طراحی زنجیره ارزش با بررسی چشم انداز، راهکارها و نقش سرمایه های فکری در سـازمـان آغـاز می شود. با بهره گرفتن از این اطلاعات تمامی شیوه های ارزش آفرینی از سرمایه های فکری، شـناسایی می گردد.

 

 

تعیین و شناسایی شیوه ارزیابی ارزش مورد نظر سازمان:

هدف این مرحله آن است که مشخص کند سازمان قصد دارد دقیقا از طریق سرمایه های فکری خود به چه ارزشی دست یابد. این مساله به این مفهوم است که باید شیوه اندازه گیری و ارزیابی هر یک از این ارزش ها معین گردد و به لحاظ کمی و کیفی تصمیماتی اتخاذ گردد.

 

 

تصمیم گیری در مورد فعالیت های زنجیره ارزش:

شناسایی فعالیت ها و تصمیم گیری هایی که در طول زنجیره – یعنی از زمان شکل گیری یک ایده نوآورانه تا زمان محقق شدن ارزش آن- شکل می گیرند. این فعالیت ها باید به دقت انتخاب شده و به نحوی در کنار یکدیگر قرار گیرند تا بتوانند ارزش مورد نظر را به شیوه قابل سنجش و دستیابی برای سازمان محقق سازند.

 

 

توسعه شاخص هایی برای مدیریت فعالیت های زنجیره ارزش:

در این مرحله سازمان به توسعه شاخص هایی می پردازد که از طریق آنها فعالیت های کلیدی، که در مراحل قبل ذکر شد ارزش مورد انتظار سرمایه های فکری را فراهم آورند.

 

 

تخصیص منابع شرکت با هدف حداکثرسازی ارزش سرمایه های فکری

منابع سازمان (افراد، کارکنان، منابع مالی، توجه و تمرکز مدیریت و …) باید در حوزه های مختلف فعالیت سازمان به شیوه درست و منطقی با توجه به اولویت بندی های سازمان تخصیص داده شوند.
۲-۱۰- تاثیر سرمایه فکری بر طرح های بازپرداخت و پاداش در سازمان ها
اگر کارکنان سازمان به این نتیجه برسند که اعطای ترفیعات و شایستگی و پرداخت پاداش ها بر معیارهای عملکردی استوار نبوده و بر مبنای ارزشیابی واقعی صورت نگیرد، اثرات زیانبار و مخربی بر عملکرد آنان خواهد داشت.امیر مؤمنان (ع) در عهدنامه مالک اشتر او را به ارزشیابی عملکرد کارکنان و قائل شدن تفاوت میان آنان بر اساس عملکردشان، ترغیب می کند؛ و عواقب ناخوشایند عدم تفاوت بین کارکنان خوب و بد را متذکر می شود. آن حضرت می فرماید:و لا یکونن المحسن و المسیء عندک بمنزله سواء ، فان فی ذلک تزهیدا لاء هل الاحسان فی الاحسان، و تدریبا لاءهل الاساءه علی الاساءه و الزم کلا منهم ما الزم نفسه (نهج ابلاغه، نامه شماره۲۵۳)؛‌ هرگز نباید افراد نیکوکار بی رغبت شوند، و بدکاران در عمل بدشان تشویق گردند و هر کدام از این ها را مطابق کارش پاداش بده. سرمایه فکری زمانی به وجود می‌آید که در کارکنان احساس امنیت و ثبات شغلی، مشارکت و نقش موثر در سازمان و همچنین شادابی و نشاط وجود داشته باشد. در یک سازمان موفق اولین و مهم‌ترین رکن موفقیت را انتخاب صحیح و به جای کارکنان می‌دانند. امروزه نیروی کار توقعات بیشتری دارد و برای کار و زندگی مطلوب کاری اهمیت خاصی قایل است. در نتیجه متخصصان امور نیروی انسانی باید مشاغل را طوری طراحی کنند که کار در محیط سازمان برای کارکنان مطلوب و رضایت‌بخش باشد. شغل مناسب براساس دانش، مهارت، تجربه، علاقه و خصوصیات و توان فردی در انجام یک وظیفه معین تبیین می‌گردد و لازم است تفکیک شغلی برپایه توانایی‌های فردی باشد و تقسیم تخصصی کار صورت گیرد. عامل بعدی در ایجاد انگیزه برای کارکنان، محرک‌های مادی است. یکی از چالش‌های مهم شرکت‌ها تحول روش‌های پاداش است که مردم را بر می‌انگیزد. هرچه فردی کمتر پول به دست آورد، اهمیت مقدار حقوقش بیشتر می‌شود. هرچه افراد پول بیشتر به دست آورند و بیشتر برای کاری که انجام می‌دهند دلسوزی کنند، اهمیت نسبی پول برایشان کمتر می‌شود و پول جایش را به قوه تشخیص برای نیل به هدف و آزادی عمل می‌دهد. به همان اندازه که رقابت بین افراد با صلاحیت شدیدتر می‌شود. مشوق‌های مادی به تنهایی نمی‌توانند افراد درستکار را جذب کنند. برای کسانی که نگرانی مادی ندارند، حس رفاه مهم‌تر از پول است و عواملی که بر رفاه تاثیر می‌گذارند، عبارتند از: ارتباطات انسانی، اعتماد متقابل، حس ارج‌نهاده شدن و احساس وجود عدالت. به علاوه، فرصت یادگیری مطالب جدید و درک استعداد شخصی به ایجاد حس مثبت در افراد کمک می‌کند. مشوق‌های مثبتی هم که نیازهای معنوی و عاطفی افراد را ارضا نمایند، موثرتر از انگیزانند‌ه‌های منفی به شکل تهدیدها یا مجازات‌ها هستند.
یکی دیگر از مسائل مهم در ترغیب و تشویق کارکنان به ارائه کار بهتر و ایجاد انگیزه در آنان، شیوه‌های ترفیع شغلی و سازمانی است که اغلب بر پایه ارشدیت است. مطالعات نشان می‌دهد ترفیعاتی که بر مبنای ملاحظاتی غیر از توانایی و لیاقت است، اغلب به نتایجی نادرست می‌ انجامد. برای کسانی که به‌ویژه در رده مدیریت هستند، مهم است که از توانایی‌های واقعی خود‌آگاه باشند و کارهایی را بپذیرند که با آن توانایی‌ها سازگار باشند. این رازی است که اشتغال را دلپذیر و خشنود‌کننده می‌سازد و کارایی فرد را در سازمان افزایش می‌‌دهد. به عنوان یک کارمند شرکت نیز کامیابی در وظایف شغلی از راه کوشش آگاهانه و با جدیت به دست می‌آید. مهم آن است که در هر مرحله شغلی توانمندی‌ها و شایستگی‌ها به درستی اندازه‌گیری شده و راه‌های پیشرفت آنها بررسی و دنبال شود. در این راه باید قابلیت‌ها از طریق ارزیابی و نتیجه‌گیری افزایش پیدا کند. به این ترتیب ارزیابی مستمر از عملکرد کارکنان یک شرکت طی دوران‌ کاری ضروری به نظر می‌رسد. منظور از ارزیابی عملکرد، فرایندی است که به وسیله آن کار کارکنان در فواصلی معین و به طور رسمی مورد بررسی و سنجش قرار می گیرد. شناخت کارکنان قوی و اعطای پاداش به آنها و از این طریق ایجاد انگیزه برای بهبود عملکرد آنان و سایر کارکنان از جمله علل اصلی ارزیابی عملکرد است. از اطلاعاتی که در نتیجه ارزیابی عملکرد کارکنان به دست می‌آید می‌توان در برنامه‌ریزی نیروی انسانی، کارمندیابی و انتخاب، آموزش و تربیت کارکنان، تعیین مسیر شغلی، حقوق و مزایا و شناخت استعدادهای بالقوه کارکنان استفاده نمود. آخرین محرک انگیزه در کارکنان سازمان که مورد بررسی قرار گرفته است فرایند آموزش است. هدف از آموزش آن است که با افزودن به دانش شغلی فرد یا با آموزش مهارت‌ها و تخصص‌های به خصوص، رفتار و نگرش او در جهت مطلوب یعنی نیل به اهداف سازمانی تغییر کند، برای نیل به اهداف، هر سازمانی باید کادری از نیروهای لایق و کارآمد در اختیار داشته باشد. از این رو لازم است افرادی که به استخدام سازمان در می‌آیند، علاوه بر برخورداری از آموزش رسمی و همگانی، به آموزش تخصصی و حرفه‌ای نیز دست یابند تا دانش فنی و مهارت‌های لازم را برای انجام شایسته وظایف محوله به دست آورند.
۲-۱۱- نوآوری سازمانی
در نظریه های تکامل اقتصادی نزدیک به یک قرن است که نوآوری نیروی محرکه رشد و توسعه اقتصادی شناخته شده است در سال های اخیر با ظهور اقتصاد دانش محور، نوآوری نقش حیاتی تری در تحول ساختارهای اقتصادی و اجتماعی پیدا کرده است به طوری که در بعضی از مقالات از اقتصادهای پیشرفته امروزی به عنوان اقتصادهای مبتنی بر نوآوری یاد می شود.همچنین در نیم قرن گذشته سیاستگذاران علاقه و توجه فزاینده ای به توسعه سیاست های نواوری مبتنی بر دانش به عنوان نیرومحرکه توسعه اقتصادی پیدا کرده اند (نصرالهی و همکاران، ۱۳۸۸). به بیان دیگر امروزه عواملی چون تغییرات محیطی، پیشرفت های تکنولوژیکی و افزایش رقبا باعث شده است که کشمکش و رقابتی بی پایان بین سازمان ها بوجود آید. این درحالی است که سازمان ها با گرایش به پذیرش نوآوری بیشتر در پاسخ به تغییرات محیطی و همچنین گسترش قابلیت های جدید که به آنها برای دستیابی به عملکرد بالاتر کمک می نماید، موفق ترخواهد بود(سعید اردکانی و همکاران، ۱۳۸۹) بنابراین با پیچیدگی و رقابت رو به گسترش، نوآوری به عنوان یکی از مزیت های اصلی برای حیات شرکت ها محسوب می شود. همه سازمان ها برای بقا نیازمند ایده های نو و بدیع هستند. ظهور نوآوری نه تنها سازمان ها قادر می سازد نسبت به رقبا مزیت رقابتی به دست آورند بلکه ابزار سودمندی را برای ارتقای عملکرد سازمانی ارائه می کند(دهقان نجم، ۱۳۸۸). بنابراین همانطور که اهمیت و ضرورت نوآوری سازمانی در محیط های سازمانی به طور فزاینده ای در حال مطرح شدن می باشد، طیف کاربردهای آن نیز به طور پیشرونده ای در حال گسترش می باشد. با توجه به تعاریف نوآوری ، آن را این گونه می توان مطرح کرد: ایجاد دانش و ایده های جدید برای بکار بردن و تسهیل نتایج کسب و کار جدید، هدف گذاری برای بهبود فرایندها و ساختارهای داخلی تجارت و ایجاد محصولات و خدمات متحرک. در نتیجه نوآوری هر دو نوع ریشه ای و توسعه ای را شامل می شود. (چن۱ و همکاران، ۲۰۰۴)
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
نوآوری دارای سه مولفه اداری، تولیدی و فرایندی می باشد.

 

برای

هیجان اصطلاحی است که دانشمندان و فلاسفه بیش از یک قرن درباره معنای دقیق آن به بحث و جدل پرداخته اند. تعاریف گوناگون و حتی متناقضی از هیجان در فرهنگ های لغت وجود دارد. فرهنگ لغت “راندوم هاوس[۲۳]” هیجان را نوعی حالت عاطفی یا احساسی می داند که خودآگاه و ارادی است و با حالت هایی چون شناخت یا انگیزش و اراده تفاوت دارد (به نقل از دین پرور، ۱۳۹۳). در فرهنگ آکسفورد[۲۴] (۱۹۹۲) هیجان هر تحریک یا اغتشاش در ذهن، احساس، تفکر، حالت روانی و زیستی مختص آن و دامنه ای از تمایلات شخصی برای عمل کردن بر اساس آن تعریف شده است (به نقل از دین پرور،۱۳۹۳). تعاریف روانشناختی هیجان معمولاً ویژگی هایی مانند فیزیولوژی، تجربه ذهنی و بیان چهره ای را توصیف می کنند و اغلب روی یک عنصر تأکید دارند (ایزارد[۲۵]، ۲۰۰۷).
تعاریف دیگری هم در مورد هیجان ذکر شده که به طور مختصر اشاره می شود.
رویکرد تکاملی هیجان را بر اساس چگونگی به وجود آمدن آنها تعریف می کند. در این رویکرد، هیجان ها حالتهای کارکردی هستند که به وسیله انتخاب طبیعی شکل گرفته اند و پاسخ های فیزیولوژیکی، شناختی، انگیزشی، رفتاری و ذهنی را به شکل الگوهایی هماهنگ می کنند. این الگوها توانایی فرد در سازگاری با تغییرات چالش برانگیز دوران تکامل را به وضوح جلوه داده اند (نسی[۲۶]، ۱۹۹۰).
ماوس[۲۷] و همکارانش (۲۰۰۵) هیجان را پدیده ای در نظر می گیرند که کل بدن را در بر می گیرد و شامل تغییراتی در حیطه تجربه ذهنی، رفتار و فیزیولوژی مرکزی و پیرامونی می شود.
هیجان ها پدیده های احساسی-انگیزشی-هدفمند-بیانگر کم دوامی هستند که به ما کمک می کنند با فرصت ها و چالش هایی که هنگام رویدادهای مهم زندگی مواجه می شویم، سازگار شویم (ریو[۲۸]، ۲۰۰۵، ترجمه: یحیی سید محمدی، ۱۳۹۰).

 

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

۲-۲٫ چه تعداد هیجان وجود دارد؟

این سؤال بحث های بسیاری را به وجود آورده است. برخی از نظریه ها فقط به دو حالت هیجانی اشاره کرده اند: مثبت و منفی؛ برخی دیگر مجموعه کوچکی از هیجان های اصلی را معرفی کرده اند و برخی از نظریه ها تعداد هیجان ها را نامحدود می دانند (نسی و الثورث[۲۹]، ۲۰۰۹).
بر اساس نظر پلاچیک[۳۰] (۱۹۹۴) هشت هیجان اصلی وجود دارد که در چهار جفت متضاد گروه بندی شده اند: ۱)شادی/غم ۲)علاقه/نفرت ۳)خشم/ترس ۴)انتظار/تعجب. همه هیجان های دیگر از ترکیب این هیجان ها ناشی می شوند و در همه جوامع بشری مشابه هستند (همان منبع).
نظریه پردازان با اینکه در تعداد هیجان ها توافق ندارند، اما همه آنها با اینکه “جاذبه، کیفیت ضروری هیجان ها است” موافق اند. هیجان ها در مورد لذت و رنج، دوری و نزدیکی هستند (همان منبع).
شکل ۲-۱٫ هیجانات اصلی را نشان می دهد (پلاچیک، ۱۹۹۴؛ به نقل از ولی تبار، ۱۳۹۲). دایره ها به ترتیب از پایین به بالا هیجانات اصلی با شدت خفیف، متوسط و شدید را نشان می دهند. به طور مثال شدت ضعیف تر هیجان انتظار، هوشیاری نامیده می شود و شدت بالاتر آن معادل گوش به زنگی می باشد.
شکل۲-۱٫ هیجان های اصلی

۲-۳٫ نظریه هیجان

نظریه های متعدد درباره هیجان در رشته های مختلف مانند فلسفه، عصب شناسی، تکامل زیستی و روانشناسی مطرح شده اند. هیجان ها چند بعدی هستند. آنها به صورت پدیده های ذهنی، زیستی، هدفمند و اجتماعی وجود دارند (ایزارد، ۱۹۹۳؛ به نقل از ریو، ۱۹۹۵، ترجمه سیدمحمدی،۱۳۹۰).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
داروین[۳۱] (۱۹۶۵،۱۸۷۲) این بحث را مطرح کرد که ابرازگری های هیجانی دارای کارکرد انطباقی هستند که علائم و اطلاعاتی را برای ارتباط با دیگران فراهم می کنند (مانند نشان دادن دندان ها هنگام خشم در مواجهه با حمله). در سال ۱۸۸۰ فیلسوف و روانشناس معروف ویلیام جیمز[۳۲]، بیان کرد که تغییرات بدنی و هیجانی (مانند تنش عضلانی، بالا رفتن ضربان قلب و سریع شدن تنفس) از ادراک فرد از تغییرات فیزیولوژیک به وجود آمده از یک موقعیت فعال ساز نتیجه می شود (جیمز، ۱۸۹۰، به نقل از کاپلان[۳۳] و سادوک[۳۴]، ۲۰۰۷).
نظریه جیمز بعداً به وسیله فیزیولوژیستی به نام کنون[۳۵] (۱۹۲۹) به چالش کشیده شد. کنون ادعا می کند که هیجان ها ابتدا تجربه می شوند و تغییرات فیزیولوژیکی از ارزیابی شناختی هیجان به وجود می آید (مثلاً فردی یک خرس را می بیند احساس ترس می کند و آماده فرار می شود). بنابراین محرک در سطوح فیزیولوژیک و ذهنی قابل ادراک است. در فاصله سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰، شاختر[۳۶] و سینگر[۳۷] (۱۹۶۲) یک نظریه دو عاملی برانگیختگی-شناختی را معرفی کردند که ادعا می کرد هیجان شامل تفسیر شناختی برانگیختگی فیزیولوژیک می شود. این نظریه مطرح می کند زمانی که افراد برانگیخته می شوند به دنبال نشانه هایی برای تبیین احساسات خود می گردند. بر اساس آزمایش های ساختار شکن خود، شاختار و سینگر، سه مفروضه اساسی را ذکر می کنند: ۱- وقتی برای فردی برانگیختگی رخ می دهد و او تبیین فوری برای آن ندارد، حالت خود را با تبیین های شناختی که در دسترس هستند توضیح می دهد. ۲- وقتی برانگیختگی فیزیولوژیک برای فرد رخ می دهد که تبیین مناسب و کاملی از آن دارد، نیاز به ارزیابی وجود ندارد و فرد دوست ندارد احساساتش را با هیچ گونه اصطلاح شناختی در دسترسی برچسب بزند و سرانجام ۳- وقتی فرد در موقعیت شناختی مشابهی قرار میگیرد به صورت هیجانی به آن پاسخ داده و احساساتش را در آن موقعیت به عنوان هیجانات توصیف می کند، فقط زمانی که حالت های برانگیختگی فیزیولوژیکی را تجربه کند. به عبارت دیگر هم برانگیختگی هم برانگیختگی هیجانی و هم برانگیختگی فیزیولوژیکی و هم ارزیابی شناختی لازم است و هیچکدام به تنهایی برای تولید حالت های هیجانی کافی نیستند (ماندر[۳۸]، ۲۰۰۳).
هماهنگی شناخت و هیجان جایگاه اصلی تداوم رشد شناختی بزرگسال است. در حمایت از این دیدگاه لامبوویف و همکاران (۱۹۸۹) اهمیت ظهور مجدد توجه به تجربه ذهنی و هیجانی بالنده و یکپارچگی چنین تجربه ای را با کاربرد شناختی مورد بحث قرار می دهند (به نقل از ملک محمدی، ۱۳۹۳).

 

۲-۳-۱٫ دیدگاه تکاملی

در دیدگاه تکاملی همواره هیجانات واکنشهای فطری هستند که به تعابیر شناختی کمی نیاز دارند. نظریه های هیجانی جدید علاقه مند به مؤلفه های تکاملی در شناخت هیجان ها هستند (پلاچیک، ۱۹۸۰) که به موجب آن موقعیت های خاص، چالش های سازگارانه را برمی انگیزد و افراد با یک تمایل ژنتیک به سازگاری با تقاضاهای موقعیت مکانی، توانایی خود را برای سازش و موفقیت افزایش می دهند. اکمن مطالعه هیجان ها را با پژوهش های تجربی از بازنمایی های چهره و بیانگری هیجانی توسعه داده است (اکمن و دیویدسون، ۱۹۹۴).
اکمن (۱۹۷۵) شش هیجان اساسی ذاتی را شناسایی می کند (تعجب، ترس، اضطراب، خشم، شادی، غم) که هرکدام بیانات چهره ای و عملکرد مختلفی دارند (پلاچیک، ۱۹۸۰). آنها به عنوان سخت افزار پاسخ های حرکتی- بیانی مفهوم بندی می شوند که حرکت سازگارانه را باعث شده و وجوه ارتباطی اصلی در روابط هستند.
طبق نظریه روانی- تکاملی پلاچیک درمورد هیجان (۱۹۸۰) انسان ها دارای هشت هیجان اولیه هستند (خشم، ترس، غم، اضطراب، تعجب، کنجکاوی، انتظار و شادی) که در شدت، شباهت و قطبیت با هم متفاوت هستند.
از دیدگاه شناختی آرنولد (۱۹۷۰) هیجان ها را به عنوان «تمایل عملی به سمت هرچیزی که به صورت شهودی، خوب ارزیابی می شود (سودمند است) و یا دوری از هرچیزی که به صورت شهودی، بد ارزیابی می شود (مضر است)» تعریف می کند که مربوط به نگاه ابزاری داشتن به هیجان ها می شود. به عبارت دیگر پردازش های هیجانی با توجه به معنایی که برای وقایع در نظر می گیریم برای ما بازخورد فراهم می کنند که به عملکرد سازگارانه ما کمک می کنند (آرنولد، ۱۹۷۰). هالیدی[۳۹] و چاندر[۴۰] در (۱۹۸۶) در خصوص نقش هیجان موضع مشابهی را پذیرفته اند. از نظر آنها فرد:
توسط ویژگی هایی از حیطه های شناختی، میان فردی، و تجربه ای تعریف می شود. در حیطه خردمندی، شخص باید شایسته و به لحاظ میان فردی حاذق و دارای مهارتهای ارتباطی و قضاوت باشد که قابل کاربرد در چارچوبی باشد که در بر گیرنده دانش واقعی از دلواپسی های اجتماعی انسان است (هالیدی و چاندر، ۱۹۸۶).

 

۲-۳-۲٫ دیدگاه روان پویشی درباره هیجان

از دیدگاه روان پویشی، فروید[۴۱] (۱۹۲۱) خاطرنشان می کند که هیجان از تعارض سایق های ناهشیار غریزی و نیروهای روانی شخصیت مشتق می شود. فروید معتقد است آسیب روانی در نتیجه سرکوبی وقایع تروماتیک حاصل می شود (شفیع آبادی، ۱۳۸۷).
بر خلاف فروید، نظریه های روان تحلیلی بعدی خاطرنشان می کنند که هیجانات، فرایندهای مجزایی مربوط به انگیزش هستند و تنها به تکانه های غریزی نهاد مربوط نمی شوند. روانشناسان خود مانند هارتمن[۴۲] (۱۹۶۴) مطرح می کنند که هیجانات هم کارکردهای انطباقی و هم ذاتی دارند (استین[۴۳] و همکاران، ۲۰۰۷). او همچنین پیشنهاد می کند که هیجان به رشد عاطفی مربوط می شود که به توانایی تجارب متفاوت عاطفی ربط دارد (مانند بلوغ ایگو). همچنین خاطرنشان شده است که الگوهای عاطفی می تواند سیستم های مفهومی و شناختی را که منجر به رفتارهای ناسازگارانه می شود، اصلاح کند (گرینبرگ و سافران[۴۴]، ۱۹۸۷). همچنین نظریه های اخیر از این اندیشه فروید نیز که هیجانات مشتق شده از انرژی زیاد هستند را زیر سؤال برده و معتقدند هیجانات به خودی خود وجود داشته و مقدم هستند (استین و همکاران، ۲۰۰۷). مشابه با پارادایم انسانگرایی، استین (۱۹۹۱) خاطرنشان می کند که درمان های روان پویشی رایج غالباً به مراجعان کمک می کنند که از تجارب هیجانی خود آگاه شده و آنها را بپذیرند.

 

۲-۳-۳٫ نظریه انسانگرایی درباره هیجان

از همان اوایل پیدایش، رویکردهای انسانگرا به هیجان به عنوان یک عامل انگیزش مهم و یک فرایند سازماندهی اصلی برای تغییر نگاه کرده اند (گرینبرگ و دیگران، ۲۰۰۲). تمایل به خودشکوفایی هنگامی آشکار می شود که افراد هیجانات و احساسات لحظه به لحظه خود را تجربه و همراهی کنند. بنابراین عملکرد روانشناختی سالم مربوط می شود به توانایی دسترسی، بیان، تجربه و نمادسازی احساسات و هیجانات. این فرایند به عنوان فرایند تجربه کردن مشخص می شود که به موجب آن فرد معانی جدیدی را از طریق کشف احساسات و هیجانات ، ادراکات و مالک شدن جنبه های خود می آفریند (راجرز[۴۵] و مازلو[۴۶]، ۲۰۰۸). در مقابل هنگامی که فرد احساسات را انکار یا از آنها چشم پوشی می کند مشکلات روانشناختی ایجاد می شود.

 

۲-۳-۴٫ دیدگاه گشتالتی در هیجان

در نظریه گشتالت، هیجان شامل ارزیابی مستقیم تجربه فرد از میدان محیطیش می باشد (رایس[۴۷] و گرینبرگ، ۱۹۸۴). همچنین هیجانات به عنوان تنظیم کنندگان اصلی اعمال در نظر گرفته می شوند زیرا آنها اساسی را برای آگاهی از آنچه برای ارگانیسم مهم است فراهم کرده و انرژی لازم برای عمل را تولید می کنند. بنابراین هیجانات به تحقق نیازهای فرد و حرکت به سوی رشد کمک می کنند. آگاهی از هیجان برای عملکرد سالم یک مسئله اساسی محسوب می شود. از همین رو هدف گشتالت درمانی اجازه نمادسازی هیجانات، بیان آنها و متمایز کردن آنها به منظور راهنمایی رفتار به طور واضح و برقراری تعادل بین خود (self) و محیط است (گرینبرگ، رایس و الیوت، ۱۹۹۳). عملکرد ناقص زمانی رخ می دهد که تعارضات یا مسائل هیجانی ناتمام باعث شود هیجانات وارد آگاهی نشوند و فرد به طور بالقوه ای از اطلاعات سازش یافته محروم شود. فرض می شود که هیجان سرکوب شده به وسیله تمایل به اجتناب از یک هیجان ناخواسته یا دردناک، سوخت رسانی می شود، در نتیجه دوگانگی در عملکرد شخصیت باعث رشد ناسازگاری و عمل می شود. بنابراین درمانگران به مراجعان کمک می کنند معانی هیجانات و احساسات و نیازهایی را که در آنها وقفه ایجاد شده کشف کنند (گرینبرگ، ۲۰۰۲).

 

۲-۳-۴٫ دیدگاه شناختی در مورد هیجان

مدل شناختی رفتاری کلاسیک به هیجان ها به عنوان پیامدهای شناختی ناسازگارانه و عدم سازماندهی شناختی که با رفتار تداخل می کند نگاه میکنند (بک، ۱۹۷۷؛ الیس[۴۸]، ۱۹۶۳). عکس العمل های هیجانی به وسیله ارزیابی ها یا معانی از وقایع که فرد آن را به موقعیت ها نسبت می دهد، تعیین می شوند. هدف اصلی شناخت درمانی تمرکز بر حذف پاسخ های هیجانی به وسیله شناسایی، بازبینی، چالش و ارزیابی مجدد برداشت های منفی و باورهای مرتبط با بدکاری های روانشناختی به وسیله شواهد متکی بر طرح واره ها و فراهم کردن آموزش های خوددستوری می باشد (بک، و دیگران، ۱۹۷۹). دیدگاه های اولیه شناختی رفتاری از پردازش هیجانی به طور معمول، تمرکز خود را بر ترس و اضطراب قرار داده اند و پردازش هیجانی را به عنوان کاهش برانگیختگی هیجانی که از فعال شدن حالت ترس و تلفیق اطلاعات جدیدی که با ساختار ترس ناسازگارانه همسو نیستند تعریف می کنند.
اخیراً نظریه شناختی ـرفتاری معاصری در ادبیات این حوزه شکل گرفته که از نظریه هیجان ناشی می شود (ماهونی[۴۹]،۱۹۹۱؛ سافران و گرینبرگ، ۱۹۹۱؛ ساموئیلوف و ماروین، ۲۰۰۰؛ تیزدل[۵۰] و بارنارد[۵۱]، ۱۹۹۳). برای مثال تیزدل (۱۹۹۶) خاطرنشان می کند که افکار منفی، باعث نگهداری و ادامه آسیب روانی می شوند و هرگز نقش ایجاد کننده آسیب روانی را به عهده ندارند. او مطرح می کند که سطح معناسازی ضمنی که به طور برجسته ای مرتبط با هیجان است، سطوح شناختی فراتر از پردازش سطح منطقی آشکار فراهم می کند. در نظریه هیجانی-منطقی-رفتاری، نظریه پردازان بر نیاز به تحول بینش عقلانی به بینش هیجانی تأکید کرده اند (الیس و درایدن[۵۲]، ۱۹۹۷). بنا بر نظر الیس (۱۹۶۳) بینش عقلانی به آگاهی مراجع و شناخت او از اینکه تفکر ناکارآمد و رفتارهای خود تخریبگرانه دارد بر می گردد، در مقابل، بینش هیجانی به توانایی فرد برای شناخت و تشخیص مشکلات و در پیش گرفتن رفتار مناسب برای حل مشکل باز می گردد (الیس و درایدن، ۱۹۹۷).
شناختی ها و سازه گرایان همچنین بیان می کنند که پردازش های هیجانی میتواند بر پردازش های شناختی تأثیر بگذارد. سازه گرایان، هیجان را در خلق معانی شخصی مؤثر میدانند (ماهونی، ۱۹۹۱). آنها خاطرنشان می کنند که سیستم معنایی فرد که از سطوح پردازشی بسیاری برخوردار است، لازم است در درمان مد نظر قرار گیرد (همان منبع).
همچنین چندین نظریه بر اهمیت پردازش هیجانی در درمان مشکلات مربوط به اضطراب به عنوان مؤلفه اساسی در غرقه سازی برای درمان اختلالات اضطرابی تأکید کرده اند (هایز[۵۳] و اشتراوس، ۱۹۹۸). برای مثال فوآ[۵۴] و کوزاک[۵۵] (۱۹۸۶) پردازش هیجانی را به عنوان کاهش یا افزایش پاسخ های هیجانی که از مواجهه با حالت ترس ایجاد شده و اطلاعات ناهمخوانی که با فعال سازی ساختار ترس عاطفی-شناختی مربوط است، تعریف میکنند. آنان بر اساس نظریه پردازش هیجانی خود خاطرنشان میکنند که مواجهه با حافظه فوبیک فعال کننده ترس، تداعی های شناختی و ارزیابی از تروما را تصحیح می کند (الیوت، ۲۰۰۲).
به طور خلاصه، هیجان در شناخت درمانی بک برای افسردگی به عنوان نتیجه تفکرات ناسازگارانه تلقی میشود. وی خاطرنشان میکند که مورد چالش قرار دادن شناخت های افسرده کننده، احساسات منفی را تسکین میدهد. به هر حال با توجه به یافته های تجربی و مشاهدات بالینی که پیشنهاد میکنند نشانگان غالباً فراتر از سطح منطقی/عقلانی، خود را نشان میدهند (گرینبرگ و سافران، ۱۹۸۴؛ تیزدل و بارنارد، ۱۹۹۳) به نظر میرسد یک رویکرد تلفیقی به سوی نظریه هیجان در CBT در حال پدیدار شدن است.
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی

 

۲-۳-۵٫ تلفیق نظریه های هیجان

نظریه هیجان معاصر، رویکردهای ارزیابی شناختی و تکاملی پیشین را با همدیگر تلفیق می کند. مفروضه اصلی نظریه هیجان معاصر این است که هیجانات ماهیت بیولوژیک داشته و برای ظرفیت انسانی، نقش محوری دارند و به عنوان یک سیستم جهت دهنده انطباقی عمل میکنند: سیستمی که طوری طراحی شده که ابقا را افزایش دهد (فریجدا[۵۶]، ۱۹۸۸؛ پلاچیک، ۱۹۸۰). این سیستم معناسازی مبتنی بر تکامل که سیستم های فیزیولوژیک، رفتاری و تجربه ای را با هم تلفیق می کند باعث میشود مردم در رویدادهای مهم به درستی در جهت بهزیستی خود گام برداشته و آنان را به سوی اعمال انطباقی سریع سازماندهی کنند (آرنولد[۵۷]، ۱۹۷۰). اینگونه فرض می شود که این تمایلات به سوی عمل که مبتنی بر بیولوژیک هستند از این ناشی می شود که فرد چگونه وقایع درونی و بیرونی خود را ارزیابی می کند (لازاروس[۵۸]، ۲۰۰۳). تصور می شود که ارزیابی فرد از موقعیت، اهداف و نیازهایش توجه وی را منعکس می کند. بنابراین نقش انگیزش و شناخت به عنوان مؤلفه های درونی هیجان مورد توجه قرار میگیرد (فریجدا، ۱۹۸۸؛ لازاروس، ۲۰۰۳).
زمانی که یک ارزیابی معطوف به هدف نیست، هیجان به عنوان یک تمایل به عمل برای سازمان دادن فرد به منظور عمل کردن در جهت رسیدن به هدف در نظر گرفته می شود. بنابراین هیجان به ما میگوید چه چیزی مهم است و ما را برای عمل انطباقی آماده می کند.
هر احساسی در پی یک نیاز به وجود می آید و هر نیازی جهت گیری ما را به عمل مشخص می کند (الیوت[۵۹] و دیگران، ۲۰۰۴). برای مثال ترس باعث می شود به سمت فرار هدف گیری کنیم و ما را برای گریختن آماده می کند در حالیکه خشم هدف ما را در راه غلبه بر موانع پیش برده و ما را برای نزاع آماده می سازد (الیوت و دیگران، ۲۰۰۴؛ گرینبرگ[۶۰] و پایویو[۶۱]، ۱۹۷۰). بنابراین اهدافی که به وسیله هیجانات خلق می شوند همان هایی هستند که شناخت ها و اعمال نیز برای تحقق آنها می کوشند (گرینبرگ و پایویو، ۱۹۹۷).
لازاروس (۲۰۰۳) ارزیابی ها را به عنوان ارزیابی های غیر زبانی مبهم در رابطه با اینکه چه چیزی برای خود (self) مفید یا مضر است مفهوم بندی می کند. وی این ارزیابی ها را برای هیجان لازم و کافی میداند و معتقد است که آنها ارزش بقایی زیادی دارند و غالباً در ارتباط با توانایی انطباق ادراکی فرد پردازش می شوند (گرینبرگ، ۲۰۰۲؛ لازاروس، ۲۰۰۳).

 

۲-۴٫ پردازش هیجانی و شناخت

چنین فرض می شود اندیشه تخلیه روانی یا راهیابی به برانگیختگی هیجانی شدید بسیار ساده انگارانه بوده و در تمایز شفاف بین سه مؤلفه اصلی پردازش هیجانی (برانگیختگی، تجربه، و بیانگری) قاصر است. واتسون و کندی-مور (۱۹۹۹) مطرح می کنند اینکه چه موقع، چگونه و برای چه کسی هیجانات آشفته ساز بیان می شوند در تسکین یا افزایش تجارب هیجانی منفی نسبت به کمیت بیانگری از اهمیت بیشتری برخوردار است. به عبارت دیگر، بیان یا برانگیختن هیجان منفی به این دلیل سازگارانه است که منجر به درگیر شدن در راه حل و دستیابی به منبع آشفتگی می شود. نظریه های هیجانی کنونی بیان میکنند که هدف تغییر درمانی، تسهیل توانایی مراجع است تا از نظر شناختی به تجارب هیجانی جهت بدهد و معانی جدیدی را کشف کرده و به موجب آن تلفیقی بین شناخت و پردازش تجربه ای پرورش دهد (گرینبرگ و پاسکال-لئونه[۶۲]، ۱۹۹۷؛ ماهونی، ۱۹۹۱؛ واتسون و کندی- مور، ۱۹۹۹؛ تیزدل، ۱۹۹۳). بنابراین این مدل التقاطی بیان می کند که پردازش هیجانی مرکزی شامل تلفیق شناخت و هیجان است (بوهارت، ۱۹۸۰). بررسی شواهد در علوم عصب روانشناختی و آزمایشی نشان می دهد که پردازش هیجانی به طور مستقل رخ می دهد و غالباً مقدم بر واکنش های هوشیار است. این مسئله از نظریه فوق حمایت می کند (داماسیو، ۱۹۹۹؛ فورگاس، ۲۰۰۰؛ لیدوکس، ۱۹۹۶؛ به نقل از اکبری، ۱۳۹۲).
ساخت معانی هوشیار در سه مرحله رخ می دهد (واتسون و گرینبرگ، ۱۹۹۶) ابتدا فعالسازی طرحواره های هیجانی یک سنتز دیالکتیکی ناهوشیار و خودکار را از احساسات درونی پیچیده یا حواس بدنی تولید می کند. حس بدنی (گندلین[۶۳]، ۱۹۶۲) شامل یک واکنش اولیه پیش تفکری است که به درک هوشیار پاسخ برانگیخته شده کمک می کند. زمانی که این حس بدنی از معنا، شناخته و نمادسازی می شود تجربه هوشیار شروع به کار می کند. این فرایند به عنوان نمادسازی و آزمون خود تفکری شناخته شده و آنها دو فرایند هیجانی اولیه هستند که مسئول خلق و انتقال تجارب و اعمال درونی فرد می باشند (گندلین، ۱۹۶۲).
توانایی مراجع برای شناسایی یا نمادسازی تجربه یک گفتگوی دیالکتیکی بین تجربه (مربوط به حس بدنی) و بازنمایی آن تجربه از طریق زبان یا کلمات می باشد. علاوه بر آگاهی یا فعالسازی هیجانی، نمادسازی هیجان به تفسیر مجدد تجربه درونی به روش جدیدی که قبلاً ناشناخته مانده بود کمک می کند و تجربه را در روایت های مراجع در مورد خود جذب می کند. بنابراین فراخوانی و برانگیختن هیجانات در جلسه با اهمیت بوده و دستیابی مراجعان را به عواطف یا هیجانات تسهیل می کند (گرینبرگ، ۲۰۰۰).
بازنمایی نمادین تجربه منجر به آگاهی جدید، خودشناسی و بینش شده و تنظیم هیجان را افزایش داده و احساسات و نیازهای بیان نشده را به حرکت در آورده و راهبردهای پاسخ دهی انطباقی را در آینده فرمول بندی می کند. برای مثال، مراجعی ممکن است احساس افسرده بودن را با عنوان «بی حسی» توصیف کند در حالیکه مراجع دیگر آن را با عنوان «نا امیدی» توصیف کند. هر تمایزی وجوه متمایز کل تجربه را برجسته می سازد. هیجانات و تمایلات عملی مبهم که به وسیله مراجع برانگیخته می شود به نوعی بر زبان و واژه شناسی مورد استفاده برای بیان تجربه مراجع متکی است (واتسون و گرینبرگ، ۲۰۰۶). هنگامی که هیجانات به لغات تبدیل می شوند، خود آزمونگری تفکری ممکن می شود و مراجعان می توانند تجارب خود را ارزیابی کرده و سبک شخصیتی پاسخ دهی در پرتو اهداف، نیازها و ارزشهای آنان مشخص می شود. این فرایندی است که خلق معانی جدید را تسهیل می کند (واتسون و گرینبرگ، ۲۰۰۶).
شناخت درمانی بک (۱۹۹۶) سطوح بالای ساختارهای عاطفی-شناختی را به مؤلفه های مفهومی، عاطفی، رفتاری، فیزیولوژیک و انگیزشی تقسیم می کند. او دو سیستم اساسی را در پردازش اطلاعات مطرح می کند: «داغ» یا تجربه ای/مبهم و «سرد» یا شناختی/مفروضه ای که بیشتر مربوط به تفکر منطقی است. ساموئیلوف و گلدفرید (۲۰۰۰) بیان می کنند که این سیستم های داغ هستند که مربوط به پردازش هیجانی و فرایند تغییر می شوند. برای مثال سطح برانگیختگی هیجانی مراجع می تواند به عنوان مسئله ای در نظر گرفته شود که از طریق آن شناخت های داغ قابل دستیابی است (گرینبرگ و سافران، ۱۹۸۴).

 

۲-۵٫ تنظیم هیجانی

حوزه گسترده تحقیق درباره تنظیم هیجان، بطور عمده ای ریشه در رشد هیجانی، نظریه دلبستگی، شخصیت و عملکرد اجتماعی دارد (گروس[۶۴]، ۱۹۹۹؛ ایزارد، ۱۹۹۱؛ شور[۶۵]، ۱۹۹۴؛ تامپسون[۶۶]، ۱۹۹۴؛ به نقل از لیدوکس، ۲۰۰۰). برای مثال، رشد تنظیم هیجان مکرراً به تجارب اولیه دلبستگی مرتبط شده است (بالبی[۶۷]؛ به نقل از ریو ۲۰۰۵، ترجمه: سید محمدی، ۱۳۸۵). فرایندی که افراد از طریق آن هیجانات خود را مدریت، تعدیل و دستکاری می کنند و به صورت گسترده ای در ادبیات روانشناسی جای خود را باز کرده است. توانایی تنظیم هیجانی به معنای ارتقای رشد عقلانی و هیجانی به عنوان یک مؤلفه اصلی در مدل هوش هیجانی در نظر گرفته می شود. مایر و سالووی (۲۰۰۰) ظرفیت های زیر را در مدل خود در نظر میگیرند: توانایی درک دقیق، ارزیابی و بیان هیجان، توانایی دستیابی و تغییر احساسات هنگامی که باعث تسهیل افکار میشوند و توانایی شناخت هیجان و دانش هیجانی (به نقل از ریو، ۲۰۰۵؛ ترجمه: سید محمدی، ۱۳۹۰).
تصویر توضیحی برای هوش هیجانی
تنظیم هیجانی در ادبیات موجود به دو روش معمول، مفهوم سازی و کشف میشود: ۱) به وسیله تمرکز بر عملکردهای منظم هیجانی در سازماندهی فرایندهای درونی (حافظه، توجه، آمادگی برای عمل) که به فرد اجازه می دهد به موقعیت های مختلف واکنش نشان دهد ۲) به وسیله اکتشاف راهبردهایی که توسط آن هیجانات نظم می یابند (مثل اجتناب یا درگیری بیش از حد) که به فرد اجازه می دهد بازبینی، ارزیابی یا سازگاری با عکس العمل های خود داشته باشد و آنها را با پیچیدگی های موقعیتی منطبق سازد (الیوت و دیگران، ۱۹۹۴).
گروس (۱۹۹۸) به طور گسترده ای راهبردهایی که به وسیله هیجانات تنظیم می شوند را مورد بررسی قرار داد. مطابق با مدل فرایندی او از تنظیم هیجان بین دو نوع مختلف از تنظیم هیجان تفاوت وجود دارد: تنظیم هیجانی متمرکز بر پیشایندها که اشاره می کند به کارهایی که یک فرد برای تعدیل محیط درونی یا بیرونی انجام می دهد پیش از آنکه تمایل به پاسخ دهی هیجانی فعال شود و تنظیم هیجانی متمرکز بر پاسخ که اشاره می کند به کوشش های فرد برای تعدیل تمایلات تجربه ای، رفتاری یا پاسخ فیزیولوژیکی که پس از آنکه پاسخ های هیجانی فعال شوند، ایجاد می شود. (گروس، ۱۹۹۹). مثالی از تنظیم هیجان متمرکز بر پیشایند فردی است که در جمع دوستان خود قرار میگیرد و در آن هیجانات مشخصی رخ میدهد. در حالی که مثالی از تنظیم هیجان متمرکز بر پاسخ کشیدن یک نفس عمیق برای پایین آوردن ضربان قلب قبل از قرار ملاقات عشقی است.
گروس (۱۹۹۹) دو نوع راهبرد تنظیم هیجان متمرکز بر هیجان را برای آزمون دقیقتر اثرات متفاوت و نتایج کوتاه مدت تنظیم هیجان (مثل تنظیم هیجان رو به پایین) طبقه بندی کرده است. این مسئله شامل ارزیابی مجدد ( در نظر گرفتن یک موقعیت برانگیزاننده هیجان با عبارتهای غیر هیجانی) و سرکوبی (بازداری از رفتار بیانگر هیجانی) می باشد (گروس، ۱۹۹۹). بر اساس مطالعات گسترده، یافته ها این ادعا را مطرح می کند که ارزیابی کنندگان مجدد[۶۸]، هیجان مثبت بیشتری را بیان و تجربه می کنند در حالیکه سرکوبگرها[۶۹] هیجان مثبت کمتری را تجربه و بیان می کنند. علاوه بر آن ارزیابی کنندگان مجدد، عملکردهای درون فردی بهتر و روابط صمیمی تری را نشان می دهند در حالیکه سرکوبگران در هیجان های مثبت و منفی به دیگران اعتماد کمتری داشته و از روابط صمیمی اجتناب می کنند. سرانجام، ارزیابی کنندگان مجدد، از نشانگان افسردگی کمتر و عزت نفس بالاتر، رضایت از زندگی بیشتر و همچنین بهزیستی افزوده ای نسبت به سرکوبگران برخوردار هستند (گروس، ۱۹۹۹).

 

۲-۶٫ بدتنظیمی هیجانی

زمانی که الگوهای تنظیم هیجان، محدود شده و یا آسیب می بینند، غالباً به آن بدتنظیمی هیجان می گویند. (فریجدا، ۱۹۸۸) خاطرنشان می کند که بدتنظیمی توانایی دسترسی به اطلاعات هیجانی را محدود کرده و فرد را از معناسازی سیستم های جهت گیری انطباقی محروم می سازد. این نوع الگوهای هیجانی بدکارکرد می تواند با پردازش اطلاعات، حافظه، توجه، روابط اجتماعی، توانایی دست یابی و مدیریت تجارب هیجانی، تداخل پیدا کرده و به آنها آسیب برساند. بدتنظیمی هیجانی یک مؤلفه مسلط و رایج در بیشتر حوزه های آسیب روانی محسوب می شود. برای مثال اختلالات خلقی غالباً مربوط است به خلق تحریک پذیر، محدود شده و برانگیخته و با اضطراب، نگرانی، تنش یا هراس اشتراک دارد. بنابراین جای تعجب نیست که تنظیم هیجان هدف مشترک در بیشتر روان درمانی هاست (برادلی[۷۰]، ۲۰۰۶).
از دیدگاه شناختی-رفتاری، خاطر نشان می شود که اعمال و افکار فرد (رفتارهای یاد گرفته شده، سیستم باورها و خودگویی ها) هیجانات را تنظیم کرده و نشانگان هیجانات ناسازگار را نگهداری و توسعه می دهد (بک[۷۱] و امری[۷۲]، ۱۹۷۹). الگوهای ناسازگار تنظیم هیجان از باورهای یاد گرفته شده یا استراتژی هایی که حالت های منفی را حفظ می کنند و یا از شکست فرد در کسب مهارت های مناسب لازم برای تنظیم این هیجانات ناشی می شود (بک و دیگران، ۱۹۷۹).
از دیدگاه پردازشی-تجربه ای، چنین فرض می شود که هیجانات نقش اصلی را در بد کار کردی روانشناختی بازی می کنند. این کار به وسیله طرح واره های هیجانی ناسازگار که با عنوان «ساختارهای عاطفی-شناختی پیچیده که واکنش های تجربه ای ما را ذخیره کرده و جنبه هایی از موقعیت را که هیجانات ما را تحریک می کنند، برجسته می سازند» مطرح می شود، انجام می پذیرد (گرینبرگ و کورمان، ۱۹۹۳). الیوت و دیگران (۲۰۰۴) بیان می کنند که هیجانات می توانند از طریق جامعه پذیری و یادگیری ناسازگار شوند. برای مثال قصور در تجارب دلبستگی اولیه می تواند ظرفیت فرد را برای تنظیم هیجان کاهش داده و منجر به راهبردهای انطباقی بدکارکرد مثل آسیب رساندن به خود یا مصرف خودسرانه دارو شود. بنابراین مشکل در تنظیم هیجان شامل هیجان بیش از حد یا کمتر از حد معمول، یک شکل رایج از بدکارکردی هیجان می باشد (الیوت و دیگران، ۲۰۰۴؛ واتسون[۷۳]، ۱۹۹۹ به نقل از اکبری، ۱۳۹۲).

 

۲-۷٫ پاسخ های هیجانی

طرح واره های تولید هیجان، تجربه را ایجاد و سازماندهی می کنند بنابراین گرینبرگ و سافران (۱۹۸۷) بر اهمیت تمایز بین انواع متفاوت تجارب و بیانگری هیجانی برای مشخص کردن اشکال سازگارانه و ناسازگار هیجان تأکید میکنند (گرینبرگ، ۲۰۰۲؛ گرینبرگ و دیگران، ۱۹۹۷؛ گرینبرگ و سافران، ۱۹۸۷). چهارطبقه کلی از پاسخ هیجانی مشخص شده است: الف) هیجانات سازگار اولیه. ب) هیجانات ناسازگار اولیه. ج) هیجانات ابزاری. د) هیجانات واکنش ثانویه. خاطرنشان شده است که هیجانات سازگار، لازم است در درمان به منظور تسهیل حل مسئله و سوق دادن مراجع به نیازها و تمایلات اساسی برانگیخته شود. هیجانات ناسازگار همچنین لازم است در نظر گرفته شده و بیان شوند تا جایی که مراجعان از آنها آگاه شده و قادر به پردازش آنها باشند (گرینبرگ و سافران، ۱۹۸۷).
هیجانات اولیه، واکنش های اولیه مستقیم و اساسی افراد به موقعیت هستند (گرینبرگ و دیگران، ۱۹۹۳). از نظر زیستی، پاسخ های عاطفی اولیه سازگار، دارای کارکرد کامل بوده و هیجانات زیستی پایه را به کار می گیرند که باعث فراهم شدن اطلاعات سازگارانه به منظور عمل درست می شود. برای مثال، مورد حمله فیزیکی قرار گرفتن می تواند باعث برانگیخته شدن خشم شده و فرد را برای مقابله و عمل به منظور پایان دادن به تهدید به حرکت در آورد. غمگین شدن در مورد مرگ یک فرد دوست داشتنی، اجازه تجدید قوا و کنار آمدن با موقعیت را به فرد می دهد (گرینبرگ و دیگران، ۱۹۹۳). تصور می شود هیجانات اولیه به طور خوکار عمل کرده و غالباً به طور آنی در دسترس آگاهی نیستند. بنابراین غالباً با حس بنیادین اصالت همراه هستند و زمانی که بیان می شوند حس تازه ای از شناخت و اراده به سوی عمل را آشکار می سازند.
سه شکل پاسخ هیجانی به عنوان بدکارکردن طبقه بندی شده اند. تصور می شود که اولین هیجانات ناسازگار اولیه، یاد گرفته شده اند، پاسخ هایی تکراری که با موقعیت ایجاد شده همسو نیستند و بر اساس تجارب پیشین تروماتیک یا غفلت زا عمل می کنند. برای مثال، شرم از ناقص بودن یا ترس از بی کفایتی. اینگونه پاسخ های هیجانی ممکن است حل مسئله و انطباق سازنده را دچار مشکل کرده و باعث شود فرد احساس نا امیدی داشته باشد ( گرینبرگ و پایویو، ۱۹۹۷). پاسخ های هیجانی ثانویه، عکس العمل هایی به تجارب هیجانی اولیه هستند. این پاسخ ها کوشش های انطباقی دفاعی به منظور حمایت از خود محسوب می شوند. مثال آن شامل داشتن احساس خشم در پاسخ به احساس صدمه دیدن، احساس ترس درباره احساس خشم یا احساس خشم از ترسیدن است. بیان اینگونه واکنش به واکنش، می تواند کیفیت تکراری به خود بگیرد و نیاز به اکتشاف برای آشکارسازی تجارب هیجانی اولیه دارد (گرینبرگ و دیگران، ۲۰۰۲). سرانجام هیجانات ابزاری، الگوهای رفتاری هیجانی هستند که به منظور تأثیر گذاشتن روی دیگران به کار می روند ، مانند بیان ناراحتی به منظور برانگیختن هم حسی یا بیان خشم به منظور مسلط شدن یا اجتناب از مسئولیت (گرینبرگ، ۲۰۰۲؛ گرینبرگ و دیگران، ۲۰۰۲). گرچه پاسخ ها ممکن است به طور هوشیارانه یا به روشی عادتی و خودکار رخ دهد تصور می شود که بیانگری ابزاری، بهترین چالش یا جستجو به منظور نفوذ هدفمند در دیگران باشد (گرینبرگ، ۲۰۰۲). به طور خلاصه، پاسخ های هیجانی اولیه به عنوان پاسخ های سازگارانه تلقی می شود بنابراین اهداف، نیازها و هیجانات اولیه به هیچ عموان آسیب شناختی به حساب نمی آیند، در عوض افکار و احساسات ثانویه درباره هیجانات اولیه است که منبع اصلی بدکارکردی محسوب می شوند .
بطور خاص طرحواره های هیجانی دارای مؤلفه های متنوعی شامل موقعیتی، بدنی، عاطفی، مفهومی و رفتاری هستند. زمانی که یک یا چند مؤلفه در نظر گرفته نشود مشکل به وجود می آید (الیوت و دیگران، ۲۰۰۴).

 

۲-۸٫ نارسایی هیجانی

اصطلاح نارسایی هیجانی[۷۴] (آلکسی تیمیا) را برای اولین بار سیفینیوس[۷۵]، پارکر[۷۶] و همکاران (۲۰۰۵) برای توصیف منظومه ای از رفتارهایی به کار بردند که اغلب در افراد دارای مشکلات روان تنی مشاهده می شود. برای افرادی که نمره های بالایی در نارسایی هیجانی دارند، چهار ویژگی ذکر شده: دشواری در شناسایی احساسات[۷۷]، دشواری در توصیف احساسات[۷۸]، دشواری در متمایز ساختن هیجانات و تحرکات بدنی ناشی از برانگیختگی هیجانی و سبک تفکر معطوف به بیرون[۷۹]. این سازه در گستره وسیعی از افراد مبتلا به آسیب های روانپزشکی و بالینی و حتی در جمعیت غیر بالینی مشاهده شده است (مهرابی زاده هنرمند، افشاری و داوری، ۱۳۸۹).

 

۲-۹٫ هوش هیجانی

یکی از توانایی های شناخته شده انسان هوش هیجانی[۸۰] است. گلمن[۸۱] (۲۰۰۶) معتقد است که هوش هیجانی جنبه دیگری از هوش است که در دستیابی افراد به موفقیت در ابعاد مختلف زندگی، بیشتر از هوش شناختی ایفای نقش می کند (به نقل از زهراکار، ۱۳۸۶).
سالووی و مایر (۱۹۹۰) هوش هیجانی را توانایی فرد برای کنترل احساسات و هیجانات خود و دیگران، تمایز بین احساسات و هیجانات و دیگران و نیز استفاده از این اطلاعات برای هدایت اعمال و افکار می دانند. مایر و سالووی (۱۹۹۷) هوش هیجانی را متشکل از چهار توانایی دریافت هیجانات، استفاده از هیجانات (توانایی مهار هیجان برای تسهیل فعالیت های شناختی مثل تفکر و مسأله گشایی)، فهم هیجانات (توانایی درک زبان هیجان و پی بردن به رابطه پیچیده بین هیجانات)، مدریت کردن هیجانات (توانایی تنظیم هیجانات خود و دیگران) می دانند (به نقل از زهراکار، ۱۳۸۶)
گلمن (۲۰۰۶) هوش هیجانی را شیوه استفاده بهتر از IQ از طریق خودکنترلی، اشتیاق، پشتکار و خودانگیزی می داند. او هوش هیجانی را دارای مؤلفه های فردی و اجتماعی می داند و معتقد است مؤلفه های فردی هوش هیجانی شامل خودآگاهی، خودتنظیمی و انگیزش و مؤلفه های اجتماعی شامل همدلی[۸۲] و مهارت های اجتماعی[۸۳] است که هرکدام زیرمجموعه هایی دارند.
بار-ان[۸۴] (۱۹۹۷) نیز هوش هیجانی را به عنوان فهم مؤثر خود و دیگران، برقراری رابطه مناسب با دیگران و انطباق و کنار آمدن با محیط جهت برخورد مؤثرتر با خواست های محیطی به حساب می آورند.
او برای هوش هیجانی پنج عامل مرکب و پانزده خرده مقیاس معرفی می کندکه عبارت اند از:
هوش درون فردی[۸۵]: خودآگاهی هیجانی، قاطعیت، حرمت نفس، خودشکوفایی و استقلال

 

جدول ‏۳‑۱ مشخصات LDPE استفاده‌شده. ۴۵
جدول ‏۳‑۲ مشخصات پراکسیدهای استفاده‌شده. ۴۵
جدول ‏۳‑۳ مشخصات آنتی اکسیدانت استفاده‌شده. ۴۶
جدول ‏۳‑۴ درصد وزنی اجزای تشکیل دهنده ی نانو کامپوزیت‌ها. ۵۲
جدول ۳‑۵ نام‌گذاری نمونه‌ها…………………………………………………………………………………………………..۵۳
جدول ‏۴‑۱ نتایج آزمون تعیین درصد ژل برای نانو کامپوزیت‌ها و ماتریس پخت نشده. ۵۵
جدول ‏۴‑۲ نتایج آزمون تعیین درصد ژل برای نانو کامپوزیت‌ها‌ی پخت شده و تهیه شده به روش اول . ۵۵
جدول ‏۴‑۳ نتایج آزمون تعیین درصد ژل برای نانو کامپوزیت‌ها‌ی پخت شده و تهیه شده به روش دوم . ۵۶
۵۶
جدول ‏۴‑۵ درصد ژل نمونه‌ها‌ی تهیه شده به روش دوم پس از ۱۰، ۱۵ و ۲۰ دقیقه حرارت دهی. ۵۷
جدول ‏۴‑۶ دمای انتقال شیشه‌ای برای نانو کامپوزیت‌های تهیه شده به روش اول با آزمون DMTA 65
جدول ‏۴‑۷ دمای انتقال شیشه‌ای برای نانو کامپوزیت‌ها‌ی تهیه شده به روش دوم با آزمون DMTA 66
جدول ‏۴‑۸ نتایج آزمون DSC برای نانو کامپوزیت‌های تهیه شده به روش اول و ماتریس XLPE . 70
جدول ‏۴‑۹ نتایج آزمون DSC برای نانو کامپوزیت‌ها‌ی تهیه شده به روش دوم و ماتریس XLPE. 72
جدول ‏۴‑۱۰ نتایج آزمون TGAبرای نانو کامپوزیت‌های تهیه شده به روش اول و ماتریس XLPE.. 73
جدول ‏۴‑۱۱ نتایج آزمون TGAبرای نانو کامپوزیت‌های تهیه شده به روش دوم و ماتریس XLPE. 74
جدول ‏۴‑۱۲ نتایج آزمون کشش برای نانو کامپوزیت‌های تهیه شده به روش اول و ماتریس XLPE.. 75
جدول ‏۴‑۱۳ نتایج آزمون کشش برای نانو کامپوزیت‌های تهیه شده به روش دوم و ماتریس XLPE . 76
۷۷
جدول ‏۴‑۱۵ نتایج آزمون‌های الکتریکی برای نانو کامپوزیت‌های تهیه شده به روش دوم و ماتریLPE . 77
چکیده
پلی‌اتیلن اتصال‌عرضی شده به علت داشتن خواص الکتریکی مناسب و استحکام الکتریکی خوب یکی از موادی است که به طور گسترده در زمینه‌ی تولید عایق در کابل‌ها استفاده می‌شود.
امروزه یکی از روش­های بهینه­سازی خواص و تغییر رفتار پلیمر­ها استفاده از ذرات پرکننده با ابعاد نانومتری است. از زمانی که ذرات نانو به عنوان مواد پرکننده در کامپوزیت‌ها مطرح‌شده‌اند، بسیاری از محققان به بررسی تأثیر این ذرات بر خواص مواد مختلف پرداخته و نتایج قابل‌توجهی را به دست آورده‌اند. این امر به دلیل سطح بسیار زیاد این ذرات و برهمکنشی است که با فاز پیوسته در کامپوزیت برقرار می‌کنند.
هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر نانو خاک رس اصلاح‌شده با نام تجاری cloisite 30B بر فرایند پخت پلی‌اتیلن و همچنین تأثیر این نانو ذرات بر خواص فیزیکی، مکانیکی و الکتریکی کامپوزیت پلی‌اتیلن اتصال‌عرضی شده است. همچنین در این تحقیق سعی شده است تا با قرار دادن ذرات پر اکسید بین صفحات خاک رس ، علاوه بر پخش بهتر نانو ذرات، بازده ایجاد اتصالات‌عرضی نیز افزایش‌یافته و منجر به دستیابی به خواص بالاتر شود. برای این منظور مقادیر مشخصی از نانو ذرات خاک رس به همراه پراکسید(DHBP ) و آنتی اکسیدانت (Irganox 1010 ) و مقدار کافی استون به وسیله‌ی همزن مغناطیسی و حمام اولتراسونیک مخلوط شده و پس از خشک شدن کامل مخلوط، از آن برای تهیه‌ی کامپوزیت‌های ۳، ۶ و ۹ درصد وزنی نانو خاک رس استفاده شد. پس از تهیه‌ی نمونه‌ها آزمون‌هایی مانند رئولوژی برای بررسی رفتار پخت؛ آزمونDSC جهت بررسی رفتار حرارتی نمونه­‌ها مانند دمای ذوب، دمای تبلور و تعیین درصد تبلور ، آزمون TGA جهت مطالعه‌ی رفتار گرمایی- تخریبی، آزمون XRD برای تعیین فاصله صفحات خاک رس، آزمون TEM برای بررسی چگونگی پخش صفحات خاک رس در ماتریس، آزمون کشش وDMTA برای بررسی خواص مکانیکی و دینامیکی و در نهایت آزمون‌های ثابت دی الکتریک، فاکتور اتلاف و استحکام شکست جهت بررسی خواص عایقی نمونه‌ها به کار گرفته شد. نتایج حاصل از آزمون رئولوژی نشان داد که قرار دادن مولکول‌های پراکسید بین صفحات خاک رس باعث بهبود روند پخت شده است. همچنین طبق بررسی‌های صورت گرفته، بیش‌ترین بهبود در خواص، در نمونه پر شده با ۳ درصد وزنی نانو ذره حاصل ‌شده و افزایش غلظت پرکننده نانو بیش از این مقدار موجب افت بسیاری از خواص ذکر شده گردیده است.

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

 

فصل اول
مقدمه

آدمی دیر زمانی است که در جستجوی کلید اصلی تمدن صنعتی یعنی انرژی و مهار آن بوده است. با اختراع ماشین بخار در سال ۱۷۸۶ که سرآغاز انقلاب صنعتی بود، نخستین گام جدی در راه بهره‌گیری از انرژی برداشته شد. به دنبال آن در قرن نوزدهم، عطش شدیدی برای پیدا و مهار کردن انواع انرژی‌ها، اروپا را فراگرفت. از آن پس تبدیل انواع انرژی‌ها به یکدیگر و به ویژه به انرژی الکتریکی که سودمندترین انرژی شناخته شده، پیوسته دنبال شده است.
نخستین کاربرد انرژی برق، تأمین روشنایی بود که در دهه­ ۱۸۵۰ عملی شد. به طوری که اماکن عمومی، ایستگاه‌های قطار و فانوس‌های دریایی نزدیک ساحل، از روشنایی الکتریکی برخوردار شدند. در این دوران ولتاژ الکتریکی پایین بود و الکتریسیته به وسیله‌ی سیم‌های معمولی منتقل می‌شد. با اختراع و تکمیل مولد برق و بهره‌گیری از انرژی آب و سوخت‌های فسیلی در ماشین‌های بخار، زمینه­ بهره‌گیری از انرژی الکتریکی افزایش یافت. هم‌زمان با پیشرفت‌هایی که در زمینه استفاده از برق متناوبa.c. و تبدیل ولتاژهای کم به ولتاژهای زیاد به دست آمد، برنامه انتقال الکتریسیته به نقاط دور‌تر در دستور کار قرار گرفت، شبکه‌های الکتریکی ایجاد شد و رو به گسترش گذاشت. در همین روند بود که استفاده از کابل نیز آغاز شد.

 

تاریخچه ساخت کابل در جهان

در سال ۱۸۷۶ اندیشه تولید کابل با روکش لاستیکی به مرحله اجرا درآمد. در این مرحله چند رشته سیم مسی را به هم تابانده و با نوعی کائوچوی طبیعی به نام گوتاپرشا[۱] روکش می‌کردند.
در سال‌های نخست دهه ۱۸۸۰ کابل‌هایی ساخته شد که با مواد نفوذناپذیر در برابر آب، عایق و روکش شدند. از آن پس استفاده از مواد دیگر متداول شد . بدین ترتیب می‌توان ادعا کرد که صنعت کابل سازی نزدیک به ۱۳۰ سال پیشینه دارد.
در آن زمان، فرایند ساخت کابل بدین شکل بود که ابتدا یک ماده عایق با خاستگاه گیاهی را به دور رسانا پیچیده آن را در دمایC ◦۱۴۰-۱۳۰ خشک و سپس با مواد روغنی، رزین یا موم اشباع کرده و سرانجام با سرب روکش می‌نمودند. در سال ۱۸۸۷ شبکه‌های با ولتاژ بالا­تر جای خود را باز کردند به طوری که در سال ۱۸۹۸، نخستین کابل ۱۰ کیلوولت سه رشته‌ای، برای یک شبکه برق متناوب سه فاز ساخته شد.
همراه با روند تکمیلی ساخت کابل که پیوسته ادامه داشت، در سال ۱۹۳۵، یک کارشناس سوئیسی به نام بورل[۲] با قرار دادن دو الکترود در داخل روغن و با گذاشتن لایه‌های مختلفی از کاغذهای عایق در میان دو الکترود ولتاژ شکست این مواد را اندازه‌گیری کرد و نشان داد که با بهبود شرایط ساخت، کیفیت عایق‌های کاغذی بالا می‌رود و می‌توان آن‌ ها را در ولتاژهای بالاتر استفاده کرد. با این پیشرفت ساخت کابل‌های با ولتاژ بالاتر روزبه‌روز گسترش یافت و با بهره‌گیری از مواد دیگری مانند پلی وینیل کلراید[۳]، پلی اتیلن و اتیلن پروپیلن رابر[۴] دامنه فعالیت در صنعت کابل سازی گسترش یافت و سرمایه‌گذاری‌های کلانی را جذب کرد.

 

ویژگی‌های الکتریکی و خواص فیزیکی و شیمیایی مواد عایق

کاربرد عایق‌ها در ساخت مولد های برق، موتورها، ترانسفورماتورها، برق‌گیرها، خازن‌ها، کابل‌ها، کلیدهای فشارقوی و سایر تجهیزات فشارقوی بسیار گسترده است. با توجه به نوع کاربرد و شرایط محیطی که عایق در آن قرارمی گیرد، علاوه بر خاصیت الکتریکی، سایر خواص فیزیکی و شیمیایی آن نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. ویژگی‌های یک عایق که باید در کاربرد­های مختلف مورد بررسی قرار گیرد عبارت است از:

 

 

رفتار مکانیکی

رفتار گرمایی

پارامترهای شیمیایی

خصوصیت‌های الکتریکی

عوامل اقتصادی
عکس مرتبط با اقتصاد

 

رفتار مکانیکی ماده عایق

استحکام ماده عایق، نیاز اصلی و اساسی است. به عنوان مثال، جنس صفحه آستر شیار ماشین‌های الکتریکی باید به اندازه کافی سفت باشد تا بتواند در مقابل صفحه داخلی شکاف منبسط‌شده، بدون شکستن تا بخورد و نیز باید لبه شکاف در مقابل ورقه ورقه شدن، ارتعاش، تأثیر شیمیایی روغن جلای به کار رفته و جذب رطوبت مقاومت کند. برآمدگی سیم‌پیچ باید در قبال فرسودگی، مقاومت زیاد و یا ضریب اصطکاک کمی داشته باشد.

 

رفتارهای گرمایی ماده­ی عایق

در به‌کارگیری بسیاری از عایق‌ها به مواد ی نیاز است که در دماهای بالا منبسط نشوند. معمولاً ویژگی‌های فیزیکی مواد با افزایش دما تغییر می‌کند. نیروی کششی در عایق‌ها نباید به نقطه‌ای برسد که باعث تغییر شکل و فرسودگی بیش از اندازه آن­ها شود. همچنین دمای عملکرد یک ماده عایق از نوع ترمو­پلاستیک نباید به دمای ذوب آن برسد( حتی برای یک مدت زمان کوتاه). وقتی مواد عایق برای مدت طولانی در معرض حرارت قرارمی‌گیرند، ترکیب شیمیایی آن‌ ها تغییر می‌کند و تخریب می‌شوند. بنابراین می‌توان گفت که مدت زمان عمل‌کرد عایق با دمای مطلق آن عایق نسبت عکس دارد.

 

رفتار شیمیایی

محیط بر روی رفتار شیمیایی عایق اثر­گذار است. معمولاً این محیط همان هوای حامل رطوبت است. اکسیژن موجود در هوا قادر است عایق را به گونه‌ای اکسید کند که به شکل زیان‌آوری ویژگی‌های فیزیکی آن از بین برود. همچنین می‌تواند باعث تخریب بعضی از عایق‌ها شود. به علاوه اثرات تخریبی روی سطح عایق باعث پایین آمدن مقاومت عایق می­ شود.

 

خصوصیات الکتریکی

از مهم‌ترین خصوصیت‌های هر عایق، مقاومت الکتریکی آن است. مقاومت الکتریکی عایق‌ها بر حسب حداکثر شدت میدان الکتریکی قابل تحمل توسط آن‌ ها سنجیده می‌شود و معمولاً بر حسب KV/cm بیان می‌گردد. بنابراین ولتاژ شکست هر عایق به ضخامت آن بستگی دارد.

 

عوامل اقتصادی

یکی از عوامل مؤثر در طراحی عایق‌ها، طرح سیستمی است که بهترین عمل‌کرد را به ازای قیمت مناسب داشته باشد. البته این موضوع به معنای تلاش برای کم کردن قیمت‌ها در واحد وزن برای سیستم های عایق‌کاری و تجهیزات آن نیست. اگر با صرف هزینه بیشتری برای یک یا چند قطعه در سیستم بتوان ابعاد سیستم را کاهش داد، عاقلانه‌تر است که از عایق‌های گران‌تر استفاده شود.

 

کابل‌ بر پایه­ پلی‌اتیلن اتصال عرضی شده[۵]

در سال ۱۹۵۳ برای نخستین بار کابل خشک با عایق پلی‌اتیلن اتصال عرضی شده در کارخانه « جنرال الکتریک » ساخته شد. پلی‌اتیلن پلیمری نیمه بلورین است که دارای ویژگی‌های الکتریکی خوب مانند ضریب دی الکتریک پایین، اتلاف دی الکتریکی پایین و استحکام عایق بالا به همراه خصوصیات دیگری چون انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر مواد شیمیایی، فرایند پذیری خوب و قیمت ارزان است. این خصوصیات آن را گزینه‌ی مناسبی برای عایق سازی کابل‌های قدرت می‌کند و این در حالی است که عیب عمده‌ی آن دمای ذوب پایین آن است. این عیب دمای عملیاتی را به◦C 75 محدود می‌کند. برای بهبود این خصوصیت، پلی‌اتیلن اتصال ‌عرضی می‌شود. ایجاد اتصالات عرضی، دمای بیشینه عملیاتی را تا ◦C 90 و دمای اضطراری را تا ◦C 130 و بیشینه دمای اتصال کوتاه را تا ◦C 250 بالا می‌برد. ایجاد اتصالات عرضی همچنین استحکام ضربه‌ای، پایداری ابعادی، استحکام کششی، خصوصیات حرارتی و مقاومت شیمیایی را بالا برده و خصوصیات الکتریکی، پیری و مقاومت در برابر حل شدن پلی‌اتیلن را بهتر می‌کند.
کابل‌هایXLPE با پیشینه‌ای نزدیک به چهل سال ساخت و کاربرد به استانداردهای بالایی دست‌یافته‌اند و با نام‌های بازرگانی گوناگونی در بسیاری از کارخانه‌های جهان ساخته می‌شوند. به طوری که امروزه کاربران مختلف، کابل‌های XLPE را تا ولتاژ حتی بیشتر از ۵۰۰ کیلوولت با اطمینان خاطر به کار می‌برند.
یکی از راه‌های تقویت خواص یک ماده‌ی پلیمری افزودن پرکننده‌های مختلف و رسیدن به خواص مطلوب است. این فناوری علاوه بر بهبود خواص مکانیکی، شیمیایی، فیزیکی و حرارتی، از نظر اقتصادی نیز مورد توجه است.

 

کامپوزیت‌های پلیمری

کامپوزیت‌ها از ترکیب و اختلاط فیزیکی دو یا چند ماده حاصل می‌شوند تا یک سیستم چند فازی را ایجاد نمایند که دارای خواص متفاوتی از مواد اولیه تشکیل دهنده باشد. از سال ۱۹۶۰ میلادی، کامپوزیت‌های پلیمری یکی از شاخه‌های تحقیقاتی در علم مواد به حساب آمده و پس از آن کامپوزیت‌های پلیمری متنوعی ساخته شد [۱].
در کامپوزیت‌ها عمدتاً سه فاز متمایز وجود دارد که این فازها تعیین‌کننده خواص کامپوزیت هستند. این سه فاز، ماتریس(فاز پیوسته)، تقویت‌کننده(فاز ناپیوسته) و لایه مرزی بین آن‌ ها را شامل می­شوند. در کامپوزیت نقش فاز تقویت‌کننده، حمل تنش وارد شده به ماده است . فاز پیوسته عهده‌دار حفاظت از ماده تقویت‌کننده در برابر عوامل محیطی و انتقال بار به فاز تقویت‌کننده است. اما نقشی که لایه مرزی میان این دو فاز بر عهده دارد بسیار بااهمیت بوده و تأثیر زیادی بر خواص نهایی کامپوزیت دارد. در حقیقت انتقال تنش از ماتریس به ماده تقویت‌کننده از طریق این حد فاصل صورت می‌گیرد. بنابراین قوی یا ضعیف بودن این حد فاصل نه تنها بر خواص مکانیکی، بلکه بر خواص فیزیکی مانند دمای انتقال شیشه‌ای، پایداری حرارتی و حتی بر خواص الکتریکی تأثیرگذار خواهد بود.به طور کلی ماده تقویت‌کننده صرف‌نظر از نوع آن می‌تواند به سه شکل ذره‌ای، صفحه‌ای و یا لیفی وجود داشته باشد که هر کدام خصوصیت ویژه‌ای را به کامپوزیت می­بخشد [۱,۲].
عموماً خواص حاصل‌شده از کامپوزیت‌ها به مواردی بستگی دارد همچون:

 

 

خواص فازهای تشکیل‌دهنده

توزیع فازها

اثر متقابل فازها بر یکدیگر

ابعاد و شکل ماده تقویت‌کننده و همچنین توزیع این مواد در فاز پیوسته

در کامپوزیت‌های پرشده با مواد تقویت‌کننده‌ای که به شکل صفحه‌ای یا لیفی می‌باشند، جهت‌گیری ذرات به شدت بر خواص کامپوزیت به خصوص خواص مکانیکی تأثیر می‌گذارد درحالی‌که در کامپوزیت‌های تقویت‌شده با مواد پر کننده‌ای که به صورت ذرات کروی شکل می‌باشند، خواص به جهت قرارگیری ذرات بستگی ندارد. از دلایل عمده‌ برای استفاده از پرکننده‌های ذره‌ای، کاهش قیمت محصول و بهبود فراورش است [۳].
در سال‌های اخیر بررسی‌های مختلف نشان داده است که با وارد کردن مقدار کمی از پرکننده با ابعاد نانو متری (که عمدتاً معدنی می‌باشند) می‌توان به خواص بالاتری دست یافت.از آن‌جا که حضور نانو ذرات در ماتریس پلیمری موجب بهبود خواص الکتریکی نیز می‌شود، با بهره گرفتن از نانو کامپوزیت‌ها می‌توان عایق‌های الکتریکی مناسبی را تولید کرد.

 

نانو کامپوزیت‌های پلیمری

در اوایل ۱۹۸۰ دانشمندان دریافتند که تفاوت قابل توجهی میان خواص مواد معمولی و مواد جدیدی که دارای ابعاد نانومتری هستند وجود دارد. بنابراین پیش‌بینی شد که کامپوزیت‌های دارای نانو ذرات بسیار متفاوت از کامپوزیت‌های معمولی که دارای مواد پرکننده‌ای در ابعاد میکرو و یا بزرگ‌تر از آن هستند، عمل کنند. به همین دلیل درسی سال اخیر توجه شایانی به تهیه و بررسی خواص نانو کامپوزیت‌های پلیمری جلب شده است [۱].
اگرچه نانو ذرات قادر به ایجاد خواص فوق‌العاده و قابل‌توجهی در مقایسه با آنچه که از ذرات میکرو و یا درشت‌تر از آن حاصل می‌شود، هستند اما همواره با مشکلات توزیع و پایداری نیز مواجه می‌باشند که این امر به دلیل سطح بسیار زیاد و فعال این ذرات است که موجب تمایل شدید آن‌ ها به تشکیل اجتماعات کوچک و کلوخه ای شدن می‌شود [۲]. از این رو یکی از چالش‌هایی که همواره در کامپوزیت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد توزیع یکنواخت نانو ذرات در ماتریس است به طوری که مانع از اجتماع و کلوخه­ای شدن آن‌ ها شود. بنابراین مرحله اضافه کردن ذرات نانو به ماتریس و مخلوط کردن مواد از اهمیت زیادی برخوردار است.

 

فصل دوم
مروری بر مطالعات انجام‌ شده

در این فصل پس از بیان شرح مختصری از تاریخچه تولید پلی‌اتیلن و فرایند ایجاد اتصالات عرضی در آن به تعریف نانو کامپوزیت­ها، روش­های ساخت و تحلیل آن­ها پرداخته می‌شود. در آخر هم مطالبی راجع به عایق­های الکتریکی پلیمری آورده شده است.

 

پلی­اتیلن

الف) داوری سازمانی و مزایای آن
داوری سازمانی یا نهادی بدین معناست که داوری تحت نظارت و اجرا یک مؤسسه یا نهاد داوری انجام می‌پذیرد و طرفین با ارجاع اختلاف خود به سازمان مزبور نیازی به تنظیم قواعد داوری خود از حیث انتخاب داور و آئین دادرسی داوری و غیر ان ندارند.[۶۵]
نهادهای داوری متفاوت و در سطح مختلف ملی، منطقه‌ای و جهانی فعالیت دارند. امروزه داوری‌ها و بطور خاص داوری‌های تجاری بین‌المللی به سوی نهادی شدن پیش می‌روند.
سنگینی و سختی داوری‌های موردی در زمانی که مسأله تخصص بحث رایج همه جوامع است، اندیشه ایجاد نهادها و سازمان‌های داوری را که طرفین اختلاف بتوانند هدایت داوری را از ابتدا تا انتها به دست آن‌ ها بسپارند و تابع قواعد آن‌ ها باشند توسعه داد و سرعت بیشتر بخشید.
مع ذلک نهادهای داوری بین‌المللی متعددی وجود دارد که از آن میان، می‌توان نهادهای مهم زیر را نام برد:
۱- دادگاه داوری بین‌المللی لندن (ال .سی. آی. ا)[۶۶] این سازمان که شاید قدیمی‌ترین سازمان داوری جهانی است به وسیله دادگاه لندن ایجاد گردیده و از سال ۱۸۹۱ مشغول به کار گشته و قواعد داوری آن در سال ۱۹۹۸ تجدید نظر شده است. لندن چون مهمترین مرکز مالی، پولی، بانکی، بیمه دریائی و بورس مواد خام در جهان است لذا دعاوی مهمی در این داوری تخصصی مورد حل و فصل قرار می‌گیرد.
۲- اتاق بازرگانی زوریخ (سوئیس)[۶۷] که در سال ۱۹۱۱ تأسیس گردیده است و دادگاه‌ داوری آن به داوری‌های داخلی و بین‌المللی می‌پردازد. قواعد داوری بین‌المللی[۶۸] آن در سال ۱۹۸۹ تجدید نظر شده است.
۳- اتاق بازرگانی استکهلم (اس. سی. سی)[۶۹] (سوئد) که در سال ۱۹۱۷ انستیتوی داوری[۷۰] آن پایه گذاری شده و قواعد داوری آن در سال ۲۰۰۷ مورد تجدید نظر قرار گرفته است. بیشتر داوری‌های این انستیتو راجع به داوری‌های شرق و غرب (اروپا) است.
۴- اتاق بازرگانی بین‌المللی[۷۱] (آی.سی.سی) (پاریس) که دیوان بین‌المللی داوری آن در سال ۱۹۲۳ ایجاد گردیده است و از شهرت جهانی برخوردار است و حجم داوری‌ها و گستره آن قابل توجه می‌باشد. غالب داوری‌های این دیوان داوری‌های غیر تخصصی است. قواعد داوری آن در سال ۱۹۹۸ تجدید نظر گشته است. این قواعد از سال ۲۰۰۸ تحت بازنگری است.
۵- انستیتو داوری دانمارک[۷۲] (کوپنهاگ) که سابقه آن به سال ۱۸۹۴ می‌رسد ولی نهاد جدید آن در سال ۱۹۸۱ پایه گذاری شده است. قواعدداوری آن در سال ۱۹۹۰ تجدید نظر گشته است.
۶- مرکز بین‌المللی حل و فصل دعاوی سرمایه‌گذاری (ایکسید)[۷۳] (واشنگتن) که وابسته به بانک جهانی است به دعاوی که یک طرف آن دولت می‌باشد رسیدگی می‌کند. این مرکز در سال ۱۹۶۶ تأسیس گشته است و کشورهای صنعتی و بسیاری از کشورهای دیگر عضو آن می‌باشند و آئین دادرسی ویژه خود را دارد.
۷- انجمن داوری آمریکا[۷۴] که دارای «مرکز بین‌المللی برای حل و فصل اختلافات»[۷۵] است و قواعد داوری آن در سال ۲۰۰۷ تجدید نظر شده است و فعالیت آن در همه رشته های حقوقی و در تمامی نقاط ایالات متحده می‌باشد.
۸- مرکز منطقه‌ئی داوری تهران[۷۶] به موجب موافقت نامه بین‌المللی مورخ ۱۳۷۶ (۱۹۹۷) که میان دولت جمهوری اسلامی ایران و سازمان حقوقی مشورتی آسیائی- آفریقائی (آلکو)[۷۷] منعقد گردیده تأسیس شده است. موافقت نامه مزبور در تاریخ ۲۳/۱۰/۱۳۸۰ مورد تصویب مجلس شورای اسلامی و متعاقباً در تاریخ ۲۰/۲/۱۳۸۲مورد تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفته است. این مرکز داوری بین‌المللی نیز دارای قواعد داوری خود می‌باشد.
۹- مرکز داوری اتاق بازرگانی ایران (ACIC) که در اجرای ماده ۵ قانون تشکیل اتاق بازرگانی مصوب ۱۳۷۳ و بر مبنای قانون اساسنامه مرکز داوری اتاق ایران که در تاریخ ۱۴/۱۱/۱۳۸۰ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده تأسیس شده است.
۱۰- کمیسیون داوری تجاری و اقتصادی بین‌المللی چین:[۷۸] این کمیسیون که بزرگ ترین مؤسسه در جمهوری خلق چین می‌باشد، تحت نظارت «شورای چین برای توسعه تجارت بین‌الملل» در سال ۱۹۵۶ تشکیل شده است[۷۹] و از این جهت تحت کنترل و نفوذ دولت چین قرار دارد. شورای چین یک مرکز پر قدرت برای تجارت با چین می‌باشد و به طور معمول طرف‌های چینی قراردادها اصرار بر داوری توسط این کمیسیون داوری دارند.
عکس مرتبط با اقتصاد
دفتر مرکزی این کمیسیون در پکن و دو شعبه فرعی آن یکی در شانگهای و دیگری در شن‌ژن است. این کمیسیون حدود بیست دفتر رابط در شهر‌های مختلف چین دارد. جلسات استماع داوری این سازمان که به طور معمول کوتاه است در چین برگزار می‌شود، مگر اینکه خلاف آن توافق شده باشد.
۱۱- مرکز داوری بین‌المللی هنگ کنگ[۸۰]: در سال ۱۹۸۵ میلادی تأسیس شد تا در آسیا و خاور دور یک محل داوری مستقل برای حل و فصل انواع اختلافات تجاری باشد. این مرکز در ابتدا توسط جامعه بازرگانان و دولت هنگ کنگ حمایت مالی می‌شد، اما اکنون از لحاظ مالی خودکفا و مستقل از این دو است.
۱۲- مرکز داوری بین‌المللی سنگاپور:[۸۱] در سال ۱۹۹۱ توسط دولت سنگاپور تأسیس گردید واکنون به عنوان سازمانی غیر انتفاعی و مستقل از دولت فعالیت می‌کند. این مرکز در سال‌های اخیر به عنوان یک محل بی‌طرف در آسیا برای داوری چینی‌ها و اروپایی‌ها شهرت یافته و مورد قبول نهادهای تجاری این دو ناحیه می‌باشد. شمار پرونده‌های ثبت شده در این مرکز در سال ۲۰۰۵ بیش از هفتاد عدد می‌باشد.
۱۳- مرکز منطقه‌ای داوری تجاری بین‌المللی قاهره[۸۲]: به موجب قراردادی بین کمیته مشورتی حقوقی آسیا- آفریقا[۸۳] و دولت مصر در سال ۱۹۸۳ و ۱۹۸۶ برای برپایی مرکزی بی‌طرف در خاورمیانه و با درک نیازها و نگرانی‌های طرفین دعاوی در جهان عرب تأسیس شد. هدف دیگر از تشکیل این مرکز استفاده از داوران کشورهای عربی برای انجام داوری‌ها است، چیزی که ادعا می‌شد سازمان‌های داوری غربی به ندرت به آن اهتمام داشتند. مرکز داوری قاهره یک سازمان خواهر خوانده در کوالالامپور (مرکز منطقه‌ای داوری کوالالامپور) دارد.
۱۴- مرکز منطقه‌ای داوری کوالالامپور:[۸۴] در سال ۱۹۷۸ در پایتخت مالزی تشکیل گردید. این مرکز تحت نظارت کمیته مشورتی حقوقی آسیا- آفریقا می‌باشد و هدف از برپایی آن حل و فصل اختلافات تجاری و سرمایه گذاری و توسعه داوری تجاری بین‌المللی در منطقه آسیا- اقیانوسیه است.
۱۵- مرکز داوری و میانجی گری سازمان مالکیت فکری جهانی:[۸۵] در شهر ژنو قرار دارد. سازمان مالکیت فکری جهانی در سال ۱۹۹۴ این مرکز را برای ارائه خدمات میانجیگری و داوری برای اختلافات اشخاص خصوصی به ویژه در موضوعات فن‌آوری و اختراعات ایجاد نمود. قواعد میانجیگری و داوری این مرکز با کمک گروهی از متخصصان داوری بین‌المللی و دعاوی مالکیت فکری تدوین گردیده است. تسهیلات داوری و میانجیگری ارائه شده توسط این سازمان به طور خاص با هدف حل دعاوی مربوط به مالکیت فکری طراحی شده‌اند. این مرکز در سطح بین‌المللی همچنین به عنوان یک سازمان اصلی برای حل و فصل دعاوی شناخته می‌شود.
عمده مزیت‌ها و ویژگی‌های داوری سازمانی عبارت‌اند از:[۸۶]
اول- به طور معمول سازمان‌های داوری به گونه‌ای هستند که برگزاری یک داوری خوب را تأمین می‌کنند. توسط این سازمان‌ها یا تحت نظارت آن‌ ها دیوانی تشکیل می‌شود که بتواند به خوبی داوری را برگزار کند (تشکیل دیوان مناسب داوری) و طرفین و داوران نمی‌توانند با عدم همکاری خود، در روند آن خلل ایجاد یا آن را خنثی کنند.
دوم- سازمان‌های داوری معتبر با عملکرد بی‌طرفانه‌ای که در اجرا و نظارت بر داوری دارند، محیط و مرجع مناسبی برای حل اختلافات مرتبط با قطب‌های سیاسی و اقتصادی مختلف می‌باشند.
سوم- سازمان‌های داوری پرداخت هزینه‌های داوران را تحت نظر خواهند داشت، حق‌الزحمه داوران را مشخص و کنترل خواهند کرد و در جریان داوری هزینه‌ها را به حداقل خواهند رساند.
چهارم- سازمان داوری به ویژه برای شروع داوری در مواردی که خوانده تمایلی به همکاری در داوری ندارد یک کمک کننده بسیار خوب خواهد بود. با وجود سازمان داوری، در صورت عدم همکاری یک طرف، نیازی به رجوع به دادگاه ملی برای تشکیل دیوان داوری و نصب داور (در قانون آن کشور چنین پیش‌بینی شده باشد) نخواهد بود.
پنجم- سازمان‌های داوری، نقص نبود یک قانون داوری خوب و حمایت کننده از موافقت‌نامه‌های داوری را جبران می‌کنند.
ششم- داوری سازمانی اعتبار خود را از نام سازمان داوری مربوط می‌گیرد. در کشورهایی که دخالت سیاسی در داوری وجود دارد یا دادگاه‌ها و قوانین نظر مساعدی نسبت به داوری ندارند، طرفین داوری این مزیت را در نظر دارند که وقتی درصدد اجرای رأی داوری بر می‌آیند، رأی آن‌ ها توسط یک سازمان مورد احترام در سطح بین‌المللی صادر شده باشد یا نام آن را با خودداشته باشد. بنابراین طرفین‌ ترجیح می‌دهند رأی داوری تحت نام یک سازمان صادر شود. چنین مهری به هر حال کمک و تقویت کننده داوری خواهد بود.
هفتم- در داوری‌های سازمانی یک نوع احساس راحتی و آرامش نهفته است. پرونده‌های زیادی تحت قواعد سازمان‌های داوری رسیدگی شده‌اند و سال به سال تعداد پرونده‌های جدید افزایش می‌یابد. این امر حاکی از وجود احساس آسودگی و آرامش خاطر از داوری سازمانی است و از آن جهت است که طرفین می‌دانند سازمان با تجربه‌ای که دارد، به نحو مطلوبی داوری را برگزار و رأی مقتضی را صادر خواهد نمود.
در ساختار سازمان‌های داوری، به طور معمول جایگاهی برای کمک به داوری وجود دارد؛ برای مثال، در آی‌.‌سی.‌سی یک دبیرخانه وجود دارد که در آن مشاوران زیادی حضور دارند و آن‌ ها مسئول اداره روزانه پرونده‌های داوری هستند. لذا هم داوران و هم طرفین می‌‌توانند از مشاوران آی.‌سی‌.سی نظر بخواهند که چگونه پرونده خود را پیش ببرند یا بر مشکلات ناشی از آن فایق آیند. این راه مناسبی است که اطمینان می‌دهد داوران از نیازها و نگرانی‌های طرفین، در جایی که به طور مستقیم و لزوماً آن‌ ها را مخاطب قرار نمی‌دهند، آگاه می‌باشند؛ برای مثال، در جایی که صدور رأی بیش از حد متعارف طولانی شده باشد، مشاوره و نظریات افراد آی.‌سی.‌سی. راه گشا و رفع کننده نگرانی‌ها خواهد بود.
هشتم- در داوری سازمانی شاهد بحث‌های رنجش آور بین داوران و طرفین در خصوص تعیین و توافق حق‌الزحمه نیستیم. بیشتر سازمان‌های داوری برای گرفتن پول از طرفین و پرداخت دستمزد داوران روش خاصی دارند که مانع برخورد بین داوران و طرفین و حتی عدم ارتباط این دو با یکدیگر در خصوص حق‌الزحمه داوران می‌شود. این باعث می‌شود که داوران به جای صرف وقت در این گونه مسائل تنها بر موضوعات ماهوی دعوا متمرکز شوند.[۸۷]
نهم- در کشورهایی که داوری سازمانی (داوری به وسیله شخص حقوقی) در کنار داوری به وسیله شخص حقیقی پذیرفته شده است، اصولاً باید آثار حقوقی خاص برای سازمان داوری در نظر داشته باشند. برای مثال سازمان داوری مسؤلیت برگزاری داوری و پاسخگویی در مقابل طرفین و اشخاص ثالث را بر عهده خواهد داشت، و رابطه داور با سازمان داوری رابطه درون سازمانی خواهد بود.
از نقاط ضعف احتمالی داوری سازمانی می‌توان موارد زیر را نام برد:[۸۸]
اول- هزینه‌های داوری سازمانی در مقایسه با داوری موردی به دلیل وجود هزینه‌هایی برای خود سازمان یا هزینه‌های اجرایی- اداری به عنوان خدمات سازمان، زیادتر می‌باشد.
دوم- امور اجرایی- اداری سازمان می‌تواند باعث طولانی شدن زمان داوری و صرف وقت زیادتری باشد که این برای داوری که سرعت از خصوصیات ماهوی آن می‌باشد، مناسب‌ نیست.
سوم- سازمان داوری انخاب شده برای دعاوی آینده ممکن است در زمان بروز دعوا وجود نداشته و منحل شده باشد. در این صورت امکان دارد برای طرفین مشکل مرجع اقامه دعوا به وجود آی
ب- داوری موردی و مزایای آن
در داوری خاص یاموردی طرفین توافق می‌کنند که اختلافات خود را از طریق داوری حل و فصل کنند بی‌آنکه مؤسسه یا نهادی در این میان نقش داشته باشد.[۸۹] در این نوع داوری، داور یا داورانی که ارتباطی با نهادها و مؤسسات داوری ندارند، رسیدگی‌ها را برگزار می‌کنندو داوری کلاً به دور از هر گونه نظارت نهادهای داوری جریان می‌یابد.
در داوری خاص، داوری کاملاً با اراده طرفین انجام می‌پذیرد. طرفین باید در مورد تعداد داوران و چگونگی انتخاب و تشکیل داوری توافق کنند.داوری خاص متضمن مشکلات عدیده است. طرفین ممکن است در تعیین داور یا داوران یا تعداد آن‌ ها به توافق نرسند و یا کناره گیری یا عزل داور می‌تواند مشکلاتی بوجود آورد که منافع آن را که عبارتست از اجتناب از پیدا کردن قاضی صالح، قانون قابل اعمال و تعارض قوانین را تحت‌الشعاع قرار دهد.[۹۰]
در داوری خاص تشکیلات داوری پس از پایان یافتن دعوی و رسیدگی و صدور رأی برچیده می‌شود یعنی دادگاه داوری تداوم پیدا نمی‌کند و هرگاه اختلافی بوجود آمد تشکیل و پس از حل اختلاف از بین می‌رود.
داوری موردی قبل از داوری‌های سازمانی وجود داشته است و قدیمی‌ترین نوع داوری است. از جمله محاسن آن ارزان‌تر بودن آن نسبت به داوری‌های نهادی است. امتیاز دیگر داوری موردی انعطاف پذیری بیشتر آن است. چرا که طرفین و داوران می‌توانند قانون و قواعد مناسب را گزینش نمایند در حالی که باید در داوری سازمانی حداقلی از مجموعه قواعد پیش‌ساخته را قبول نمایند و این امر می‌تواند قدرت انتخاب طرفین را محدود سازد. در هر حال در داوری‌های موردی برای اجتناب از تأخیرها و مشکلات احتمالی، طرفین باید پیش‌بینی‌های دقیق‌تر و بیشتری بعمل آورند.
ممکن است طرفین به دلیل اینکه داوری موردی برای دعوای آن‌ ها مناسب‌تر از داوری سازمانی است، آن را برگزینند. در مواردی که دعوا بین طرفین رخ داده و موجود است گزینش داوری موردی معمول و رایج‌تر می‌باشد، زیرا در این وضعیت نیازمندی‌های رسیدگی داوری به وضوح برای طرفین مشخص بوده و بر اساس آن‌ ها قواعد داوری دعوای خود را تنظیم خواهند کرد، گرچه در این مرحله احتمال رسیدن به توافق سریع کم می‌باشد. این نوع داوری دارای ویژگی‌ها و مزایای زیر می‌باشد:[۹۱]
اول- به طور کلی در جایی که طرفین برای حل و فصل اختلافات خود از طریق داوری به توافق می‌رسند داوری موردی در نظر است، مگر اینکه آن ها بر داوری سازمانی تصریح نمایند. در جایی که طرفین نسبت به انتخاب سازمان داوری نظرات متفاوتی داشته باشند، به طور معمول داوری موردی وجه المصالحه قرار می‌گیرد.
دوم- در این نوع داوری طرفین بر روش و آیین داوری کنترل داشته و مایل نیستند که این امور از داوری آن‌ ها تحت نظارت یا کنترل اداری سازمانی خاص قرار گیرد.
سوم- داوری موردی به طور معمول در اختلافاتی که یک طرف آن دولت یا سازمان‌های دولتی باشند، به کار گرفته می‌شود. در بیشتر موارد نهادهای حکومتی تمایل ندارند که دعوای خود را به مسئولین یک سازمان داوری احاله دهند و آن را خلاف منزلت حاکمیتی یا تنزل ارزش حاکمیتی می‌دانند. این تلقی ناشی از بی‌طرف یا خنثی ندانستن سازمان داوری خاص یا محلی است که داوری سازمانی در آن جا قرار دارد. برخی دولت‌ها به طور کلی ترجیح می‌دهند که یک روش موردی مستقل برای داوری دعوا یا دعاوی خود ایجاد کنند که به این طریق حداکثر درجه اطمینان را از لحاظ غیر ملی بودن ایجاد کند و بر حاکمیت آن‌ ها کمترین تأثیر را داشته باشد.
چهارم- در داوری موردی، چون خود طرفین جریان آن را کنترل می‌‌کنند، می‌تواند کم هزینه‌تر از داوری سازمانی باشد، به ویژه آن که هزینه‌های خدمات داوری سازمانی درداوری موردی یا وجود ندارد یا بسیار کم است و همچنین حق‌الزحمه داوران به طور معمول توافقی است و ممکن است به کمتر از نرخ داوری سازمانی توافق شود.
داوری از روی پیشنهاد آخر یا داوری بیس‌بال که در زبان فرانسوی به “arbitrage baseball” و “arbitrage de la derniere offer” و “arbitrage pendulaire” و همچنین “arbitrage filp- flop” نامیده شده است.[۹۲] نوعی از داوری است که به داور اختیار می دهدکه یکی از دو راه حلی که طرفین اختلاف ارائه کرده‌اند انتخاب و آن را به صورت رأی الزام‌ آور صادر نماید. در تعریف آن گفته شده است که «شکلی ازداوری است که به موجب آن داور رأی خود را بر لایحه‌ای (راه حل) که معقول‌تر تلقی می‌کند مبتنی می‌سازد».
داور نمی‌تواند شروط مذکور در بسته (لایحه) طرفین را تغییر دهد و تنها باید از میان آن دو یکی را برگزیند. همین امر موجب می‌شود که طرفین در طرح ادعاهای خود محتاط‌تر و معقول‌تر رفتار نمایند و خواسته‌های غیر واقعی را کاهش دهند.
داوری بیس‌بال که نخستین بار در ایالات متحده و در رابطه با قراردادهای بازیکنان رشته ورزشی بیس‌بال مورد استفاده قرار گرفت در حال حاضر در مورد قراردادهای بازیکنان حرفه‌ای به کار می‌رود و برای حل و فصل بعضی از اختلافات مربوط به ساخت و ساز و تعیین مقدار خسارت مفید است. در مورد ماهیت این شیوه و این که آیا آن را بایدداوری دانست یا باید آن را یکی دیگر از شیوه‌های جایگزین حل و فصل اختلاف به شمار آورد، اتفاق نظر وجود ندارد. دلیلی که باعث شده است پاره‌ای از نویسندگان آن راجزو شیوه‌های دوستانه حل اختلاف محسوب کنند و نه جزو داوری، این است که در آن شخص ثالث به طرفین در رسیدن به توافق کمک می‌کند و تصمیمی را از خود اتخاذ نمی‌کند. او در محدوده دو بسته و راه حل طرفین حرکت می‌کند و هر یک را مناسب‌تر تشخیص دهد انتخاب می‌کند و بنابراین ترافعی بودن رسیدگی‌ها که مشخصه اصلی داوری است در این قسم داوری وجود ندارد.
گفتار پنجم- تفکیک داوری از نهادهای مشابه
الف) داوری و کارشناسی[۹۳]
داوری از کارشناسی با توجه به وظیفه‌ای که بر عهده‌ هر یک از این دو نهاد قرار دارد تفکیک می‌گردد. داور شخص ثالث بی‌طرفی است که پس از رسیدگی و بررسی دلایل طرفین از طریق صدور رأی الزام‌آور اختلاف را حل و فصل می کند. در حالی که کارشناس با بهره گرفتن از تخصص و تجربه خود، تنها نظریه‌ای ارائه می‌کند که ممکن است مورد قبول دیوان داوری، دادگاه‌ و یا خود طرفین اختلاف قرار گیرد. بدین سان تفاوت اصلی داور و کارشناس این است که داور برخلاف کارشناس، همچون قاضی به صورت ترافعی به موضوع مورد اختلاف رسیدگی و در نهایت رأی الزام‌آور وی بر طرفین تحمیل می‌گردد. داور راجع به امر حقوقی تصمیم می‌گیرد در حالی که کارشناس در مورد یک مسأله موضوعی نظر می‌دهد.[۹۴]
گاه کارشناسان ساده به اشتباه داور نامیده شده‌اند. چنانچه در فرانسه برخی از کارشناسان را که دادگاه‌ها به طور مکرر از آ‌ن‌ها کارشناسی می‌خواهند «داوران گزارشگر»[۹۵] نامیده‌اند. در صورتی که همگان به اتفاق می‌پذیرند که این داوران اسمی در واقع کارشناسان ساده هستند که قضات مکلف به تبعیت از نظر و گزارش آنان نمی‌باشند و بنابراین داور محسوب نمی‌شوند.[۹۶]
در مورد «داوری راجع به وصف»[۹۷] که به ویژه در زمینه کشاورزی و به عبارت دقیق‌تر در تجارت کالاها و محصولات کشاورزی رایج است و در آن از شخص ثالث برای اظهارنظر درباره وصف کالاهای تحویل شده یا مطابقت کارهای انجام شده با قرارداد دعوت می‌شود بعضی از نویسندگان فرانسوی هم چون داوید آن را یک نوع داوری (داوری مقدماتی)[۹۸] می‌دانند[۹۹] اما پاره‌ای دیگر از نویسندگان آن را نوعی کارشناسی به شمار آورده‌اند.[۱۰۰]
ب) داوری و صلح[۱۰۱]
«صلح مصدر است و به معنی آشتی و تسالم و توافق می‌باشد و اصطلاحاً صلح عبارت از تراضی و تسالم بر امری است خواه تملیک عین باشد یا منفعت و یا اسقاط دین و یا حق و یا غیر آن».[۱۰۲]
در قانون ما به تبعیت از فقه «صلح ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنازع احتمالی و یا در مورد معامله و غیر آن واقع[۱۰۳] شود» (ماده ۷۵۲ قانون مدنی).
صلح درمعنای دوم یعنی جایی که در مقام معامله واقع می‌شود از موضوع بحث ما خارج است اما معنی اول آن که به اختلافات موجود پایان می‌دهد و یا مانع از ایجاد اختلافات احتمالی می‌شود[۱۰۴] ممکن است با داوری به لحاظ این که هر دو پایان دهنده دعاوی هستند مورد قیاس قرار گیرد. این دو به ویژه زمانی به هم نزدیک می‌شوند که صلح با مساعدت شخص ثالث تحقق یابد یعنی شخص دیگری در نزدیک کردن دیدگاه‌ها و انعقاد صلح‌نامه به طرفین کمک کرده باشد.[۱۰۵]
با این همه هر چند داوری و صلح در فیصله دادن به اختلافات مشترک هستند اما وجوه متمایزی میان این دو، آن‌ ها را از هم جدا می‌کند. مهم‌ترین تفاوت‌ داوری در صلح این است که در داوری طرفین به داور اختیار حل و فصل اختلاف را از طریق صدور رأی الزام‌آور اعطا می‌کنند در حالی که در صلح هیچ تصمیم خارجی بر اراده آن‌ ها تحمیل نمی‌شود.[۱۰۶] تفاوت دیگر این که رأی داوری غالباً به نفع یکی از طرفین و به ضرر طرف دیگر صادر می‌شود اما صلح به طور معمول اعطای امتیازات دو جانبه را میسر می‌سازد و اختلافات به طور دوستانه خاتمه می‌یابد و در هر حال رضایت و توافق طرفین مبنای اصلی پایان‌ اختلافات در صلح است.[۱۰۷]
ج) داوری و میانجی گری[۱۰۸]
وجوه تشابه زیادی میانجی‌گری را به داوری نزدیک می‌سازد: در هر دو روش، اختلافات درخارج از دادگاه‌های دولتی حل و فصل می‌شوند. شخص یا اشخاص ثالث بی‌طرف (به عنوان داور یا میانجی) در جریان حل اختلاف دخالت دارند. اختلافات به صورت غیر علنی و خصوصی فیصله می‌یابند و نقش و اراده طرفین در جریان حل اختلاف (چگونگی رسیدگی داوری یا میانجی‌گری) پر رنگ است. با این حال میان داوری و میانجی‌گری تفاوت‌های اساسی وجود دارد. این تفاوت‌ها به ویژه از نحوه جریان حل اختلاف در این شیوه‌ها و نتیجه کار آن‌ ها نشأت می‌گیرد: داوری همانند روش قضایی حل اختلاف به صورت ترافعی جریان می‌یابد و هر یک از طرفین شهود و ادله خود را نزد داور یا داوران معرفی و ارائه می‌کنند و پس از پایان رسیدگی‌ها، رأی داور طرف ذی‌حق را مشخص می‌سازد. در آن سو میانجی‌ گری روشی غیر ترافعی است و حل اختلاف در محیطی دوستانه صورت می‌گیرد. از همین روست که هر گونه حل و فصل اختلافی تنها با توافق و رضایت طرفین صورت می‌گیرد و میانجی نمی‌تواند راه حل اختلاف را به آن‌ ها تحمیل نماید.
رأی داور همانند حکم قاضی الزام‌آور است و نیازی به توافق طرفین ندارد اما میانجی با نزدیک ساختن طرفین به یکدیگر و روشن ساختن منافع واقعی آن‌ ها به جای موقعیت‌های صرف حقوقی وارائه راه ‌حل ‌های مختلف تلاش می‌کند اختلاف را با رضایت طرفین حل و فصل نماید.
اگر میانجی در خصوص اختلاف و حل و فصل آن نظری هم ابراز نماید الزام‌آور نیست و در هر صورت حل اختلاف با توافق طرفین صورت می‌گیرد.
نقش طرفین در میانجی گری پررنگ‌تر از نقش آن‌ ها در رسیدگی‌های داوری است و انعطاف بیشتر آن اجازه می‌دهد که طرفین میانجی‌گری را با نیازها و خواسته‌های خود منطبق سازند. به دلیل حل دوستانه اختلاف، فاصله‌ای که گاه میان طرفین در رسیدگی‌های داوری ایجاد می‌شود در میانجی‌گری وجود ندارد. این امر در کنار بعضی مزایای دیگر موجب شده است که در موارد زیادی طرفین اختلاف، میانجی‌گری را بر داوری ترجیح دهند. درجهت مقابل داوری از این امتیاز برخوردار است که اختلاف را به صورت قاطع فیصله می‌دهد اما حل و فصل اختلاف در میانجی‌گری مستلزم توافق طرفین است و ممکن است به دلیل عدم حصول توافق میانجی‌گری با شکست مواجه گردد و طرفین با وجود صرف هزینه و زمان، مجبور شوند اختلاف را از طریق روش‌های دیگر (داوری یا رجوع به دادگاه‌های دولتی) حل و فصل نمایند.
د) داوری و سازش[۱۰۹]
تفاوت میان سازش با داوری و نیز رسیدگی قضایی به ویژه از هدف آن‌ ها ناشی می‌شود. حل و فصل دوستانه اختلاف که با کمک و مساعدت سازش دهنده صورت می‌گیرد هدف اصلی سازش را تشکیل می‌دهد. از همین رو حل و فصل اختلاف تنها به توافق طرفین امکان پذیر است و سازش دهنده قدرت تحمیل نظر الزام‌آور بر طرفین ندارد. در آن سو داور و قاضی به فصل اختلافات می‌پردازند و دعوا را با صدور رأی الزام‌آور خاتمه می‌دهند.

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

بین مشارکت در ورزش و جوانمردی بانوان شاغل در ادارات کل استان خراسان شمالی رابطه وجود دارد.

بین مشارکت در ورزش و وجدان کاری بانوان شاغل در ادارات کل استان خراسان شمالی رابطه وجود دارد.

بین مشارکت در ورزش و رفتار مدنی بانوان شاغل در ادارات کل استان خراسان شمالی رابطه وجود دارد.

بین مشارکت در ورزش و رفتار شهروندی بانوان شاغل در ادارات کل استان خراسان شمالی رابطه وجود دارد.

بین مشارکت ورزشی بانوان شاغل ادارات کل استان خراسان شمالی در فعالیت های ورزشی و ویژگی‌های جمعیت شناختی (سن – تاهل –مدرک تحصیلی – وضعیت استخدامی – سابقه کاری) آنها تفاوت وجود دارد.

۱-۶ – حدود تحقیق:

 

 

پژوهش در سال تحصیلی ۹۱-۹۰ انجام شده است.

پرسشنامه ها بین بانوان شاغل در ادارات کل استان خراسان شمالی پخش و جمع آوری شده است.

پرسشنامه ها در محدوده زمانی دی تا بهمن ماه سال ۱۳۹۰ پخش و جمع آوری شده است.

۱-۷- محدودیت های تحقیق

۱-۷-۱- محدودیت های خارج از کنترل محقق:

 

 

عدم همکاری برخی از بانوان شاغل ،

عدم امکان نظارت مستقیم بر تکمیل پرسشنامه ها ،

عدم کنترل متغیرهای مداخله گر از قبیل ویژگی‌های شخصیتی بانوان شاغل .

۱-۸- تعریف واژه ها و اصطلاحات:

 

۱-۸-۱- واژه های نظری

 

 

مشارکت : مشارکت یک درگیری ذهنی و عاطفی اشخاص در موقعیت های گروهی است که آنان را بر می انگیزد تا برای دستیابی به هدفهای گروهی ، یاری دهند و در مسئولیت کار شریک شوند (۷۳) . در واقع نوعی انتخاب است که بر اساس آن هر کس مسئولیت انتخاب های خود را به عهده بر عهده می گیرد (۲۵) .
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

ورزش : نوعی بازی سازمان یافته است که در آن تمرین حرکات به منظور تقویت قوای جسمانی و روحی و کسب مهارت اجراء می‌شود و در این وسیله تربیتی معمولاً مسابقه و رقابت به عنوان انگیزه مطرح است(۷۳) و همچنین ، فعالیتی است شامل مهارت و حرکات بدنی که قواعد رسمی و یا غیر رسمی دارد و اغلب مستلزم رقابت، مقداری تشویق و دلگرمی، حمایت و انگیزه برای موفقیت در هر بخشی است (۳۶) ، در واقع ورزش یک فعالیت بدنی طراحی شده و دارای ساختار است که قابلیت تکرار دارد و از نظر بهبود یا حفظ آمادگی جسمانی سودمند است؛ بنابراین همه برنامه های بدنسازی و بسیاری از فعالیت ها و تمرینات ورزشی، به عنوان ورزش شناخته می شود(۲۴).

رفتار شهروندی سازمانی [۳](OCB): مجموعه ای از رفتارهای داوطلبانه و اختیاری است که بخشی از وظایف رسمی فرد نیستند و کارکنان را در وضعیتی قرار می دهد که بصورت کاملاً داوطلبانه فراتراز انتظارات وظیفه و شرح شغل خود عمل نمایند(۱۳)و رفتارهای فردی اختیاری(داوطلبانه) و آگاهانه کارکنان که بطور مستقیم و صریح به وسیله سیستمهای پاداش سازمانی و سیستمهای ارزیابی عملکرد سازمانی شناسایی نشدهاند ولی در مجموع اثر بسیار چشمگیری بر اثربخشی سازمانی دارند(۲۱).

دستگاه اجرایی :کلیه وزارت خانه ها ، موسسات دولتی ، موسسات یا نهاد های عمومی غیر دولتی ، شرکت هایی دولتی و کلیه دستگاه هایی که شمول قانون بر آن ها مستلزم ذکر و یا تصریح نام است مانند سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و … دستگاه های اجرایی نامیده می شوند (۱۵).

 

 

۱-۸-۲- واژه های عملیاتی

 

 

بانوان شاغل : هر یک از بانوانی که از مهر سال ۸۹ تا بهمن سال ۹۰ در ادارات کل استان خراسان شمالی ، به صورت رسمی ، پیمانی ، قراردادی ، شرکتی و… مشغول به کار بودند .

مشارکت ورزشی : در این تحقیق ، شرکت در هر نوع فعالیت ورزشی بر اساس روحیه و شخصیت بانوان شاغل که در این تحقیق ، توسط سوالات ۹ و ۱۰ پرسشنامه مشارکت ورزشی سنجیده شده است.

نوعدوستی : این بعد به رفتارهای مفید و سودبخش از قبیل ایجاد صمیمیت، همدلی و دلسوزی میان همکاران اشاره دارد که خواه به شکل مستقیم و یا غیرمستقیم، به کارکنانی که دارای مشکلات کاری هستند، کمک می کند (۱۳) . در این تحقیق این بعد ، توسط سوالات ۴-۱ پرسشنامه OCB سنجیده شده است.

تکریم (نزاکت) : یک شکل متمایزی از رفتار شهروندی سازمانی است به دلیل اینکه بقیه ابعاد رفتار شهروندی به کاهش یا حل مشکل کمک می کنند ، اما این بعد از ایجاد مشکلات ، قبل از اینکه اتفاقی بیفتد جلوگیری می کند (۸۰) و در واقع هرگونه تلاش و کوششی که کارکنان سازمان از خود نشان میدهند تا از بوجود آمدن مشکلات کاری با همکاران خود جلوگیری نمایند ، تحت این عنوان رفتار نامیده میشود(۶) . در این تحقیق این بعد، توسط سوالات ۸-۵ پرسشنامه OCB سنجیده شده است .

جوانمردی (رفتار و اخلاق انسانی): رفتار هایی که به صبر و شکیبایی در برابر موقعیت های مطلوب و مساعد ، بدون اعتراض ، نارضایتی و گله مندی اشاره دارد و کارکنان با رفتار جوانمردی شکایت کردن ها ، عیب جویی و ایرادگیری را در سازمان کاهش می دهند و بیشتر وقت خود را صرف فعالیت های سازمانی می کنند(۱۳) . در این تحقیق این بعد ، توسط سوالات ۱۲-۹ پرسشنامه OCB سنجیده شده است .

وجدانکاری(وظیفهشناسی) : به کار و تلاش فراتر از الزامات رسمی سازمان ، وظیفه شناسی گویند و شامل رفتار هایی است که به فرد اجازه می دهد در حدی بالاتر از انتظار ، وظایفش را انجام دهد و باعث افزایش اعتماد در بین کارکنان می شود (۱۳) .در این تحقیق این بعد ، توسط سوالات ۱۶-۱۳ پرسشنامه OCB سنجیده شده است.

رفتار مدنی : این بعد از علاقه یا تعهد به سازمان ناشی می شود ، نظارت بر محیط به منظور شناسایی فرصت ها وتهدیدها حتی با هزینه های شخصی نمونه ای از این رفتار هاست. پس این رفتار منعکس کننده شناخت فرد نسبت به این موضوع است که او جزئی از یک کل بزرگ تر است (۸۰) . در این تحقیق این بعد ، توسط سوالات ۲۰-۱۷ پرسشنامه OCB سنجیده شده است .

ادارات کل : کلیه ادارات کلی که مشمول دستگاه های اجرایی ماده پنج قانون مدیریت خدمات کشوری می باشند که لیست این ادارات را در جدول ۳-۱ می بینیم .

 

 

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه تحقیق

 

۲-۱- مقدمه

هدف استفاده از یک چهارچوب نظری آن است که محقق از مطالعه دانشمندانی که در این زمینه کار و تحقیق کرده اند کمک بگیرد و براساس مطالعه آنها بداند که در تحقیق مورد نظرش به دنبال چه متغیرها و فرضیه هایی باید باشد. بنابراین چهارچوب نظری کمک می کند که مساله و ابعاد آن تجزیه شود و حدود مساله تعیین گردد (۱۶).
هر محققی برای کسب شناخت و اطلاعات کافی در زمینه عنوان و موضوع تحقیق خود، نیاز به مطالعه و بررسی منابع و تحقیقات دیگران دارد. درعین حال هراندازه دسترسی به اطلاعات وتحقیقات قبلی در رابطه با عنوان تحقیق بیشتر امکان پذیر باشد، شناخت بیشتر و مطلوب تری نصیب محقق خواهد شد(۴۲) .اگر چه بیشتر مطالعات در زمینه های ورزش با توجه به جنسیت و فرصت های فراغتی در آمریکا، کانادا و بریتانیا صورت گرفته است اما در ایران تحقیقات بسیار کمی در این زمینه انجام شده است (۳) .
هدف این فصل مروری بر مبانی نظری و پیشینه تحقیقات مرتبط با متغیرهای این تحقیق می باشد . درمبانی نظری تحقیق ابتدا مشارکت در ورزش ، ورزش زنان و اشتغال زنان مورد بررسی قرار می گیرد و سپس به شرح رفتارهای شهروندی سازمانی پرداخته می شود و در انتها ، سابقه تحقیقات انجام شده ، مدل مفهومی تحقیق و نتیجه گیری ذکر می شود .

 

۲-۲ – مبانی نظری تحقیق

 

۲-۲-۱ – مشارکت در ورزش[۴]

در جامعه ایرانی با گنجینه ای از ارزش ها و فرهنگ اسلامی ، جایگاه ورزش و مشارکت در ورزش کجاست ؟
برخی اشخاص تحت فشار زیاد ناشی از کار و یا تحصیل قرار دارند، به همین دلیل برای مشارکت در فعالیت های ورزشی دو دل هستند و آنرا کاری غیر معمول می دانند. گاهی اوقات ورزش در مقابل کار و مطالعه ،احمقانه به نظر می رسد. اشخاص اغلب به درستی در مورد مزایای حرفه ای، اجتماعی مشارکت در ورزش و فعالیت های سرگرم کننده مطلع نیستند(۳۶).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
انسان موجودی چند بعدی و دارای نیازهای مختلف است و تفریح[۵] یکی از نیازهای مهم انسان است . حرکت و جنبش از ویژگی های حیات انسان به شمار می آید و ریشه در سرشت او دارد و عاملی برای رشد و سلامت و نشاط اوست . موضوع اوقات فراغت همیشه مورد توجه بشر بوده است و مطالعات به عمل آمده نشان می دهد که انسان پیوسته در پی چاره جویی برای آن بوده است. در حال حاضر نیز این توجه و حساسیت نه تنها کاهش نیافته بلکه اهمیت آن به دلایل متعددی افزایش یافته است. بخشی از این دلایل عبارتند از: رشد و توسعه زندگی ماشینی، کاهش ساعات کار و فعالیت، ارتقای سطح آگاهی ها و دانش بشری و از همه مهمتر و مؤثرتر دگرگونی های فرهنگی و شکل گیری خاص تمایلات و علایق انسان ها است(۲۴) .
امروزه مشارکت ورزشی از ابعاد گوناگونی مورد بررسی قرار می گیرد (۹). از سال ۱۹۷۰ کوشش های زیادی در جهت فهم نقش تعیین کننده های عمده مشارکت افراد در فعالیت های فیزیکی و ورزشی انجام شده است. یکی از این تلاش ها ، فهم این مسأله بود که آیا مشارکت افراد در ورزش نتیجه تفاوت های از پیش موجود شخصیتی آن ها است یا این که تفاوت های شخصیتی در فرایند مشارکت افراد در فعالیت های بدنی شکل می گیرد . یکی از تلاش های عمده روان شناسان ورزش، پاسخ به این پرسش بوده است که چرا برخی از افراد به ورزش و فعالیت های فیزیکی روی می آورند در حالی که دیگران چنین نمی کنند. (۶۷).
بررسی مشارکت اشخاص در فعالیت های ورزشی یکی از مبانی در حال پیشرفت در روانشناسی ورزشی است، اگرچه مشارکت در ورزش موقتی است و یا بهصورت دائم نیست ولی یکی از مسائلی است که روانشناسی ورزش را درگیر خود کرده است . ورزش، فعالیتی است شامل مهارت و حرکات بدنی که قواعد رسمی و یا غیر رسمی دارد و اغلب مستلزم رقابت، مقداری تشویق و دلگرمی، حمایت و انگیزه برای موفقیت در هر بخشی است(۳۶) ، اثر ضد اضطراب داشته (۱۱۵) و فرایندی است آموزشی و تربیتی که هدف آن بهبود بخشیدن به اجرا و رشد انسان از طریق فعالیت های متنوع جسمانی است(۷۷) و موجب ایجاد و حفظ سلامت روانی می گردد(۴۰).
نتیجه تصویری درباره سلامت روانی
سطح مشارکت افراد در ورزش و سطح برنامه های ورزشی در هر جامعه بسیار متنوع است . میزان مشارکت افراد در سطوح مختلف ورزش، آثار مختلفی بر فرد دارد . تصویر ۲-۱ یک مدل رایج سلسله مراتبی از سطوح مشارکت ورزشی احاد جامعه را نشان می دهد. در این مدل وسیع ترین دامنه مشارکت به ورزش تربیتی – آموزشی و ورزش همگانی و تفریحی اختصاص دارد . سطوح مشارکت ورزش مردم در این سلسله مراتب تا ورزش حرفه ای به تدریج کاهش می یابد(۷۳).

شکل ۲-۱: سطوح مشارکت افراد در فعالیت های مختلف ورزشی
برخی از پژوهشگران اعتقاد دارند که فعالیت های جسمانی نقش موثری در آزاد سازی عضلات از فشارهای ناشی از عوامل درونی و محیطی داشته و موجب می گردد که فرد در برخورد هایش از خود واکنشی سازگارانه تر نشان دهد . به عبارت دیگر به سبب ایجاد مسئله تخلیه تنش ها و آرامشی که در طی آن حاصل می آید موجب می شود که بسیاری از افراد اوقات فراغت خود را صرف ورزش کنند و به جرأت می توان اظهار داشت که ورزش بیش از هر فعالیت دیگری پر کننده اوقات فراغت مردم است و در بعضی از کشورها از چنان جایگاهی برخوردار است که می تواند در سرنوشت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشورها از عوامل تعیین کننده باشد(۲۴).
عکس مرتبط با اقتصاد
تحرک فیزیکی از جمله مهمترین رفتارهایی است که می تواند بیماری ها را متأثر سازد ، در حالی که حرکت وجنبش از ویژگی های حیات بشری است، ریشه در سرشت او دارد و عاملی برای رشد، سلامت و نشاط اوست (۷۷).
تحقیقات اخیر نشان دادند که مشارکت در ورزش یک عامل تعیین کننده است که منجر به زندگی فعال می شود .اگر ما بتوانیم عواملی که منجر به زندگی فعال یا غیر فعال می شوند را شناسایی کنیم ، قادر خواهیم بود کیفیت زندگی خود را بهبود بخشیم (۸۷).
بر طبق تحقیقی که با عنوان مشارکت و تفریح بر روی آمریکایی ها انجام گرفته است ، بیان شده آمریکایی ها ۱۸ دقیقه در هر روز به مشارکت در ورزش ، فعالیت بدنی یا تفریح می پردازند که به طور میانگین مشارکت در این فعالیت ها ۷/۱ % از ساعت شبانه روز آنها را تشکیل می دهد(۱۳۸). افرادی که در سن ۱۵ سالگی در ورزش شرکت می کنند ،۱٫۸ بار بیشتر احتمال دارد بیش از چهار ساعت در هفته در سن ۱۸ سالگی به فعالیت بدنی بپردازند(۸۱).
دلایل افراد برای مشارکت در فعالیت های ورزشی ، نقش مهمی در تعیین نوع وشدت این فعالیت دارد(۷۰).
۲ -۲- ۱-۱- اثرات مشارکت در ورزش
بسیاری از محققان معتقند که فعالیت های تربیت بدنی و ورزش آمیخته با تربیت روانی است و تجربه حرکت یا تغییر جسمانی یا تجربه روانی را به همراه دارد و شرکت در چنین فعالیت هایی را از روش های مهم تکامل جسمانی و روانی می دانند . تاثیر ورزش بر حالات روانی و جسمانی دارای ابعاد گوناگونی می باشد که درر صورت دسته بندی آنها باید ورزش را در ابعاد اجتماعی ، روانشناسی و فیزیولوژیکی مطرح نمود . به نقل از نبی زاده ،کینئون و مکزسون (۱۹۷۳) معتقدند که ورزش بر این ابعاد نقش بسزایی دارد و باعث می شود که فرد اجتماعی شده و یکی از اصلی ترین و حساس ترین بحث ها در خصوص اجتماعی شدن در خصوص ورزش این است که هیچ شخصی ورزشکار یا ورزش دوست متولد نمی شود و این محیطی که فرد در آن رشد می کند و عواملی مانند خانواده ؛ مدرسه ، دوستان و جامعه و … هستند که با ایجاد علاقه باعث ورزشکار یا ورزش دوست شدن فرد و در نهایت اجتماعی شدن او می شوند(۷۳).
مشارکت در ورزش شبکه های اجتماعی تشکیل شده از دوستان و برقراری ارتباط با تمام دنیا است . مشارکت منظم در ورزش های خاص و بازی و کلاً فعالیت ورزشی به عنوان تمرین برای بدن انسان کافی است ، اگرچه میزان تمرینی که توسط یک فعالیت فراهم می شود وابسته به طبیعت فعالیت ورزشی می باشد ، فعالیت هایی وجود دارند که طبیعتاً شدید هستند، مشارکت در ورزشهای شدید می تواند سبب گسترش قابل توجه در آمادگی بدنی اشخاص شود و برای حفظ این آمادگی بدنی و برای تنوع در کارهای روزمره مشارکت نسبتاً منظم در بازی و ورزش مناسب است. فعالیت ها و ورزش هایی که بر پایه آمادگی جسمانی طراحی می شود، می تواند تفریح و سرگرمی را برای اشخاص در هر سنی فراهم کند. مشارکت در ورزش و بازی فعالیت تفریحی و ورزشی را گسترش می دهد که کمک زیادی به کیفیت زندگی فردی است. همچنین ارزش های اخلاقی ای از قبیل همکاری، دوستی، بی باکی، همدردی، احترم، انضباط و غیره را ترویج می کند و به گسترش مهارت های زندگی کمک می کند(۳۶).
عکس مرتبط با شبکه های اجتماعی
مشارکت در فعالیت ورزشی از چند طریق در کسب تندرستی و سلامتی موثراست :