تغییر زندگی

فاجعه زندگی (ملانی کینگ،۱۹۸۹)

۲-۲-۵٫ منابع استرس

گرث[۵۳] (۱۹۷۶) منابع استرس را به شش دسته تقسیم می‌کند:

 

 

استرس ناشی از مسئولیت

استرس ناشی از نقش

استرس ناشی از محیط فیزیکی

استرس ناشی از محیط اجتماعی
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی

 

استرس درونی ناشی از موقعیت رفتاری

استرس ناشی از روابط بین فردی (ملانی کینگ،۱۹۸۹)

۲-۲-۶٫ عوامل ایجاد کننده استرس

 

 

عوامل استرس زای زمانی: این عوامل از کلاریساد زیاد در زمان کوتاه ناشی می‌شود. اینها عمومی‌ترین و غالب‌ترین منابع استرس هستند که افراد با آن مواجه می‌باشد. یک دلیل برای نقش عوامل استرس‌زای زمانی آن است که فرهنگ ما نسبت به زمان حساس و هشیار است و این حساسیت هر سال بیشتر می‌شود.
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

عوامل استرس زای رویارویی: این عوامل در اثر تعارضات بین فردی حاصل می‌شود و این عوامل در اثر ۳ نوع تعارض به وجود می‌آید.

تعارض نقش تعارض موضوع یا مسئله تعارضای تعامل

 

 

عوامل استرس‌زای موقعیتی:

این عوامل از محیط زندگی فرد یا شرایط شخصی نشأت می‌گیرد.

 

 

عوامل استرس‌زای ناشی از انتظار

وقایع بالقوه باور نکردنی و غیرقابل پیش‌بینی است که وقوع آنها ما را تهدید می‌کند، چیزهای نامطلوبی که تا کنون روی نداده‌اند اما ممکن است اتفاق بیفتد. (پیفر، ۱۹۵۳).

 

۲-۳٫ اضطراب [۵۴]

با مروری بر ادبیات روانشناختی می‌توان به این نکته پی برد که در مقاطع تاریخی خاص این اختلال با نام‌های متفاوتی مانند هراس اجتماعی، اضطراب ، مشخص شده است این تفاوت در نامگذاری بیشتر به دلیل تاریخی است تا کیفی هر چند در حال حاضر هراس اجتماعی و اختلال اضطراب در (راهنمای تشخیصی آماری انجمن بیماری های روانی[۵۵]) با یک معنا و مفهوم به کار می‌روند (بارلو[۵۶] و لایبوتیز ۲۰۰۵). اولین موردیکه با اختلال اضطراب در (راهنمای تشخیصی آماری انجمن بیماری های روانی) با یک معنا و مفهوم به کار می‌روند (بارلو و لایبوتیز ۲۰۰۵). اولین موردیکه با اختلال اضطراب در متون گزارش شده توصیفی که بقراط در قرن چهاردهم قبل از میلاد از یک فرد مبتلا به هرس اجتماعی کلاسیک ارائه کرده است، در همه جا دیده نمی‌شود، زندگی در تاریکی را دوست دارد و نمی‌تواند روشنایی را تحمل کند یا در مکان‌های روشن بنشیند، کلاه او چشمانش را پوشانده است، نه می‌بیند و نه دیده می‌شود. او از ترس اینکه مبادا در حرکات و رفتار مورد سوء استفاده قرار گیرد مغضوب می‌شود، پذیرفته نشود، با مریض شود با کسی معاشرت نمی‌کند، او فکر می‌کند کسی او را می‌بیند (روزنمان و سلیگمن۱۹۹۸). اضطراب برای نخستین باد در امریکا توسط برد[۵۷] و در فرانسه به وسیله ژاله[۵۸] توصیف شد هرتنبرگ، روان پزشک فرانسوی با انتشار کتاب کمروها و کمرویی در سال ۱۹۰۱ ادبیات زبان انگلیسی را در باب اضطراب مرور کرد. درک هرتنبرگ از پدیدارشناسی هراس اجتماعی به طرز شگفت‌آوری به مفهوم پردازی نوین این اختلال شباهت دارد. تعریف او از این اختلال به معیارهای اضطراب در (راهنمای تشخیصی آماری انجمن بیماری های روانی) بسیار نزدیک است دارد‌ (طهماسبی ۱۳۸۱).
اصطلاح هراس اجتماعی را نخستین بار مارکس و گلدر به کار بردند و بر اساس یافته‌های خود مبتنی بر این که هراس اجتماعی از نظر سن شروع از سایر هراس‌ها متفاوت است. این اختلال را از سایر هراس‌ها متمایز کردند، تمایزی که در تثبیت این واحد تشخیصی به عنوان یک اختلال مستقل تأثیر به سزایی راست .به هر حال، اضطراب یک گستره تشخیصی نسبتا جدیدی است و برای اولین بار به عنوان یک تشخیص جداگانه در ۱۹۸۰ در (راهنمای تشخیصی آماری انجمن بیماری های روانی نسخه سوم ) مطرح شد (هانگ، بلام هاف و دیگران ۲۰۰۸).

 

۲-۳-۱٫ تعاریف اضطراب

اضطراب عموما یک انتظار به ستوه درآورده است به منزله چیزی است که ممکن است در تنشی گسترده و اغلب بی‌نام اتفاق افتد. این حالت که به شکل احساس در فرد پدید می‌آید ممکن است به یک تهدید عینی (اضطراب‌آور یا تهدید مستقیم و غیرمستقیم نیز وابسته باشد. (لافون[۵۹]، ۱۹۹۲).
اضطراب به منزله حالت هیجانی توأم با هشیاری مستقیم نسبت به بی‌معنایی و نابساواتی جهانی است که در آن زندگی می‌کنیم. (ربر[۶۰]، ۱۹۸۵).
نگرانی پیشاپیش نسبت به خطرها یا بدبختی‌های آینده توأم با احساس بی‌لذتی یا نشانه‌های بدنی تنش، منبع خطر پیش‌بینی شده می‌تواند درونی یا بیرونی باشد. (راهنمای تشخیصی آماری انجمن بیماری های روانی نسخه سوم، ۱۹۹۴).
هر کسی دچار اضطراب می‌شود و آن، تشویقی فراگیر، ناخوشایند، مبهم است که اغلب علائم دستگاه خودکار نظیر سردرد، تعریق، تپش قلب و … نیز با آنان همراه است. مجموعه علایمی که در عین اضطراب وجود دارد و اغلب در هر فرد به گونه‌ای متفاوت از دیگران است (کاپلان، ۲۰۰۳).

 

۲-۳-۲٫ دیدگاه‌های نظری درباره اضطراب

 

۲-۳-۲-۱٫ روانکاوی

تکامل تدریجی نظریه‌های زیگموندفروید را در مورد اضطراب از مقاله وسواس‌ها و فوبیها که در سال ۱۸۹۵ نوشت تا مطالعاتی در هیستری و بالاخره مقاله مهارها، علائم و اضطراب که در سال ۱۹۲۶ به رشته تحریری درآورده می‌‌توان یافت. درمقاله آخر ، فروید اضطراب را هشداری برای ایگو معرفی می‌کند که از فشار یک سائق نامقبولی برای تظاهر آگاهانه و تخلیه خبر می‌دهد. اضطراب بعنوان یک هشدار ایگو را برای اقدامات دفاعی در مقابل فشارهای درونی تحریک می‌کند. اگر سطح اضطراب بالاتراز آنچه بعنوان هشدار لازم است نرود ممکن است با شدت یک حمله هراس خودنمایی کند. در بهترین شرایط استفاده از واپس‌زدن به تنهایی باید بدون پیدایش علائم به بازگشت تعادل روانی منجر شود ، چون واپس زدن مؤثر تمام انگیزه‌ها و عواطف همراه آنها و خیالات را با راندن به ناخودآگاه در بر می‌گیرد. اگر واپس زدن درمقام دفاع ناموفق باشد ، سایر مکانیسمهای دفاعی( میل تبدیل، جابجایی، پسرفت) ممکن است موجب پیدایش علائم گردند و به این ترتیب شکل بالینی یک اختلال نوروتیک کلاسیک( مثل هیستری، فوبی، وسواس) بوجود آید. (ساراسون،۱۹۷۶)
اضطراب در روانکاوی بسته به ماهیت نتایج ترسناک به چهار طبقه عمده تقسیم می‌شود:
اضطراب سوپرایگو، اضطراب اختگی[۶۱] اضطراب جدایی واضطراب اید یا تکانه.
چنین تصور می‌شود که انواع مختلف اضطراب در طول طیف رشد و نمو اولیه در نقاط متفاوتی بوجود می‌آیند. اضطراب اید یا تکانه چنین فرض می‌شود که با ناراحتی ابتدایی و منتشر نوزادان به هنگام احساس مغلوب شدن در مقابل نیازها و محرکهائی که خود هیچ کنترلی بر آنها ندارند پدید می‌آید. اضطراب جدایی به مرحله‌ای کمی دیرتر از دوره ادیپال مربوط می‌گردد که در آن کودک از اینکه نتواند تکانه‌های خود را کنترل نموده و با معیارها و تقاضاهای والدین هماهنگ سازد نگران بوده ومی‌ترسد که محبت آنها را از دست بدهد یا از جانب آنها طرد شود. خیالات اختگی که از مشخصات کودک دوره ادیپال است، بخصوص در ارتباط با تکانه‌های جنسی در حال رشد او ، دراضطراب اختگی بزرگسالی تجلی می‌کند اضطراب سوپرایگو نتیجه مستقیم رشد انتهایی سوپرایگو است که سپری شدن عقده ادیپ و ظهور دوره پیش از بلوغ نهفتگی را خبر می‌دهد.
در مورد منبع و ماهیت اضطراب در روانکاوی اختلاف عقیده وجود دارد. مثلاً اوتورانیک پیدایش اضطراب را به فرایندهایی مربوط به ضربه تولد مربوط می‌سازد . هاری استک سالیوان روی روابط اولیه مادر و کودک و انتقال اضطراب مادر به کودک تأکید نموده است. معهذا ، صرف نظر از مکتب خاص روانکاوی ، درمان اختلالات اضطرابی در محدوده این مدل معمولاً مستلزم رواندرمانی دراز مدت بینش‌گرا یا روانکاوی معطوف به پیدایش انتقال است که تجربه مجدد مسائل مربوط به رشد و انحلال علائم نوروتیک را امکان پذیر می‌سازد.

 

۲-۳-۲-۲٫نظریه‌های رفتاری

نظریه‌های رفتاری یا یادگیری اضطراب بعضی از مؤثرترین درمانهای اختلالات اضطرابی را بوجود آورده است. طبق نظریه‌های رفتاری ، اضطراب یک واکنش شرطی در مقابل محیطی خاص است. در یک مدل شرطی سازی کلاسیک که مثلاً هیچ نوع حساسیت غذایی ندارد ، پس از خوردن حلزون صدفدار در یک رستوران دچار ناراحتی شدید می‌گردد. مواجه شدن بعدی با حلزون ممکن است سبب شود که شخص احساس ناراحتی کند. امکان دارد که چنین فردی از طریق تعمیم نسبت به هر غذایی که خودش آماده نکرده باشد حساسیت و سوءظن پیدا کند. یک احتمال دیگردر سبب‌شناسی این است که شخص با تقلید واکنش اضطرابی والدین خود ممکن است واکنش درونی اضطراب را یاد بگیرد( فرضیه یادگیری اجتماعی).
درهر حال ، درمان معمولاً بانوعی حساسیت زدایی از طریق رویارویی مکرر با محرک اضطراب‌انگیز، همراه با روش های رواندرمانی شناختی بعمل می‌آید. (ساراسون،۱۹۷۶)

 

۲-۳-۲-۳٫ نظریه‌های انسان‌گرایی

نظریه‌های انسان‌گرایی اضطراب ، مدلهای عالی برای اختلال اضطراب منتشر بوجود آورده است که در آنها محرک قابل شناسایی خاص برای احساس اضطراب مزمن وجو د ندارد. مفهوم مرکزی نظریه وجود ی این است که شخص از پوچی عمیق در زندگی خود آگاه می‌گردد، که ممکن است حتی از پذیرش مرگ غیر قابل اجتناب خود نیز برای او دردناکتر باشد. اضطراب واکنش شخص به این پوچی وسیع وجود و معنا است. گفته شده است که پس از کشف سلاحهای هسته‌ای نگرانیهای وجودی افزایش یافته است. (شفیع‌آبادی و ناصری، ۱۳۹۰)

 

۲-۳-۲-۴٫ نظریه‌های زیست‌شناختی

مثل تمام اعمال درونی ، اضطراب – هم طبیعی و هم بیمارگونه – در مغز بصورت یک ماهیت زیست‌شناختی نمایانده می‌شود برخی ترکیبات نوروشیمیای و نوروهورمونی که بیمار احساس اضطراب می‌کند بر نواحی مختلف مغز تأثیر می‌گذارند.نظریه‌های زیست‌شناختی برمعیارهای عینی متکی است که عمل مغز در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب‌زا با افراد عادی مقایسه می‌کند. این که معیارهای بیولوژیک اضطراب اولیه بود، یا ثانوی در حال حاضر سؤالی بی‌پاسخ است. همچنین معلوم نیست که تغییرات بیولوژیک در بیماران مبتلا به اختلالات اضطرابی نشان دهنده تحریک مفرط یک سیستم نرمال از سایر لحاظ است یا این یافته‌ها بازتاب عملی بیمارگونه و بخصوص است. معهذا این امکان هست که برخی ازمردم نسبت به اختلال اضطرابی یک حساسیت بیولوژیک نسبت به پیدایش این عاطفه آسیب‌پذیری بیشتری دارند. (اتکینسون و همکاران ۲۰۰)

 

۲-۳-۳٫ دیدگاه های نظری درباره روانشناختی اضطراب

اگر همه متخصصان در مورد شناسایی و توصیف پاره‌ای از تجلیات اضطراب در خلال توافق دارند و اگر همه آنها می‌پذیرند که شدت اضطراب در کودکان بسیار متغیر است اما بین آنها درباره اهمیت و موقع اضطراب در تحول کودک، اختلاف‌‌نظر وجود دارد. در این قلمرو می‌توان دو قطب افراطی را از یکدیگر متمایز کرد(آژوریاگرا، مارسلی ۱۹۸۲).
در یک قطب مدافعان (اضطراب به منزله یک پاسخ) قرار دارند که اضطراب را واکنشی نسبت به یک خطر یک ناراحتی یا یک تهدید برونی که تعادل درونی را به مخاطره می‌اندازد، تلقی می‌کنند. و در قطب دیگر نظریه‌پردازان قرار میگیرند که اضطراب را یک داده سرشتی می‌دانند. هر مؤلفی که به نظریه‌پردازی درباره اضطراب دست زده الزاماً‌ از یکی از این مواضع دفاع کرده است و ما در اینجا اختصاراً به بررسی نظر پاره‌ای از مؤلفان می‌پردازیم:

 

۲-۳-۴٫ نظریه‌های اضطراب

 

۲-۳-۴-۱٫ زیگموند فروید

فروید در دو نوبت به تدوین نظریه اضطراب پرداخته است. بار اول در نخستین آثارش، اضطراب را نتیجه مستقیم سرکوب‌گری داشته است. این مکانیزم براساس بیرون‌ راندن تجسم کشاننده‌ای به خارج از میدان هشیاری موجب می‌شود که بخشی از لیبیدو به کار گرفته نشود و همین بخش است که بلافاصله تبدیل به اضطراب می‌گردد.( اضطراب نوروزی یک محصول لیبیدو است، همچنانکه سرکه محصول شراب است)(فروید ۱۹۰۵). بعنوان مثال، اضطراب جدائی در سالهای اول زندگی را می‌توان براساس این نظریه تبیین کرد، چه فقدان تجسم مادر موجبات درگیری کودک را با نیروئی روانی که نمی‌داند آن را چگونه سرمایه‌گذاری یا چگونه برونریزی کند فراهم می‌آورد. از دست دادن موضوع یا از دست دادن امکان سرمایه‌گذاری لیبیدوئی به چنین اضطرابی منجر می‌گردد. بطور کلی این نخستین موضع‌گیری فروید، مبتنی بر این اصل است که هنگامی که سیستم عصبی در مقابل مبارزه با تحریک بسیار شدید ناتوان است، اضطراب متجلی می‌شود . در سال ۱۹۲۶ ، فروید نظریه اضطراب خود را بازنگری می‌کند و اینبار( سرکوب‌گری) را مبنای اضطراب نمی‌داند بلکه آن را بمنزله نتیجه اضطراب تلقی می‌کند( فروید ۱۹۲۶). در واقع هنگامی که یک تجسم کشاننده‌ای، خطرناک، تهدید کننده یا گنهکارانه شود به ایجاد در سطح( من) منتهی می‌گردد و آنوقت سرکوب‌گری وارد میدان می‌شود . چنین اضطرابی یک( اضطراب خودمختار) نیست بلکه اضطراب به منزله( علامت محرک) است که پیشرفت سازش و تحول‌یافتگی پراهمیتی را در کودک نشان می‌دهد. در اینجا با اضطراب از دست‌دادن موضوع سروکار نداریم بلکه با اضطرابی مواجه هستیم که ترس از دست دادن عشق موضوع به ایجاد آن می‌ انجامد ، نکته‌ای که توانایی پیش‌بینی کننده جدیدی را در کودک برجسته می‌سازد. از این پس هدف اضطراب این است که کودک در مقابل خطرات بالقوه‌ای که به جدائیهای احتمالی وابسته‌اند هشدار دهد.

 

۲-۳-۴-۲٫ ملانی‌کلاین

کلاین نظریه خود را درباره اضطراب بصورتی که کاملاً مستقل از نظریه فروید بنا کرده است و غالباً در آثارش بر تفاوتهای بنیادی که موضع‌گیری وی را از موضع‌گیری فروید متمایز می‌کنند تأکید کرده است. وی معتقد است که تعارض بین کشاننده زندگی وکلاین ، برای درک اضطراب باید به غریزه مرگ یعنی مفهوم پرخاشگری متوسل شد(کلاین ۱۹۴۸). و در حالیکه فروید آشکارا مفهومی را که بر اساس آن ترس از مرگ تشکیل دهنده اضطراب نخستین است مردود می‌شمارد و بر این باور است که چنین ترسی اکتسابی است و دیرتر متجلی می‌گردد( فروید ۱۹۲۶) کلاین اظهار می‌کند که برپایه مشاهدات تحلیلی خود توانسته است به این نکته دست یابد که ترس از دست‌دادن زندگی در ناهشیار وجود دارد و این ترس به منزله واکنشی نسبت به غریزه مرگ است . بدین ترتیب وی خطری را که فعالیت درونی غریزه مرگ بوجود می‌آید نخستین علت اضطراب می‌داند( کلاین ۱۹۴۸).
بطور کلی ، از دیدگاه کلاین نیروهای درونی مبتنی بر غریزه مرگ و پرخاشگری بزرگترین خطراتی هستند که ارگانیزم را از آغاز تولد ، تهدید می‌کند و چون به هنگام جدائی از مادر این نیروها آزاد میگردند بنابراین می‌توان اضطراب جدایی را به منزله واکنشی در مقابل ویرانگری دورنی تلقی کرد. با در نظر گرفتن تمایزی که فروید بین اضطراب یعنی( اضطراب ناشی از خطر شناخته شده برونی) و اضطراب نوروزی( که اضطرابی که از یک خطر ناشناخته درونی برمی‌خیزد) ایجاد می‌کند، کلاین می‌گوید که این دو نوع اضطراب در ترسی که کودک به مناسبت( از دست دادن مادر) احساس می‌کند مشارکت دارند. و بدین ترتیب اضطراب عینی را مولد( وابستگی کامل به مادر به منظور ارضای نیاز وتقلیل ساختن مادر بوسیله برانگیختگی‌های آزارگرانه یا خطر چنین تخریبی تلقی می‌کند) تصوراتی که این احساس ترس را ایجاد می‌کند که ( مادر هرگز باز نخواهد گشت) (کلاین ۱۹۸۴).
آنچه بخصوص موضع کلاین را از موضع فروید متمایز می‌کند این است که کودک شیرخوار هیچ موقعیت مخاطره‌آمیزی را که دارای علل بیرونی است، بمنزله خطری که فقط برونی شناخته شده است، احساس نمیکند . بعبارت دیگر هر دو منبع اضطراب از آغاز وجود دارند و دائماً بر یکدیگر اثر می‌کند و (حتی اگر موضوع‌هائی که مولد اضطراب هستند ، برونی تلقی گردند ، براساس (درون فکنی) بصورت ویرانگرهائی درونی درمی‌آیند و ترس از تخریب درونی را تقویت می‌کنند).

 

۲-۳-۴-۳٫ آنا فروید

این مؤلف به متمایز کردن اضطراب واقعی ، اضطراب کشاننده‌ای و اضطراب فرامنی پرداخته است. به منظور سوبندی در برابر ریختهای مختلف اضطراب(من) منظومه‌ای از مکانیزمهای دفاعی را بکار می‌اندازد دفاعی را به کار می‌اندازد و در موارد تحول بهنجار به انعطاف و شیوه‌های گوناگون به آغاز متوسل می‌شود. در آثاری که بین سالهای ۱۹۶۵ و تا ۱۹۷۲ منتشر کرده آنافروید شکلهای مختلف اضطراب، در خلال نخستین سالهای زندگی را توصیف کرده است. وی معتقد است که هر شکل از اضطراب، مشخص‌کننده مرحله خاصی از تحول رابطه موضوعی است. توالی این شکلها بدین ترتیب است:
ترس ابتدایی از بین‌رفتن، اضطراب جدایی، اضطراب اختگی،ترس از دست دادن محبت، اضطراب گنهکاری، اضطراب جدایی( مانند ترس از بین رفتن، مردن از گرسنگی، ترس از تنهایی و ناتوانی) مشخص کننده نخستین مرحله رابطه موضوعی است، مرحله‌ای که با صفت( همزیستی) متمایز می‌گردد و در آن(وحدت زیست‌شناختی زوج مادر کودک مشاهده می‌شود. بعبارت دیگر(خوددوستداری) مادر به کودک گسترش می‌یابد و کودک نیز مادرش را در جهان خود دوستدارانه خود می‌گنجاند).
در جریان مراحل بعدی افزون بر اضطراب جدائی، شکلهای دیگر اضطراب متجلی می‌گردند. بعنوان مثال مرحله سوم که بمنزله( دوام شیء) توصیف شده براساس ترس از دست دادن( عشق موضوع) مشخص شده است. درخلال سالهای بعد ، برجاماندن اضطراب جدائی شدید می‌تواند ناشی از تثبیت در مرحله همزیستی باشد، ترس مفرط مبتنی بر از دست دادن رابطه عاطفی ، ممکن است ناشی از اشتباهات والدین در زمینه انضباط یاحساسیت مفرط( من) کودک در خلال مرحله( دوام شیء) باشد . آنافروید از تأثیرات احتمالی
رویدادهائی که در سالهای بعد ممکن است حادث گردد سخنی به میان نمی‌آورد (فیست و فیست، ۲۰۰۵، ترجمه سید محمدی).
اضطراب اختگی به مرحله احلیلی وابسته است اضطراب ناشی از قدرت کشاننده‌ها در مرحله ادیپی و به هنگام بلوغ مشاهده می‌شود و بالاخره اضطراب فرامنی که سرچشمه یک اضطراب اخلاقی است در نوجوانان و بزرگسالان دیده می‌شود . بطور کلی ، براساس نظر آنافروید سطح اضطراب خیالبافانه کودک با درجه تحول‌یافتگی وی مطابقت دارد و بعنوان مثال از اضطراب از دست دادن( موضوع) اضطراب از دست دادن( عشق موضوع) و سپس به اضطراب اختگی و … می‌گذرد.

 

۲-۳-۴-۴٫ هارتمن، کریس ‌و لومن‌شتاین

پاره‌ای از مؤلفان بر مفهوم از هم‌پاشیدگی که می‌تواند مبنای درونی یا برونی داشته باشد تأکید می‌کنند و در هر دو مورد شدت تهدید ‌شدگی را بر ماهیت اضطراب حاکم می‌دانند: تهدیدی شدید که به منزله علامت محرک هشدار دهنده‌ای( اضطراب به منزله علامت محرک) عمل می‌کنند و اضطراب خودمختار فقط هنگامی ظاهر میشود که کنش علامت محرک با شکست روبرو شود( کریس، ۱۹۵۰).
چنین درماندگیهائی ، خواه با ترس از دست دادن موضوع عشق مرتبط باشند (و نهایتاً عشق موضوع) خواه از ترس اختگی یا ترس از هشیار شدن را به همراه داشته باشد ، همواره گذشته را از نو زنده می‌ کند. دل‌مشغولی اصلی این مؤلفان در این است که نظریه خود درباره اضطراب را درچارچوب نظریه کلی(روانشناسی من) گنجانده و به همین دلیل است که متمایزکردن خطر محرومیت از موضوع عشق را از خطر از دست دادن عشق موضوع، بسیار مهم تلقی می‌کنند. بر اساس ایجاد چنین تمایزی ، خطر از دست دادن موضوع عشق را فقط با نیازهای اتکائی( یا نیازهای جسمانی) مرتبط دانسته و آن را با موضوع مورد علاقه خاصی وابسته نمی‌دانند. در حالیکه بالعکس، بر این باورند که تحول رابطه با یک موضوع مورد علاقه دوام دارو مشخص (موضوعی که به سختی توان جانشینی برای آن یافت) ، همزمان با تحول تا مکان مقابله با خطر از دست دادن عشق موضوع، حاصل می‌شود و ( معرف گاهی قاطع در تحول» من« است).

 

ای که دادی دانه‌ی انگور زهر آلوده‌اش کشت کن اکنون بگلزار یکه باشد بار گل

 

 

 

 

 

 

 

با دل پر زنگ شو گو غنچه در باغ جحیم آنکه پنهان ساختش در پرده‌ی زنگار گل
( دیوان : ۱۶۵)

 

 

فصل سوم

 

موضوعات فردی در شعر وحشی بافقی

عاطفه و نگرش هر شاعری در تعامل با هم قرار دارند و روی هم تأثیر می‌گذارند . « بعضی تمام عواطف و احساس‌های ادبی را به یک اصل برگردانده‌اند که عبارت است از زیبایی و احساس آن که منظور از آن شعور و احساسی است که در برابر طبیعت زیبا یا یک شعر زیبا و هر چیزی زیبای دیگر حاصل می‌شود» ( کدکنی، ۱۳۶۶: ۲۵).
درمورد تعریف عواطف می‌توان گفت:عواطف فردی آن عواطفی‌اند که در ساعت خاصّی برای شخص واحدی پیش می‌آید مثل این که شاعری بیاید از عشقش نسبت به شخصی یا منطقه و دیارش یاد کند یا شعری را برای شخص خاصی بسراید
این فصل به موضوعهای فردی در شعر وحشی بافقی اختصاص دارد که شامل موضوع‌هایی چون عشق، عرفان،مفاخره و خودستایی، مرثیه وشکواییه میشود که به ذکر وبیان هر کدام در جای خود می‌پردازیم.
عشق احساسی عمیق، علاقه‌ای لطیف و یا جاذبه‌ای شدید است که محدودیتی در موجودات و مفاهیم ندارد و می‌تواند در حوزه‌هایی غیر قابل تصور ظهور کند در شعر شاعران فارسی به وفور از عشق صحبت شده است،اما در شعر وحشی بافقی عشق نمود بیشتری دارد که به آن می‌پردازیم.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

۳-۱٫ عشق

عشق پدیده‌ای لطیف و حساس و برآمده از عاطفه و احساس و خیال است. «عشق در لغت به معنای از حد گذشتن دوستی، مهربانی، دلشدگی، هوا، کام، شعف، شیدایی، خاطرخواهی است» (دهخدا، ۱۳۷۷: ذیل عشق). در تعریف آن گفته‌اند: « عشق مجهولی است که هرگز به تعریف در نیاید؛ آشکاری است که از فرط پیدایی نهان مانده است» (سجادی، ۱۳۸۰: ۱).
موضوع عشق که بیشتر در غزل مطرح و زیر بنای آن محسوب می‌شود در شعر اغلب شاعران متجلی شده است؛ اما چنان که در موضوع عشق مجازی بحث از آن می‌رود، عشق به معشوق و نحوه‌ی بیان آن قبل از سنایی و پس از او متفاوت است. « غزل در قرن ششم که در ارکان قصیده خللی وارد شده بود پا گرفت … و در قرن هفتم قصیده را به عقب راند و خود قالب رایج و مسلط شعر فارسی گردید. ممدوح رفته بود و معشوق آمده بود … اما مانند معشوق تغزل پست نیست» (شمیسا، ۱۳۷۰: ۲۴۵).
عشق پیوسته در جهان هستی سریان دارد « خداوند با حکمت بالغهی خود این شوق فطری و عشق غریزی را در نهاد موجودات قرار داد تا از این راه امکان وصول به کمال میسّر باشد، و چون آن خیّر محض و وجود مطلق، خودش معشوق اصلی تمام موجودات است، همه‌ی حرکت‌ها در ذات و سرشت خویش، شایق و طالب او هستند، راه کمال و تکامل هستی همین است » ( افراسیاب پور، ۱۳۸۰: ۷۶).عشق از اساسیترین موضوعات شعر فارسی است و انواع زمینی و آسمانی آن در اشعار شاعران عامی و عالم و عابد و عارف مضامین عالی و تعابیر زیبایی را به وجود آورده است. هر کدام از شعرا بر حسب روحیات و دیدی که به فلسفهی هستی و خلقت و ظواهر آن دارند عشق را وسیلهای برای بیان معرفت و احساسات خود قرار دادهاند و همین دیدگاه های متفاوت موجب تقسیم عشق به حقیقی، الهی و مجازی، زمینی شده است چنان که سنایی، مولوی، عطار از جمله شاعرانی هستند که نگاهشان به موضوع عشق الهی و حقیقی است و در کنارآنها شاعرانی چون سعدی، خواجوی کرمانی و وحشی از جمله شاعرانی هستند که با پرداختن به عشق مجازی و گاه حقیقی اشعار زیبایی را خلق کردهاند همانطور که گفته شد وحشی بافقی در هر دو وادی عشق یعنی هم مجازی و هم حقیقی گام نهاده است اگرچه عشقی که خمیر مایهی غزلیات اوست عشق مجازی است اما او عشق مجازی را سایهای از عشق حقیقی میداند و در قسمتی از غزلهایش هر چند کم نمونه هایی از عشق حقیقی دیده میشود و اما ترکیب بندهای مربع ومسدس او پیرامون عشق مجازی سروده شده است و در مورد مثنویهایش باید گفت عشق در مثنوی ناظر و منظور او عشق الهی و غیر زمینی است و قهرمانان آن هر دو مرد هستند مانند رابطه مرید و مراد، مولانا و شمس و دیگر پیران و سالکان حقیقت و نیز در مثنوی عرفانی دیگر او به نام فرهاد و شیرین عشق عشقی پاک ودر جاهایی به بیان صفات و ویژگی‌های عشقهای حقیقی پرداخته است و باید گفت بیشترین عقیده براین است که وحشی شاعری عشق گراست و هنگامی که از عشق سخن می‌گوید انگار که از تجربیات خود سخن می‌گوید و گویی مسائل مربوط به عشق را به زیبایی درک کرده است.

 

۳-۱-۱٫ عشق حقیقی

عشق نهایت و کمال محبت به مطلوب و معشوق است،و با تمام شیفتگی‌ها و شور و شر و شوق و اشتیاقش نهایت مهر ورزیدن و دوست داشتن است، دوست داشتنی که غیر قابل مهار است و ممکن است خطراتی را برای معشوق به همراه داشته باشد ولی به هر حال دوست داشتنی است.
عشق حقیقی یا عشق الهی، فیض و جذبه‌ای است که از طرف معشوق مطلق، بر دل عاشق صادق فرود می‌آید» (نور بخش، ۱۳۸۴: ۳۳). باید گفت شالودهی اصلی عشق در شعر وحشی همان عشق حقیقی است او مثنوی ناظر و منظور را در مورد عشق حقیقی سروده و در مثنوی فرهاد و شیرین هم نمونه هایی از عشق حقیقی دیده میشود و در غزلهایش هر جا از عشق مجازی سخن رانده ،عشق مجازی را مسیری برای رسیدن به عشق حقیقی دانسته است.
عشق حقیقی در مثنویهای وحشی
وحشی در قسمتی از مثنوی عارفانهی فرهاد و شیرین در مورد چگونگی عشق سخن میراند و آفرینش را بهرهمند از عشق حقیقی میداند.هر ذرّه ای از هستی را دارای میل و کششی می‌داند که او را به مقصد و منبع اصل عشق که همان ذات باری تعالی است می‌کشاند و هیچ کدام از ذرّات از پایین درجه تا بالاترین حد آن‌ ها خالی از این میل نیست. چهر عنصر اصلی( عناصر اربعه) خاک- آب- باد و آتش نیز همین میل را دارند چه موجودات آسمانی و چه موجودات زمینی همه همین میل را دارا هستند و شاید هم همین میل باشد که آهنربا را به آهن می‌کشاند و یا خاصیت کهربایی در کاه پیدا می‌شود.

 

 

 

 

 

 

 

یکی میل است با هر ذرّه رقاص
اگر پویی ز اَسفل تا به عالی
ز آتش تا به باد از آب تا خاک
همین‌میل‌است ‌اگر دانی، همین میل
از این میل است هر جنبش‌که بینی
سر این رشته‌های پیچ در پیچ
از این میل است هر جنبش که بینی
همین میل است کآهن را در آموخت
همین میل آمد و با کاه پیوست
به هر تبعی نهاده آرزویی کشان هر ذرّه را تا مقصد خاص…
نبینی ذرّه‌ای زین میل خالی
ز زیر ماه، تا بالای افلاک
جنیبت در جنیبت، خیل در خیل…
به جسم آسمانی تا زمینی…
همین میل است و باقی هیچ بر هیچ
به جسم آسمانی یا زمینی
که خود را برد و بر آهن‌ربا دوخت
که محکم کار را بر کهربا بست
تک و پو داده هر یک را به سویی
(دیوان: ۹-۳۶۸)

از ابیات ذکر شده مشخّص می‌شود که وحشی نیز همچون بسیاری از شاعران پیش از خود، عشق را نیرویی بالقوه دانسته و همه آفرینش را از بهره‌مند از عشق و نیازمند وجود آن می‌داند. وی معتقد است اساس هر جنبش و حرکتی همین میل است و این میلِ بالقوه بر اثر برخی عوامل که همان عواملِ محیطی‌ است، در انسان به حالت بالفعل در‌می‌آید و میگوید عشق گوهری است بی‌بدیل که حق تعالی در وجود همه پدیده‌ها قرار داده است. جوهر اصلی آفرینش و بنیادی‌ترین عامل محرک زنجیره حیات عشق است.
سوالی که در اینجا رخ می‌دهد این است: به راستی عشقی که وحشی در اشعارش به آن اشاره می‌کند، چه کیفیّتی دارد؟ آیا او همچون عارفان به عشق نگرشی عرفانی داشته و معشوق را آسمانی قلمداد ‌می‌کند؟ یا این که عشق را در نهاد معشوق این دنیایی می‌یابد؟ و یا همچون حافظ به جمع و تلفیق این دو قطب پرداخته و عاشقانه-عارفانه سرایی می‌کند؟
وحشی در بسیاری از اشعارش به معشوق زمینی پرداخته است. ولی کیفیّت عشق در وجود این شاعر به گونه‌ای ست که او حقیقتِ عشق زمینیِ خود را دروغین و مجازی نمی‌داند و معتقد است که عشق حقیقی ولو از نوع انسانی نباید مجازی خوانده شود.
او هدف خود را از نظم مثنوی فرهاد و شیرین بیان عشق و چند و چون آن می‌داند .

 

 

۴-۲-۲- ارکان مسئولیت مدنی بر مبنای پذیرش نظریه تضمین سلامت کالا

 

طبق اصول کلی مسئولیت مدنی برای ایجاد مسئولیت تولید کننده احراز سه رکن لازم است که عبارتند از عیب‌، ضرر و رابطه سببیت.

 

 

۴-۲-۲-۱- عیب

 

مشهورترین تعریف در فقه که ریشه در اخبار دارد بدین مضمون است که هر فزونی و کاستی از اصل خلقت عیب است. این تعریف مناسب خرید و فروش حیوان و به طور کلی هر موجودی است که اصل خلقت آن ضابطه معینی در طبیعت دارد.در فراورده‌های گوناگون صنعتی به دشواری می‌توان از معیار اصل خلقت یا به گفته بعضی مجرای طبیعی استفاده کرد. برای مثال در معامله‌ی قطعه ای از برلیان که عیب آن به بهای تراضی بستگی دارد‌، اصل خلقت چیست؟ این نکته را بعضی از فقیهان هوشمند نیز مدنظر قرارداده و می‌گویند مقصود نمونه و نمادی است که در غالب موارد معیار داد وستد بازرگانی قرار می‌گیرد.
نکته فوق العاده مهمی که باید به آن توجه شود این که بین مفهوم عیب در حقوق قراردادها با مفهوم آن در مسئولیت مدنی تفاوت اساسی است. پیش تر اشاره شد که یک محصول در مسئولیت ناشی از تولید زمانی معیوب است که فاقد ایمنی باشدکه قانوناً می‌توان انتظار داشت و به عبارتی دیگردر بررسی و ارزیابی ایمنی محصول اهمیتی ندارد که طرفین در این رابطه چه خواسته اند و یا خریدار عقلاً چه انتظاراتی داشته است. بنابر این عیب در مسئولیت تولید کننده دارای مفهوم نوعی است به همین جهت معیارهای دیگری نیز برای تشخیص مفهوم عیب به کار گرفته می‌شود که از آن جمله می‌توان به نوع استفاده ای اشاره کرد که عقلاً می‌توان در مورد یک کالا انتظار داشت‌، پس استفاده‌های غیر عقلانی را از این معیار بیرون کرده اند.
یکی دیگر از ضابطه‌هایی که برای تشخیص مفهوم ایمنی محصول به کار می‌رود به نحوه‌ی ارائه و شکل آن محصول بر می‌گردد. به عنوان مثال این که آیا تولید کننده یا فروشنده هشدارها و اطلاعات لازم را برای استفاده از محصول به آن الحاق کرده است یا خیر؟
آخرین ضابطه در تشخیص مفهوم ایمنی محصول زمان عرضه آن است. به این معنا که انتظار مشروع بر مبنای کارکرد و پیشرفت علوم و فنون زمان عرضه‌، ارزیابی می‌شود. (فتاح زاده‌، ۱۳۹۱)
بنابراین نظر به این که معیار تمیز عیب یک نوع معیار نوعی است و نیز با عنایت به این که مسئولیت تولید کنندگان محصولات خطرناک‌، یک مسئولیت استثنایی و بدون تقصیر است‌، لذا قانون گذار در قلمرو اعمال این مسئولیت نظارت دارد و اشخاص نمی‌توانند با قرارداد در مورد آن تصمیم گیری کنند. به عنوان مثال اگر اتومبیلی برای استفاده متعارف در مسابقات اتومبیل رانی خریده شود ولی مجهز به سیستم ترمز abs نباشد‌، هر چند که طرفین به موجب قرارداد چنین شرط اضافی را پیش بینی کرده باشند اما این مورد از قلمرو قانون مسئولیت نوعی محصولات معیوب خارج است.

 

 

۴-۲-۲-۲- وجود ضرر

 

ضرر‌، گزندی است که به منافع مالی یا غیر مالی زیان دیده رسیده است. خسارت‌های قابل جبران متفاوت هستند وجبران آن‌ ها شرایطی دارد.منظور از خسارت قابل جبران خسارت و زیانی است که زیان دیده می‌تواند با استناد با آن علیه مسبب زیان اقامه دعوا کند. ضرر (خسارت) شرط ضروری ایجاد مسئولیت مدنی است و به عبارت روشن تر اساس مسئولیت مدنی مبتنی بر ضرر است و منظور از ضرر هم ضرر نارواست یعنی آن چه عرف آن را ضرر می‌داند. از نظر تاریخی‌، مسئولیت ناشی از تولید در برابر خسارت بدنی و به منظور حفظ سلامت و ایمنی انسان‌ها درجامعه صنعتی وخطرناک کنونی است و هنوز هم این قاعده به عنوان اصل رعایت می‌شود. با وجود این در نظام‌های پذیرنده این مبنا‌، خسارات ناشی از عیب در تولید محدود به خسارات بدنی نشده است و شایسته هم نیست در چنین دایره محدودی محصور بماند.
در حقوق امریکا موضوع مطالبه در بسیاری از دعاوی‌، خسارات وارده بر اموال مصرف کننده است. آن چه باید در خسارات مادی استثناءشود، خسارات اقتصادی یا عدم نفع است که مالی را به طور مستقیم از بین نمی‌برد.
عکس مرتبط با اقتصاد
درحقوق فرانسه مورد مطالبه در خسارت ناشی از عیب کالا‌، شامل خسارت وارده به کالای خریداری شده نمی‌گردد و این خسارت تابع قواعد مربوط به عیب مخفی در مبیع و محدود به رابطه قراردادی است.
نکته مهم دیگری که باید ذکر شود این که ضرر چه مادی باشد و چه معنوی در هر دو صورت قابل مطالبه است. مواد ۱ و ۲ قانون مسئولیت مدنی ایران مصوب ۷/۲/۱۳۳۹ به صراحت هر دو خسارت مادی ومعنوی را قابل مطالبه می‌داند.
برای این که خسارتی قابل مطالبه باشد‌، باید واجد چند شرط باشد:
– خسارت بایستی مستقیم باشد یعنی میان ضرر و عمل عامل‌، اقدام و عمل دیگری رخ نداده باشد تا رابطه سببیت را از بین نبرده باشد.
– ضرر باید به طور مسلم رخ داده باشدو احتمال وقوع ضرر کافی نیست.
– ضرر وارده قبلاً جبران نشده باشد زیرا جبران هیچ خسارتی را نمی‌توان دوباره درخواست نمود.قانون مدنی پس از بیان مسئولیت تضامنی غاصبین در ماده ۳۱۹ بیان می‌دارد: اگر مالکی تمام یا قسمتی از مال مغصوب را از یکی از غاصبین بگیرد حق رجوع به قدر ماخوذ به غاصبین دیگر ندارد.
– ضرر باید پیش بینی پذیر باشد و ضرری که پیش بینی نمی‌شده است قابل تدارک نیست.هنگامی که تولید کننده ثابت نماید وضعیت علم و تکنولوژی در زمان تولید کالا در حدی نبوده است که وی بتواند عیب آن کالا را کشف کند نمی‌توان از این بابت ضرری را از تولید کننده مطالبه نمود.هم چنان که در فقه نیز طبیب در حد تجربه‌ها و معلومات رایج در عصر خودش باید به درمان بیماران اقدام نماید و بیش از آن مسئولیتی متوجه او نمی‌باشد.
عده ای از حقوق دانان کامن لا معتقدند اگر دفاع وضعیت علم و تکنولوژی ازتولید کننده پذیرفته شود مسئولیت محض عملاً بی اثرمی شود.زیرا که مسئولیت محض را ناظر خود کالا می‌دانند و نه نحوه عملکرد تولید کننده. به عبارتی کالا نباید ناسالم باشد و در هر حال تولید کننده مسئول است.البته چنین استدالی ممکن است مورد قبول عرف واقع نشود زیرا به نظر می‌رسد چنین ضرری از دید عرف قابل پیش بینی نباشد و ضرر تلقی نگردد و یا اگر عرف این مورد را ضرر بداند، قابل انتساب به فعل تولید کننده نباشد.در موارد دیگری نیز مسئله پیش بینی پذیر بودن ضرر مطرح می‌شود.
چنانچه تولید کننده باید پیش بینی نماید چه کسانی استفاده کنندگان کالا خواهند بود، کودکان‌، بزرگسالان و یا افراد دارای مهارت خاص.بنابر این در صورتی که تولید کننده ای محصولی را مخصوص قشر خاصی ساخته باشد‌، لیکن کسی از آن استفاده نماید که تولید کننده احتمال استفاده وی را نمی‌داد و استفاده مصرف کننده غیر محتمل باعث ضرر و زیان شود‌، نمی‌توان تولید کننده را مسئول دانست مثل این که کودکی یک دستگاه پیچیده و خطرناک صنعتی همانند دستگاه پرس را به کار اندازد و مصدوم شود.
حساسیت‌های نادر و غیر معقول نیز اصولاً پیش بینی پذیر نیست.لذا تولید کننده را نمی‌توان در مقابل کسی که از مصرف کالایی به حساسیتی نادر و غیر خطرناک مبتلا شده‌، مسئول شناخت.

 

 

۴-۲-۲-۳- احراز رابطه سببیت

 

رابطه سببیت در حقوق معنایی کاملاً عرفی دارد نه فلسفی و به عبارتی نوعی ظهور است. بدین معنی که هرگاه عرف میان دو چیز رابطه بر قرار کند و رخدادی را نتیجه‌ی حادثه ای دیگر بداند، اصل و ظاهر بر این است که میان آن دو رابطه ای سببی موجود است و وجود چنین رابطه ای است که امکان مطالبه خسارت ایجاد شده از عاملی که خسارت در نتیجه تقصیر او به بار آمده را فراهم می‌سازد.اثبات رابطه سببیت با خواهان (زیان دیده ) است اما نوعاً دادرس این رابطه سببیت را از همان ظهور عرفی در می‌یابد.
اگر چند سبب در ایجاد حادثه دخالت داشته باشندبه حکم قاعده لاضرر و الاقرب یمنع الابعد باید سبب نزدیک را مسئول دانست. مثلاًممکن است عیب کالا را خود متضرر کشف نماید اما اقدامات لازم برای جلوگیری از ورود ضرر به خود را انجام نداده باشد. معمولاً در کارهای صنعتی چند تولید کننده هر کدام در مرحله ای از تولید نقش جداگانه ای را ایفاء می‌کنند تا نهایتاًکالا به شکل آماده در اختیار مصرف کننده قرار گیرد.در این زنجیره ممکن است در یکی از مراحل قصوری صورت گیرد و در قسمتی از محصول عیبی مستقر شود که بعداً حادثه ای را برای استفاده کننده ایجاد کند و از طرفی نتوان مشخص کرد که فعل کدام یک از تولید کنندگان‌، علت عیب در کالا بوده است. تئوری جدیدی که اخیراً در آمریکا به نام مسئولیت واحد‌های صنعتی و تولیدی یا مسئولیت تقسیمی بازارمطرح شده‌، زیان دیده را از وظیفه مشخص کردن سبب حقیقی حادثه معاف کرده است و همه تولید کنندگان را متضامناً در برابر زیان دیده مسئول تلقی می کند.
به عبارت دیگر در این تئوری ضرورت ندارد که خواهان رابطه سببیت را به اثبات برساند بلکه این خواندگان هستند که باید با آوردن دلیل و شاهد عدم دخالت خود را در وقوع ضرر ثابت کنند. در ایالات متحده امریکا در پرونده ای سوزن جراحی در ستون فقرات بیمار شکسته و همان جا ماندگار می‌شود. دادگاه هم جراح که سوزن را بکار برده و هم بیمارستان را که سوزن مستعمل استفاده کرده بود و هم تولید کننده را مسئول دانست و ایشان را مکلف به اثبات عدم تقصیر خود کرد.

 

 

۴-۳- فروض مختلف

 

 

۴-۳-۱- تحلیل مسئولیت فروشنده در قراردادهای گوناگون

 

دادگاه‌های ما هنوز مجال آن را نیافته اند که در باره این مشکل داوری قاطع نمایند. ولی واقع این است که در همه قراردادها نمی‌توان به طور یکسان تصمیم گرفت. اگر خارج از هرگونه فرضی دادرس بخواهد در باره تضمین ضمنی کالاها نظر بدهد، باید به قرائن کار و رسوم تجارتی در هر مورد نظر داشته باشد و با تحلیل خواسته دو طرف اعلام کند آیا فروشنده به طور ضمنی زیان‌های ناشی از عیب مبیع را به عهده گرفته است یا مسئولیت تابع قواعد ضمان قهری است.
در این تحلیل باید میان دو فرض زیر تفاوت گذاشت:

 

 

۴-۳-۱-۱- واسطه

 

در مواردی که فروشنده کالا سازنده آن نیست و نقش واسطه را بین تولید کننده و مصرف کننده دارد. به ویژه در جایی که کالا را سربسته می‌فروشد، نمی توان او را ضامن همه عیوب پنهانی کالا به حساب آورد. یعنی مسئولیت او تابع قواعد تسبیب و ضمان قهری است. فرض کنید کارخانه ای که نوشابه گازدار تهیه می‌کند در محاسبه مقاومتی که بطری این نوشابه در برابر فشار گاز درون خود دارد‌، مسامحه می‌کند و در نتیجه بطری در دست یکی از مصرف کنندگان نوشابه بترکد و او را مجروح سازد. در این فرض اگرمجروح این بطری را از خواربار فروشی دیگری خریده باشد‌، نمی‌توان فروشنده را مسئول چنین خسارتی دانست و ادعا کرد که او به طور ضمنی سلامت نوشابه و ظرف آن را تضمین کرده است. در حالی که اگر شرکت نوشابه سازی ساختن بطری را به کارخانه دیگری سفارش می‌داد و به نام خود و با بهره گرفتن از علامت تجاری شرکت می‌فروخت، پذیرفتن تضمین ضمنی دشوار نمی‌نمود. هم چنان که اگر در رستورانی غذایی فاسد به مشتری داده شود‌، مدیر رستوران به تعهد ضمنی خود وفا نکرده است‌، هر چند که تهیه کننده کنسروها موسسه دیگری باشد.

 

 

۴-۳-۱-۲- فروش کالا با نام تجاری

 

در مواردی که تولید کننده ای با نام تجارتی ویژه خود محصولی را به بازار می‌فرستد و در اعلان فروش آن مدعی می‌شود که سالم ترین و بهترین جنس را عرضه می‌کند‌، تعهد ضمنی او در تحویل کالای سالم و در نتیجه جبران زیان‌های وارده احتمالی به خریدار استنباط می‌شود. در اینجا فرض کنیم کارخانه ادویه سازی اعلان می‌کند که فلفل خالص را از بهترین مواد خام تهیه می‌کند و در دسترس عموم قرار می‌دهد. مصرف کننده ای بسته مهر شده ای راکه علامت تجاری و ویژه کارخانه را دارد می‌خرد و به دلیل داروی مسمومی که در آن بوده بیمار می‌شود.در چنین فرضی مسلم است که کارخانه ضامن سلامت و بی عیبی کالای عرضه شده است و مسئولیت او در جبران خسارت خریدار ریشه قراردادی دارد.
در تمیز مصداق‌های این دو فرض‌، داوری عرف را نباید فراموش نمود زیرا متعارف بودن امری در عرف و عادت به طوری که عقد بدون تصریح هم منصرف به آن باشد به منزله ذکر در عقد است. برای مثال کسی نان سنگک را از دکان نانوایی می‌خرد و سنگی که در پشت آن چسبیده بود دندان خریدار را می‌شکند، آیا می‌توان نانوا را در این باره مسئول شناخت؟ نه تنها عرف ما تضمین ضمنی نانوا را نمی‌شناسد‌، ماندن سنگ پشت نان را تقصیر نمی‌داند ولی اگر ریگ در خمیرنان باشد‌، عرف او را مسئول می‌شناسد

 

 

۴-۳-۲- تعدیل مسئولیت قراردادی

 

با این که تعیین تکلیف فروشنده در جبران خسارت مصرف کننده اهمیت فراوان دارد‌، می‌توان نظریه تضمین قراردادی و مسئولین ناشی از تقصیر را به نوعی تعدیل نمود و اجرای هر دو نظر را با داوری عرف و عدالت سازگار کرد.

 

 

۴-۳-۲-۱- تضمین صریح یا ضمنی

 

مبتنی ساختن مسئولیت فروشنده بر تضمین صریح یا ضمنی سلامت کالا‌، در این گونه موارد به سود مصرف کننده تمام می‌شود. زیرا او را از اثبات تقصیر فروشنده بی نیاز می‌کند. به همین جهت است که برخی از حقوق دانان بیان داشته اند هر گونه توصیفی که فروشنده از کالای خود بکند و خریدار به آن اعتماد بکند و بر مبنای آن اوصاف یاد شده معامله را انجام دهد، تضمین صریح به شمار می‌رود. در قوانین برخی از کشورها از جمله آمریکا در دو مورد تضمین ضمنی فروشنده مقرر شده است.
مورد اول: تضمین مناسب بودن کالا برای هدف خاصی که خریدار داشته است‌، مشروط به این که هدف به اطلاع فروشنده برسد و او نیز بداند که خریدار به مهارت و داوری او در باره انتخاب کالای مناسب اعتماد کرده است.
و مورد دوم: وقتی خرید از کسی می‌شودکه فروشنده کالاهایی از نوع مبیع است‌، تضمین ضمنی وجود دارد که مبیع نیز اوصاف آن نوع را داراست.
با وجود این در مواردی می‌توان خریدار را از اثبات تقصیر فروشنده بی نیاز دانست که ثابت شودکالا هنگام تسلیم نیز عیب مورد نظر را داشته است یا این عیب در آن نبوده است. احراز این امر به وسیله کارشناس و استفاده از قرائن فنی و عرفی انجام می‌گیرد، و در جایی که دخالت عامل خارجی آثار ویژه و نمایانی دارد آسان است. برای مثال اگر موتور اتومبیلی نتواند روغن را در خود نگه دارد یا چرخ‌های آن هنگام سرعت استقامت لازم نداشته باشد، کارشناس می‌تواند دلیل عارضی این عیوب را از دلایل نقص ساختمان اتومبیل بیان دارد ولی این کار در همه موارد به آسانی صورت نمی‌گیرد.چنان چه در مثال مربوط به پیدا شدن مگس مرده در بطری شیر‌، چگونه می‌توان فهمید که مگس هنگام پر کردن بطری در کارخانه وارد شیر شده یا در خانه مصرف کننده یا در محل دیگر؟
هر چند که مطابق اصول فروشنده باید اجرای تعهد خود را در باره تحویل شیر سالم اثبات کند‌، ولی اگر کارخانه تهیه شیر چنان تمیز و منظم باشد که احتمال ورود مگس را بعید سازد‌، ظاهر یا اماره غلبه به سود فروشنده است و استفاده از همین اماره او را در اثبات سلامت شیر هنگام تحویل یاری می‌کند و بر احتمال ورود مگس در خانه خریدار می‌افزاید و می‌تواند نتایج تضمین قراردادی را تاحدی تعدیل نماید.

 

 

۴-۳-۲-۲- تسبیب

 

در فرضی که رابطه خریدار و فروشنده تابع قواعد ضمان قهری است و این رابطه بر مبنای تسبیب مطاله می‌شود، می‌توان از نتایج نامطلوب آن پرهیز نمود و اثبات تقصیر سازنده کالا را در مواردی آسان نمود. می‌دانیم که اگر ثابت شود فروشنده از عیب پنهانی کالا و خطر‌هایی احتمالی ورود ضرر آگاه بوده است‌، این بی مبالاتی‌، تقصیری است که مسئولیت زیان‌های ناشی از عیب را به دنبال خواهد داشت (ملاک ماده ۳۳۳ قانون مدنی ). از سوی دیگر اثبات این اطلاع با بهره گرفتن از همه دلایل و از جمله اماره قضایی امکان دارد و بنابر این دادرس می‌تواند به اتکای ظاهر و قرائن کار‌، فروشنده را آگاه بر عیب اعلام کند و خریدار را از اقامه دلیل بیشتر بی نیاز سازد. پس اگر فروشنده کسی باشدکه پیشه خود را ساختن مبیع قرارداده است و در این راه تخصص یافته است‌، بر مبنای ظاهر چنین تعبیر می‌شود که عیب کالا از نظر وی دور نمی‌ماند و همین تخصص و ممارست او در ساختن کالاهایی از نوع مبیع‌، اماره بر آگاهی او از عیب کالای تولیدی است. این تمهیدی است که دیوان عالی کشور فرانسه اندیشیده تا خریدار را از اثبات تقصیر فروشنده به طور غیر مستقیم معاف نماید. به موجب مواد ۱۶۴۵و۱۶۴۶ قانون مدنی فرانسه، در صورتی که فروشنده بر عیب پنهانی آگاه نباشد، جز استرداد بخشی از ثمن وظیفه دیگری ندارد و ضامن خسارت ناشی از عیب نیست. در دعوای وارثان خریدار کپسول گازی که در اثر ترکیدن آن مرده است‌، با این که هیچ دلیلی بر آگاه بودن شرکت گاز فرانسه وجود نداشته است‌، دادگاه خوانده را محکوم به جبران خسارت کرده است. دیوان کشور برای تایید رای دادگاه استدلال می‌کند که : فروشنده ای که بر حسب شغل خود نمی‌توانسته است از عیب بی اطلاع بماند‌، باید در حکم فروشنده ای به حساب آید که از عیب آگاه بوده است.
در واقع در این نظر هیچ اماره قانونی به زیان فروشنده ایجاد نشده است و دیوان عالی کشور فرانسه تخصص و ممارست فروشنده ای که پیشه خود را تهیه و مبادله کالایی قرار داده است اماره بر آگاهی او از عیب کالا دانسته است. بدین ترتیب نظریه ای که به موجب آن رابطه خریدار و فروشنده در باب زیان‌های ناشی از عیب پنهانی مبیع تابع قواعد ضمان قهری است با نظریه ای که مسئولیت فروشنده را بر تعهد او بر تسلیم مبیع سالم مبتنی می‌سازد و عقد بیع را حاوی نوعی تضمین ضمنی می‌داند نزدیک می‌شود. دادرس می‌تواندبه تناسب اوضاع و احوال هر مورد خاص یکی از دو نظریه راتایید کند و به شیوه ای متناسب با این انتخاب از حقوق مصرف کننده در برابر صاحبان صنایع بزرگ و تولید کنندگان حمایت نماید. (کاتوزیان‌، ۱۳۹۰)

 

 

۴-۳-۳- لزوم نااگاهی خریدار از عیب پنهانی‌، اجرای قاعده اقدام

 

مسئولیت فروشنده نسبت به زیان‌های ناشی از عیب کالا در صورتی است خریدار آگاه بر آن نباشد. در صورتی که عیب مبیع به او گوشزد شود‌، یا عیب مورد نظر چنان آشکار باشد که به حکم ظاهر بتوان خریدار را آگاه بر آن دانست، دیگر فروشنده مسئول زیان‌های ناشی از استعمال چنین کالایی نیست. زیرا در این حالت نمی‌توان ادعا کردکه معامله بر مبنای سالم بودن مبیع انجام شده و فروشنده به طور صریح یا ضمنی ایمنی خریدار را در برابر استعمال چنین کالایی تضمین نموده است. از لحاظ تسبیب نیز نمی‌توان فروشنده را ضامن دانست زیرا در چنین حالتی تقصیر خریدار سبب نزدیک و عرفی ورود ضرر است.فروشنده نباید اعتماد مشروع و متعارف خریدار را به بازی بگیرد و بی مبالاتی در برابر این اعتماد تقصیری است که باید زیان‌های ناشی از آن جبران شود. ولی جایی که خریدار با علم به عیوب پنهانی یا آشکار مبیع آن را می‌خرد‌، نه از اعتماد او سوء استفاده شده و نه فروشنده تقصیری کرده است که در عرف سبب ورود زیان باشد( ملاک ماده ۲۲۴ قانون مدنی ) بنابر این جز در مواردی که فروش مواد غذایی فاسد به حکم قانون ممنوع است‌، اصولاً فروشنده تنها مسئول عیوب پنهانی مبیع است.( جعفری تبار‌، ۱۳۸۹)

 

 

۴-۳-۴- تبری از عیوب

 

در مواردی که فروشنده عهده مبیع را از خود سلب می‌کند و آن را به بازرسی خریدار واگذار می‌کند (ملاک ماده ۴۳۶ ق. م ) مسئولیت او چهره دیگری پیدا می‌کند که قابل مطالعه است: به عنوان مثال اگر خریدار کارشناسی تعیین کند و به اعتماد گفته او حاضر به مطالعه شود یا خود عهده دار این امر باشد، فروشنده تضمینی در باره سالم بودن کالا ندارد ولی هرگاه ثابت شود که با حیله کارشناس و خریدار را فریفته و عیبی را که می‌دانسته از نظرها مخفی کرده است‌، به عنوان تقصیر ناشی از تدلیس باید او را ضامن دانست.
با وجود این گاه نظم عمومی ایجاب می‌کند که تبری از عیوب از مسئولیت فروشنده نکاهد و او در هر حال ضامن سلامت مبیع باشد، چنان چه در مورد فروش مواد غذایی و دارویی و بهداشتی اکنون عذر تبری از عیوب را از فروشنده نمی‌پذیرد و دادگاه می‌تواند چنین شرطی را مخالف نظم عمومی و اخلاق حسنه اعلام نماید (ماده ۹۷۵ ق. م ). در حالی که در فروش کالای دست دوم بی خطری همچون کلاه و کفش‌، فروشنده می‌تواند از عیب فرسودگی و پارگی کالا تبری جوید و داوری عرف در این زمینه حاکم است. (کاتوزیان‌، ۱۳۹۰)

 

 

۴-۳-۵- مسئولیت ناشی از استعمال نابجای مبیع

 

فروشنده نه تنها وظیفه دارد که مبیع را در اختیار مشتری قرار دهد‌، بلکه باید اطلاعات لازم را درباره طرز استفاده از آن و گریز از خطرهای احتمالی نیز به او بدهد.این تعهد ریشه قراردادی دارد زیرا در هر بیع فروشنده به طور ضمنی ملتزم می‌شود که همه اطلاعات ضروری رادر باب بهره برداری از مبیع و عیوب پنهان و آشکار آن را به خریدار بدهد و او را از زیان‌های احتمالی ناشی از کالای فروخته شده برحذر دارد.
خودداری از اجرای این تعهد نه فقط به منزله امتناع از تسلیم مبیع است بلکه این امر در مواردی اهمیت پیدا می‌کند که استعمال نابجای مبیع سبب ورود زیان به خود کالا یا دیگران می‌شود. چنان که در مورد فروش پاره ای از رنگها‌، داروها، صابون‌ها و ماشین‌های صنعتی آثار تجاوز از قواعد عرفی و علمی مصرف این گونه کالاها بر همگان روشن است.در این گونه موارد هرگاه فروشنده به تعهد خود عمل نکند و در نتیجه خساراتی به بار آید‌، او مسئول جبران همه آن‌ هاست. در دعوای مطالبه خسارات نیز کافی است که رابطه سببیت بین خودداری فروشنده از ارائه اطلاعات لازم و ورود ضرر اثبات شود و خریدار ناچار از اثبات تقصیر دیگری برای فروشنده نیست. زیرا در زمینه قراردادها خودداری از وفای به عهد تقصیری است که متعهد باید نتایج زیانبار آن را متحمل شود.
ولی در این که تا چه اندازه فروشنده باید به خریدار تعلیم دهد و سکوت او در چه مواردی خودداری از وفای به عهد به حساب می‌آید، قاعده‌ی ثابتی نمی‌توان یافت و در هر مورد خاص باید به داوری عرف مراجعه نمود برای مثال درباره دارویی که به طور معمول در دسترس همگان نیست و جز با تجویز پزشک فروخته نمی‌شود، ضرورتی نداردکه فروشنده طرز استفاده و همه نتایج خوب و بد آن را به خریدار گوشزد نماید و کافی است هشدار دهد دارو تنها با مجوز پزشک باید به مصرف برسد ولی درباره زیان‌های احتمالی ناشی از استعمال نابجای صابون‌ها و عطرهای مورد مصرف عموم‌، اخطار فروشنده باید با تفصیل بیشتری همراه باشد و مصرف کننده را به اندازه کافی آگاه سازد.
با وجود این باید دانست که هشدار فروشنده در صورتی لازم است که خطرناشی از استعمال مبیع برای مصرف عادی ممکن نباشد و او بدون اطلاعات لازم‌، بتواند خود را از زیان‌های احتمالی مصون دارد. بنابراین کسی که چاقومی فروشد، تکلیفی نداردکه امکان بریدن دست را به وسیله چاقو به مشتریان اعلام نماید و خودداری از این هشدار تقصیر محسوب نمی‌شود.
از سویی دیگر مسئولیت فروشنده تنها نسبت به ضررهایی است که احتمال ورود آن قابل پیش بینی باشد و در اثر استعمال نامتعارف کالا ایجاد شود. برای مثال داروفروشی که قرص آسپرین می‌فروشد، تعهدی ندارد به خریدار گوشزد نمایدکه اگر یکباره چندین قرص را باهم بخورد برای او مرگ دارد زیرا به طور متعارف یک یا دو عدد از این قرص‌ها برای تسکین درد کافی است و کسی بدون دستور پزشک بیش از این مقدار مصرف نمی‌کند. (کاتوزیان‌، ۱۳۹۰)

 

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

 

فصل پنجم
نتیجه‌گیری و پیشنهادها

 

 

۵-۱- نتیجه‌گیری

 

شرط تضمین سلامت و ایمنی کالا، به خریدار اجازه می‌دهد تا در صورتی که از کالای معیوب متضرر شود‌، جبران خسارت خویش را از فروشنده بدون اثبات تقصیرش مطالبه کند.
درواقع تنها چیزی که خریدار باید اثبات کند آن است که کالا بر اساس داوری عرف سالم و ایمن نبوده است.
تعهد فروشنده به ایمنی کالا تعهدی به نتیجه می‌باشد که از این جهت به مسئولیت محض نزدیک می‌باشد
تعهد. به ایمنی مبیع نیز تعهدی است به حصول نتیجه‌ی معین‌، که شخص متعهد چنان چه به آن عمل نکند‌، همچون هر تعهد نتیجه دیگر به جبران خسارت مکلف می‌شود حتی اگر تمام احتیاط‌های لازم را بکار بسته باشد.
او فقط آن گاه از زیر بار مسئولیت رهایی می‌یابد که ثابت کند عیب موجود در کالا به او منتسب نیست. به بیانی دیگر همین که شخصی در قراردادی عنوان فروشنده یافت‌، به تسلیم کالایی سالم و متناسب با انتفاع متداول و متعارف متعهد می‌باشد.
امری که در مورد مقررات خیار عیب نیز حاکم است‌، زیرا حال که توافق خریدار و فروشنده بر مبنای سلامت مبیع انجام شده ا‌، اگر مبیع سالم نباشد، گویی وصفی را که آنان خواسته اند ندارد و خریدار می‌تواند به همین دلیل بیع را فسخ نماید یا ارش بگیرد.

 

خداوند در شاهنامه قدرتی مطلق وفراگیر و بی نهایت دارد و فردوسی
این نگرش را نیز از قرآن آموخته است که می­فرماید: انّ الله علی کل شئی قدیر(بقره ۲۰ )
توانا و دانا و پاینده ای خداوند خورشید تابنده ای
نخست آفرین کرد بر کردگار توانا و دانا و پروردگار
نخست آفرین کرد بر کردگار توانا و دانا و به روزگار
توانا و دانا و دارنده اوست سپهر و زمین را نگارنده اوست
جلوه های زیبا و شگفت انگیز آفرینش، حکیم توس را بر آن می­دارد که بر آفریننده آن همه زیبایی و عظمت آفرین بگوید:
نبیند ز بن دیده بر تیغ کوه هم از بر شدن مرد گردد ستوه
بدان آفرین کان چنان آفرید ابا آشکــــــارا نـــــــهان آفرید
از او ماند کیخسرو اندر شگفت چو بنهاد جام، آفرین برگرفت
بر آن کو چنان پهلوان آفرید کسی این شگفتی به گیتی ندید
به رستم نگه کردم امروز من بر آن برز بالای آن پیلتن
ستایش گرفتم به یزدان پاک کزویست امید و زو بیم پاک
که پروردگار آنچنان آفرید به آن آفرین کو جهان آفرید
«آفرین گفتن بر خداوند » در بیتهای یاد شده، یادآور این پیام الهی است که در آیه ۱۴ سوره مومنون فرموده است:
فتبارک الله احسن الخالقین
یعنی: آفرین باد بر خداوند که بهترین آفرینندگان است.
حکیم توس همچنان از شگفتیهای جهان هستی، سخن می­گوید و بر آفریننده آن آفرین می­گوید:
بر آن آفرین، کافرین آفرید مکان و زمان و زمین آفرید
هم آرام ازویست و هم کام از اوی هم انجام ازویست و فرجام ازاوی
سپهر و زمین و زمان کرده است کم و بیش گیتی برآورده است
زخاشاک ناچیز تا عرش راست سراسر به هستی یزدان گواست
جز او را مخوان کردگار جهان شناسنده آشکار و نهان
وز او بر روان محمد (ص) درود به یارانش بر هر یکی برفزود
همه پاک بودند و پرهیزگار سخنهایشان برگذشت از شمار
کنون بر سخنها فزایش کنیم جهان آفرین را نیایش کنیم
حکیم توس تلاش می­ کند تا خردمندانه کاخ باورهای انسان را بر مبنای توحید که از اصول بنیادین تعالیم پیامبران الهی است استوار کند. ا و تارهای شرکی را که بر اندام مسیحیت تنیده شده بر نمی­تابد و ذات ا قدس الهی را از داشتن شریک و زن و فرزند پاک می­داند:
تو گویی که فرزند یزدان بُد اوی بر آن دار بر، کشته خندان بُد اوی
بخندد برین بر خردمند مرد تو گر بخردی گرد این فن مگرد
۲-۲ تاریخچه زندگانی زرتشت و آیین او
درباره شخصیت زرتشت و بود و نبود ا و بحثهای بسیاری شده­است و چون اثبات بودن افراد با تاریخ کهن به علت فقدان مدارک کافی مشکل است هر محقق نظر ویژه خود را دارد و چون زندگی زرتشت هم با اساطیر آمیخته است، عده­ای مشکوک به وجود او هستند.
اقوام آریایی در شرق ایران سرودهایی با مراسم ویژه داشتند که این مراسم نمی­توانست خود جوش بوده و از مردم عادی سرچشمه گرفته باشد.
روایات زیادی راجع به زایش او وجود دارد و در کتاب دینکرت آمده است که سه عنصری که هر انسان ممتازی را لازم است، داشته و آن عبارت است از: فره ایزدی، روان و جسم.
روان و تن لازمه هر فردی است ولی فره ایزدی نوری است که به صورت شاهین بر فراز سر شخص پرواز می­ کند و اگر فره ایزدی از شخص جدا شود او تبدیل به موجودی عادی می­ شود. زرتشت برگزیده و منتخب اهورامزدا برای راهنمایی افراد بشر بود.
نام زرتشت در ا وستا زرتوشترا Zarathostera آمده که بمعنی دارنده­ی اشترزرد است. برای نام وی معنی دیگری نیز ذکر کرده ­اند، از جمله هوگ Houg انگلیسی ترجمه نام او را راهنمای اعلی دانسته است.
فره یزدانی به خانه فراهیم پدر و دغدو (مادر زرتشت) فرود آمد، و همسر فراهیم را که آبستن بود در پرتو خود گرفت. همسر فراهیم زایمان کرد و دختری زایید که ا و را دغدوا یا دغدو نام نهادند.
دغدو حامل فره ایزدی بود و چون به پانزده سالگی رسید فراهیم به ا و مشکوک شد و او را از خود راند.
دغدو پس از مدتی به قبیله اسپیتمان Spitman پناهنده شد. او را به گرمی پذیرا شدند. پوروشسپ Paurushaspa فرزند رئیس قبیله به او علاقمند شد و زناشویی صورت گرفت.
روان زرتشت را دو ایزد به نام های بهمن و اردیبهشت در گیاه مقدس هئومه قرار دادند و دو ایزد دیگر به نامهای امرداد و خرداد او را پرورش دادند و بدین ترتیب تن و روان زرتشت درست شد.
روان زرتشت همیشه در معرض اهریمن قرار داشت ولی زرتشت چون روان پاکی داشت هرگز اغوا نشد و پیام خود را که راستی و درستی بود به مردم تعلیم می­داد.
زرتشت پسر پورو شسپ تولد یافت و مدافعان زشتی وبدکاری منهدم شدند.
دوراژان دیو بد نهاد سه تن را مأمور نابودی زرتشت کرد و آن سه تن آتشی در خانه پوروشسپ افروختند. مادر نگران فرزندش شد ولی آتش سرد شد و کودک نجات یافت.
به هر حال زرتشت چون به پانزده سالگی رسید نزد برزین خردمند به تعلیم علوم مذهبی و دانش های دیگر پرداخت سپس چندی هم فنون جنگی آموخت. در جنگ ایران و توران برای پاسداری از میهن خود به نبرد با تورانیان پرداخت، پس از جنگ چون خشکسالی هم آمد به نجات محرومان و بیماران پرداخت.
پس از این بلایا پیوسته در تفکر برای نجات مردم از فقر و بدبختی و نادانی بود و چون همیشه در تفکر بود پدر و مادرش فکر کردند که دارد دیوانه می­ شود و بالاخره چاره در آن دیدند که او ازدواج کند.
باز هم او در اندیشه بود که چگونه می ­تواند به رنج مردم پایان دهد و به جای زشتی و پلیدی، زیبایی و درستی و راستی را جایگزین سازد. پس از مدتی زندگی زناشویی را رها کرد تا بتواند راه رستگاری را بیابد و مدت ده سال از زندگی عادی جز غذایی بسیار کم چیزی تناول نمی­کرد و پیوسته در تفکر و اندیشه غوطه­ور بود و با خود در جنگ و ستیز ( این دوره زمان ساختن شخصیت متعالی افراد بزرگ است ).
مدت ده سال با ریشه جانش و سختیهای بسیار در غور و اندیشه سپری شد. در این مدت بارها اهریمن او را از راهش باز می­داشت ولی او اهریمن را از خود می­راند تا بالاخره به حقیقت دست یافت و جانش لبریز از شادی شد. او دریافت در جهان زشتی و زیبایی، نیکی و بدی، دروغ و راستی، حقیقت و نادرستی، نور و ظلمت، شب و روز وجود دارد و شناخت به ضد است.
مظهر نیکی و راستی و نور، حقیقت اهورامزدا، و مظهر بدی و شر و ظلمت، اهریمن است که اولی را scpanta Mainyu اسپنتا مینو و دومی را Angra Mainyu انگره مینو نامید.
چون پس از ده سال انزوا به حقیقت رسید، به خورشید گفت: «ای اختر بزرگ اگر بر آنها نور نثار می کنی، نمی تابیدی، خوشبختی تو کجا می­بود ؟ »
زرتشت چون از گروه شبانان بود به گروه خود بازگشت تا مردم را به راستی هدایت کند. چون زرتشت پیرو راستی و مخالف نادرستی بود، گروه مردم ناراست با او ضدیت داشتند. او مردم را به درستکاری رهبری و از پرستش نیروهای طبیعت بر حذر می­داشت و خرافات و جادوگری را طرد می کرد. کوشش او بر این بود که مظلوم را حمایت کند و ا و را از زورگویی ظالم و تسلیم به ظلم برهاند ولی همواره مورد اذیت و آزار پیروان زور و دروغ قرار می گرفت.
چون از مردم شهر و دیار خود جز بدی ندید مهاجرت آغاز کرد و همواره می گفت: «به کدام خاک روی آورم، و به که پناه جویم، جمله از من دوری جویند، چگونه تو را خشنود کنم، ای اهورامزدا. »
تنها پیرو زرتشت مدیوما پسر عمویش بود. بالاخره در زمستان مهاجرت را آغاز می­ کند و از سردی هوا به خانه­ای پناه می­برد که صاحبخانه او را نمی­پذیرد.
پس از آن به قلمرو گشتا سپ می رسد. پس از دیدار با شاه خلاصه آیین نوین را به او می­گوید که مردمان باید از دروغ و نادرستی و پرستش بت ها و عوامل طبیعت خودداری کنند و پیرو خدای بزرگ (اهورامزدا ) شده، یکتاپرستی را پیشه کنند.
شاه او را به مجلس کاهنان رهنمون می­ شود و کاهنان با ا و به بحث می­نشینند و زرتشت همه را مجاب می­ کند.
پس از آن جاماسب وزیر خردمند گشتاسپ را به آیین خود فرا می­خواند و جاماسپ فریفته افکار او شده و به آیین مزدیسنی در می ­آید و فرشوشتره برادر جاماسپ هم پیرو مزدیسنی می­ شود.
و بدین ترتیب بزرگان و اغلب مردم به آیین جدید گرویدند. او با دختر فرشوشتره به نام هودی ازدواج می کند و همواره به تبلیغ راستی و درستی می ­پردازد و مردم را به پندار نیک، گفتار نیک، و کردار نیک رهنمون می­ شود، و در ۷۷ سالگی دیده از جهان فرو می­بندد.
۲-۲-۱ عرفان زرتشت
عرفان به معنی واژه­ای یعنی شناخت و در اینجا یعنی شناخت حق و حقیقت است. و عارف کسی است که به حق و حقیقت برسد و بر آگاهی باطنی و معرفت درونی خود به کشف حقیقت و اسرار آن پی برد.
عارف به کسی گویند که خدا را به مرتبت شهود ذات و رموز صفات خداوندی بشناسد و اگر عبادتی بجا می­آورد، برای حق تعالی باشد که در این صورت به رستگاری خواهد رسید.
عارف راستین نباید عبادت را به منظور دریافت پاداش انجام دهد بلکه او برای شناخت حق تعالی و دریافت معرفت مطلق باید خود را به خدای خود نزدیک کند و درون وجودی خود را پاک و منزه نموده و به تقلید سطحی قناعت ننماید.
او باید با دل و جان بسیر خوبی ها و سلوک درونی و نیکی ها پیرامون خود بپردازد و آنگاه که به کشف اسرار حقیقت نایل آمد و به کمال نسبی رسید، او را می توان عارف نامید.
اشوزرتشت یکی از عارفان راستین تاریخ تمدن بشریست. او زمانی زیاد بخود رفت و بر ندای خویش به اسرار حقیقت و کشف خدا نایل آمد و نهایت به خدای خود رسید و او را شناخت.
سپس ندای باطن خود را به آواز در آورد و همین ندا بود که در تاریخ بشری موثر افتاد و در تحولات فکری و اخلاقی و اجتماعی دوران خود و سده های پس از خود تاثیر گذاشت و دگرگونی عظیمی در جهان آغاز گردید.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
پس از آنکه زرتشت خدا را شناخت، آوای پر طنینی سر داد که خدا یگانه است، و هر چه هست از اوست، و آغاز و انجام اوست.
این اندیشه سر آغاز تحولی شد که زرتشت در نزدیک به ۴۰۰۰ سال در جامعه آریایی به وجود آورد و برای آنکه مردم آن روز را از کف اختیار خدایان بیشمار و کاهنان یکه تاز برهاند، با اندیشه و خرد خود به حقیقت پی برد و خدای بزرگ را شناخت و نام او را (( مزدا اهورا )) نهاد.
زرتشت نخستین بشری که یک انقلاب فکری را پایه گذاری نمود و تحولی Evolution شگرف را در جامعه ی بشری به وجود آورد و آنگاه گاتاها را که کلامی اخلاقی است، برای جهانیان به ارمغان آورد.
اشوزرتشت مکتبی بزرگ و انسانی را در جهان پایه نهاد که بخشی از تمدن جهان مرهون اندیشه­ های او است. گو اینکه سده ها و هزاره ها سال بعد تغییراتی در مکتب او به وجود آمد.
اشوزرتشت یک آریایی بود و در یک تیره متوسط آریایی به دنیا آمد، ولی او در پیام های خود تیره های گوناگون آریایی را به هم ترجیح نداد و فقط به تیره های مخالف مکتب خود هشدار می داد و آنهایی که با او به مخالفت بر می خیزیدند، دنو یا دیو می­خواند.
اشوزرتشت به عنوان پیغمبری که از خدا وحی دریافت کند نبود، بلکه پیام آور خدا و دوست خدا و مردم جهان، از همه جهانیان برای پیوستن به جبهه راست دینان و نیک اندیشان دعوت کرد.
او به سرودهایی به نام گاتا ها پرداخت و مردم جهان را به اخلاق نیک فرا خواند و فرمود هر که در هر جا به سه پایه اندیشه و گفتار و کردار نیک بپردازد. سرانجام به رستگاری و رسایی و جاودانی خواهد رسید. چنان که در درازای تاریخ بیشمار خلق جهان به دعوت او لبیک گفتند و یا اندیشه هایشان به پیام و مکتب زرتشت نزدیک شده­است.
دو دانشمند آلمانی لومل و گلدنر می­نویسند که در بین آریایی­های پیش از زرتشت سه دسته روحانی وجود داشتند. یکی آترون ها یا نگهبانان اتش بودند که در گاتاها کاویها و گریماها نام برده شده. دویم کرپن ها که مجری آداب و رسوم مذهبی و طبیعت پرستی بوده و سومین گروه اوسیج ها که نوعی کاهن بودند و مردم را به اجرای مراسم زمانه تشویق می­کردند ( این سه دسته از روحانیان به ویژه اوسیج ها بزرگترین مخالفت را با زرتشت می­نمودند ).
در بین آریایی­های هندی نیز چند دسته روحانی وجود داشتند که آنها را هوتر می­گفتند. در سنسکریت گروه اوسیج­های ایرانی به اوسیک دگرگون گشت که همان مبلغین مذهبی بودند و نفوذ زیادی در بین آریایی­های زمانه داشتند.

 

 

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد علوم وتحقیقات آذربایجان غربی
نام دانشکده و نام گروه آموزشی
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد
عنوان
بررسی رهن و توثیق بیمه نامه در حقوق ایران
استاد راهنما
دکتر
استاد مشاور
دکتر
نگارش
حسینی
زمستان- ۱۳۹۱

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد علوم وتحقیقات آذربایجان غربی
نام دانشکده و نام گروه آموزشی
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد
عنوان
بررسی رهن و توثیق بیمه نامه در حقوق ایران
نگارش
حسینی
زمستان- ۱۳۹۱
۱- دکتر
هیأت داوران : ۲- دکتر
۳- دکتر

بسمه تعالی
تعهد نامه اصالت اثر
اینجانب ……………………………دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشدناپیوسته رشته ……………………………به شماره دانشجوئی……………………. که در تاریخ ……………… از پایان نامه خود تحت عنوان “بررسی رهن و توثیق بیمه نامه در حقوق ایران” با کسب نمره………………به حروف……………….. و درجه ……………… دفاع نموده ام بدینوسیله متعهد می شوم:

 

 

 

این پایان نامه / رساله حاصل تحقیق و پژوهش انجام شده توسط اینجانب بوده و در مواردی که از دستاوردهای علمی و پژوهشی دیگران (اعم از پایان نامه،کتاب،مقاله و ….)استفاده نموده ام، مطابق ضوابط و رویه موجود نام منبع مورد استفاده و سایر مشخصات آن را در فهرست مربوطه ذکر و درج کرده ام.

 

این پایان نامه / رساله قبلا برای دریافت هیچ مدرک تحصیلی (هم سطح،پایین تر،بالاتر) در سایر دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ارائه نشده است.
دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

 

چنانچه بعد از فراغت از تحصیل قصد استفاده و هرگونه بهره برداری اعم از چاپ کتاب،ثبت اختراع و … از این پایان نامه داشته باشم، از حوزه معاونت پژوهشی واحد مجوزهای مربوطه را اخذ نمایم.

 

چنانچه در هر مقطع زمانی خلاف موارد فوق ثابت شود عواقب ناشی از آن را می پذیرم و واحد دانشگاهی مجاز است با اینجانب مطابق ضوابط و مقررات رفتار نموده و در صورت ابطال مدارک تحصیلی ام هیچگونه ادعایی نخواهم داشت.

 

نام ونام خانوادگی دانشجو
تقدیم به
به پاس تعبیر عظیم و انسانی شان از کلمه ایثار و از خود گذشتگی و به پاس عاطفه سرشار و گرمای امید و به پاس قلبهای بزرگشان و به پاس محبتهای بی­دریغشان این مجموعه را به پدر و مادرعزیز و گرانقدرم تقدیم می کنم .
سپاسگزاری
در آغاز لازم می دانم از زحمات پدر و مادر گرامی ام و کلیه کسانی که در دوران تحصیل همواره مشوق و پشتیبان اینجانب بوده اند کمال تشکر را بنمایم .
راه سخت بود و مسیر ناهموار، سپاسگزار اساتید گرامی و دانشجویان صمیمی و مهربان دانشگاه ….. هستم که با راهنماییهای بی دریغشان را هم را روشن نمودند. از زحمات اساتید محترم و و به خصوص استاد ارجمند جناب آقای دکتر ………….. که با راهنمای های خود راهگشای بنده بوده اند کمال تشکر و سپاسگزاری را دارم.

 

 

چکیده

 

در فصل اول به بررسی مقدمه ای درباره ی رهن و توثیق بیمه نامه و تعاریف مربوط به این واژه ها، بیان مسئله و اهداف انجام این پژوهش می­پردازیم. محاکم قضایی موظفند در حوادث رانندگی منجر به خسارت بدنی، بیمه نامه (( شخص ثالثی را که اصالتاً از سوی شرکت بیمه ذی ربط کتبا ً مورد تأیید قرار گرفته است)). تا میزان مندرج در بیمه نامه به عنوان وثیقه قبول نمایند فصل دوم در دو بخش ارائه می­ شود. ابتدا در بخش اول قواعد عمومی وثیقه بیمه نامه را بررسی می کنیم تا بتوانیم در بخش دوم اثار حقوقی آن را به دست آوریم.
از آن جا که قانون مدنی در مورد رهن بیمه نامه، حکم صریحی ندارد، گروهی با توجه به منابع فقهی که مبنای مواد قانون مدنی بوده است، رهن بیمه نامه را به کلّی مورد انکار قرار داده اند و عده ای نیز آن را با توجه به برخی دیگر از این منابع، قابل پذیرش می دانند. در فصل دوم با توجه به جمیع این جهات در صدد است تا بیان نماید: با توجه به ظواهر و پیشینه قانون مدنی، رهن بیمه نامه، قابل پذیرش نیست و این ظاهر، موضع گروه نخست را تقویت می­نماید. در مجموعه ای از مقرّرات، بیمه نامه، قابل رهن می باشند. قرارداد رهن بیمه نامه، با توجه به سوابق استفاده از این مفهوم، چهره ای جدید از عقود تضمین کننده است که با توجه به شرایط موضوعاتی که در این قوانین برای رهن معرّفی شده اند، قراردادی با احکام و آثار متفاوت در نظام حقوقی ایران نسبت به عقد رهن وجود دارد. با توجه به این که وظیفه حقوق، حلّ مشکلات است و نه افزودن بر دشواریهای نظری و عملی؛ وجود این تفاوت­ها، مطلوب نمی باشد. بنابراین حل این مشکل با اصلاح مقرّرات قانون مدنی در خصوص ارکان عقد رهن (با توجه به وجود زمینه های فقهی برای این اصلاحات ) و یا تصویب یک مقرّره ی جدید با تصریح به پذیرش رهن بیمه نامه با احکام و آثار مورد نظر تا حدود زیادی می تواند پاسخ گوی نیازها به ویژه در زمینه تجارت باشد.
یکی از ابزارهای معاملاتی بیمه نامه می­باشد. بیمه نامه­ها که نوعی مال محسوب می­شوند کاربردهای مختلفی دارند. برای مثال می توان آن ها را وسیله یا وثیقه پرداخت یک دین قرار داد. با وجود این، همواره این سؤال مطرح بوده است که آیا می توان مطابق مقررات قانون مدنی این اسناد را در رهن یا وثیقه طلبکار قرار داد؟ رهن اسناد مورد بحث از آن جهت که تعریف عین معین واجد ارزش ذاتی بر آن ها صادق نیست همواره محل تردید و نزاع حقوقدانان بوده است. بعضی رهن آن ها را مطلقاً پذیرفته و برخی نپذیرفته اند. عده ای هم رهن این اسناد را با توجه به بینام یا بانام بودن آن ها مورد بحث قرار داده اند. از طرفی بیشتر صاحب نظران حقوقی وثیقه بیمه نامه ها را در قالب عقد رهن تحلیل کرده و تفاوتی بین وثیقه و رهن آن ها قائل نشده اند؛ در حالی که به­نظر می­رسد وثیقه دارای معنی عام است و رهن، نوع خاصی از آن و تحت مقررات قانون مدنی محسوب می­ شود. بنابراین هر رهنی وثیقه است اما هر وثیقه ای را نمیتوان رهن دانست. در حقوق انگلیس نیز این دو عنوان از یکدیگر مجزا و دارای مقررات جداگانه ای هستند.
در فصل چهارم به بررسی امکان قانونی رهن و وثیقه بیمه نامه در حقوق ایران و انگلیس پرداخته میشود. نتیجه کلی تحقیق بیانگر آن است که بیمه نامه به عنوان نوعی مال اعتباری، منقول و در حکم عین معین با قابلیت قانونی انتقال و قبض، قابل رهن گذاری و وثیقه می­باشند. در حقوق انگلیس نیز این قابلیت پذیرفته شده است و تفاوتی در این مورد بین حقوق ایران و انگلیس وجود ندارد اگرچه احکام رهن در حقوق دو کشورکاملاً مشابه و یکسان نیستند.
تجار در روابط تجاری با یکدیگر و بانکها بیمه نامه را به توثیق میگذراند که به آن در اصطلاح توثیق بیمه نامه اطلاق میشود و این کار را با روش ظهرنویسی برای وثیقه انجام میدهند. قانون تجارت ایران چنین نهادی را برای وثیقه گذاری پیش بینی نکرده است. بنابراین قضات دادگاه ها و حقوقدانان، مساله توثیق بیمه نامه با قانون مدنی و عقد رهن تحلیل میکنند ولی آنها در انجام چنین عملی با برخی مشکلات مواجه هستند که یکی از این مشکلات جواز عقد رهن از سوی مرتهن است. فصل پنجم ضمن طرح این مشکل با استناد به حقوق اسلامی و قانون مدنی ایران راه حلی را برای آن ارائه میکند.
فهرست مطالب
عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه
:

۱-۱-۱ بیان مسئله ۲
۱-۱-۲ اهداف پژوهش ۴
۱-۱-۳ سؤالات تحقیق ۴
۱-۱-۴ فرضیه ‏های تحقیق ۴
۱-۱-۵ تعاریف واژه ‏ها و اصطلاحات ۵
۱-۱-۶ مرور ادبیات و سوابق مربوطه ۵

۱-۲-۱ معنی لغوی رهن ۷
۱-۲-۲ رهن از نظر فقهاء ۷

۱-۳-۱ تعریف وثیقه ۱۹
۱-۳-۲ انواع وثیقه ۲۰
۱-۳-۳ قرار وثیقه ۲۱
۱-۳-۴ قرار قبولی وثیقه ۲۱