۲-۳-۲- ۲- انگیزه ها توجه را هدایت کرده و جهت رفتار را تعیین می کنند:
انگیزه ها با هدایت کردن توجه به اعمال خاص به جای اعمال دیگر، بر رفتار ما تاثیر میگذارند. در هر محیط و شرایطی، به شیوه های مختلف توجه ما را میطلبد. حالتهای انگیزشی به ما ندا می دهند که توجه ما به یک جهت یا جهت دیگر جلب گردد. برای مثال: هنگام گرسنگی به دنبال غذا هستیم تا کتاب مورد نظر. بدون داشتن جهت، قادر به ادامه حیات نخواهیم بود.
۲-۳-۲-۳. انگیزه ها در طول زمان تغییر می کند و بر جریان و رفتار تاثیر می گذارد:
انگیزش همیشه تغییر می کند و افزایش مییابد. انگیزش فرایندی پویاست. نیرومندی و شدت انگیزه کم و زیاد می شود و افراد در هر لحظه ممکن است چندین انگیزه متفاوت داشته باشند. مثلا دانشجویی انگیزه نیرومندی برای مطالعه و امتحان دادن دارد، بعد از مدتی خستگی، انگیزه های جدیدی مانند گرسنگی و تشنگی بر او غلبه می کنند و برای رفع آنها دست از مطالعه بر میدارد.
۲-۳-۲-۴- انواع انگیزش وجود دارد:
انسانها از لحاظ انگیزش، پیچیده هستند و انگیزشهای مختلفی دارند. برای مثال انگیزش بیرونی با انگیزش درونی، انگیزش یاد گرفتن با انگیزش عمل کردن، انگیزش گرایش به موفقیت با انگیزش اجتناب از شکست تفاوت دارد. علت توجه کردن به انواع انگیزش به این دلیل است که برخی انگیزه ها در مقایسه با انگیزه های دیگر کیفیت عالی تر، عملکرد مطلوبتر و پیامدهای روانشناختی های سالمتری را از انواع دیگر به بار میآورند. برای مثال دانشجویی که به خاطر انگیزش درونی، یعنی علاقه و کنجکاوی یاد میگیرد، در مقایسه با دانشجویی که صرفا به خاطر نمرهی درس میخواند، خلاقیت و هیجان مثبت بیشتری نشان میدهد.
-
-
-
-
-
-
-
- در انگیزش باید به رفتار گرایشی و رفتار اجتنابی توجه کرد:
برای اینکه انسانها به نحو مطلوبی سازگار شوند، خزانهی انگیزشی دارند که علاوه بر انگیزه های خوشایند گرایشی یا نزدیکی، انگیزه های ناخوشایند اجتنابی یا دوره را نیز شامل می شود. در رفتار گرایشی مردم به دلیل اینکه چیزی را میخواهند به آن چیز تمایل پیدا می کنند. برای مثال ساندویچ خوردن فرد در هنگام گرسنگی. در رفتار اجتنابی، مردم کاری می کنند تا از آن چیز دوری می کنند. برای مثال ترس از مار باعث فرار و دوری جستن از آن میگردد.
۲-۳-۲-۶-در انگیزش، شرایط و موقعیت اجتماعی اهمیت دارد:
برای اینکه انگیزش شکوفا شود به شرایط حمایت کننده نیاز دارد. انگیزش فرد را نمی توان از موقعیت اجتماعی که در آن قرار دارد، جدا کرد. در روابط با انگیزش کودکان، دانش آموزان و ورزشکاران و مورد مشابه، محیط ها میتوانند پرورش دهنده و حمایت کننده یا بیتوجه و زیان آور باشند. چون پژوهشگران انگیزش از نقشی که موقعیتهای اجتماعی در انگیزش و سلامتی افراد بازی می کنند، آگاه هستند، تلاش می کنند که اصول انگیزشی را طوری به کار برند که انگیزش افراد را شکوفا کند.
۲-۳-۲-۷- در انگیزش باید به نقش احساسات توجه کرد:
نظریه پردازان انگیزش همیشه علاقه دارند که مردم چگونه احساس می کنند. فرض اصلی نظریه های عاطفی آن است که مردم به منظور تجربه عاطفی مثبت به بعضی چیزها نزدیک میشوند و برای اجتناب از تجربه عاطفی منفی از بعضی چیزها پرهیز می کنند. بر پایه این عقیده، احساسات از عوامل مهم تعیین کننده رفتار است زیرا احساسات پیوندی تنگاتنگ با بقای فرد دارند.
۲-۳-۲-۸. در انگیزش باید به تفاوتهای فردی توجه کرد:
نظریهپردازان انگیزش نه تنها به مطالعه انگیزه های مشترک، عمومی و در بین افراد فرهنگهای گوناگون علاقهمند هستند، بلکه آنها همچنین به تفاوتهای فردی در بروز این انگیزه ها در افراد مختلف علاقه نشان می دهند. نظریهپردازان انگیزش مجذوب کشف این مطلب هستند که چرا افرادی با استعداد به موفقیت میرسد و فردی با استعداد استثنایی شکست میخورد؟ (حسنزاده، ۱۳۹۰).
۲-۳-۳- نظریه های انگیزش:
انگیزه دارای نظریه های متعددی است. یکی از نظریه ها که به تفاوت انگیزه دانش آموزان برای پیشرفت در مدرسه توجه می کند، انگیزش پیشرفت نامیده می شود (آیمز و آرچر[۵۰]، ۱۹۸۸).
۲-۳-۳-۱- انگیزش در نظریه فرهنگی – اجتماعی:
نظریه فرهنگی- اجتماعی بر مشارکت اجتماعی تاکید دارد، افراد به منظور حفظ هویت و روابط بین فردی در فعالیتها شرکت می کند. بنابراین، دانش آموزان در صورتی برای یادگیری انگیزش دارند که عضویی از یک کلاس یا اجتماع مدرسه باشند. این نظریه بیان می کند که انگیزه های یادگیری در کلاس با مشاهده دیگران و با تعامل با دیگر اعضای کلاس به دست می آید. همچنین هویت و عضوی از گروه بودن مفاهیم کلیدی آنها هستند (به نقل از منصوری، ۱۳۸۸).
۲-۳-۳- ۲- نظریه غریزه
تحت تاثیر نظریه ی داروین، زیستشناسان شروع به مطالعه انگیزش در چارچوب غرایز کردند. داروین برای توجیه کردن رفتار سازگارانه ظاهرا از پیش برنامه ریزی شده، نظریه غریزه را مطرح کرد. در نظریه های نخستین غریزه گفته می شود که رفتارها را ساختار زیست شناختی انسان از قبل تعیین و تثبیت کرده است. اولین روانشناسی که نظریه غریزهی انگیزش را رواج داد، ویلیام جیمز بود. جیمز همانند داروین و معاصران وی، تعداد زیادی غریزه ی جسمانی، مانند مکیدن، نیروی حرکت، و غریزهی روانی نظیر تقلید، بازی و مردم آمیزی را برای انسان قائل شد.
مک دوگال، یک نسل بعد از جیمز، نظریه غریزهای را مطرح نمود که غرایز کاوش کردن، جنگیدن، مراقبت کردن از فرزند را ترسیم کرد (حسنزاده، ۱۳۹۰).
۲-۳-۳-۳- نظریه اراده
دکارت به جنبه ی فعال انگیزش اشاره دارد. او عالیترین نیروی انگیزش را اراده میداند. مسئول اعمال اخلاقی خود میباشد. آدمی خواسته های هشیاری دارد که با بهره گرفتن از استعدادهای خود سعی می کند آن را برآورده سازد. در این نظریه، اراده را همانند تفکر و احساس یکی از نیروی ذهن میدانستند و معتقدند که چون انسان قادر به کنترل خویشتن است پس باید مسئولیت اعمال خویش را بپذیرد.
۲-۳-۳-۴- نظریه سائق
مفهوم سائق نخستین بار در سال ۱۹۱۸ به وسیله رابرت اس وودورث[۵۱] معرفی شد. منظور از نظریه سائق این است که نیرویی آدمی را به طرف هدف سوق میدهد که به آن نظریه هُل دادن در انگیزش هم گفته می شود. رفتار به وسیله حالت های سوق دهنده در درون انسان یا حیوان به وسیله هدفها هل داده می شود. به عبارتی میتوان گفت اگر حالت سوق دهنده درونی برانگیخته می شود فرد هل داده می شود تا آن رفتار را به هدفی منجر کند که شدت سائق کاهش پیدا کند. در آدمیان رسیدن به هدفی مناسب که سائق را کاهش بدهد، رضایتبخش و خوشایند است.
از این رو گفته می شود که انگیزش از ۴ حالت تشکیل شده است:
-
- حالت سائق
-
- رفتار هدف گرا، که به وسیله ی حالت سائق ایجاد می شود
-
- رسیدن به هدف مناسب
-
- کاهش حالت سائق و رضایتمندی و آسودگی هنگام رسیدن به هدف.
۲-۳-۳-۵- نظریه مشوق:
نقطهی مقابل نظریه های سایق (نظریه هل دادن)، نظریه های مشوق (نظریه های کشش در انگیزش) قرار دارد. براساس این نظریه ویژگیهای تحریکی هدف گاهی می تواند یک سلسله رفتار برانگیخته شده را به حرکت درآورند. هدفها رفتار را به سوی خود میکشند. هدفهایی که رفتار را بر میانگیزند، به مشوقها معروفند. بخش مهم این نظریه آن است که افراد انتظار دارند در رسیدن به مشوقهای مثبت و اجتناب از مشوقهای منفی لذت ببرند. در دنیای کار بیشتر افراد به سمت مشوقهای مورد انتظار ( دستمزد، انعام، مرخصی و …) سوق داده میشوند. این نظریه توسط بولس[۵۲] مورد حمایت قرار گرفت (همان منبع، ۱۳۹۰).
موضوعات: بدون موضوع
[ 02:57:00 ب.ظ ]
