازی متوازن کاهش مجموعه ای از DMUs در نظر گرفته شده برای الگو برداری می‌باشد. در این مقاله مدل اصلاح شده CCR-O ارائه شده است (آهن و همکاران،۲۰۱۰،۴۲۳-۴۱۷).
آریانژاد و همکاران ۲۰۱۱، در مقاله ای با عنوان روش BSC-DEA برای اندازه گیری بهره‌وری نسبی صنعت خدمات:مطالعه موردی بخش بانکداری بیان می‌کنند که ارزیابی عملکرد در تصمیم گیری نواقص و مشکلات و همچنین برای افزایش دادن سطح فعالیت‌ها در هر سازمان نقش مهمی را ایفا می‌کند. تحلیل پوششی داده‌ها به عنوان روشی غیر پارامتریک یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین ابزار مدیریتی برای ارزیابی کارایی و یا اطلاعات خروجی می‌باشد. آن‌ها روشی را برای استفاده از کارت امتیازی متوازن به عنوان ابزاری برای طراحی نمایه های ارزیابی عملکرد یک سازمان پیشنهاد می‌کنند. در هر یک از چهار منظر BSC به ترتیب شاخص‌های زیر استفاده شده‌اند:
آموزش :
ورودی: ۱٫بازگشت سرمایه گذاری ۲٫کسری صندوق ۳٫حذف تسهیلات
خروجی: ۱٫پاداش
فرآیندهای داخلی:
ورودی: ۱٫بازده زمانی ۲٫بهره‌وری ATM
خروجی: ۱٫تعداد کارت‌های صادر شده ۲٫اینترنت، تلفن بانک و اس ام اس
مشتری:
ورودی: ۱٫سپرده های بسته شده ۲٫مشتریان جدید
خروجی: ۱٫تعداد چک‌های صادر شده ۲٫ارز ۳٫اعتبارنامه ۴٫برات ۵٫صورتحساب بانکی ۶٫حواله ارزی
مالی:
ورودی: ۱٫مخارج ۲٫سپرده‌ها
خروجی: ۱٫درآمد ۲٫دیون مؤخر ۳٫تسهیلات بانکی
روش ترکیب BSC-DEA به عنوان موردی تجربی برای بانک خصوصی بزرگی استفاده شده است (آریانژاد و همکاران،۲۰۱۰).
نجفی، احمدی، فلاح و شهسواری پور ۲۰۱۱، در تحقیقی با عنوان روش دو مرحله علت و معلول BSC-DEA برای اندازه گیری بهره‌وری نسبی سازمان‌ها بیان کردند که کارت امتیاز متوازن (BSC) را با مدل دو مرحله تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) ترکیب کرده‌اند. مدل پیشنهادی آن‌ها، با بهره گرفتن از دیدگاه های مختلف مالی و غیر مالی به ارزیابی عملکرد واحد های تصمیم گیری در مراحل مختلف BSC می‌پردازد. در هر مرحله، مدل دو مرحله ای DEA برای اندازه گیری بهره‌وری نسبی واحد های تصمیم گیری اجرا شده است و نتایج به دست آمده با بهره گرفتن از روابط علت و معلول پایش شده است. آن‌ها در هر مرحله شاخص‌های زیر را بررسی کرده‌اند:
آموزش:
۱٫پاداش ۲٫افزایش تخصص کارکنان ۳٫افزایش مهارت‌های کارمند ۴٫سرعت خدمات
فرایند های داخلی:
۱٫خدمات پیشرفته ۲٫خدمات با سرعت بالا ۳٫خدمات آنلاین ۴٫قیمت‌های رقابتی
مشتریان:
۱٫رضایت مشتری ۲٫نرخ جذب مشتری ۳٫خدمات با کیفیت بالا
مالی:
۱٫بازده حقوق صاحبان سهام ۲٫حاشیه سود ۳٫رشد ارزش دارایی
مطالعه تجربی در بخش بانکداری با بهره گرفتن از روش توسعه یافته توسط آن‌ها صورت گرفته است (نجفی و همکاران،۲۰۱۱،۴۸-۴۱).
کرمی، مهدی آبادی، شهابی و مردانی ۲۰۱۲، در تحقیقی با عنوان مطالعه تجربی برای اندازه گیری شاخص‌های موفقیت در صنعت بانکداری بیان نموده‌اند که اندازه گیری عملکرد سازمان نقش مهمی را برای توسعه بهتر برنامه های استراتژیک دارد. در محیط رقابتی امروز، سازمان برای کیفیت محصول و یا ارائه خدمات، تحویل به موقع، افزایش قابلیت اطمینان و رضایت مشتری تلاش می‌کنند. این ویژگی‌ها تنها توسط معیارهای مالی سنتی قابل اندازه گیری نیست و ما نیاز به روشی داریم که می‌تواند عوامل غیر مالی را نیز در نظر بگیرد. آن‌ها پیشنهاد ترکیبی از کارت امتیاز متوازن (BSC) و تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) مطرح کرده‌اند و استفاده از آن‌را در مطالعه تجربی بخش بانکداری انجام داده‌اند. آن‌ها یک مدل برای ارزیابی عملکرد بانک توسعه تعاون، که یک نمونه از مؤسسات مالی و اعتبار دولتی است ارائه داده‌اند. شاخص‌های مورد استفاده در هر منظر BSC به شرح زیر می‌باشد که دو منظر آموزش و فرآیندهای داخلی نقش ورودی DEA را داشته و شاخص مشتریان و مالی نقش خروجی DEA را ایفا می‌کنند.
آموزش:
۱٫کارکنان تحصیل کرده ۲٫ساعت آموزشی برگزار شده ۳٫مقدار پاداش پرداخت شده به کارکنان

4. 4. IT بودجه صرف شده برای توسعه

فرایند های داخلی:
۱٫جذب سپرده ۲٫ادعای به تأخیر افتادن جمع آوری مبلغ ۳٫جذب نیروهای کلیدی و کارآمد

در این بخش رفتار دوپایایی نوری یک سیستم اتمی سه­ترازی با ترازهای تقریباً هم فاصله واقع در یک کاواک حلقوی اپتیکی را بررسی می کنیم. اتمهای سه­ترازی تحت شرایطی در نظر گرفته می­شوند که گشتاورهای دوقطبی اتمی غیر متعامد باشند. تحت چنین شرایطی اثر همدوسی ناشی از گسیل خودبخودی () دارای اهمیت دو چندان می باشد. خواهیم دید که اثر به طور مشخص رفتار دوپایایی نوری چنین سیستمی را تحت تاثیر قرار می دهد. سیستم اتمی مورد نظر در شکل (۴-۱) نشان داده شده است.

شکل(۴-۱): اتم سه­ترازی نوع آبشاری اندرکنش کننده با میدان همدوس
گذار با یک میدان کاوشگر با فرکانس و گذار با یک میدان جفت کنندۀ دارای فرکانس تحریک می شود. فرکانسهای رابی برای این این میدانها به ترتیب و می شود. آهنگ گذار از تراز به تراز و آهنگ گذار از تراز به تراز می باشند. نامیزانی فرکانسی میدانهای لیزری جفت کننده و کاوشگر بصورت زیر تعریف می شوند:

(۴-۱- الف)
(۴-۱- ب)
معادلات ماتریس چگالی برای چنین سیستم اتمی تحت تقریب اندرکنش دوقطبی و موج چرخنده عبارتند از:
(۴-۲- الف)
(۴-۲- ب)
(۴-۲- پ)
(۴-۲- ج)
(۴-۲- چ)
بقیه جملات از رابطه بدست می آیند و برای مجموع جمعیت ترازها رابطۀ را داریم. در اینجا در مورد ترازهای تقریباً هم فاصله، نتیجه دو میدان اعمالی با فرکانس­های متفاوت منجر به معادلات بلاخ اپتیکی با جمله اضافی شده است که اثر همدوسی ناشی از گسیل خودبخودی را می­رساند. پارامتر جهت­گیری گشتاورهای دوقطبی سیستم را نشان داده و بصورت تعریف می­ شود.

شکل (۲): پیکربندی قطبش میدان برای یک تک میدان تحریک کننده یک گذار به شرطی که دوقطبیهاغیرمتعامد باشند.
که زاویۀ بین گشتاورهای دو قطبی القایی می باشد. حال مانند اتم دو ترازی اتم سه ترازی نوع آبشاری را که بصورت همگن در یک کاواک حلقوی یکسویه پخش شده ­اند در نظر می گیریم و دو میدان لیزری کاوشگر و جفت کننده را بر آن اعمال می کنیم، با این تفاوت که میدان کاوشگر درون کاواک می چرخد ولی میدان جفت کنندۀ نمی چرخد. و این مکانیسم است که منجر به پدیده دوپایایی می شود. میدان الکترومغناطیسی کل عبارت است از:
(۴-۴)
با انتخاب و برای میدان کاوشگر، ورودی و خروجی به کاواک می توان معادلات ماکسول را تحت تقریب موج کند تغیر بصورت زیر نوشت:
(۴-۵)
تحت شرایطی که در فصل قبل برای اتمها در نظر گرفتیم معادله نهایی برای میدان ورودی بر حسب میدان خروجی بصورت زیر می باشد:
(۴-۶)
حال برای رسم منحنی های دوپایایی شرایطی را در نظر می گیریم که در آن نامیزانی های فاز میدانهای لیزری و سیستم اتمی برابر صفر باشد. ابتدا به بررسی مورد پارامتر ، زاویۀ بین دوقطبی های الکتریکی می پردازیم. با تغییر زاویۀ بین دو قطبی های الکتریکی القایی میزان تاثیر آنها در ایجاد پدیده دو پایایی نیز تغییر می کند. بطوریکه برای دوپایایی نوری دیده نمی شود، و برای مقادیر غیر صفر مانند دوپایایی مشاهده می شود. یعنی اینکه وقتی زاویه بین دوقطبی های الکتریکی درجه باشد، عملاً اندرکنشی بین آنها رخ نمی دهد در اینصورت دوپایایی هم نداریم، اما در زوایای غیر درجه جمله اندرکنش بین دوقطبی های الکتریکی غیر صفر می شود و باعث همدوسی ناشی از گسیل خودبخودی می شود و در نتیجه قادر به مشاهده دوپایایی هستیم.
شکل(۴-۳): منحنی شدت تراگسیل برحسب شدت فرودی برای مقادیر مختلفp
می خواهیم بدانیم چرا همدوسی ناشی از گسیل خودبخودی عامل به وجود آمدن پدیده دوپایایی می شود. ریشه این موضوع جذب میدان لیزری پروب توسط اتمهای سه ترازی آبشاری است. دیده می شود در جذب تک فوتونی یا مورد تشدیدی، با افزایش پارامتر جذب نیز افزایش می یابد. بطوریکه در بیشترین جذب میدان لیزری پروب را خواهیم داشت، و این متناسب با اثر همدوسی ناشی از گسیل خودبخودی می باشد، همانطور که در شکل (۴-۴) مشاهده می کنید. در غیاب جذب نیز گسیل خودبخودی وجود نخواهد داشت و در نتیجه نمی تون دوپایایی را مشاهده نمود. در مرکز خط، جذب باریکه کاوشگر در غیاب اثر همدوسی ناشی ازگسیل خودبخود به کمترین مقدار ممکن رسیده اما تحت تداخل کوانتومی بیشینه، گسیل خودبخودی به مقدار بیشینه خود خواهد رسید .
شکل(۴-۴): افزایش جذب میدان کاوشگر با افزایش مقدار p
در موارد غیر تشدیدی نیز جذب میدان لیزری پروب توسط اتمهای سه ترازی آبشاری، به همین منوال خواهد بود. نموداری که در شکل (۴- ۵) ترسیم شده است، میدان کاوشگر ورودی را بر حسب میدان خروجی در موارد غیر تشدیدی و و برای مقادیر مختلف پارامتر نشان می دهد. از طریق تنظیم شدت میدان جفت کننده می توان جذب و ویژگیهای اپتیکی محیط اتمی را برای میدان کاواک تغییر داد و رفتار حالت پایا را تغییر داد. همدوسی می تواند پاسخ حالت پایای محیط و بطور مشخص، جذب و طیف گسیل خودبخودی سیستم را تغییر دهد.
شکل(۴-۵): میدان کاوشگر ورودی بر حسب میدان خروجی برای مقادیر مختلف پارامتر
عامل دیگری که باعث تغییر رفتار دوپایایی می شود اختلاف فاز بین میدانهای اعمالی به سیستم اتمی می باشد، دیده می شود که با تغییر فاز نسبی بین میدانهای اعمالی میتوان آستانه دوپایایی را تغییر داد. در فاز صفر آستانه دوپایایی بسیار ناچیز می شود اما هنوز دوپایایی هر چند کم دیده می شود و با افزایش اختلاف فاز آستانه دوپایایی نیز افزایش می یابد. شکل (۴-۶) این موارد را نشان می دهد.
شکل (۴-۶): دوپایایی برای فازهای مختلف
۴-۲ دوپایایی نوری درسیستم سه­ترازی - شکل
در این بخش رفتار دوپایایی نوری یک سیستم سه­ترازی نوع در حضور اثر دوپلری را بررسی می کنیم و نشان داده می­ شود که پهن شدگی دوپلری می تواند باعث حذف رفتار دوپایایی در سیستم شود.
ابتدا با چشمپوشی از پهن شدگی دوپلری مشاهده می شود که رفتاردوپایایی سیستم را می توان توسط میدان لیزری دمشی کنترل کرد در گام بعدی، احتساب پهن شدگی دوپلری حذف رفتار دوپایایی سیستم را در پی خواهد داشت.
سیستم سه ترازی - شکل دارای یک تراز برانگیخته و دو تراز پایه می باشد. دو میدان لیزری به سیستم اعمال می کنیم، یک میدان کنترلی قوی با فرکانس رابی و نامیزانی بین ترازهای و یک میدان کاوشگر ضعیف با فرکانس و نامیزانی بین ترازهای اعمال شده است. در شکل (۴-۷) مدل سیستم اتمی سه­ترازی - شکل نشان داده شده است.
شکل (۴-۷): مدل سیستم اتمی سه­ترازی - شکل
تراز برانگیخته می تواند به ترازهای پایه گسیل خودبخودی داشته باشد، که این گسیل خودبخودی را با نشان می دهیم.
هامیلتونی برهمکنشی سیستم اتمی با میدان های الکتریکی، در تقریب دو قطبی الکتریکی و تقریب موج چرخان به صورت زیر است:
(۴-۷)
که در آن نامیزانی میدانهای کنترلی و کاوشگر را با و نشان داده ایم و فرکانسهای رابی و مانند سیستم آبشاری تعریف می شوند.
معادلات ماتریس چگالی بصورت زیر نوشته می شوند:
(۴-۸- الف)
(۴-۸- ب)
(۴-۸- پ)
(۴-۸- ج)
(۴-۸- چ)
رابطه و رابطۀ مجموع جمعیت ترازها همانند سیستم آبشاری برقرار می باشد. کاواک و شرایط مرزی که برای بررسی این سیستم استفاده می کنیم درست همانند کاواک شکل (۴-۸) می باشد.

شکل (۴-۸): ابزار نوری مورد استفاده برای دوپایایی سیستم اتمی سه­ ترازی - شکل
با تعریف و می توانیم رابطه زیر را برای میدان ورودی و خروجی از کاواک بدست بیاوریم
(۴-۹)
که در اینجا پارامتر مشارکت اتمی بصورت تعریف می شود. حال را می توان از حل معادلات ماتریس چگالی بدست آورد و با جایگذاری در معادله (۴-۹) به بررسی رفتار دوپایایی نوری پرداخت. ابتدا رابطه بین شدت میدان کنترلی و آستانه دوپایایی را بررسی می کنیم.
یکی از مزیت های سیستم اتمی سه ترازی نسبت به سیستم مشابه دوترازی، کنترل پذیری سیستم سه ترازی است که از طریق شدت میدان جفت کننده صورت می گیرد. با تنظیم شدت ورودی به همراه پدیده SGC ، می توان جذب و ویژگی های اپتیک غیر خطی محیط اتمی را برای میدان کاواک تغییر داد که بدین وسیله رفتار حالت پایا تغییر می کند.