از طریق
بازنمایی خبر
دروازه‌بانی خبر
جغرافیایی
عینی‌گرایی
ویژگی‌ها و ارزش‌های خبری
سیاسی
دینی
تضعیف
فصل ۳
روش تحقیق
۳ـ روش تحقیق
این پژوهش با روش تحلیل محتوا صورت می گیرد. بدیهی است تحلیل محتوا روشی است برای مطالعه محتوای آشکار ارتباطات به شیوه ای نظام مند، عینی و کمی با هدف اندازه گیری متغیرها.
به عقیده برلسون تحلیل محتوا نوعی تکنیک پژوهشی است که برای توصیف عینی، منظم و تا آنجا که ممکن است کمی محتوای ارتباطات با هدف نهایی تفسیر داده ها بکار می رود (ساروخانی، ۱۳۸۶). از طریق ای روش تحلیل می توان انواع مسائل و موضوعات مورد بحث رسانه ها را هم از لحاظ کمیت (فراوانی و تکرار) و هم از لحاظ کیفیت (اهمیت و ارزش) مورد مطالعه و بررسی قرار داد و به جهت گیریها و کانونهای توجه رسانه پی برد (معتمدنژاد، ۱۳۷۹: ۲۱).
علاوه بر این «ویمر و دومینک» معتقدند: «هدف نهایی تحلیل محتوا بازنمایی دقیق مجموعه ای از پیام ها است. به نظر آنان کمی کردن در دستیابی به هدف مذکور مهم است زیرا پژوهشگر را یاری می‌دهد تا به‌نحوی مناسب به موضوع پژوهش خود دقیق شود. آنها اضافه می کنند که کمی کردن نباید سبب شود، پژوهشگر چشم خود را به راه های دیگر ارزیابی تاثیر بالقوه یا تاثیر محتوا ببیند» (ویمر و دومینک، ۱۳۸۴: ۱۹ـ۲۱۷).
۳ـ۱جامعه آماری
جامعه آماری این تحقیق را کلیه مطالب پخش شده در بخش‌ خبری مشروح ۲۱:۰۰ شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی که از اول فروردین تا پایان شهریورماه ۱۳۹۲ تشکیل می‌دهد.
۳ـ۲حجم نمونه
در این پژوهش از روش نمونه گیری طبقه بندی شده استفاده شده است. به نحوی که به صورت روش تصادفی طبقه بندی شده ۴۲ یخش خبری در فاصله زمانی بهار و تابستان سال ۱۳۹۲ انتخاب شده است. برای انتخاب نمونه‌ها نحوه عمل بدین صورت است که در فاصله زمانی ۱/۱/۹۲ تا ۱/۷/۹۲ که جمعاً ۱۸۶ روز را در بر می‌گیرد. این ۴۲ روز به شرح زیر انتخاب می شوند:
ـ از میان تمام «شنبه» های ماه فروردین ۹۲، یک «شنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان تمام «دوشنبه» های ماه فروردین، یک «دوشنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان تمام «چهارشنبه» های ماه فروردین، یک «چهارشنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان تمام «یکشنبه» های ماه فروردین، یک «یکشنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان تمام «سه‌شنبه» های ماه فروردین، یک «سه‌شنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان تمام «پنجشنبه» های ماه فروردین یک «پنجشنبه» بر حسب تصادف
ـ از میان «جمعه» ‌های هر ماه، یک «جمعه» بر حسب تصادف
به همین ترتیب روزهای هفته از ماه های نمونه (اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد و شهریور ۱۳۹۲) انتخاب و به عنوان نمونه بررسی می شوند.
۳ـ۴ اعتبار ( روایی درونی) تحقیق
اعتبار در یک پژوهش به این معنی است که آیا متغیرها یا مقوله های تحقیق به خوبی توانسته اند آنچه را که محقق مورد نظر داشته بسنجد یا خیر. بر این اساس، در یک پژوهش مقوله ها یا معرف ها باید بتوانند صفت یا صفت های پژوهش را اندازه گیری کنند. اعتبار یکی از ویژگی های اصلی و مهم یک پژوهش است؛ اگر یک پژوهش از اعتبار بالایی در مقوله ها یا متغیرهای خود برخوردار نباشد، از لحاظ علمی بودن زیر سوال خواهد رفت.
یکی از راه هایی که می‌تواند محقق را از میزان اعتبار ابزار اندازه‌گیری تحقیق خود مطمئن سازد اعتبار صوری است. از نظر استادان روش‌شناسی مراد از «اعتبار صوری، مراجعه به داوران به منظور شناسایی اعتبار شاخص ها و معرف‌های پژوهش است» (ساروخانی، ۱۳۸۷: ۱۳۹). متداول‌ترین معیار برای سنجش ابزار تحقیق در روش های پژوهشی بویژه تحلیل محتوا اعتبار صوری است. به این معنا که زمانی بین محققان یک رشته در مورد یک سنجه توافق بالایی وجود دارد اعتبار صوری کافی بنظر می رسد. همچنین اعتبار صوری را می توان برای اهداف نهایی تقویت کرد؛ یکی از این راه ها، همبسته کردن سنجه های مورد استفاده یک تحقیق با تحقیق مشابه است این دو روش اعتبار همراه یا دوطرفه را فراهم می کند (رایف و دیگران، ۱۳۸۱).
بنابراین در تحقیق حاضر با مراجعه مکرر به استادان ارتباطات و پژوهشگران روش تحلیل محتوا، اشکالات احتمالی ابزار اندازه‌گیری شاخص‌ها مورد بررسی قرار گرفت و پس از رفع آنها از کارایی و اعتبار متغیرها و زیرمقوله‌ها اطمینان حاصل گردید.
۳ـ۴ـ۱ پایایی (روایی بیرونی)تحقیق
در تحقیقات مبتنی بر روش تحلیل محتوا برای اطمینان از نتایج تحقیق و رعایت اصل عینیت لازم است که ضریب پایایی برای هر متغیری که امکان دخالت نگرش کدگذاران در آن وجود داشته باشد، به صورت جداگانه محاسبه گردد. در این تحقیق نیز برای محاسبه ضریب فوق از فرمول ویلیام اسکات که تعداد زیر مقوله ها را در محاسبه مد نظر قرار می دهد، استفاده شد. برای این منظور حدود ۱۵ درصد تعداد کل خبرهای مورد بررسی به صورت تصادفی انتخاب شد و در اختیار کدگذار دوم قرار گرفت و کدگذار دوم بعد از مطالعه تعاریف عملیاتی متغیرها و زیر مقوله ها نسبت به کدگذاری اقدام کرد. متغیر هویت و ابعاد هویت به همراه زیر مقوله های آن انتخاب و کدگذاری دوم انجام شد؛ متغیرهایی که برای آنها ضریب پایایی محاسبه شد عبارت بودند از:
۱ـ هویت ملی
۲ـ ابعاد هویت ملی
۳ـ ارزشهای خبری
۴ـ جهت گیری
سپس نسبت «توافق مشاهده شده» و «توافق مورد انتظار» (بالای ۸۰ درصد) در مورد متغیرهای مورد بررسی به دست آمد. روشی که اسکات ارائه کرده است از دیگر روش های محاسبه قابلیت اعتماد (پایایی) مناسب‌تر است زیرا تعداد زیرمقوله ها را در محاسبه ضریب در نظر می گیرد و بدین ترتیب ضریب محاسبه شده دقیق‌تر است (بدیعی، ۱۳۷۶: ۴۳). فرمول اسکات چنین است:
درصد توافق مورد انتظارـ درصد توافق مشاهده شده
درصد توافق مورد انتظار
=TT ضریب پایایی
=Poدرصد توافق مشاهده شده
=peدرصد توافق مورد انتظار
وقتی که مقدار ضریب پایایی صفر باشد بدین معنی است که هیچ گونه توافقی بین دو کدگذار وجود ندارد و هنگامیکه مقدار ضریب مذکور یک شود یعنی اینکه دو کدگذار کاملاً شبیه هم کدگذاری کرده اند. نتایج حاصل از محاسبه ضریب پایایی در جدول زیر ارائه شده اند:

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

ردیف متغیر ضریب پایایی
۱ محتوای خبر ۹۱ درصد
۲ ابعاد هویت ملی ۹۳ درصد
۳ ارزشهای خبری ۹۲ درصد
۴ جهت گیری ۹۳ درصد

بنابراین؛ از آنجا که میزان ضریب قابلیت اعتماد مورد اتکا باید از ۸۰ درصد بیشتر باشد. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که این پژوهش از نظر عینی بودن قابل اعتماد بوده و کدگذاری به درستی انجام شده است.
۳ـ۵ مفاهیم اصلی تحقیق

چکیده
هدف از این پژوهش مقایسه خود پنداره تحصیلی، خود کارآمدی تحصیلی، عزت نفس و اضطراب امتحان در دانش آموزان دختر تیزهوش مدارس عادی و مدرسه تیزهوشان سال دوم دبیرستان های شهر اصفهان برای بررسی “اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک” است
.جامعه تحقیق شامل، کلیه دانش آموزان سال دوم دبیرستان مدارس عادی و تیزهوشان شهر اصفهان می باشد. با بهره گرفتن از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای ابتدا پنج دبیرستان از پنج ناحیه شهر اصفهان به تصادف انتخاب شده، سپس با بهره گرفتن از تست هوش ریون پیشرفته، ۳۰ دانش آموز تیز هوش از مدارس عادی و ۳۰ دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی ساده از مدرسه تیزهوشان انتخاب شدند. نتایج حاصل از مقایسه چهار مشخصه ی خود پنداره تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی، عزت نفس و اضطراب امتحان با بهره گرفتن از پرسشنامه های خود پنداره تحصیلی کانر، خودکارآمدی تحصیلی وود ولوک، عزت نفس رزنبرگ و اضطراب امتحان ابوالقاسمی به صورت علی-مقایسه ای اندازه گیری شد.
بررسی نتایج با روش تحلیل واریانس چند متغییری (مانوا) نشان داد که خود پنداره تحصیلی، خود کارآمدی تحصیلی و عزت نفس دانش آموزان تیز هوش مدارس عادی از دانش آموزان تیزهوش مدارس تیز هوشان به طور معنی داری (p<0/01) بالاتر و میزان اضطراب امتحان آنان به طور معنی داری (p<0/01) پایین تر است. هم چنین نتایج به دست آمده اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک را تایید کرد.
کلید واژه ها: تیزهوشی، اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک، خود پنداره تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی، عزت نفس، اضطراب امتحان.

فصل اول
کلیات
امروزه در اکثر مناطق کشور، اغلب خانواده های دارای فرزندان باهوش و بااستعداد تمایل فراوانی دارند که فرزندانشان در مراکز ویژه ی پرورش استعدادهای درخشان یا همان مدارس تیزهوشان تحصیل کنند. رقابت شدید در بین دانش آموزان جهت ورود به این مراکز، برگزاری کلاس های آمادگی جهت آزمون ورودی این مدارس و انتشار کتب فراوان در زمینه ی آمادگی برای این آزمون ها از سال های اولیه دبستان برای دانش آموزان، شاهدی بر این مدعاست. دلایل متعددی می توان برای توضیح این امر ارائه نمود که یکی از آن ها طبق گفته سیلر[۱](۲۰۰۱)، این باور است که برنامه های ویژه تحصیلی برای استعدادهای درخشان قدرت فکری و فردی این دانش آموزان را پرورش می دهد و همچنین این گونه برنامه های تحصیلی انتخاب ها و تجارب مثبت فردی و حرفه ای ایشان را در طول زندگی تسهیل می کند. انتخاب ها و تجاربی که آن ها را به یک “زندگی خوب[۲]” رهنمون می شودو به نوعی آنان را در برابر غول کنکور مجهز می سازد.
نتیجه تصویری برای موضوع هوش
سلیگمن[۳](۲۰۰۳)، توضیح می دهد که “زندگی خوب” یک حالت و وضعیت روان شناختی است که با دانستن این امر به وجود می آید که برجسته ترین توان و استعداد فرد کدام است و آن گاه استفاده از این توانایی ها و استعدادها برای شکل دادن زندگی فردی و ایجاد یک حالت جریان داشتن در تمام جنبه های بودن است.
یکی از مؤثرترین راه های کمک به دانش آموزان با استعداد جهت انتخاب محیط آموزشی مناسب، راهنمایی آنان برای ورود به مدارسی است که هر چه بهتر بتوانند استعداد آن ها را پرورش دهند. اصطلاح “اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک”[۴]، که توسط مارش[۵]، معرفی شد و رواج پیدا کرد، چنین می گوید که دانش آموزان باهوش و با استعداد ترجیح می دهند به جای رفتن در محیط های دارای امکانات و برنامه های ویژه شکوفایی، در محیط ها و اجتماعات آموزشی کوچک تر، احترام و توجه بیشتر دریافت کنند و در این محیط های کوچک با به نمایش گذاشتن توانایی هایشان تحسین دیگران را برای خود همراه داشته باشند(مارش، ۲۰۰۱).
خودپنداره تحصیلی شامل یک بخش تطبیقی است که در آن دانش آموزان مهارت ها و توانایی های تحصیلی خود را در مقایسه با دیگر دانش آموزان و هم کلاسی هایشان مورد ارزیابی قرار می دهند(کوکلی[۶]، ۷۲۰۰). خود پنداره تحصیلی شامل مجموعه ای از ویژگی ها، عقاید و دیدگاه هایی می باشد که توسط دانش آموزان درباره ی مجموعه مهارت های تحصیلی و اجرای شان تصور می شود(لنت، بران و گوری،[۷]۱۹۹۷).
خودکارآمدی تحصیلی[۸] باور دانش آموزان درمورد سطح توانایی هایشان برای برنامه ریزی و سازماندهی کردن و اجرای هرچه موثرتر کاربردهای دستیابی به موفقیت ها و مهارت های تحصیلی می باشد (مارکن و بارون[۹]، ۲۲۰۰).خودکارآمدی تحصیلی را می توان به عنوان اطمینان افراد در مورد توانایی شان برای انجام موفقیت آمیز تکالیف تحصیلی در یک سطح مشخص شده تعریف کرد(اسچانک[۱۰] ،۱۹۹۱). یک حس قوی ،سطح بالایی از انگیزه،عملکردهای تحصیلی و توسعه ی علاقه ذاتی به ماهیت مبحث تحصیلی را به وجود می آورد”(بندوا[۱۱] و چانک[۱۲] به نقل از بندورا،۱۹۹۷).
زمانی که راجرز[۱۳] مفاهیم خودایده آل وخود ادراک شده رامطرح کرد، همان مباحثی را مورد بررسی قرار داد که اکنون تحت عنوان عزت نفس می شناسیم. همان تمایزی که بین خودپنداره وعزت نفس[۱۴] قایل میشویم. بین خود ایده ال و ادراک شده قابیل می شویم. درواقع عزت نفس بار ارزشی دارد، یعنی فرد به قضاوت درباره خود می پردازد و با کمی اهمال می توان آن را خود ایده آل تلقی کرد، یعنی آنچه فرد تمایل دارد باشد. پس تفاوت بین واقعیت وایده آل همان شکاف بین خود پنداره وعزت نفس است(راجرز ۱۹۵۷، به نقل از بحرینی، ۱۳۷۵).
اضطراب امتحان[۱۵] یکی از شایع ترین مشکلات در بین دانش آموزان به حساب می آید. به عقیده روان شناسان و متخصصین امرآموزش، مقدار کم اضطراب به عنوان یک عامل انگیزشی موثر می تواند عملکرد فرد را برای تلاش بیشتر افزایش دهد. درمقابل اضطراب بیش از حد تاثیرات متفاوتی دارد و می تواند موجب از هم گسیختگی فرایندهای روانی که برای عملکرد صحیح فرد ضروری می باشند گردند. این نوع اضطراب که به اضطراب امتحان ناتوان کننده نیز مشهور است ۱۰ تا ۳۰ درصد تمامی دانشجویان ودانش آموزان را متأثر می سازد و عملکرد آن ها را به شدت کاهش می دهد (واچلکا و کاتز[۱۶]، ۲۰۰۰) به طوری که مطالعات مختلف نشان داده است که اضطراب امتحان تأثیر اساسی و مهمی روی عملکرد تحصیلی افراد دارد(کزادی[۱۷]، ۲۰۰۴).
دراین پژوهش به مقایسه خودپنداره تحصیلی، خود کارآمدی تحصیلی، عزت نفس و اضطراب امتحان در دانش آموزان تیزهوش مدارس عادی و ویژه پرداخته شده، تا اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک بررسی شود. در ادامه به بیان مساله و ذکر اهمیت و ضرورت پژوهش پرداخته و سپس اهداف پژوهش، فرضیه های پژوهش و تعاریف نظری و عملی واژه ها مورد بررسی قرار می گیرد.
بیان مسأ‌له
مدارس ویژه شامل دانش آموزان سرآمد یا تیزهوش دارای شرایط خاص هستند و این دانش آموزان دارای محیط آموزشی متفاوت نسبت به دانش آموزان مدارس عادی می باشند. چنین عواملی احتمالاً می تواند موجب تفاوت بین ویژگی های شخصیتی و بهداشت روانی این دو گروه دانش آموزان باشد(حق شناس و همکاران ، ۱۳۸۸).
این مدارس که به طور وسیع پس از تشکیل سازمان دهی پرورش استعدادهای درخشان (سمپاد) درسال ۱۳۶۶ دراکثر استان های کشور و ازجمله استان اصفهان شروع به فعالیت نمودند، درقالب طرح جداسازی دانش آموزان تیزهوش و مستعد از دانش آموزان عادی و با هدف ارائه آموزش های ویژه جهت رشد شکوفایی استعدادهای آنان می باشند.
درزمینه های آموزش و پرورش دانش آموزان تیز هوش همواره اختلاف نظرهای بسیاری بین صاحب نظران در جهان وجود داشته است. افرادی هستند که ادعا می کنند، دانش آموزان با استعداد باید چون دانش آموزان عادی آموزش ببینند مثل (مارگلین[۱۸]، ۱۹۹۹؛ ساپون-شوین[۱۹], ۲۰۰۰). به عبارت دیگر این افراد اذعان می دارند که دانش آموزان با استعداد خود دارای مزیت هستند و نیازی به خدمات خاص ندارند.
از طرفی موافقان برنامه های خاص به این امر اتفاق نظر دارند که درصورت عدم ارائه محرک های هوشی و فکری مناسب طی برنامه های خاص، این دانش آموزان دچار مشکلاتی چون کسل شدن ،‌گوشه گیری و مشکلات رفتاری می کردند. ازجمله این مدافعان ،‌گالاگر[۲۰] (۲۰۰۰)؛ ‌وینر[۲۱] (۲۰۰۰) و نیهارت[۲۲] (۲۰۰۱) می باشد.
نیهارت (۲۰۰۱) بیان می دارد که سلامت روان شناختی کودکان با استعداد با نوع استعداد، تناسب آموزشی، خصوصیات فردی کمک مثل خودپنداره، ‌خلق و خوی و شرایط زندگی درارتباطات، ‌همچنین او تأکید می کند که جایگاه و مکان تحصیلی و تناسب آموزشی بر سازگاری دانش آموزان تیزهوش و با استعداد اثر دارد. او از تحقیقات خود نتیجه می گیرد تیزهوشانی که درکلاس های تمام وقت مدارس خاصی تیزهوشان شرکت کرده بودند شایستگی های ادارک شده ی [۲۳] کمتری نسبت به همتایان دیگری که فقط از برنامه های نیمه وقت غنی سازی شده تحصیلی تیزهوشان استفاده کرده بودند، احساس می کردند.
مارش و همکارش پارکر[۲۴] مدل مفهومی خود با عنوان اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک را پیشنهاد نمودند. در این مدل، مارش فرض را بر این مبنا قرار داد که افراد، توانایی های خود را با توانایی ها و مهارت های افراد همانند خود مقایسه کرده و این برداشت قیاسی، اساس شکل گیری خود پنداره آنان را تشکیل می دهد. اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک زمانی اتفاق می افتد که افراد با توانایی یکسان که درک پایینی از خود پنداره خویش دارند، خویش را با افرادی بالاتر مقایسه میکنند. به عنوان مثال اگر یک دانش آموز متوسط در یک مدرسه سطح بالا تحصیل کند خود پنداره تحصیلی او کمتر از میانگین سایر دانش آموزان خواهد شد، بر عکس اگر دانش آموز قوی در یک مدرسه متوسط و عادی شرکت کند، توانایی های او بیشتر از میانگین دیگر همشاگردی ها میشود و این اختلاف منجر به خود پنداره تحصیلی بالاتر از حد میانگین می شود(مارش و پارکر،۲۰۰۵).
مفهوم خودپنداره تحصیلی به معنای درک و ارزیابی دانش اموز از میزان توانایی های علمی خود در محیط تحصیلی است که بر اساس مقایسه با محیط هایاجتماعی و افراد اطراف شکل می گیرد. د ر مقاله ای توسط کوربیر[۲۵] به نظریه ی شاولسون[۲۶] اشاره شده است که در آن خود انگاره به هرمی تشبیه شده که راس آن خود پنداره به عنوان مبحثی کلی قرار دارد و پایین هرم به دو بخش خود پنداره ی تحصیلی و غیر تحصیلی تقسیم شده است. خود پنداره ی تحصیلی نیز خود به چهار بخش انگلیسی، تاریخ، ریاضیات و علوم تقسیم شده است. بنابراین عموما پیشنهاد شده که در هنگام ارزیابی خود پنداره ی تحصیلی مواد درسی جدا مورد بررسی قرار گیرند(کوربیر و همکاران، ۲۰۰۶). خود پنداره تحصیلی عمدتا تعیین کننده ی موفقیت یا شکست فرد در محیط تحصیلی است که عمدتا نشانه ی آن نمرات به دست آمده توسط فرد است. علت این مسئله عموما ایجاد شدن حس رقابت در فرد در پی خود پنداره ی تحصیلی است که منجر به پیشرفت دانش آموز می گردد. خود پنداره ی تحصیلی و موفقیت تحصیلی رابطه ای دو طرفه دارند. بدین نحو که موفقیت تحصیلی نشان دهنده ی خود پنداره ی تحصیلی و نیز خود پنداره ی تحصیلی پیش بینی کننده ی موفقیت تحصیلی است. نظریه ی BFLPE[27] به تاثیر شرکت دانش آموز در کلاس هایی فراتر از توانایی او بر روی خود پنداره ی تحصیلی و موفقیت تحصیلی می پردازد(رودریگز[۲۸]، ۲۰۰۹).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
خودکار آمدی تحصیلی به عنوان یکی از ساختارهای انگیزشی اصلی در نظر گرفته شده است که بر روی درگیری شدن دانش آموزان در فعالیت ها و یادگیری تأثیر می گذارد( لینن برنیک وپنیتریچ[۲۹]،)۲۰۰۳). خودکار آمدی اشاره دارد به «اعتقاداتی در مورد قابلیت های فرد برای سازماندهی و اجرای دوره های عملکرد مورد نیاز برای به وجود آوردن دستاوردهای مورد نظر»(بندورا ، ۱۹۹۷، صفحه ی ۳). اعتقادات نامناسب در مورد توانایی های فرد در انجام یک وظیفه ی مورد نیاز باعث نبودن انگیزه برای افزایش عملکردی ممکن می شود(بندورا و دیگران ، ۱۹۹۶). نظریه خود کارآمدی بیان می کند که افراد اعتقادات خودکار آمدی را با چهار منشاء ابتدایی به وجود می آورند. دستاوردهای عملکردی[۳۰]، تحریک روانی و احساسی[۳۱]، یادگیری نیابتی و مدلسازی[۳۲] ، متقاعد سازی گفتاری[۳۳] افراد، به عنوان «دریافت کنندگان » اعتقادات خود کار آمدی خودشان ، به صورت فردی (جانب دارانه ) این منابع اطلاعات خود اثرمندی را شناخته و ارزیابی می کنند(بتز[۳۴]، ۲۰۰۰).
یکی از نیازهای روانی انسان نیاز به احساس خود ارزش مندی یا عزت نفس است. تحقیقات نشان می دهد، نوجوانی که از عزت نفس زیاد برخوردار است خیلی موثرتر می آموزد، روابط سود بخش تری برقرار می کند، بهتر می تواند از فرصت ها استفاده کند و خودکفا باشد و دیدگاه روشن تری نسبت به مسیر زندگی خود داشته باشد. بعضی محققین اعتقاد دارند که خود پنداره و عزت نفس دو جزء متفاوتند. خود پنداره عبارت است از نحوه ادراک فرد از خود، رفتار خود و نگرش نسبت به تصورات دیگران ازخود، درحالی که عزت نفس خشنودی فرد نسبت به خودپنداره را شامل می شود (کالاهان[۳۵]، وارن[۳۶] و کورفیکس[۳۷] ۱۹۹۰، به نقل از بحرینی، ۱۳۷۵).
اهمیت عزت نفس برای کسانی که با کودکان و نوجوانان سرو کار دارند امری روشن است، روان شناسان و جامعه شناسان ، عزت نفس مثبت را به عنوان هسته مرکزی سازگاری اجتماعی تلقی می کند که این دیدگاه ریشه ی تاریخی و عمیق دارد. یافته های تجربی جدید ارتباط بین عزت نفس مثبت را با عملکرد موثر و مطلوب شخصیت کودکان و نوجوانان است. برخورداری از اراده و عزت نفس قوی و ابتکار، خلاقیت و نوآوری ،‌سلامت فکر و بهداشت روانی روابطه مستقیمی با میزان احساس خود ارزشمندی فرد دارد.
برخورداری از احساس خود ارزشمندی و عزت نفس به مثابه یک سرمایه و ارزش حیاتی محسوب شده و از جمله عوامل عمده در شکوفایی استعدادها و خلاقیت است(براندن[۳۸] ۱۹۹۱، ترجمه قراچه داغی ۱۳۸۰).
اضطراب امتحان شامل تجربیات و احساسات ناخوشایند عاطفی و نگرانی یا تشویق در موقعیت هایی است که فرد احساس می کند عملکرد وی مورد ارزشیابی قرار می گیرد(واچلکا و کاتز[۳۹]، ۲۰۰۰). همچنین اضطراب امتحان به حالتی اشاره دارد که فرد را درباره توانایی ماشین در انجام یک وظیفه دچار ترس می کند و پیامد آن کاهش توان مقابله با موقعیت هایی مانند موقعیت امتحان است(فتحی آشتیانی، ۱۳۸۱). برخی محققین بر این عقیده اند که اضطراب امتحان افراد را برای امتحان بهتر مهیا و آماده می کند(هولمز[۴۰]،۲۰۰۱). درمقابل عده ای به این عقیده اند که کاهش اضطراب موجب بهبود عملکرد افراد می شود(کوروساوا و هاراکیویز[۴۱]، ۲۰۰۰) .
می توان فردی را که دچاراضطراب امتحان است به منزله ی فردی توصیف کرد که مواد درسی را می داند، اما به شدت اضطراب و برانگیختگی وی مانع از ظهور معلوماتش درجلسه امتحان می گردد (فتحی آشتیانی،‌۱۳۸۱) عوامل متعددی از جمله سن،‌جنس، توقعات والدین و اجتماع و محتویات مطالب مورد آزمون می تواند با اضطراب امتحان رابطه داشته باشدو درهمین راستا مطالعات زیادی جهت درک ریشه جای این معضل صورت گرفته است. ارزیابی منفی فرد از خودش می تواند هسته مرکزی اضطراب امتحان باشد (پرینس و مانوالد[۴۲]، ۲۰۰۲).
محقق با توجه به جستجو و رصد کردن مباحث مرتبط، پژوهش کاملی که تأثیر محیط آموزشی اعم از تحصیل درمدارس خاص تیزهوشان یا مدارس عادی برای بررسی و مقایسه خود پنداره تحصیلی ،خودکار آمدی تحصیلی، عزت نفس و اضطراب امتحان دانش آموزان تیز هوش وبا تعدادی که درمدارس ویژه وخاص تحصیل می کند با دانش آموزان تیز هوش و مستعدی که درمدارس عادی به آموزش مشغول می باشند برای بررسی “اثر ماهی بزرگ درحوض کوچک” نیافت.
حال سوال این است که آیا این مدارس در کنار ارائه ی آموزش های خاص جهت رشد و شکوفایی استعدادهای دانش آموزان تیزهوش، قادر به فراهم آوردن بستری مناسب جهت حصول و ارتقائ شاخص های مهم شناختی آنان ازجمله خود پنداره تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی، عزت نفس و پایین آوردن اضطراب امتحان می باشند؟ و آیا تحصیل دراین مدارس آن گونه که انتظار می رود درنیل به هدف یک زندگی خوب برای دانش آموزان مستعد موثر بوده است؟
آیا یک ماهی بزرگ ترجیح می دهد دراجتماع و حوضی کوچک باشد؟ آیا بین خودپنداره، خودکارآمدی ،عزت نفس و اضطراب امتحان دانش آموزان تیزهوش مدارس عادی و ویژه تفاوت وجوددارد؟
تحقیق حاضر با هدف بررسی و مقایسه خود پنداره تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی، عزت نفس واضطراب امتحان دانش آموزان دبیرستان های عادی و دبیرستان های استعدادهای درخشان (تیزهوشان ) شهر اصفهان برای بررسی اثرماهی بزرگ درحوض کوچک انجام گرفته است.
اهمیت و ضرورت تحقیق
دانش آموزان تیزهوش سرمایه های کشور هستند و توجه به بهداشت وسلامت روان آنان و بررسی عوامل موثر بر آن ازنیازهای ضروری آموزش و پرورش این دانش آموزان می باشد. زیرا که هدف اصلی روان شناسی و مشاوره بهبود وضعیت و کیفیت زندگی انسان هاست و فاکتورهایی مانند خودپنداره ،خودکارآمدی، عزت نفس و اضطراب ازجمله مهمترین مولفه های هستند که در روان شناسی بسیار به آن ها پرداخته شده است و اهمیت آن ها در بهبود کیفیت تحصیلی و زندگی افراد مشخص شده است.
درحالی که شواهد خوبی دال برسازگاری قوی ترومثبت اجتماعی و موفقیت های تحصیلی(آکادمیک) و حرفه ای (کارآموزی) مرتبط با شرکت دربرنامه های ویژه ی پرورش استعدادهای درخشان توسط افراد بااستعداد وسرآمد وجوددارد، تحقیقات رسمی اندکی جهت بررسی ویژگی های روان شناختی ، رضایت از زندگی وبهبود کیفیت تحصیلی و زندگی دانش آموزان تیزهوش و با استعداد انجام شده است(جردن[۴۳]،۲۰۰۵).
پژوهش حاضر با توجه این مهم بر نقش محیط های آموزشی شامل شرکت درمدارس ویژه تیزهوشان و یا تحصیل درمدارس عادی در کنار سایر دانش آموزان برشاخص های مهمی همچون خود پنداره تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی، عزت نفس وا ضطراب امتحان برای بررسی “اثر ماهی بزرگ درحوض کوچک” در دانش آموزان دختر پایه دوم متوسطه اصفهان می باشد.
پژوهش حاضر می تواند درموارد ذیل به کار می رود:
۱٫ ارائه نتایج به دست آمده به مسولان و مدیران آموزش وپرورش استعدادهای درخشان درجهت رفع مشکلات عاطفی و روان شناختی این دانش آموزان و ایجاد محیطی تحصیلی بهتر برای رشدو شکوفایی هرچه بیشتر این دانش آموزان که ازجمله مهمترین سرمایه های کشور می باشند.
۲٫ ارائه نتایج به دست آمده به قسمت مشاوره آموزش و پرورش برای اطلاع از وضعیت شاخص های روان شناختی چون خود پنداره تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی، عزت نفس و اضطراب امتحان دانش آموزان مستعد و تیزهوشی که در مقطع دوم متوسطه اصفهان تحصیل می دانند و انجام تحقیقات بیشتر از زمینه های دیگر بهداشت روان شناختی بر روی کلیه دانش آموزان در مقاطع مختلف جهت بالا بردن کیفیت زندگی در دوران تحصیل.
۳٫ ارائه نتایج به دست آمده به خانواده ها و مسولان برنامه ریزی در امر آموزش و پرورش استعدادهای درخشان به منظور ارتقاء کیفیت برنامه های ویژه ی بین این گروه از دانش آموزان و در نظر گرفتن هر چه بیشتر فاکتورهای روان شناختی مثبت دراین گونه برنامه ها نسبت به صرف مشخصه های پیشرفت تحصیلی.
۴٫ ارائه نتایج به دست آمده به مسولان آموزش و پرورش برای ارتقاء کیفیت تحصیلی برای دانش آموزان تیزهوشی که درمدارس عادی تحصیل می کنند و ارائه مطالب آموزشی باسطح بالاتر و به کیفیتی بهتر به این دانش آموزان.
اهداف تحقیق
۱٫مقایسه ی خود پنداره ی تحصیلی دانش آموزان تیزهوش دختر پایه ی دوم دبیرستان های عاری و تیزهوشان اصفهان.
۲٫مقایسه ی خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان تیزهوش دختر پایه ی دوم دبیرستان های عاری و تیزهوشان اصفهان.
۳٫مقایسه ی عزت نفس تحصیلی دانش آموزان تیزهوش دختر پایه ی دوم دبیرستان های عاری و تیزهوشان اصفهان.
۴٫مقایسه ی اضطراب امتحان تحصیلی دانش آموزان تیزهوش دختر پایه ی دوم دبیرستان های عاری و تیزهوشان اصفهان.
فرضیه های پژوهش
۱٫ بین خودپنداره ی تحصیلی دانش آموزان تیزهوش پایه ی دوم دبیرستان های مدارس عادی و تیز هوشان اصفهان تفاوت وجود دارد.
۲٫ بین خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان تیزهوش پایه ی دوم دبیرستان های مدارس عادی و تیز هوشان اصفهان تفاوت وجود دارد.
۳٫ بین عزت نفس دانش آموزان تیزهوش پایه ی دوم دبیرستان های مدارس عادی و تیز هوشان اصفهان تفاوت وجود دارد.
۴٫ بین اضطراب امتحان دانش آموزان تیزهوش پایه ی دوم دبیرستان های مدارس عادی و تیز هوشان اصفهان تفاوت وجود دارد.
تعاریف مفهومی وعملیاتی متغیرها
۱٫ دانش آموزان تیزهوش
الف- تعریف نظری:
کودکان و نوجوانانی که دارای توان بالقوه ای برای دستیابی به سطوح بالاتری از موفقیت و پیشرفت در مقایسه با دیگر همسالان خود با تجربه های فردی و تحصیلی مشابه می باشند(گالاگر، ۲۰۰۰). طبق طبقه بندی وکسلر، نمرات این افراد در آزمون های استاندارد هوشی ۲ «انحراف معیار» بالاتر ازمیانگین در منحنی نرمال می باشد واین افراد ۲/۲ درصد از کل جامعه را تشکیل می دهند.
ب- تعریف عملیاتی:
در این پژوهش منظور از تیزهوش فردی است که در مدارس تیز هوشان درس می خواند و یا نمره ی هوشبهر بالای ۱۲۰ را در آزمون هوش ریون پیشرفته کسب کرده باشد.
۲٫ اثر ماهی بزرگ درحوض کوچک :
الف: تعریف نظری:
این اصطلاح به دانش آموزان با استعداد و هوش بالایی اطلاق می شود که با توجه به ظرفیت ها و توانایی های بالایی که دارند اما تمایل آن ها بیشتر به سمت محیط های تحصیلی کوچک تر و سطح پایین تر می باشد زیرا در این محیط ها آنان از خودپنداره ی بالاتری برخوردار می شوند(مارش، ۲۰۰۱).
ب- تعریف عملیاتی:
این مفهوم توسط آزمون خود پنداره تحصیلی سنجیده می شود، به این معنی که چنانچه خود پنداره تحصیلی دانش آموزان تیزهوش مدارس عادی از دانش آموزان مدارس تیزهوشان بالاتر به دست آید، این اثر تایید و چنانچه پایین تر باشد این اثر رد می شود.
۳٫ خود پنداره تحصیلی
الف- تعریف نظری:
خود پنداره تحصیلی شاخصی است که دانش آموزان توانایی های و مهارت های خود را با دیگر شاگردانی که با آنان هم کلاس هستند مورد سنجش و مقایسه قرار می دهند. وانگیزه واقعی آن ها برای شرکت درسطوح آموزشی بالاتر و اشتغال به روش های عمیق بر یادگیری با توجه به خود پنداره تحصیلی آنان قابل پیش بینی می باشد به طوری که هرچه خود پنداره تحصیلی دانش آموزی بالاتر باشند انگیزه ی او برای ادامه دادن تحصیل درمقاطع بالاتر بیشتر می شود(میشی و همکاران[۴۴] ، ۲۰۰۱، صفحه ۱۲۳).
ب- تعریف عملیاتی:
نمراتی که دانش آموزان در پرسش نامه خود پنداره تحصیلی کانر[۴۵] به دست می آورند.
۴٫خودکارآمدی تحصیلی

برخی از محققان، استفاده از گیاهان تله را اقتصادی ترین روش در کنترل گل جالیز عنوان می کنند، هر گیاه تله حداقل یک گونه گل جالیز را کنترل می کند اما تمام گیاهان تله برای کنترل تمامی گونه های گل جالیز قابل توصیه نیست. بنظر می رسد که انجام یک تناوب زراعی ۵ تا ۱۰ ساله که از گیاهان تله استفاده شده باشد می تواند بانک بذر گل جالیز را در خاک تخلیه کند(Yokata et al., 2000).
عکس مرتبط با اقتصاد
نتایج این تحقیق نشان داد که سه سال کشت گیاهان ذرت و لوبیا باعث بیشترین تخلیه بذر گل جالیز از خاک می شود. کشت توام این دو(Inter – cropping)سبب تخلیه ۵/۷۲ درصدی بذر گل جالیز از خاک شد(Blee, 1998).
کنترل گل جالیز توسط مواد محرک به چهار روش انجام می شود، این چهار روش عبارتند از:
۲- ۱۳- ۳- ۱- جوانه زنی انتحاری توسط محرکهای طبیعی جوانه زنی :
از آنجا که غلظت استرایگولاکتون ها خیلی کم است، نمی توان آنها را جدا کرده و در غیاب میزبان، آنها را در مزرعه مصرف کرد تا گل جالیز تحریک به جوانه زنی شود. استرایگولاکتون ها توسط گیاهان غیر میزبان(گیاهان تله) نیز ترشح می شوند. کشت گیاهان تله وسیله ای برای کاهش بانک بذر گل جالیز در خاک است. به عنوان مثال کشت کتان برای کاهش بانک بذر گل جالیز O.ramosa بکار میرود. از آنجا که ترشحات ریشه ای اختصاصی هستند، تحقیقات بیشتری لازم است تا گیاهان تله برای هر گونه گل جالیز شناسایی شود. علاوه بر استرایگولاکتون ها محرکهای جوانه زنی طبیعی دیگری برای علف جادو(Striga hermonthiaca) شناسایی شده اند. مواد متابولیکی قارچی شامل(Fusicoccins cotylenins )و فیتوهورمون متیل جاسمونیت از این جمله اند.
گیاه شنبلیله (Trigonella fueniculum – graecum ) گیاه لگوم یکساله ای است که سابقه طولانی در کشت به خصوص مصارف دارویی دارد. مطالعات نشان دهنده آن است که کشت مخلوط این گونه شنبیله با باقلا می تواند سبب کاهش آلودگی به O.crenata شود(Werthles et al., 1984). نتایج تحقیقات نشان داد ریشه و نیز مواد خشک شده ریشه قادر به توقف جوانه زنی O.crenata بودند، اما گونه های O.ramosa وfeetida O. را تحریک به جوانه زنی کردند. استرایگولاکتون ها جوانه زنی گونه های گل جالیز را تحریک می کنند. اما موجب تحریک جوانه زنی گونه O.cumana که انگل اختصاصی آفتابگردان است نمی شود(Zoa, 2007).
۲-۱۳- ۳- ۲- جوانه زنی انتحاری توسط محرکهای مصنوعی جوانه زنی :
ساختار آنالوگ های سورگولاکتون ها سنتز شده است. به هر حال GR24 در آزمایشات در خاک ناپایدار است و موفقیت مورد انتظار را نداشته است. ترکیب Nijmegen-1 در فرمولاسیون برای آزمایشات مزرعه ای کاهش بانک بذر را نشان داد و در چند مورد سبب کاهش حمله O.ramosa به توتون شد. بکار گیری مواد شیمیایی مصنوعی در کشاورزی بسیار پر هزینه است و چندین میلیون یورو برای ثبت آنها لازم است(Blee, 1998 ).
۲- ۱۳- ۳- ۳- بازدارندگان جوانه زنی :
ترکیبات بازدارنده جوانه زنی ممکن است توسط گیاهان و حتی گیاهان هرز ترشح شود و بدین ترتیب اثر آللوپاتیک داشته باشند. چندین ترکیب مصنوعی نیز نقش بازدارنده جوانه زنی داشته اند که نیاز به آزمایش بیشتر دارند (Blee, 1998).
۲- ۱۳- ۳- ۴- بازدارندگان آنزیمهای خارجی :
زمانی که بذر جوانه می زند، ریشه چه تولید آنزیم های خارجی می کند که به داخل ریشه میزبان نفوذ می کند. پکتین ازها از جمله مهم ترین آنزیمهای خارجی هستند. بنابراین بازدارندگان این پکتین ازها از نفوذ ریشه چه به داخل میزبان جلوگیری می کنند. محققان معتقدند که تحقیقاتی باید انجام شود تا از بازدارندگان آنزیم های خارجی به عنوان پتانسیل مقاومت در گیاه میزبان استفاده شود(Ventsislav & Shindrova 2000).
یکی از موفق ترین روش های کنترل گل جالیز توسط المنافی انجام شد که ۹۸% جمعیت O.crenataظرف چهار سال کاهش یافت. المنافی در مدت چهار سال در زمستان شبدر برسیم و در تابستان ذرت کاشته و با قطعاتی که فقط در زمستان باقلا کشت می شد مقایسه کرده است. در سال سوم آزمایش میزان کاهش انگل به ۹۲% رسیده است
(Al- monafi , 1991).
۲- ۱۳ – ۴ – شخم عمیق:
بررسی های انجام شده نشان گر آن است که استقرار بذر در عمق بیش از بیست سانتیمتری خاک سبب کاهش درصد خروج اندام های هوایی خاک شده و گل جالیز کمتر قدرت خسارت زائی به گیاه میزبان دارد. شخم عمیق در تابستان آلودگی به گل جالیز گونه O.cernua را تا شصت درصد کاهش میدهد. تحقیقات نشان داده است که شخم عمیق تا عمق شصت الی شصت و پنج سانتی متری آلودگی به گل جالیز در توتون را کاهش داده و سبب افزایش ارتفاع، تعداد برگ و محصول شده است(Kabambe, 1991 ).
به هر حال بنظر می رسد که این روش تاثیر پایداری در کنترل گل جالیز نداشته باشد، چرا که بذور مدفون شده در عمق زیاد خاک ممکن است توسط خاک ورزی بعدی به سطح خاک بیایند (Krishnamorty et al., 1976 ). اما کریشنامورتی همچنان معتقد است که شخم عمیق روشی موثر در کاهش آلودگی اراضی به گل جالیز است.
۲- ۱۳- ۵ – تاریخ کاشت:
میزان آلودگی به گل جالیز رابطه نزدیک با تاریخ کاشت گیاه میزبان دارد. تاخیر در کاشت منجر به کاهش پارازیته شدن باقلا و عدس توسط گل جالیز O.aegyptiace می شود(Emeran & Elrodeny 2005). جوانه زنی بذر گل جالیز قویاً تأثیر پذیر از درجه حرارت است. عموماً جوانه زنی بین پنج تا سی درجه سانتیگراد صورت می گیرد و اپتیمم درجه حرارت پانزده تا بیست درجه است(Derennan & Mohamed – Ahmed, 1992).
در حرارت متناوب شبانه روز ۵/۱۵ درجه سانتیگراد جوانه زنی این گیاه چهل درصد بود (Emeran & Elrodeny 2005). تحقیقات نشان میدهد که برخی گونه های گل جالیز گیاهان زراعی معینی را در فصول ویژه ای پارازیته کرده و در فصول دیگر قادر به پارازیته کردن آنها نیستند. در آزمایشی که مساگارسیا و گارسیا تورس(Mesa – Garcia. & Garcia-torres,1986) در خصوص اثر تاریخ کاشت بر روی پارازیته شدن باقلا توسط گونه O.cernua انجام داد نتایج نشان داد که وزن خشک میوه توتون و گوجه فرنگی، در تیمار حرارتی سی درجه سانتیگراد از بالاترین میزان برخوردار بوده و پس از آن تیمار حرارتی بیست درجه در گروه دوم قرار دارد. نتایج تحقیق نشان داد که کشت باقلا در ماه های دسامبر تا ژانویه موجب حداکثر تعداد گل جالیز پارازیته می‌شود (Mesa – Garcia. & Garcia-torres,1986). در آزمایشی که توسط امران و همکارن(Emeran , Elrodeny , 2005&) انجام شد با تاخیر در کاشت از ۱۵ نوامبر به اول دسامبر باعث کاهش خسارت علف هرز گل جالیز در کشت گوجه فرنگی شد، به نظر وی تاخیر در کاشت، انتخاب ارقام زودرس، خاک ورزی صفر، کشت مخلوط، تناوب دارای گیاهان تله و گیاهان محرک(کتان و شبدر برسیم)تیمار آبیاری، کود دهی خاک بویژه کودهای نیتروژنه، آفتاب دهی، وجین دستی و استفاده از مقدار کاهش یافته گلیفوزیت(۳۴ گرم ماده فعال در هکتار) همراه با مصرف کودهای N,P,K به نسبت ۱و۱و۲ از روش های مدیریت گل جالیز است(Etagegnehu et al., , 2004).
تحقیقات درنان و همکاران(Dernan & Mohamed –Ahmed , 1992) نشان داد که درجه حرارت مطلوب جوانه زنی گل جالیز حرارت متناوب شبانه روزی ۵/۱۵ درجه سانتیگراد است که کمتر از حرارت مطلوب اتصال یعنی ۱۰/۲۰ درجه سانتی گراد است. این بررسی نشان داد که در حرارت ۵ درجه سانتی گراد جوانه زنی گل جالیز شروع می شود اما این عمل با تاخیر همراه است. اما در گونه های O.cernua وO.cumana حتی اتصال در حرارتهای پائین تر نیز اتفاق می افتد. همین بررسی نشان داد که در حرارت متناوب ۲۰/۳۰ درجه سانتی گراد توسعه اندامهای گل جالیز را با تأخیر همراه می سازد(Eizenberg et al., 2003).این تحقیقات نشان داد که جوانه زنی گونه O. cernua در حرارت متغیر ۵/۱۵ سانتیگراد اتفاق می‌افتد، در حالی که جوانه زنی دو گونه دیگر در دامنه حرارتی وسیع تر(۵/۰ تا ۱۵/۲۵) بوقوع می پیوندد. این امر میتواند علت محدود بودن منطقه گسترش گونه O.crenata (اطراف مدیترانه) باشد. بنابر این نظر O.aegyptiaca گیاهان پائیزه و تابستانه را پارازیته می نماید، در حالیکه O. crenata عمدتاً گیاهان تابستانه را هدف قرار میدهد این امر توصیف سازگاری گونه O .aegyptiaca به دامنه حرارت وسیع تر است. وی در نتیجه گیری از بررسی خود بیان میدارد که هنوز معلوم نیست که آیا جوانه زنی در حرارت های بالا و پائین بخاطر فقدان تولید ترشحات ریشه ای میزبان است و یا بخاطر غیر مؤثر شدن این مواد در شرایط نامناسب و یا آنکه بذر گل جالیز در این شرایط قادر به جوانه زنی نیست.
آزمایشات دِرنان و همکاران(Derennan & Mohamed – Ahmed , 1992) نشان داد که بذر گونه O. ramosa قادر است درجه حرارتهای بالای ۵۰ درجه را تحمل کند، اما هنگامی که هوا مرطوب باشد در دمای ۴۰ درجه در مدت کوتاهی از بین خواهد رفت. هنگامی که بذور در دمای ۳۰ درجه و در حضور اسید ژیبرلیک به غلظت ۱۰۰PPM قرار گرفتند نسبت به حالتی که در دمای ۳۵ درجه و در حضور آب بودند سریعتر تخریب شدند(۵۰).
سائربورن و همکاران (Sauerborn.et al,.1989) با بهره گرفتن از عدس به عنوان گیاه میزبان گونه های O. aegyptiaca مشاهده کردند که درجه حرارت مطلوب جوانه زنی در حرارت متناوب ۵/۱۵ درجه سانتی گراد است، در این بررسی مشخص شد که در ۵/۵ درجه سانتی گراد نیز جوانه زنی اتفاق می افتد اما سرعت جوانه زنی بسیار کند می باشد. این تحقیقات نشان داد که در حرارت بالا، یعنی در حرارت سی درجه روز و بیست درجه شب جوانه زنی گل جالیز با تأخیر همراه بوده و یا آنکه ممکن است متوقف شود.
بنابه تحقیقات سائر بورن و همکاران(Sauerborn.et al,.1989) تناوب حرارتی شبانه روز(۱۰/۲۰)باعث اتصال مطلوب گل جالیز به میزبان می شود. اتصال گیاه انگل در این حرارت بیش از حرارت ۵/۱۵ درجه سانتیگراد است. این نتایج برای گونه های O. aegyptiaca وO. crenata و O .cumana مشاهده شد. در حرارت پائین ۵/۵ درجه سانتیگراد گونه های O. crenata و O. cumana اندکی اتصال به میزبان را نشان دادند. در حرارت متناورب بالا(۲۰/۳۰)درجه اتصال به میزبان(بویژه در گونه O. crenata) متوقف شده و یا با تأخیر همراه بود.
کریشنامورتی و همکاران(Krishnamurthy, 1976) در مطالعه ای که در خصوص تناوب دوره ای جوانه زنی در آزمایشگاه انجام دادند، مشاهده کردند که بذور نگهداری شده در آزمایشگاه در سراسر سال از الگوی یکنواخت جوانه زنی برخوردارند.
ایزنبرگ و همکاران(Eizenberg et al., 2003) تحقیقی را در خصوص اثر تاریخهای کاشت هویج بر میزان آلودگی این گیاه به گل جالیز انجام دادند. هویج در دوره ای طولانی از سال قابل کشت است، در حالی که گونه های گل جالیز O. aegyptiaca و O. Crenata قادر به پارازیته کردن این گیاه در فصل معینی هستند. در این تحقیق کرت های آزمایشی با متیل بروماید تیمار شدند و سپس به صورت مصنوعی به بذر آغشته شدند. هویج در ماه های سپتامبر تا مارس هر ماه کشت شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که هویج کشت شده در زمستان توسط هر دوگونه گل جالیز تا حد ۵۰ درصد آلوده شدند، در حالی که هویج کشت شده در ماه های بهار و تابستان عاری از آلودگی به گل جالیز بودند. این نتایج نشان دهنده نیاز به درجه حرارت پایین برای پارازیته کردن هویج است، بر خلاف آن که بر روی گیاهان تابستانه میزبان دیگر این نیاز دیده نمی شد. ظاهرا مقاومت هویج به گل جالیز تنها در فصول تابستان قابل توجیه است و فرایند پارازیته کردن در فصول پاییز آهسته تر از فصل زمستان است. بررسی های آزمایشگاهی نشان داد که با تامین دوره پیش آماده سازی جوانه زنی گل جالیز در حرارت بالا امکان پذیر است (در حضور ماده GR24) و این نشان می دهد که مقاومت هویج به گل جالیز بی ارتباط با توانایی جوانه زنی گل جالیز نیست. نتایج کلی از این مجموعه تحقیقات نشان دهنده آن است که هویج دارای مقاومت فصلی به گل جالیز و در فصل تابستان آغاز شده و با شروع درجه حرارت پایین این مقاومت از بین می رود.
۲- ۱۳– ۶ – تدخین خاک:
بذور گل جالیز تقریباً به تمام روش های کنترل شیمیایی بجز تیمار خاک با مواد تدخینی مقاوم هستند. تدخین خاک مستلزم استفاده از ترکیبات بسیار فعال در خاک به منظور استریل خاک است. ماده شیمیایی به داخل خاک نفوذ کرده و تمام پاتوژن های خاکزی از جمله باکتریها، قارچها و نماتدها و بذر علفهای هرز را می کشد. بذر علف هرز باید از نظر فیزیولوژیکی فعال باشد تا بدین وسیله کشته شود، به عبارتی مواد تدخینی تنها در حالی که بذور آماس کرده اند موثر است(Hsuek et al., 1992). موادی که به منظور کنترل گل جالیز به روش تدخین خاک بکار می روند به شرح زیر می باشند.
۲- ۱۳- ۶- ۱- متیل بروماید:
در مقدار ۳۵۰ کیلوگرم در هکتار برای کنترل گل جالیز بکار میرود. توصیه می شود که قبل از مصرف، خاک شخم خورده و به مدت ده تا چهارده روز خیس شود تا تمام بذور آماس کنند. در این حالت خاک باید با پوشش پلاستیکی به مدت حداقل چهل و هشت ساعت پس از مصرف پوشانیده شوند. با یک مرتبه مصرف این ترکیب تا صد درصد بذور می تواند منهدم می شوند. در مصر جهت از بین بردن گل جالیز O.ramosa در مزرعه گوجه فرنگی به میزان سیصد و پنجاه تا پانصد کیلوگرم در هکتار متیل بروماید مصرف می شود و نتایج خوبی نیز دارد. این روش به هر حال گران است و مجموع هزینه استفاده از این سم در سال ۲۰۰۰ معادل ده هزار و چهارصد دلار در هکتار برآورد شده است.
۲- ۱۳- ۶- ۲- متام سدیم:
بصورت مایع قابل استفاده است و بر نوع تدخینی آن ترجیح داده می‌شود. این ترکیب تا پنجاه درصد بذور گل جالیز را از بین می برد، اما به سرعت از خاک تصعید می شود(موسوی و شیمی،۱۳۷۶). تاثیر این ماده زمانی که از پوشش پلاستیکی استفاده شود افزایش می یابد. متام سدیم همواره با آب قابل استفاده است و در مقدار پانصد لیتر در هکتار کنترل خوبی از گونه گل جالیز O.crenata را در باقلا و توتون دارد(قریب، ۱۳۷۵). هزینه استفاده از این ترکیب در سال ۲۰۰۰ معادل هزار و ششصد و شصت دلار در هکتار بوده و در صورتی که هزینه خاک ورزی و پوشش دهی نیز به آن افزوده شود هزینه آن معادل پنج هزار و سیصد دلار در هکتار می گردد.
۲- ۱۳- ۶- ۳- دازومت:
ترکیب جآمدی است که در صورت مرطوب شدن به متیل ایزوتیوسیانات تبدیل می شود. مصرف مایع این ماده رواج کمتری از متام سدیم دارد، چرا که هزینه آن زیاد است. هزینه مصرف این ماده شیمیایی در سال ۲۰۰۰ معادل شش هزار و هفتصد و پنجاه دلار در هکتار است، فرم گرانوله آن باید تا عمق پانزده سانتی متری خاک مخلوط شده و آبیاری شود(مین باشی معینی،۱۳۷۹).
کنترل تدخینی گل جالیز علاوه بر هزینه ای که دارد با محدودیت هایی مواجه است که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

برای کسب نتیجه مناسب خاک شخم خورده و در حد هفتاد درصد ظرفیت رطوبت مزرعه مناسب تر است.

بهتر است که درجه حرارت خاک بالای ده درجه سانتیگراد باشد.

متیل بروماید ممکن است اثر سوء بر میکروارگانیزم های مفید و از جمله ریزوبیوم ها داشته باشد.

ضرورت استفاده از لوازم ایمنی برای استفاده پرسنل سبب افزایش هزینه مصرف می شود.

آژانس حمایت از محیط زیست(EPA)استفاده از متیل بروماید را محدود کرده است.
عکس مرتبط با محیط زیست

گلدواسر و همکاران(Godwasser & Joder 2001) پخش متام سدیم در خاک و اثرات آن بر کنترل گل جالیز O. aegyptiaca را بررسی کردند. نتایج نشان داد که جوانه زنی گل جالیز در تماس با متام سدیم کاهش می یابد و در غلظت بالا توقف جوانه زنی مشاهده شد. در محیط خاک متام سدیم به همراه آب آبیاری در سه نوع خاک مختلف استفاده شد. در این حالت متام سدیم بسرعت از بخش فوقانی خاک(از عمق صفر تا ده سانتی متر) ناپدید شده و هفت روز پس از استفاده فقط بقایایی از قبیل ایزوتیوسیانات در تمام لایه های خاک باقی ماند. آزمون زیستی با کتان نشان داد که توبرکولهای گونهO. aegyptiaca تنها بر روی کتانهای رشد یافته بر سطح فوقانی خاک تشکیل می شود. متام سدیم آلودگی مزرعه به گل جالیز را کاهش داد. استفاده از پوشش پلی اتیلن بر روی خاک تیمار شده با متام سدیم کارآیی آنرا در کنترل گل جالیز افزایش قابل توجه داد و این نشان گر آن است که ناپدید شدن سریع متام سدیم مسئول کنترل ضعیف گل جالیز است(۶۹).
۲-۱۳- ۷- کنترل بیولوژیکی:
استفاده از عوامل زنده چون حشرات و قارچ ها جهت کنترل علف های هرز مورد توجه روز افزون است. بین کنترل بیولوژیکی علف های هرز و حشرات تفاوت های اندکی وجود دارد. حشراتی که برای کنترل بیولوژیکی علفهای هرز انتخاب می شوند تحت آزمایش شدید تغذیه ای قرار می گیرند تا تحت هیچ شرایطی تغییر ذائقه ندهند(کاظمی و پیر دشتی،۱۳۸۴).
بطور کلی دو نوع استراتژی در کنترل بیولوژیکی وجود دارد( رحیمیان، ۱۳۸۰).
۲-۱۳-۷- ۱- روش کلاسیک(Classical or inoculative).
۲-۱۳- ۷- ۲- روش سیل آسا.(Inundative or bioherbicides)
در روش اول عامل بیولوژیکی به منطقه حضور علف هرز معرفی می شود تا زمان سازش یافتن به محیط حمایت می شود. در روش دوم عامل بیولوژیکی در تعداد زیاد تولید و تکثیر می شود و در جمعیت موجود در محل رها می شود.
استفاده از عامل بیولوژیک در کنترل علفهای هرز مراحلی را دارد که عبارتند از :
۱- پیمایش( Surveying): برای یافتن عامل پاتوژن گیاهی از علف هرز استفاده می کنند.
۲- آزمایش تعیین کارائی پاتوژنهای شناسائی شده.
۳- آزمایش اختصاصی عمل کردن عوامل پاتوژن انتخاب شده.
مطالعات اوت – اکولوژیک و کسب اطلاعات در مورد بیولوژی و پتانسیل های عوامل پاتوژن انتخاب شده.
استفاده از مگس گل جالیز( Phytomizia orobanchia) در کنترل گل جالیز در شوروی سابق و اروپای شرقی از زمان های گذشته مرسوم بوده است. قارچ هایی نظیر( Fusarium oxysporum var orthoceras ) قادر به کنترل نسبی گل جالیز O.aegyptiaca می باشد. این قارچ توانسته است گونه گل جالیز O.ramosa را در حضور گوجه فرنگی تا حدی کنترل کند(موسوی و شیمی، ۱۳۸۶).
همچنین قارچ (Mycothecium verrucaria ) قادر به کنترل O. cernata در حضورV. faba شد.
بررسی های جعفرزاده(۱۳۷۸) نشان میدهد که استفاده از مگس گل جالیز برای کنترل گل جالیز محدودیت هایی دارد. ساقه های گل جالیز ممکن است توسط خاک ورزی مدفون شده و در نتیجه شفیره ها در عمق زیادی از خاک قرار گیرند که قادر به خروج از خاک نباشند. تناوب زراعی نیز تاثیر منفی بر بقاء این عامل بیولوژیک دارند.
مگس فیتومیزا (Phytomiza orobanchia) حشره ای از خانواده (Agromyzidae) و از راسته دوبالان (Diptra) است که اولین بار از اطراف نجف آباد اصفهان جدا شده است. مظاهری و همکاران (۱۳۷۲) کاربرد قارچ F.solani را در مبارزه بیولوژیک با دو گونه O. aegyptiaca و O. ramosa در مزارع توتون بررسی کردند و نتایج تحقیق نشان داد که این عامل بیولوژیک قادر به کاهش تراکم گل جالیز O.aegyptiaca به میزان ۲۳/۷۵ درصد و گل جالیزO. cernua تا ۳/۹۱ درصد است.
مگس گل جالیز حشره ای مونوفا‍‍ژ و از دو بالان است که در اکثر مناطق رویش گل جالیز پراکنش دارد است. این حشره مگسی سیاه رنگ به طول ۳- ۵/۲ میلی متر است که تخم های خود را به صورت دسته های ۱ تا ۳ تایی در داخل جوانه، گل یا ساقه گل جالیز می گذارد. هر مگس ماده ۱۸۰ تا ۲۰۰ تخم در طول عمر خود می گذارد.
چرخه زندگی این مگس در اروپای شرقی ۳-۲ نسل و در شمال آفریقا و غرب آسیا ۵-۴ نسل دارد. مگس گل جالیز، زمستان گذرانی خود را بصورت شفیره در داخل کپسول یا ساقه انگل است و در بهار حشره کامل شروع به تخم گذاری میکند.
در اروپای شرقی و مدیترانه نتایج امید بخشی داشته است. در شرایط نیمه مزرعه ای( Semi – field ) شفیره این حشره در گلدانهای حاوی لوبیا و آلوده به گل جالیز آزاد شد . سه سال مکرر استفاده از این حشره جمعیت گل جالیز را به میزان ۴۸ و ۵۵ و ۶۲ درصد کنترل کرد.
استفاده از عوامل قارچی آنتاگونیست به عنوان عوامل بیوکنترل در سنتز علف کش های میکروبی با کمترین اثر سوء زیست محیطی می تواند روش مطمئنی برای کنترل در مراحل بحرانی این علف هرز باشد.
بنابه نظر بنی هاشمی و همکاران (۱۳۶۵) اولین بار در سال ۱۹۰۴ از (Fusarium oxysporium) برای کنترل بیولوژیکی گل جالیز استفاده شد. لینک و همکاران (Linke et al., 1991) روی دو گونه O.cernua و O.minor تعداد ۱۶ گونه قارچی شناسایی کردند که جنس غالب آنها فوزاریوم بود(۱۰۱). در ایران بنی هاشمی و احمدی (۱۳۶۵) قارچ ( schechti Fusarium oxysporium) را از ساقه( Orobanche aegyptiaca) در مزارع گوجه فرنگی جداسازی نمودند.
مظاهری و همکاران( ۱۳۷۲) در تحقیقات خود(F. solani ) را به عنوان عامل بیوکنترل گل جالیز مزارع توتون گزارش کرده و توانستند در سال ۱۹۹۶ تراکم گونه Orobanche aegyptiaca را تا ۲۳/۷۵ درصد و گونه O. cernua را تا ۳/۹۱ درصد کاهش دهند. تحقیقات انجام شده نشان داده است که قارچ ( oxysporim Fuzsarium ) سبب بیمار شدن گل آذین گونه O. c umana می شود. گونه قارچ( F. solani ) نیز از گل جالیز مصری O. aegyptiaca جدا شده است. استفاده از این دو قارچ بطور توام سبب کاهش تعداد و وزن گل جالیز در هر میزبان شد و موثرتر از مصرف انفرادی آنها بود. میکروفلور خاک سبب کاهش جمعیت هر گونه می شود.اما این دو گونه ترکیبات سمی تولید می کنند که رشد سایر قارچ های خاکزی را متوقف می کند. نتایج نشان داده است که اثر سینرژیستی بین این دو گونه بخاطر تداخل عمل در فاز ساپروفیتی آنها در چرخه زندگی شان نیست، بلکه احتمالا ناشی از تداخل عمل آنها در فاز پاتوژنی در گیاه میزبان است. نتایج نشان داده است که اثر سینرژیستی بین این دو گونه بخاطر تداخل عمل در فرایند ساپروفیتی آنها در چرخه زندگی شان نیست، بلکه احتمالا ناشی از تداخل عمل آنها در فاز پاتوژنی در گیاه میزبان است.
آمسلم و همکاران(Amsellem et al., 1993) با آلوده کردن محیط کشت O. crenata به اسپور قارچ( Mycothecium verrucaria ) در حضور Vicia faba باعث کاهش آلودگی میزبان به گل جالیز شدند.
در تحقیق نظری و همکاران (۱۳۸۹) نشاء های گوجه فرنگی با پنج روش متفاوت با ایزوله قارچ
( Fusarium oxysporium ) تیمار شدند. این تیمار ها شامل ۱- فروبردن ریشه گیاهچه در محلول فرموله ۲- ریختن محلول فرموله در خاک هم زمان با نشاء کاری ۳- ریختن محلول فرموله یک هفته پس از نشاء کاری ۴- ریختن محلول فرموله شده در سه هفته پس از نشاء کاری ۵- ریختن گرانوله فرمول شده مخلوط با خاک پس از نشاء کاری بودند. نتایج نشان داد که بیوماس و تعداد گل جالیز در بین تیمارها تفاوت معنی داری در سطح یک درصد دارند. کاربرد این ماده بیولوژیک سه هفته پس از نشاء کاری تاثیر بیشتری در کاهش بیوماس گل جالیز داشت. ولی در کاهش تعداد ساقه گل جالیز تیمار ریختن این ماده بیولوژیکی یک هفته پس از نشاء کاری تاثیر بهتری نسبت به سایر تیمارها نشان داد. از نظر عملکرد میوه گوجه فرنگی، تیمار فروبری گیاهچه در محلول فرموله قبل از نشاء کاری عملکرد بالاتری بدست آمد.
۲- ۱۳- ۸ -کنترل شیمیایی:
ارتباط نزدیک بین میزبان و انگل گل جالیز سبب محدودیت کنترل گل جالیز به روش شیمیایی می شود. جستجو در زمینه کنترل شیمیایی گل جالیز با هدف یافتن علفکش شیمیایی باید به نحوی باشد که برای میزبان انتخابی بوده و صدمه ای به آن وارد نسازد(Parker & Fryer , 1975).
با تمام محدودیت های موجود، موفقیت های چشم گیری نیز حاصل گردیده است و علفکش هایی چون کلروسولفورون، ایمازاکوئین، ایمازاپیر، گلیفوزیت نتایج امید بخشی نشان داده اند. نکته مهم طیف باریک میزان مصرف ایمن علفکشها است. مصرف بیش از مقدار توصیه شده علفکش باعث صدمه شدید به میزبان شده و عملکرد آن را کاهش می دهد. در مقادیر کمتر از میزان تعیین شده نیز کنترل رضایت بخشی حاصل نمی شود. اخیراً تیمار بذری و خیسانیدن بذر میزبان در محلول حاوی علفکش و نیز استفاده مکرر از علفکش بصورت متوالی( Sequential application)تا حدی محدودیت های کنترل شیمیایی (علفکش) گل جالیز را مرتفع ساخته است.
درویش (Darwish, 2005) در تحقیق خود با مصرف یک مرتبه ای ریم سولفورون به میزان ۵/۱۲ گرم ماده موثر در هکتار و سپس مصرف متسلسل گلیفوزیت(به میزانهای ۱۰۰ و ۲۰۰ و۳۰۰ گرم ماده موثر در هکتار )در ۲۵ ، ۳۵ ۵۰ روز پس از خروج سیب زمینی کنترل گل جالیز را آزمایش کردند. نتایج این آزمایش نشان داد که این مقادیر اثر منفی بر روی سیب زمینی ندارد اما آلودگی به گل جالیز را کاهش می دهد. تمام تیمارهای اندام هوایی گل جالیز را در ۱۱۰ روز پس از خروج سیب زمینی را کنترل کردند، اما بهترین نتیجه در مصرف ۵/۱۲ گرم ماده موثر ریم سولفورون و سپس سه مرتبه مصرف متسلسل گلیفوزیت به میزان ۱۰۰ گرم ماده فعال در هکتار حاصل شد.
تحقیقات انجام شده توسط ویلیام و همکاران(Willem et al., 1997) نشان دادند که با بهره گرفتن از دی اتیل سولفات در غلظت ۰۵/۰ و ۱/۰ درصد از ماده خالص در هکتار می توان گل جالیز را به میزان ۷۰ درصد کنترل کرد و استفاده از مقادیر بالاتر سبب توقف رشد پارازیت شد.
هرشن هورن و همکاران(Hershen horn et al., 1998) اثر علفکش های سولفونیل اوره ای مختلف شامل بن سولفورون، کلروسولفورون، نیکوسولفورون، متسولفورون، ریم سولفورون، تیفن سولفورون و تریا سولفورون را بر جوانه زنی بذر و طویل شدن گونه O. aegyptiaca در شرایط آزمایشگاهی بدون حضور میزبان بررسی کردند. بذور این گونه در زمان آماده سازی و جوانه زنی با علفکش های مزبور تیمار شدند. نتایج این بررسی نشان داد که طویل شدن ریشچه گل جالیز بطور مؤثر و معنی داری توسط علفکش های مورد استفاده کاهش می یابد. کلروسولفورون و تریاسولفورون در مقادیر ۵/۲ و ۲۵ میکرومول ماده موثر ریم سولفورون به مقدار ۵ میکرومول ماده موثر در مرحله آماده سازی و جوانه زنی تقریباً بطور کامل از توسعه پارازیت جلوگیری کرد، اما در مقادیر کم انگل بطور جزئی کنترل شد و پس از ۲۶ روز بهبود یافت. کلروسولفورون از نمو گیاه انگل به مدت چهل و سه روز جلوگیری کرد. کلروسولفورون، تریاسولفورون و ریم سولفورون به اندامهای انگل خسارت زد و سبب مرگ سریع توبرکول های گل جالیز O. aegyptiaca شد و اتصال به میزبان متوقف گردید. به هر حال کلروسولفورون و تریاسولفورون در مقدار ۲۵ میکرومول ماده فعال برای گیاه گوجه فرنگی سمی بودند.
نتایج نشان داد که علف کشهای متسولفورون متیل، سولفو سولفورون می توانند تا ۱۰۰ درصد کنترل گل جالیز کنترل کنند اما موجب از بین رفتن ۲۰ درصد بوته ها گوجه فرنگی نیز شدند. سولفوسولفورون ۵۰ و ۲۵ گرم در هکتار و ریم سولفورون ۳۰ و ۶۰ گرم در هکتار به ترتیب ۴۰، ۶، ۴۷ و ۹/۳۷ و ۴/۳۶ درصد موجب کنترل گل جالیز شدند. کاربرد کودهای سولفات آمونیوم و اوره هیچ تاثیری در کنترل گل جالیز نداشتند.

اصطلاح عملكرد به طور گسترده در همة حوزه های مدیریت به كار می رود. به واقع ، در همة رشته ها ما از سنجه هایی برای تشریح پدیده ها، تشخص علت ها، پیداكردن روابط، پیش بینی و مقایسه ها استفاده می كنیم. اغلب، عملكرد با كارایی و اثربخشی شناخته می شود (نلی و همكاران،1995) و در بیشتر ادبیات هم زمان به عمل، نتایج عمل، و خروجی ارجاع داده می شود.
1-7-4بازاریابی
كلمة بازاریابی، به طور رایج، برای ترسیم و تشریح چیز های مختلفی به كار می رود. از یک طرف، بازاریابی یک فلسفه درنظر گرفته می شود كه در جستجوی بیان این موضوع است كه چرا وچگونه یک سازمان باید خود را با بازار هدفش تطبیق دهد و در آن نفوذ كند . از طرف د یگر ،مجموعه ای از سیستم های فرعی است كه اغلب به عنوان بخش از آن ها نام برده می شود كه مجموعه ای از وظایف را، با توجه به اجرای بازاریابی، انجام می دهند (دا گاما، 2011)
1-7-5ارزیابی عملكرد بازاریابی
سیستم های ارزیابی عملكرد بازاریابی بازخوردی را، با توجه به نتایج تلاش های بازاریابی (كلارك و همكاران، 2006 )و ورودی هایی را برای تصمیم گیری و برنا مه ریزی برای آینده (مورگان وهمكاران، 2002) فراهم می آورند. در طی دهه های گذشته، سیستم های ارزیابی عملكرد بازاریابی به طور درخور توجهی توسعه یافته اند. یكی از تلاش های اولیه در توسعه مفهوم ممیزی جامع بازاریابی، با توجه به سلامت فعالیت های بازاریابی سازمان، بود (شاكمن، 1959 ) كه مطابق با ممیزی های مالی در حسابداری بود. در سال های دهة 1960 ، به طور موازی، مفهوم ممیزی بازاریابی و مفهوم تجزیه و تحلیل بهره وری بازاریابی (سوین، 1965 ) كه بر كارایی فعالیت های بازاریابی تمركز داشت، توسعه یافت و بدان توجه شد. به طور سنتی، تجزیه و تحلیل بهره وری بازاریابی (از دیدگاه كارایی) و مفهوم ممیزی بازاریابی (از دیدگاه اثربخشی) رویكرد های غالب بر ارزیابی عملكرد بازاریابی اند، اما هیچ كدام از این دو رویكرد، به دلیل محدود یت های اجرایی و مفهومی، چارچوبی كامل برای ارزیابیِ یكپارچه فراهم نمی كنند (مورگان و همكاران، 2002 ) در پی این دو رویكرد، كار اولیه در ارزیابی عملكرد بازاریابی سطح سازمانی فقط بر سنجه ها و شاخص های مالی، مانند سود، فروش، و جریان نقد، تمركز داشت . با این حال، در طی دورة 1970 تا 1980 ، عمل رایج استفاده از یک یا چند شاخص مبتنی بر حجم، مالی یا عددی به یک دیدگاه چند بعدی از عملكرد بازاریابی بسط یافت كه در آن از الگو های درونی و بیرونی برای ارزیابی عملكرد بازاریابی استفاده می شد (فروسن و همكاران، 2013 ) علاوه بر این، تمركز در سیستم های ارزیابی عملكرد بازاریابی به سمت سنجه های غیر مالی، مانند سهم بازار، رضا یت مشتری، وفاداری مشتری، و ارزش برند، به عنوان میان جیگرهای بین ورودی بازاریابی و نتایج مالی، تغییر یافت (امبلر و همكاران، 2004)
حسابداری
بررسیِ تاریخیِ ارزیابی عملكرد بازاریابی بیانگر آن است كه معیار های بازاریابی در طی سال های اخیر در سه جهت سازگار تكامل یافته اند:
1. از معیار های مالی به معیار های غیر مالی؛
2. از معیار های خروجی به معیارهای ورودی؛
3. از معیارهای تك بعدی به معیار های چندبعدی.
شاخص سهم بازار، به واسطة كار گروه مشاورة بوستون در او ایل سال های 1970 ، توجه زیادی را به خود جذب كرده است. از اواخر سال های 1980 ، چهار معیار خروجی غیر مالی كیفیت خدمات، رضایت مشتری، وفاداری مشتری، و ارزش برند توجه سازمان ها و محققان را به خود جذب كرده است (دا گاما، 2011).تأكید بر این معیار ها سبب تشكیل جنبش عمومی شد، كه سازمان ها معیار های مالی را همراه با دیگر معیار هایی كه زودتر در فرایند ورودی- خروجی رخ می دهند درنظر می گرفتند. فعالیت ها و فرایند های بازاریابی به نتایج میانجی معیار های غیر مالی بازاریابی منجر می شوند و این نتایج،در نهایت، به نتایج مالی منجر می شود. سنجه ها و شاخص های عملكرد بازاریابی مزایا و نواقصی دارند . معیار های مالی تصویر لحظه ای از وضعیت سازمان ارائه می دهند، ولی آیندة آن ها را پیش بینی نمی كنند. شاخص های غیر مالی نیز، به دلیل فقدان اطلاعات دقیق و بحث ادراك، ممكن است دقیق و درست نباشند . مزایا و نقایص گوناگون مرتبط با انواع متفاوت سنجه ها بیانگر آن است كه هیچ معیار نقره فامی كامل و بدون نقص برای بازاریابی وجود ندارد (امبلر و رابرتس، 2008 ) به عبارتی، آنچه ادبیات ارزیابی عملكرد بازاریابی نشان می دهد بیانگر آن است كه صرف توجه به یک بعد خاص در ارزیابی عملكرد بازاریابی نمی تواند اطلاعات دقیق و كاملی دربارة عملكرد بازاریابی ارائه دهد و نقاط قوت و ضعف آن را آشكار سازد. در نتیجه، باید با دید سیستمی و كلی نگر به ابعاد چندگانه ای برای ارزیابی عملكرد بازاریابی توجه كرد تا بتوان به اطلاعات دقیق و كاملی ازوضعیت عملكرد بازاریابی دست یافت.
1-8- ساختار مدل
مدل ما بر پایه تحقیقRBV استوار است که بر منابع به عنوان محرک های کلیدی عملکرد بازاریابی تاکید دارد(امیت،1993)1. طبق این فرضیه پارامترهای کنترل کننده کمک می کند تا استراتژی که به عملکرد خوب می انجامد انتخاب شود.(بارنی،1991)2. منابع را می توان به دو دسته ملموس و ناملموس تقسیم کرد،که ملموس مانند(منابع مالی ،ساختمان و تجهیزات) و ناملموس مانند (منابع انسانی ،شهرت و تکنولوژی).(ایسن هارد،2000)3.منابع علاوه بر طبیعت شان به خودی خود قابل استفاده نیستند و در حقیقت با همسوئی و هماهنگی منابع دیگر به قابل استفاده می شوند.(هلفت،2003)4. وق
تی یک شرکت می خواهد به مزیت رقابتی دست یابد یا به حدی برسد که توان رقابت داشته باشد باید به اندازه قابل قبولی تمرین و کار کند. (اسن هارد،2000).
مدل RBV می تواند در سه حالت باشد :
1-رقابت برابر – ظرفیت و منابع اولیه ،ولی بهره برداری زیاد
2-رقابت موقت- که بر پایه منابع کمیاب است
3-رقابت قابل تحمل-که متکی بر استقرار منابع کمیاب با ارزش می باشد
با این حال، مزیت رقابتی پایدار برای همیشه نیست، ممکن است از تغییرات پیش بینی نشده در ساختار اقتصادی صنعت (مانند ورود رقبای جدید)متاثر شود و حتی ممکن است بعضی وقت به کاهش استفاده از یک منبع یا قابلیت خاص روی آوریم تا بتوانیم مزیت رقابتی خود را حفظ کنیم .(رای،2004)5. بر اساس مدل ، موقعیت مکانی و نوع مالکیت به عنوان مفهوم پیاده سازی یک استراتژی است که ممکن است توسط سازمان های رقیب استفاده نشده باشد که به کاهش هزینه ها، بهره برداری از بازار فرصت ها، و خنثی کردن تهدیدات رقابتی کمک می کند.(بارنی،1991). مدل چنین نشان می دهد که عملکرد بازاریابی به عنوان متغییر وابسته برای بهره برداری از مزیت رقابتی می باشد(کچن،2005)6.مزیت رقابتی نشان دهنده ارزش اقتصادی ایجاد شده از بهره برداری سازمان از منابع و امکانات است ، در حالی که عملکرد اشاره به ارزش اقتصادی حاصل از تجاری سازی منابع و قابلیت می باشد.(نوبرت2008)1.
عکس مرتبط با اقتصاد
با توجه به مبانی مطرح شده و همچنین اهمیت منابع و قابلیت های سازمانی در عملکرد بازاریابی از یک سو و نقش تعدیل کننده ای موقعیت های مکانی و نوع مالکیت ها از سوی دیگر، این مطالعه بر آن است تا به بررسی تاثیر منابع وقابلیت های سازمانی بر عملکرد بازاریابی بپردازد.
منابع سازمانی
H1
منابع فیزیکی
موقعیت مکانی
H2
منابع آموزشی
H9
H3
منابع تجربی
H7
عملکرد بازار
قابلیت های سازمانی

چشم اندازمشترک
H4
نوع مالکیت
ارتباط ساختار
H10 H5

پاسخ از سنجش تکنولوژی
H6
شکل(1-1): مدل مفهومی تحقیق(Fig)
منبع: لونیدا و همکاران (2013)

1-9- محدودیتهای تحقیق
با شروع انجام هر هدفی با محدودیت ها و مشكلات متعددی روبرو می شویم. بنابراین جهت تسهیل انجام كارها بایستی محدودیت ها را شناسایی و در جهت رفع آنها اقداماتی را صورت داد. محدودیت های تحقیق حاضر به شرح زیر می باشد.
1-8-1) كمبود كتابهای تالیف شده و یا ترجمه شده در این زمینه كه تنها تعداد محدودی از مولفین و مترجمین در این زمینه آثاری را به فارسی ترجمه كرده بودند، كه این محدودیت با مراجعه با سایت های اینترنتی و مطالعه كتب در دسترس، منابع موضوعات مشابه مرتفع گردید.
1-8-2) مبهم بودن موضوع تحقیق در جامعه مورد بررسی كه با مصاحبه حضوری، شرح مفهوم واژه ها و موضوع تحقیق این مشكل نیز مرتفع گردید.
1-8-3) در دسترس نبودن مداوم افراد متخصص در بانک كه با صرف وقت بیشتر این محدودیت نیز مرتفع گردید.
1-10- سازماندهی تحقیق
سازماندهی این تحقیق شامل پنج فصل به صورت ذیل می‌باشد:
فصل اول: كلیات تحقیق را در بر می گیرد كه شامل مقدمه، بیان مسئله، اهمیت موضوع تحقیق، اهداف تحقیق، كاربرد نتایج تحقیق، سوالات تحقیق، قلمرو تحقیق، جنبه های نوآوری، محدودیت های تحقیق، ساختار تحقیق و تعاریف مفهومی متغیرها می شود.
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق شامل دو گفتار می شود كه گفتار اول مربوط به مبانی نظری و گفتار دوم پیشینه تحقیق را شامل می شود.
فصل سوم: شامل روش تحقیق، جامعه آماری، حجم نمونه، روش نمونه گیری، ابزار و روش جمع آوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل داده ها می‌شود.
فصل چهارم: شامل تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده می باشد.
فصل پنجم: در این فصل نیز به نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات و راهكارهای لازم پرداخته شده است.
فصل دوم:
مروری بر ادبیات موضوع

2-1- مقدمه
هزاره سوم را در حالی آغاز کرده‌ایم که پیشرفتهای اعجاب‌آور علمی و صنعتی ما را احاطه کرده‌اند. ستونهای جامعه صنعتی فرو ریخته است و کم کم پایه‌های جامعه‌ اطلاعاتی محکم‌تر می‌شود. عصر اطلاعات حاصل رویارویی انسان با چالشهایی است که در مسیر پیشرفت او قد علم کرده بودند، اما انسان با اهرم دانایی و خرد خود توانست این موانع را از سر راه بردارد و دوران نوینی را برای خود طراحی نماید. در این بین، سازمانها نیز با گذر از شرایط جامعه صنعتی خود را با الزامات جامعه اطلاعاتی تطبیق داده‌اند. بسیاری از الگوها و شیوه‌های کاربردی تاریخ مصرفشان گذشته و پارادایم‌های جدیدی در عرصه زندگی سازمانها مطرح شده است. به عبارت دیگر سازمانها دوران بازسازی را سپری کرده‌اند و به سازمان هایی پویا و متعالی تبدیل گشته‌اند. شکل‌گیری قطب‌بندیهای جدید و سرعت چشمگیر تحولات جهانی و نیز اعمال شیوه‌های جدید مدیریتی سازمانها را مجبور کرده است که با دگرگونی شرایط پیرامونی خود همنوا شوند و حرکت لاک‌‌پشتی خود را در مسیر ورود به جامعه اطلاعاتی سریعتر بپیمایند. امروزه تنها عامل موفقیت سازمانها در عصر اطلاعات کارکنان و مدیران آن هستند؛ مدیرانی که هوشمند باشند و از تخصص خود در برخورد با چالشهای فراروی سازمان بهره بگیرند و کارکنانی که با قدرت خلاقیت خود و ارائه ایده‌های مناسب، مدیر و سازمان خود را یاری کنند. دوام

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.
و ادامه حیات سازمانها در جامعه اطلاعاتی نیازمند سرعت، انعطاف‌پذیری، نوآوری و رقابت تنگاتنگ در محیط متلاطم امروزی است. تنها مزیت رقابتی برای سازمانها در جامعه اطلاعاتی اتخاذ رویکرد دانش محور و پرورش کارکنان دانشی است. چرا که اطلاعات، سرمایه ماندگار سازمان محسوب می‌شود و برخلاف منابع طبیعی تمام شدنی و استهلاک‌پذیر نیست.
2-2- مبانی نظری
2-2-1-تاریخچه بازاریابی :
اسناد تدوین شده ای در دست است که تاریخچه بازاریابی را تا 4000 سال قبل از میلاد نشان می دهد و حاکی از یک سلسله فعالیت های خرید و فروش درآن زمان می باشد. تجارت بین مصری ها و فنیقی ها بطور وسیعی جریان داشته و خرده فروشی و عمده فروشی در دوره اقتدار رومی ها و یونانی ها رواج کامل یافته است . سقوط امپراطوری روم، خطرات سفر و قانون شکنی ها باعث محدودیت تجارت شد . تجارت با نقاط دوردست به مواد ضروری مثل نمک و ادویه و چند قلم کالای لوکس منحصر گردید. از سال 1200 تا 1600 میلادی کشورهای اروپایی قدرت یافتند و حکومت های با ثبات وقت موجبات تشویق تجارت و دادو ستد را فراهم آوردند . در نتیجه بازرگانی توسعه یافت و معاملات آغاز شد . این توسعه همچنان تا عصر ما ادامه یافت . برعکس دوران گذشته یعنی زمانی که معمولاٌ خانواده آنچه را خود تولید می نمود به مصرف می رساند. یک خانواده در عصر ما بندرت آنچه را تولید می کند به صرف می رساند بلکه خدمات و کار خود را به فروش می رساند و تقریباً خدمات و کار خود را به فروش می رساند و تقریباً تمام مواد وکالاهای ضروری برای زیستن را خریدار ی می کند. چنین سیستم خرید و فروش مسأله بازاریابی را جنبه جهانی داده و بر اهمیت آن افزوده است و حرفه هایی کاملاً تخصصی در این رشته بوجود آورده است ، بطوریکه اکنون میلیون ها نفر کارشان صرف فعالیت هایی می گردد که به جریان کالا و خدمات از تولید کننده تا مصرف کننده کمک می کند.توسعه تاریخی بازاریابی را باید در ایجاد فاصله بین فروشنده و خریدار جستجو نمود قرن ها پیش که کالا از طریق مبادله بدست مردم می رسید ، هرکس کالای خود را که تنها امکان تولید همان نوع خاص برایش مقدور بود برای معاوضه به بازار می آورد. مسأله بازاریابی منحصر بود به یافتن محلی که کالا مورد نیاز باشد می توان گفت اولین بازاریابی خود به خود با مسأله بازارشناسی جنبه عملی به خود گرفت . بعدها شناسایی مشتری و دانستن خواسته های او سبب شد که تولید کننده مثلاً به جای پوست خشک شده بتدریج پوست- های نرمتر با پوست حیوانی را که خواستار بیشتر دارد تهیه نماید و بالاخره به جای بعضی از غلات کم مصرف ، گندم و ذرت بکارد . پس از پیدایش بازارهای موسمی و فصلی ، شناسایی بازار و خواست مشتری اهمیت بیشتری یافت و مردم از گوشه و کنار کالاهایی را به بازار می آوردند که از روی تجربه می دانستند در بازار فروش مناسبی دارد و بهمین جهت اولین مرحله در تاریخ بازاریابی کاری بود به نام شناسایی مشتری.هر قدر صنایع توسعه بیشتری یافت کار بازاریابی نیز پیچیده تر گردید . تولید برای یک مشتری ناشناس که در گوشه ای دیگر از این جهان پهناور بسر می برد مسلماً از فروش کالا به همسایه پهلویی که احتیاجات و سلیقه اش کم و بیش مثل خود ما است ، مشکل تر است. اولین فعالیت بازاریابی سازمان یافته را باید در اوایل قرن بیستم جستجو نمود. فعالیت بازاریابی به نحوی که امروز مورد بحث است تا قبل از جنگ جهانی اول مفهومی نداشت . تا آن وقت مسأله بازار و ارتباط با مشتری از حدود بحث و مذاکره و یا سرشماری و گردآوری آمار تجاوز نمی کرد. در سال1930 آمارگیران روش های نوینی را برای تحقیق بکار بردند تا اینکه در سال‌های بعد مؤسسات بزرگی برای انجام امور بازاریابی بوجود آمد. در جریان جنگ جهانی دوم و بخصوص پس از آن مسأله بازاریابی جنبه ضروری تری به خود گرفت . مؤسسات بزرگ تأسیس گردید و شرکت هایی با هزاران کارمند به کار بازاریابی مشغول شدند . هرقدر اقتصاد جهان به سوی اتوماسیون گام برداشت و تولید یکجا ویکسان گسترش بیشتری می یافت و هرقدر گروه تولید کنندگان بیشتر بهم می پیوستند و سازمان های تولیدی بزرگ و عظیم تری بوجود می آوردند ، مسأله بازاریابی هم اهمیت بیشتری پیدا می کرد . بطوریکه در سال 1953، 93% شرکت های بزرگ به فعالیت بازاریابی پرداختند . برای مقابله با رقابت حاد بازارهای جهانی ، تولیدکنندگان مجبور می شدند توجه بیشتری به بازاریابی نموده و بخصوص در رشته کالاهای مصرفی با مشتریان و کانالهای توزیع ارتباط نزدیک تری را برقرارسازند. در دوران بحران 1930 ، مدیران روزبروز به اهمیت مسأله بیشتر واقف شدند و دریافتند که در امر بازرگانی باید به کارهای دیگری دست زد و بکار گرفتن واسطه و یا فقط فعالیت های تبلیغاتی کافی نیست . در این دوره کم شدن قدرت خرید مردم ، از میزان تقاضا به مقدار زیادی کاست و در رشته هایی از صنعت مقدار تقاضا به صفر رسید. بسیاری از شرکت ها معتقد بودن که باید خودشان با مشتری ومصرف کننده نماس برقرار سازند . تولید کنندگان که در گذشته با موفقیت نبض بازار را از طریق واسطه ها ودلالان در دست داشتند حال متوجه می شدند که کمتر می توانند از خواسته ها و احتیاجات مشتریان آگاه شوند. در نتیجه تکنیک‌های بررسی بازار با وسعت بیشتری مورد استفاده قرار گرفت (فری، 2013).

2-2- 2- تعریف بازار یابی
متن بازاریابی بعنوان یک فرایند مدیریتی اجتماعی تعریف می شود که بوسیله آن افراد و گروه ها از طریق تولید و مبادل
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
ه کالا و خدمات با یکدیگر بوسیله ابزار مهم وواسطه ای بنام پول و در محلی به نام بازار به تامین نیازها و خواسته های خود اقدام می کنند لذا لازم است قبل از هرچیز مفاهیم ذکر شده در فوق یعنی واژه های نیاز خواسته تقاضا کالا مبادله معامله و بازار که از اصطلاحات مهم و پایه ای علم مدیریت بازار بوده و چنانچه شکل زیر نشان می دهد این مفاهیم کاملا بهم مرتبط بوده و هرکدام براساس مفهوم قبلی شکل می گیرند . (الوداری حسن 1389)2 .
. نمودار 2-1 مفاهیم اساسی بازاریابی
منبع : بازاریابی و مدیریت بازار حسن الوداری(1389)
2-2-3-نیاز
نیاز[1]کمبودی است که توسط فرد احساس می شودیا بعبارتی نیاز عبارت است از حالت محرومیت احساس شده در فرد که این محرومیت آرامش و تعادل آدمی را برهم زده و در او انگیزه ای برای ارضای آن پدید می آورد .در زمینه نیاز تئوریهای مختلفی توسط صاحبنظران علم مدیریت ارائه شده از آن جمله می توان به افرادی نظیر مازلو ماری آلدرفر و هرزبرگ اشاره کرد که هرکدام با توجه به نگرشهای خاص خود به تقسیم بندی نیازهای انسانی پرداخته و به توصیف نیازهایی مثل نیازهای فیزیولوژیکی تامین امنیت اجتماعی قدرو منزلت و خودیابی (تئوری سلسله مراتب نیاز – آبراهام مزلو) یا نیازهای کسب موفقیت تعلق و وابستگی تهاجم تحمل خودنمایی دوری گزیدن از زیان عملکرد هیجانی حمایت کردن نظم قدرت امنیت و مهرجویی و درک آگاهی (تئوریهای نیاز ماری)و یا نیازهای زیستی وابستگی و رشد (تئوری ERG آلدرفر)اقدام نموده اند که بعضی از این نیازها ذاتی و برخی دیگر اکتسابی می باشند اما آنچه مهم است اینست که نیاز باید ارضا شود و چیزی که افراد برای رفع نیاز خود به آن محتاج هستد کالا یا محصول نامیده میشود که خود یکی از ارکان بازاریابی می باشد پس نیازهای انسان در حقیقت محدود بوده و از بافت بیولوژیک او سرچشمه می گیرند (Ibid).
2-2-4)خواسته
خواسته ها [2] بیانگر کیفیت ارضاء نیازها و مطلوبیت دلخواه انسان بوده و در واقع بخش عمده ای از کوشش فرد برای نیل به خواسته های نامحدود او صورت می گیردتنوع طلبی و انتظار دستیابی به امکانات رفاهی و بالا بردن سطح زندگی ناشی از خواسته انسان است . فرهنگ جوامع و به تبع آن شخصیت افراد ٬ نوع رفع نیازها را که همان خواسته ها هستند شکل می دهد .خواسته ها راه های رفع نیاز ها بوده و در حالیکه نیازها محدود و تقریبا ثابت هستند . خواسته ها با توجه به فرهنگ های جوامع و آداب و رسوم هنجارها سلائق طرز تلقی و نیز وضع درآمدی افراد نامحدود و دائما در حال تغییر بوده و گرایش جدی بسوی کالاهای جدید دارند .
2-2-5-تقاضا
سومین مفهوم اساسی بازاریابی تقاضای[3] افراد به کالا و خدمات است چنانچه عنوان شد خواسته های انسان ها تقریبا نامحدود بوده ولی برای رفع آنها جوامع و موسسات منابع محدودی در اختیار دارند و بدین جهت مصرف کنندگان برای رفع نیازهای خود کالا و خدمات انتخاب می کنند که با توجه به قیمت آنها حداکثر رضایتمندی را برای آنها فراهم نماید ولی این خواسته ها موقعی به تقاضا تبدیل می شوند که با قدرت خرید پشتیبانی شوند .
2-2-6-کالا
نیازها خواسته ها و تقاضاها افراد را بسوی کالاهای خاص سوق می دهند که بتوانند جوابگوی خواسته های آنها باشند کالا[4] به هر شیء یا چیزی گفته میشود که توسط شخص معین و یا موسسه ای تولید و قادر باشد نیازهای فردی یا جمعی مصرف کننده را برآورده سازد . کالاها فقط در محصولات فیزیکی خلاصه نشده بلکه شامل خدمات ایده ها عقاید سازمانها مکانها فعالیتها و یا ترکیبی از آنها باشد .
2-2-7-مبادله
مبادله[5] روشی است که فرد کالای مورد نیاز خود را با پرداخت پول یا ارائه کالا و یا خدمات به دیگران بدست می آورد مبادله پایه و اساس بازاریابی و در واقع هسته مرکزی آن می باشد و برای انجام آن شرایط زیر الزامی است :
الف ) وجود حداقل دو طرف برای انجام مبادله
ب ) هر یک از طرفین باید چیز ارزشمندی داشته باشند که مورد نیاز دیگری باشد .

۲-۲-۱ تحصیل تابعیت اکتسابی ……………………………………………………………………………………………………………۴۷
۲-۲-۲ شرایط ترک تابعیت در ایران ……………………………………………………………………………………………………..۵۱
۲-۲-۳ تحلیل آثار تحصیل و ترک تابعیت نسبت به اولاد و زوجه ……………………………………………………….۵۶
۲-۲-۳-۱ آثار تحصیل تابعیت ……………………………………………………………………………………………………………….۵۶
۲-۲-۳-۲ آثار ترک تابعیت …………………………………………………………………………………………………………………….۵۸
۲-۲-۴ بازگشت به تابعیت ایران …………………………………………………………………………………………………………….۶۱
۲-۲-۴-۱بازگشت به تابعیت ایران به علت ترک ارادی تابعیت …………………………………………………………….۶۱
۲-۲-۴-۲ بازگشت زن به تابعیت ایران در تحمیل تابعیت بیگانه بر اثر ازدواج …………………………………….۶۱
فصل سوم: تحلیل اصل وحدت تابعیت در خانواده و تأثیر آن بر تابعیت زن و کودک
۳-۱ بررسی اصل وحدت تابعیت در پرتو قواعد حقوقی ……………………………………………………………………………….۶۴
۳-۱-۱ سیستم وحدت تابعیت ……………………………………………………………………………………………………………….۶۴
۳-۱-۲ نقد سیستم وحدت تابعیت در خانواده ………………………………………………………………………………………۶۶
۳-۲ بررسی تأثیر ازدواج بر تابعیت زن در ایران …………………………………………………………………………………………..۷۰
۳-۲-۱ تحلیل تأثیر ازدواج بین المللی آمیخته ……………………………………………………………………………………..۷۰
۳-۲-۱-۱ ازدواج مرد ایرانی با زن خارجی ……………………………………………………………………………………..۷۰
۳-۲-۱-۲ ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی ……………………………………………………………………………………..۷۵
۳-۲-۲ تأثیر ازدواج موقت در تابعیت …………………………………………………………………………………………………….۷۹
۳-۲-۲-۱ ازدواج موقت مرد ایرانی با زن خارجی …………………………………………………………………………..۸۰
۳-۲-۲-۲ ازدواج موقت زن ایرانی با مرد خارجی …………………………………………………………………………..۸۲
۳-۲-۳ تأثیر ازدواج بر تابعیت زن در انگلیس و فرانسه ……………………………………………………………………………….۸۳
۳-۲-۳-۱ تأثیر ازدواج بر تابعیت زن در انگلیس ……………………………………………………………………………………..۸۳
۳-۲-۳-۱ تأثیر ازدواج بر تابعیت زن در فرانسه ……………………………………………………………………………………….۸۵
۳-۲-۴ بررسی آثار انحلال ازدواج در تابعیت ……………………………………………………………………………………………….۸۸
۳-۲-۴-۱ تأثیر خاتمه ازدواج در خصوص زن­های ایرانی خارجی شده …………………………………………………….۸۸
۳-۲-۴-۲ تأثیر خاتمه ازدواج در تابعیت زنان ایرانی شده ………………………………………………………………………..۸۹
۳-۳ بررسی تابعیت کودک متولد در قواعد حقوقی ایران ………………………………………………………………………….. ۹۱
۳-۳-۱ تابعیت کودک متولد از پدر ایرانی ……………………………………………………………………………………………..۹۱
۳-۳-۲ تابعیت کودک متولد از پدر خارجی …………………………………………………………………………………………..۹۳
۳-۳-۳ تحلیل تابعیت کودکان نامشروع ……………………………………………………………………………………………….۹۶
۳-۳-۳-۱ مبانی و شرایط راجع به تمایز مشروع و طفل نامشروع ……………………………………………………..۹۷
۳-۳-۳-۲ آثار مشروعیت و عدم مشروعیت در قواعد حقوقی …………………………………………………………….۹۹
۳-۳-۳-۳ تابعیت کودک نامشروع …………………………………………………………………………………………………….۱۰۱
۳-۳-۴ بررسی تابعیت کودکان بی هویت ………………………………………………………………………………………………….۱۰۳
نتیجه و پیشنهادها ………………………………………………………………………………………………………………………………………۱۰۷
مقدمه
مفهوم تابعیت و اهمیت اساسی­اش، از زمانی جلوه­ای پررنگ و پراهمیت به خود گرفت که در قرن هفدهم میلادی، خط­کشی­های مرزی و ملیت­گرایی اقوام بشری، مفهوم دولت مستقل را به جهان معرفی کرد. از آن پس بود که دولت­ها در پی آن شدند تا به معرفی اتباع خود این حس حاکمیت را قوت بخشند. در این رابطه، تابعیت مردان به عنوان شهروندان درجه یک و اصلی به عنوان تابعیتی خدشه ناپذیر مطرح گردید؛ در صورتی که حق زنان و کودکان در این زمینه نیز مانند سایر حقوق آن­ها دچار تزلزل شد؛ چرا که مفهوم ازدواج و حمایت از نظریه­ی وحدت کانون خانواده، قانون­گذاران را بر آن داشت تا در تابعیت زن نسبت به تابعیت همسر خود نوعی وابستگی و تبعیت به وجود آورند در پاسخ به مخالفان این امر نیز دلایل گوناگونی ارائه شد، برخی آن را ناشی از سلطه­ی شوهر نسبت به زن و برخی دیگر نیز نتیجه قهری وصف ازدواج دانستند در کنار آن­ها، عده­ای نیز بودند که عقیده داشتند از آن جا که تابعیت اساساً مفهومی سیاسی و به طور کامل در دستان دولت است، نمی­توان آن را به حقوق خصوصی مرتبط ساخت و ناشی از سلطه­ی شوهر دانست؛ بلکه مصالح و منافع سیاسی یک دولت است که این راه را تعیین می­ کند.
بنابراین این که زنان تابعیت خود را به نفع تابعیت همسر و خانواده از دست می­دهند، ناشی از تصمیم طبیعی دولت­هاست. همچنین ورود مجاز و غیرمجاز اتباع بیگانه به ایران اعم از پناهنده، مهاجر و آواره، در سال­های اخیر و ازدواج­­های شرعی ولی غیرقانونی آنان با زنان ایرانی باعث سلب تابعیت زنان ایرانی شده است و به دلیل عدم ارتباط آنان با کشور اولیه، امکان دریافت شناسنامه اعم از ایرانی و خارجی و مدارک دیگر هویتی برای فرزندان ناشی از ازدواج­ها را فراهم نمی­آورد در چند سال اخیر و با بازگشت شوهران این زنان به کشورهای خود، همسران ایرانی آنان در ایران ماندگار شده و کودکان آنان بی­سرپرست و بی­تابعیت و فاقد شناسنامه شدند و وضعیتی پدید آمد که از آن به عنوان کودکان بی­هویت نام برده می­ شود.
همان طور که می­دانیم حرکت کشورهای جهان به سوی برابرسازی قوانین برای زن و مرد و حقوق کودک که بخشی از موضوعات حقوق بشر هستند و نیاز به حمایت جدی از سوی جامعه بین المللی دارند، همواره به یک اندازه نبوده است برخی از کشورها مانند کشورهای اروپای غربی و شمالی و نیز کشورهای امریکای شمالی از پیشرفته­ترین قوانین در این زمینه برخوردارند، در حالی که گروهی از کشورهای جهان سوم و کشورهای اسلامی، هنوز برای این برابرسازی گام­های موثری برنداشته اند. بنابراین همان­طور که در ادامه این رساله خواهیم دید کشور ایران به عنوان مثال، از این حرکت بین ­المللی تا حدود زیادی عقب مانده است؛ در حالی که قوانین کشورهایی هم­چون انگلیس و فرانسه در طول سده­ی اخیر، بارها و بارها مورد تجدیدنظر قرار گرفته­اند تا با مقتضیات کشورشان و دنیای بین­الملل هماهنگ گردند. به نظر می­رسد راه­حل اصلی را باید به قانونگذار واگذار کرد تا با ایجاد تغییراتی در قانون مدنی و حفظ تابعیت ایرانی برای زنان ایرانی در صورت ازدواج با اتباع خارجی و توسعه سیستم خون به مادران ایرانی، مانع از به وجود آمدن کودکان بی­هویت و حفظ حقوق زنان شود.
لذا در این رساله تلاش بر این است که به تابعیت زن و کودک در قواعد حقوقی ایران پرداخته شود. امیدوارم خداوند منان ما را در نگارش این رساله یاری فرماید که به رفع اندک مشکلات جامعه کنونی قدمی برداشته باشیم.
تعریف و بیان اصلی تحقیق
بررسی تابعیت زن و کودک از نظر بین المللی حائز اهمیت است، نظام­های مختلف قضایی و اصول متفاوتی که هر دولتی برای اتباع خود قبول و وضع نموده بطور کلی اوضاع و احوال زن و شوهرکه در کشورهای مختلف ازدواج می کنند تحت تاثیر قرار داده، همچنین هنگام انحلال عقد نکاح دگرگونی­هایی بوجود می­آورد که از نظر تعارض قوانین قابل بررسی بوده و ثمرات مختلفی را ببار می­آورد تجزیه و تحلیل این نتایج در خور اهمیت است.
تابعیت زن براساس دو اصل متضاد استقرار یافته است. اول اصل قدیمی وحدت خانواده و برای آنکه تعارضی بین تابعیت خانواده بوجود نیاید، با پیروی از این اصل پدر و مادر و کودکان همگی باید دارای یک تابعیت باشند دوم اصل آزادی فردی که به موجب آن زن می ­تواند بطور ارادی و به میل شخصی تابعیت خود را تعیین کند لذا تابعیت زن مستقل از شوهر است این طریقه براساس استقلال تابعیت زن وضع شده و اخیراً مورد قبول چندین کشور قرار گرفته است. در بعضی کشورها روش مزبور بطور کامل اجرا نشده و ازدواج تاثیری در تابعیت زن ندارد و به همین کیفیت است وقتی تابعیت مرد در زمان ازدواج تغییر یابد و یا عقد نکاح منحل گردد، تنها وسیله تحصیل تابعیت زن و وحدت خانواده آنست که زن تقاضای تابعیت شوهرش را نموده و پس از انجام تشریفات خاص در صورتی که شوهر او نیز موافق باشد تابعیت شوهرش را بدست آورد.
در سالهای اخیر با توجه به اقدامات بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران در پذیرش آوارگان کشورهای مختلف به ویژه افغانستان و عراق منابع موثق آمار ازدواج با اتباع خارجی را درحال رشد اعلام نموده ­اند، اگر چه پذیرش آوارگان و پناه دادن به آنان اقدامات مثبتی است که دولت جمهوری اسلامی ایران با توجه به اهداف بشر دوستانه خود همواره درآن پیشگام بوده است لیکن از پیامدهای اجتماعی ناپسند ازدواج اتباع خارجی از جمله آورگان مذکور با ایرانیان نیز نباید غافل بود.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
تردیدی نیست که هر گونه سیاست­گذاری در ارتباط با موضوع و مشکلات احتمالی ناشی از دیدگاه های مختلف در راستای مباحثی که ممکن است از دیدگاه های سیاسی، امنیتی، فرهنگی و جامعه شناسی در ارتباط با عوارض ناشی از ازدواج با اتباع بیگانه به عمل آید این پژوهش به بررسی ابعاد حقوقی تابعیت زنان و کودکان و مواد نابرابری زنان و مردان در خصوص تابعیت باتوجه به مقررات فعلی ایران را مطرح می­ کند و پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت زنان و کودکان در این خصوص ارائه می­دهد.
سابقه و ضرورت انجام تحقیق
تبعیض بین زنان و مردان آن چنان عمیق است که امروزه حتی در کشورهای پیشتاز تمدن نوین در برخی موارد حقوق سیاسی و احوال شخصی زنان در وضع چندان مساعدی قرار ندارد از جمله این موارد می توان تصمیم مجلس شورای اسلامی در خصوص اهدای تابعیت ایرانی به اطفال متولد در ایران از مادران ایرانی را رد کرده این امر بدان معنی است که ایرانی بودن مادر نه تنها از نظر نسبی(خون) تاثیری در تابعیت فرزند ندارد بلکه حتی از نظر محل تولد (خاک) نیز ابداً تاثیری در تابعیت فرزند ندارد، گویا فرزند فقط از پدر متولد می­ شود و مادر وجود خارجی ندارد.
تلاش برای الغا و محو این فاصله فاحش بین دو جنس، همواره در رأس فعالیت­های بسیاری از مجامع بین المللی بوده است یکی از جلوه­های بارز این نوع فعالیت­ها تصویب کنوانسیون منع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان به وسیله سازمان ملل متحد می باشد که با مبنا قرار دادن اصل شأن و منزلت انسانی و تکیه بر ارزش­های والای بشری در جهت محو اشکال گوناگون تبعیض از زنان در سراسر جهان، مدون گردیده است.
به هرحال عنایت همه جانبه داخلی و بین المللی این حقیقت را آشکار می سازد که زنان، حقوق از دست رفته­ای دارند و باید سعی وافر مبذول شود تا این حقوق به هر نحو احیا گردد بنابراین ضرورت پرداختن به چنین تحقیقی محسوس است.
درباره تابعیت زن پیش از انجام این رساله پژوهش­هایی صورت گرفته است که در زیر ذکر می شوند:

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

پایان نامه ­ای تحت عنوان بررسی تحلیلی ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی در حقوق ایران، توسط غلامرضا معصومی درسال۱۳۸۲صورت گرفته که فقط ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی را مورد بررسی قرار داده؛ در حالی که به طور خاص به وضعیت تابعیت زن در حقوق ایران پرداخته نشده است.

علاوه بر این پایان نامه ­ای تحت عنوان ازدواج با اتباع بیگانه توسط حسین خانزاد در سال ۱۳۹۱صورت گرفته که در این رساله صرفاً به ازدواج با اتباع بیگانه اشاره شده است.

همچنین مقاله­ای تحت عنوان بررسی امکان گسترش حمایت های حقوقی درمورد ازدواج زنان با اتباع غیر ایرانی توسط محسن ایمان، محمود صادقی، فاطمه عبدی در فصلنامه شورای فرهنگی زنان و خانواده سال چهاردهم شماره ۵۴ صورت گرفته، هر چند در این مقاله به بررسی حمایت های حقوقی در مورد ازدواج زنان با اتباع غیر ایرانی پرداخته شده اما به وضعیت تابعیت زن در حقوق ایران پرداخته نشده است.

هرچند مقالات و رساله­هایی مرتبط با تابعیت زنان وجود دارد ولی از چنان جامعیتی که این رساله در پیش رو دارد برخوردار نبوده ما در بیان سابقه به این موارد بسنده می­کنیم.
فرضیه ­ها
۱- امکان برابر سازی حقوق مرد و زن در قواعد مربوط به تابعیت وجود دارد.
۲- زن­های ایرانی که در اثر ازدواج تابعیت خارجی شوهر خود را اکتساب یا تحصیل می کنند دیگر از همه حقوق و مزایا که مختص ایرانیان است نمی­توانند استفاده کنند.
۳- فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی حتّی چنانچه در ایران متولد شوند بیگانه تلقی شده و صرفاً در حدود بیگانگان از کلیه حقوق بهره مند خواهند شد.
پرسش­های تحقیق
۱- آیا حقوقی که در قوانین ایران برای زنان و کودکان وجود دارد کم­تر از حقوقی است که در نظام بین ­المللی برای زنان در نظر گرفته شده است؟
۲- تابعیت طفلی که با سرپیچی از والدینش از قوانین مربوط به ازدواج با اتباع بیگانه متولد شده، چگونه خواهد بود؟
۳- آیا ازدواج با اتباع بیگانه باعث تغییر تابعیت زوجه می­ شود؟
۴- آیا در صورت ازدواج با بیگانه طلاق زوجه تاثیری بر تابعیت کودک دارد؟
اهداف
۱- تبیین وضعیت زنان و کودکان در قواعد مربوط به تابعیت ایران