معروف ترین مزایا جاذبه قدرت تخیل رادیو است. از آنجا که رادیو به جای صدا و تصویر تنها صدا میفرستد، شنونده ناگزیر است اطلاعات دیداری را خود برای خود بسازد. جزئیات، توصیف میشوند و یا آن که از طریق صدا، خود را مجسم میکنند ولی این اطلاعات، برای شنونده به تصویر کشیده نشدهاند. او باید آنها را خود به تصویر بکشد و البته احتمال دارد از آنها به عنوان مبنایی برای تصاویر پیشرفتهتر از جزئیاتی که توصیف نمیشود، استفاده کند. به علاوه دامنه تخیل عملاً بی پایان است؛ جاذبه تخیلی بودن رادیو مزیتی مسلّم نسبت به فیلم و تلویزیون می بخشد(کرایسل،1381).
ذکر دو مورد نکته دیگر در مورد نقش تخیل ضروری است. اوّل آن که رادیو تنها رسانهای نیست که برای تخیل از آن استفاده گسترده میشود. به همان اندازه، وقتی یک کتاب میخوانیم، تمامی وجود ما فعال است و مسلماً خواندن و گوش دادن از این نظر شباهت دارند؛ یعنی در محمدو ده های وسیعی که زبان ایجاد میکند، هم خواننده و هم شنونده میتوانند تصویری ذهنی از آنچه توصیف میشود، بسازند.امّا همان طور که تصاویر ادبیات کاملاً متاثر از زبان هستند، تصاویر برگرفته از رادیو نیز از لحن صداها و دیگر پدیده ها یی که بر وجود دنیای مادی دلالت میکنند، تاثیر میپذیرند. این اثرگذاری در کتاب دیده نمیشود، ولی در تئاتر، فیلم و تلویزیون مشاهده میشود.
در نتیجه تمایز پذیری رادیو از دیگر رسانه ها بدان دلیل نیست که این رسانه، تمامی تخیلات انسان را درگیر
میکند، در حالی که دریگر رسانه ها این کار را انجام میدهند، بلکه بدین علت است که تخیلات را تا گستردهای متفاوت به کار میگیرد. در ادبیات، همه چیز دیده نمیشود و به همین نحو چیزی هم شنیده نمیشود .
دومین نکته مهمی که باید در خاطر داشت آن است که تصورات به مطالب تخیلی یا غیر واقعی محدود نمیشود.
زمانی که به رادیو گوش میکنیم، نه تنها مجبوریم فضای یک نمایشنامه یا داستان را تصور کنیم، بلکه ناگزیریم از قلمروی واقعی خبر، گزارش هواشناسی و رویدادهای جاری نیز برای خود تصویری بسازیم(کرایسل،1381).
نقش تخیل برای شنونده یا خواننده به مراتب حیاتیتر از بیننده است. زیرا او از طریق تصویر سازی از کلمات و صداهای رادیو یا کلمات کتابهاست که رابطهاش را با فردی شکل میدهد و این ارتباط با شخصی که به حد زیادی از قبل برای او ساخته و پرداخته شده است، برقرار نمیشود.
امّا این نقش تخیل از تمایز قراردادی بین واقعیت و تخیل فراتر می رود، زیرا در کتاب و رادیو، افراد و اشیا تخیلی هستند، چه آنها در واقع وجود داشته باشند و چه وجود نداشته باشند. در رسانه های دیداری، تمایل کلی به سمت واقعیات است، امّا در کتابها و رادیو تمایلی عمومی به سمت تخیلات وجود دارد.
2-11-3 همراه بودن رادیو
رادیو در سطح وسیعی به عنوان یک همراه استفاده میشود و بخش عمده گوش دادن به رادیو زمانی رخ میدهد که افراد تنها هستند. به عنوان یک همراه، رادیو فوقالعاده بیتوقع است و اغلب مردم ار آن به عنوان پس زمینه ای برای فعالیتهایی مانند رانندگی استفاده میکنند و به همین علت اغلب رادیو را رسانه ثانویه مینامند که تلویحاً به معنی ناقص بودن و فرو دست بودن رادیوست. اما بخشی از قدرت رادیو ناشی از قابل استفاده بودن آن در حین انجام کارهای دیگر است، تا جایی که حتی کاربران رایانه در هنگام کار کردن با رایانه شخصی خود یا گشت زدن در اینترنت، به آن گوش میدهند(فلمینگ،1384).
2-11-4 عدم تداوم پیام در رادیو
یکی دیگر از ویژگی های رادیو این است که در آن تصویر یا متنی وجود ندارد، تماس غیر دیداری است و بنابراین پیام دارای تداوم نیست، برخلاف کتاب که بارها میتوانیم آن را مرور کنیم و از ابتدا به انتها برویم، در رادیو امکان چنین کاری وجود ندارد، پس پیام نباید مبهم باشد، چون در این صورت شنونده گیج و مبهوت خواهد شد، در رادیو هیچ جایی برای حشو، زائد و شرح و تفضیل و توصیف زیاده از حد وجود ندارد.
2-11-5 انعطاف پذیری رادیو
رادیو قدرت تخیل را بر میانگیزد چون شنونده را وا میدارد تا برداشت بصری خود را به کار اندازد. همچنین میتواند مخاطبان وسیعی داشته باشد. یا از راه چخش واحد یا به صورت متوالی و از طریق تکرار پخش، سطح وسیعی از مخاطبان را جذب کند و بالاخره رادیو وسیلهی سرگرمی است، در حالی که تلویزیون رسانهای بصری است که در آن امکان استفاده از شیوهی تولیدی خلاق و هم بستگی کامل با سایر وسائل کمک آموزشی بصری وجود دارد(حنیف، 1384).
2-11-6 شخصی بودن رادیو
رادیو رسانهای شخصی است و در اصل تنها تک به تک است، فردی اجرا میکند و فردی گوش میدهد. تقریباً هر کس که به رادیو گوش میدهد در آن زمان یک شخص منفرد برای خود است. رادیو هر چه به لحاظ فناوری دچار تغییر و تحول شود، در نهایت باز شخص در جایی برایتان موسیقی پخش میکند و با شما حرف میزند و در دیگر سو شنوندگانی هستند که به یک نفر گوش میدهند. این موضوع در آینده تغییر نخواهدکرد، رادیو به رشد خود ادامه خواهدداد. رادیو مهمترین و قدرتمندترین رسانه انفرادی در جامعه ماست، رادیو از بین نخواهد رفت(سباستیان،1388).
2-11-7 وابستگی رادیو به زبان
رادیو به طریق خاصی با اولین وسیله تماس انسان، یعنی زبان محاوره ای ملی، رابطه مستقیم دارد، البته وجود عنصر موسیقی میتواند مقداری از وابستگی رادیو به زبان را بکاهد، اما این کاستن آنقدر نیست که یک برنامه رادیویی به زبان بیگانه به راح

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.
تی قابل شنیدن و تاثیر گذاری باشد. به همین دلیل نیز در استفاده از ماهواره، کمتر کسی به سراغ شبکه های رادیویی خارجی میرود، در حالی که کانال های دریافتی رادیویی از طریق ماهواره به اندازه کانال های تلویزیونی است و یا کمتر فردی از برنامه سازان رادیو از برنامههای خارجی الگو برداری میکند، امری که در تلویزیون به وفور اتفاق میافتد.
2-11-8 رادیو و ارسال پیام های فرعی
رادیو هم مانند تلویزیون قابلیت ارسال پیام های فرعی را دارد و تلویزیون این قابلیت از طریق تصاویر به نمایش در می آید ولی رادیو این پیام ها را از طریق پس زمینه های صوتی به گوش مخاطب می رساند به طور مثال وقتی در یک متن نمایش وقایع داخل یک کشتی در حال حرکت را به تصویر می کشد پیام فرعی آن دریایی است که حرفی از آن گفته نشده ولی شنونده آن را به تصویر می کشد و یا فضای یک شب که در پس زمینه صدای جیرجیرک ها و صدای پارس سگ به ذهن می رسد(جوادی یگانه، 1383).
2-12 قابلیت های رسانه ای رادیو
رسانه های مدرن دارای جاذبه ها، جلوهها و توانایی های بی چون و چرایی هستند، با این حال رادیو همچنان توانایی هایی دارد که به آن قدرت می بخشد، از جمله این تواناییها، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
2-12-1 سرعت:
نخستین و مهمترین ویژگی رادیو، انتقال سریع آموزش و پیام به مخاطبان خود است. رادیو از لحاظ سرعت و تداوم انتشار و همچنین وسعت حوزهٔ انتشار برترین وسیلهٔ ارتباط جمعى است. رادیو وقایع و حوادث را زودتر از مطبوعات و حتى تلویزیون در همه جا پخش مى‌کند. قابلیت وسیع استفاده از گیرنده‌هاى رادیوئى نیز نقش مهمى دارد و از این حیث رادیو در صحنهٔ رقابت با تلویزیون شکست‌ناپذیر است.
2-12-2 دسترسی:
در هر جا میتوان به رادیو دسترسی یافت و یا آن را به همراه داشت به خصوص از دهه 1960 به بعد که رادیو کوچکتر و قابل حمل تر شد.
2-12-3 غلبه بر زمان و مکان:
ویژگی شنوایی بودن این رسانه و دستگاه های بسیار کم حجم امروزی سبب شده است تا مردم بدون محدودیت زمان و مکان، مورد خطاب این رسانه قرار گیرند.
2-12-4 بهره گیری آسان:
رادیو مخاطب را درگیر خود نمیکند، اما بیننده تلویزیون، خواننده مطبوعات و کاربر رایانه نمیتواند هیچ کار دیگری انجام دهد. رادیو را میتوان هنگام رانندگی، کار، آشپزی و غیره شنید و پیام آن را دریافت کرد.
2-12-5 ارزانی:
رادیو رسانه ارزانی است. قیمت یک گیرنده رادیو به هیچ وجه با تجهیزات تلویزیونی، ماهوارهای و رایانهای قابل مقایسه نیست.
2-12-6 صدا:
این عامل در تلویزیون، ماهواره و حتی رایانه هم وجود دارد، اما صدا در رادیو در غیبت تصویر، طبیعیتر و صمیمیتر جلوه میکند، قدرت صدا در رادیو اصلی است، در حالی که در سایر رسانه ها فرعی محسوب میشود و در وجه دوم و گاهی چندم قرار دارد.گرویل من در کتاب جمهوری الکترونیک، حاصل یک تحقیق در دانشگاه بروکلین نیویورک چنین اعلام کرد: مردم، نوشته ها را رسمیتر از گفته ها میپندارند، گویا حروف سندیت و اعتبار بیشتری دارند، با این همه مردم به صدا بیشتر اعتماد میکنند و آن را صمیمی مییابند، به خصوص به پیام های بدون تصویر، اعتماد بیشتری دارند، به شرط آن که با لحن و شیوهی خود آنان یا بستگان آنان بیان شود. در لحن و چرخش آوا رمزی هست که آن را باور پذیرتر میکند، رادیو این خصلت را داراست، میتوان با اتکا بر این خصلتهای معتبر، رسانه رادیو را با واقع بینی بازسازی و تقویت کرد(قاضی زاده، 1383).
2-12-7 سکوت:
ویژگی مهم رادیو که همگان (دست اندرکاران رسانه و شنوندگان) را به خود جلب میکند، این است که رادیو رسانهای کور است. ما نمیتوانیم پیام های آن را ببینیم، این پیام ها تنها شامل صدا و سکوتند و از همین واقعیت منحصر به فرد رادیو است که تمامی دیگر کیفیت های متمایز آن- از جمله ماهیت زبان آن، طنزهایش و راه هایی که مخاطبانش از آن استفاده میکنند- حاصل میشود. برای دستیابی به دیدی شفاف تر نسبت به ویژگیهای رادیو، میتوان آن را با وسایل دیگر برقراری ارتباط، مقایسه کرد(کرایسل،1387).
2-12-8 موسیقی:
موسیقی در رادیو نظیر تلویزیون دو کارکرد عمده دارد، هم خودش به عنوان موسیقی گوش مینوازد(کنسرت ها، رستیال ها و نظایر آنها)، و هم به تنهایی و یا با همراهی کلمات و صداها، کارکردی فرعی و کمکی برای معنی بخشیدن به چیزی خارج از خود دارد.
کارکرد اول؛ یعنی لذت بردن از موسیقی به عنوان خود موسیقی، تولیدات اصلی رادیویی را تشکیل میدهد. بعضی از فرستنده های رادیویی فقط موسیقی، تولیدات اصلی رادیویی را تشکیل میدهد. بعضی از فرستنده های رادیویی فقط موسیقی تولید میکنند(همان). مرحوم خالقی در کتاب نظی به موسیقی مینوسید: “موسیقی صنعت ترکیب اصوات و صداهاست به طوری که خوشایند باشد و سبب لذت سامعه و انبساط و انقلاب روح گردد.” رادیو این امکان را به شنوندگانش میدهد که بدون دغدغه تصویری به موسیقی گوش کنند. ارائه موسیقی کمتر از دیگر برنامهها نظیر خبر، نمایش نامه ها، برنامههای سرگرمی و … درباره ماهیت و امکانات و یا عدم امکانات این رسانه روشنگری میکند؛
2-12-9 کلمه ها:
کلمه ها از نظر خصوصیت و ویژگی، نمادین و سمبلیک هستند و همین نمادینه بودن آنهاست که پایه و اساس جذابیّت خلاق رادیویی را تشکیل میدهد، زیرا کلمه به عنوان یک علامت، نمیتواند شیء را نشان دهد. بنا
براین شنونده باید آن را در ذهن خود تصویر کند، شکل دهد و یا خلق کند و بسازد. اما تفاوت مهمّی بین کلمه های نوشته شده یا چاپ شده، با کلمه هایی که از رادیو پخش میشود وجود دارد.
کلمه های رادیو اجباراً همیشه شفاهی و گفتاری هستند. اکنون باید به این نکته توجّه کرد که از لحاظ نشانه شناسی، کلمه در رادیو رمزدو- دویی[11]و یا دو رمز دارد: یکی خود کلمه که نماد و سمبل چیزی است که ارائه میشود و دیگری، صدایی که این کلمه را ادا میکند و شاخص شخص و یا خصلتها و ویژگیهای گوینده آن است، این واقعیت از همان ابتدا در تاریخ این رسانه، مشاهده و درباره آن مطالعه و تحقیق شده است(پییر[12]، 1931).
2-13 انواع برنامههای رادیویی
به طور کلی آنچه را که فرستنده رادیویی پخش و توسط گیرنده رادیویی شنیده میشود برنامه رادیویی گویند. به عبارت دیگر برنامه رادیویی مجموعهای است مرکب ازاصوات معنی دار متوازن منسجم؛ دربرگیرنده حداقل یک پیام پنهان یا اشکار که با توجه به فرهنگ جامعه خود برای جامعه زبانی یا جامعه معین آماری با مدتی ازپیش تعیین شده یا مقید به لحظه عرضه می شود.برنامه رادیویی را می توان به دو گروه عمده تقسیم کرد:
2-13-2 برنامههای زنده:
در برنامههای زنده گفتاری را که گوینده اجرا میکند، موسیقی، گزارش، کارشناسی و غیره در همان لحظه عرضه از طریق فرستنده پخش میشود و به یاری گیرنده به گوش شنونده میرسد. این نوع برنامه معمولاً حالت خبر دهندگی دارد و محتوای آن را عمدتاً مطالب روزمره زندگی و مسائل و حوادث مطرح در لحظه و نهایتاً در روز تشکیل میدهد.
رادیوهایی که بیشتر به برنامههای زنده میپردازند، رادیوهای محلی هستند که منطقه ای محدود و مشخص با مسائل و معضلات مشابه را زیر پوشش خود میگیرند. به این ترتیب طرح مسائل عام و مشترک که گروه های کثیر و مناطق بسیار وسیعی را بر میگیرند، معمولاً در این نوع برنامه جایی ندارد(برخوردار،1371).
2-13-3 برنامههای تولیدی:
عبارت است مجموعه ای از گفتار، موسیقی، نمایش، مصاحبه، گزارش و غیره که با طراحی و پیش بینی های لازم از قبل آماده و تدوین شده و بر روی نوار ضبط شده است. محتوای این نوع برنامهها معمولاً جنبه عمومی تری دارند و گروه های وسیع تری از جامعه را شامل میشوند.
برنامههای رادیویی را از لحاظ فرم و ترکیب می توان به دو گروه تقسیم کرد:

برنامههای ساده:
برنامههای ساده رادیویی عموماً دارای متنی هستند که به وسیله اجرا کننده عرضه میشود. برنامههای ساده رادیویی گاه با موسیقی عرضه می شود. عمده ترین برنامههای ساده رادیویی را می توان به فرم های زیر دسته بندی کرد:

گفتار 2- سخنرانی 3- میزگرد 4- مصاحبه 5- رپرتاژ و گزارش
برنامههای ترکیبی:
برنامههای مرکب رادیویی، برنامههای هستند که مجموعه ای از فرمها مختلف رادیویی را به تناسب و در یک کل عرضه می کنند.
2-14 جمع بندی
رادیـو از دیـگـر وسـایـل ارتـبـاط جـمـعـى اسـت كـه به لحاظ برخوردارى از برخى ویژگى ها، به سهم خود در جهت دهى و تغییر افكار عمومى داراى نقش مى باشد. این رسانه در بـرقـرارى ارتـباط نزدیک تر بین افراد و جوامع ، نقش مهمّى را ایفا مى كند. اهمیت رادیو بیشتر از خصیصه كلامى بودن آن ناشى شده است ؛ زیرا جوامعى كه در آن فرهنگ شفاهى حاكم بوده و مـردم نـسـبت به استفاده از رسانه هاى مكتوب مانند مطبوعات كمتر از خود رغبت نشان داده و بیشتر بـه رسـانـه هاى شنیدارى مثل رادیو و دیدارى مانند تلویزیون و سینما گرایش دارند، رادیو و تلویزیون مخاطبین بیشترى دارند.
بـه ایـن تـرتـیـب ، جـوامع انسانى ساعاتى از شبانه روز وقت خود را در اختیار پیام هاى رادیو قـرار مـى دهند و بدین وسیله افكار عمومى از رادیو تاءثیر مى پذیرد. برخى از ویژگى هاى رادیـو، عـلاوه بـر كـلامـى بـودن، سـهـولتِ انـتـقـال پـیـام، سـرعـت انـتـقـال پـیـام و وسـعـت شعاع پیام مى باشد و این سه ویژگى یعنى سهولت، سرعت و وسعت شـعـاع پـیـام مـوجـب گـشـتـه تـا رادیـو بـه عـنـوان رسـانـه اى مـمـتـاز مـطـرح بـاشـد. به همین دلیـل رادیـو در ردیـف (وسایل خبرى توده گیر) قرار گرفته است . به این ترتیب ، ملاحظه مىكنیم ، اخبار حوادث و رویدادها قبل از آن كه به وسیله رسانه هاى مكتوبى همچون روزنامه ها در اختیار شهروندان قرار بگیرد، با سرعت در شعاعى وسیع از طریق امواج رادیوها نه تنها در سطح كشور، بلكه در پهنه قاره ها پخش و منتشر مى گردد.
رادیـو، نوعى وسیله ارتباط جمعى است كه در هر وضعیتى مى تواند با انسان همراه باشد. به عـنـوان مـثـال، در مـنـزل، مـحـل كـار، هـنـگـام رانندگى، در حین سفر و… از قابلیت پیام رسانى برخوردار است . همچنین، استفاده از رادیو مستلزم داشتن سطح معیّنى از آموزش و تحصیلات نیست و افراد با سواد و كسانى كه فاقد تحصیلات هستند، همه از این وسیله استفاده مى كنند به همین لحـاظ، رادیـو از جـمـله رسـانـههـایـى مـحـسـوب مـى گـردد كـه در افـكـار عـمـومـى تـاثـیـر دارد.
2-15 مروری بر مطالعات پیشین
در زمینه هنر ارزشمند کتاب، کتابخوانی و ترویج کتابخوانی تحقیقات و مکتوبات زیادی در دسترس نیست و متاسفانه به این امر کمتر توجه شده است. در زمینه کتاب، کتابخوانی و ترویج ک
تابخوانی در رادیو تحقیقاتی صورت نگرفته است ولی در خصوص کتاب، کتابخوانی و ترویج کتابخوانی به این امر در برنامههای رادیویی پرداخته اند. در این پایان نامه به کتابخانه ملی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، ایران داک، دانشگاه تهران و دانشکده صدا و سیما مراجعه شده و همچنین از کلید واژه های کتاب، کتابخوانی، ترویج کتابخوانی و مطالعه استفاده شده است.
2-15-1 پژوهشهای انجام شده در داخل کشور
صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران(1376) در پژوهشی با عنوان «نظر سنجی از اساتید دانشگاه های تهران درباره کتاب و کتابخوانی» به این نتیجه رسید که ضعف فرهنگ كتاب و كتابخوانی امروزه به صورت یكی از مسائل جامعه درآورده است. مردم كمتر مطالعه می‌كنند و بیشتر اطلاعات خود را از رادیو، تلویزیون و اطرافیان بدست می‌آورند. از طرف دیگر بیشتر افراد، حتی دانش‌آموزان با دانشجویان و اساتید اوقات فارغتشان را با سرگرمی‌های دیگری طی می‌كنند. این بررسی در فرصت كوتاه قبل از دهمین نمایشگاه بین‌المللی كتاب تهران انجام شد. هدف از این بررسی دستیابی به میزان مطالعه و اهمیت كتاب و كتابخوانی در جامعه می‌باشد. نتایج حاصل از این گزارش نشان می‌دهد كه: 40/96 درصد اساتید میزان مطالعه خود را بین 304 ساعت اعلام كرده‌اند و 1/5 از اساتید بین 11-12 ساعت مطالعه دارند. 71/1 از اساتید اظهار كرده‌اند كه كتابخانه‌های غیرتخصصی خود را مطالعه می‌كنند. به نظر عده زیادی از اساتید (35/7)، مطالعه نكردن افراد ریشه در مشكلات زندگی و گرانی كتاب و به طور كلی مشكلات اقتصادی دارد. دومین علت برای مطالعه نكردن افراد عدم توجه به مسائل فرهنگی عنوان شده است (1/61 درصد). عدم انگیزه برای مطالعه نیز علت دیگر مطالعه نكردن می‌باشد كه به آن اشاره كرده‌اند (6/20).
عکس مرتبط با اقتصاد
رحمانی (1382) در پژوهشی با عنوان «بررسی تعداد مقالات و گزارش‌های منتشرشده درباره كتاب و كتابخوانی در سال‌های 1374 و 1375 و تطبیق آنها با موارد مشابه در سالهای 1376 و 1377» به بررسی انتشار مقالات و گزارش‌های مرتبط با كتاب، كتابخانه، فرهنگ كتابخوانی، نقد كتاب در روزنامه‌های ایران، اطلاعات، جمهوری اسلامی و همشهری و شمارگان كتاب‌های منتشرشده در سال‌های 1375-1374 و مقایسه آن با موارد مشابه در سال های 1377-1376 پرداخت. هدف پژوهش پاسخ به این سؤال بود كه چه اندازه در كنار سیاست‌های مختلف و در كنار دیگر عوامل اجتماعی به نقش كتاب و كتابخوانی كه یكی از شاخص‌های مهم رشد فرهنگی است اهمیت داده شده است. نتایج پژوهش نشان داد، در دومین دوره مورد بررسی فعالیت‌های مربوط به گزارش‌ها و معرفی و نقد كتاب رشد بیشتری داشته اما تعداد مقالات در دوره اول بیشتر بوده است. روزنامه‌هایی كه بیشترین فعالیت را در این زمینه داشته‌اند به ترتیب روزنامه‌های اطلاعات و ایران بوده‌اند.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
ذوالقدری (1388) در پژوهشی با عنوان «تحلیل محتوای رمان‌های چاپ اول سال 1386 از نظر مفاهیم كتاب، كتابخوانی و كتابخانه» به این نتیجه رسید كه در كمتر از 50 درصد رمان‌ها به مفاهیم مورد پژوهش او پرداخته شده است. به علاوه، میزان به كار گیری واژه كتابخانه از دو واژه كتاب و كتابخوانی كمتر است. همچنین یافته‌های پژوهش نشان داد كه در رمان‌ها به موضوع‌های مرمت و نگهداری كتاب، كتابخانه كودك و كتابخانه الكترونیكی یا توجه نشده یا بسیار كم پرداخته شده است.
حسن وند(1389) در پایان‌نامه خود با عنوان « بررسی جایگاه و اهمیت کتاب و کتاب خوانی در قرآن و حدیث» به این نتیجه رسید كه مطالعه، کتابخوانی، و تحصیل علم و دانش از فرایض بسیار مؤکد در دین مبین اسلام و قرآن کریم بوده و لفظ کتاب به اشکال مختلف تکرار شده است علاوه بر آن، واژه علم حتی بسیار بیشتر از خود کتاب مورد تأکید قرار گرفته است سازنده است. موضوع کتاب و کتابخوانی از دیدگاه قرآن بسیار مهم بوده و بر آن تأکید فراوان شده است. همچنین، در احادیث و روایات و گفتار دانشمندان و حکما به این امر مهم با تأکید زیاد توصیه شده است.
یزدیان (1389) در پایان‌نامه خود با عنوان «تحلیل محتوای مقالات مجلات تخصصی كتابداران و اطلا‌ع‌رسانی درباره ترویج كتابخوانی و كتابخانه‌های كودكان از سال 1378 تا 1387 به بررسی تعداد كل مقالات منتشرشده توسط نشریات تخصصی كتابداران و اطلاع‌رسانی نشان داده كه 1429 عنوان مقاله در طی سال‌های پژوهش در این نشریات منتشر شده كه 52 عنوان از مقالات (3/6درصد) به موضوع ترویج كتابخوانی و 27 عنوان از مقالات (1/8درصد) به موضوع كتابخانه‌های كودكان پرداخته‌اند كه از این بین 75 مقاله (94/9 درصد) تألیف و 4 مقاله (5/1درصد) ترجمه است. از مجموع مقالات مرتبط با مقوله‌های كتابخوانی و كتابخانه‌های كودكان در نشریات تخصصی حوزه كتابداری و اطلاع رسانی 37 مقاله (46/8درصد) پژوهشی، 21 مقاله (26/6درصد) تحلیلی، 2 مقاله (2/5درصد) مروری و 19 مقاله (24/1 درصد) گردآوری می‌باشد.
رحمانی(1391) در پایان نامه خود با عنوان « تحلیل محتوای روزنامه های کثیرالانتشار مورد بررسی در دوره های هشتم و نهم ریاست جمهوری ایران (سال های 1380– 1388) در مورد موضوع های کتاب و کتاب خوانی» این پژوهش با بهره گرفتن از روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل روزنامه های کثیرالانتشار اطلاعات، ایران، جمهوری اسلامی، کیهان و همشهری (جمعاً 459 ماه)، 14761 مورد است که در دوره هشتم از 6324 شماره روزنامه و در دوره نهم از 5730 شماره روزنامه استخراج شده
است. نتایج پژوهش نشان داد که تعداد کل مقاله های منتشر شده در سال های مورد نظر پژوهش در روزنامه های مورد بررسی 153 عنوان بوده است که 94 عنوان مقاله مربوط به دوره هشتم و 41 عنوان مقاله مربوط به دوره نهم است. از تعداد 5961 گزارش مرتبط با کتاب و کتابخوانی، 2964 گزارش مربوط به دوره هشتم و 2727 گزارش مربوط به دوره نهم است. هم چنین تعداد کل معرفی های مرتبط با کتاب و کتاب خوانی 7750 مورد بوده است که 4330 معرفی مربوط به دوره هشتم و 3420 مورد مربوط به دوره نهم است. تعداد کل نقدهای مرتبط با کتاب و کتابخوانی 1185 مورد است که 750 نقد مربوط به دوره هشتم و 435 مورد نقد مربوط به دوره نهم است. هم چنین تعداد 73 مقاله در دوره هشتم و 33 عنوان مقاله در دوره نهم دارای واژه های موجود در سیاهه وارسی بوده اند.
2-15-2 پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور
در بین پژوهش‌هایی كه در این زمینه در خارج انجام شده است؛ سینگ[13] (1984) مقاله‌ای با عنوان «تحلیل مقالات نشریات كتابداری و اطلاع‌رسانی هند در فاصله‌ سالهای 1982-1971»‌ ارائه داد. در این پژوهش، 2034 مقاله كتابداری و اطلاع‌رسانی از 19 نشره كتابداری هسته انتخاب شدند. یافته‌ها نشان داد كه بیشترین تعداد مقاله (546عنوان) در زمینه موضوع خدمات كتابداری و اطلاع‌رسانی موجود داشت. دكومانتاسیون در ردیف دوم و انواع كتابخانه‌ها در ردیف سوم قرار داشت. سینگ به این نتیجه رسید كه شكاف بزرگی بین موضوعات ردیف اول و موضوع‌هایی چون حقوق كتابداری و اشتراك كتابخانه‌ها وجود دارد كه باید به آنها توجه شود.
كوپلان[14] (1991)، پژوهشی بر روی تحقیقات كتابداری و اطلاع‌رسانی انجام داد. او به بررسی 632مقاله در 30 عنوان نشریه ادواری هسته كتابداری و اطلاع‌رسانی پرداخت. از 632 مقاله، 8/56 درصد مقالات پژوهشی و 2/43 درصد غیرپژوهشی بودند. از مقالات پژوهشی كمترین تعداد (8مقاله) در زمینه تاریخ كتابداری و بیشترین تعداد (94مقاله) در زمینه ذخیره و بازیابی اطلاعات و 91 مقاله پژوهشی در زمینه خدمات كتابداری و اطلاع‌رسانی بود.
ژارولین و واكاری[15] (1993) پژوهشی با عنوان «ارزیابی كتابدای و اطلاع‌رسانی در سال 1985-1965: تحلیل محتوای مقالات نشریات كتابداری» انجام دادند. هدف تعیین پراكندگی موضوعی مقالات و تعیین روش‌های تحقیق به كار برده شده در آنها بود. جامعه مورد مطالعه 142، 359 و 449 مقاله پژوهشی منتشر شده در نشریات هسته بود كه به ترتیب در سالهای 1965، 1975 و 1985 به چاپ رسیده بودند. یافته‌ها نشان داد كه 6درصد از كل مقالات به روش‌های تحقیق اختصاص یافته، 8 درصد به جست‌وجوی اطلاعات، 7درصد به ارتباطات پرداخته بودند. بیشترین مقالات تولید شده به موضوع خدمات كتابداری و اطلاع‌رسانی و ذخیره و بازیابی به ترتیب با 30 درصد و 25 درصد اختصاص داشت.