۴۸

۱۷۲

۱۲۶

۱۳۸

۱۲۶

۴۱

۸۷

شاخص پرداخت مالیاتها

شاخص پرداخت مالیات بر اساس سه معیار، تعیین و محاسبه می‌شود که این معیارها عبارتند از تعداد پرداخت مالیات در یک سال، زمان صرف شده برای پرداخت مالیات برحسب ساعت در یک سال و نرخ کل مالیات که به صورت درصدی از سود نشان داده می‌شود‌ (طرح جامع مالیاتی، ۱۳۸۶).

تعداد پرداخت مالیات

تعداد پرداخت مالیات، کل تعداد مالیاتها، عوارض پرداخت شده، روش پرداخت و دفعات پرداخت را شامل می‌شود. این شاخص، مالیات بر مصرف مانند مالیات بر فروش یا مالیات بر ارزش‌افزوده را نیز در بر می‌گیرد. اگر چه این دسته از مالیاتها بر در آمد شرکت موثر نیستند بار اداری مضاعفی را نیز در راستای پیگیری شرکت از سیستم مالیاتی بر آن تحمیل می نماید (طرح جامع مالیاتی، ۱۳۸۶). در مورد مالیاتهایی که توسط اشخاص ثالث پرداخت می‌شود مانند مالیات بر سود که توسط موسسه مالی یا مالیات بر سوخت که توسط توزیع‌کنندگان چندین بار پرداخت می‌شود، فقط یک بار پرداخت محاسبه می‌گردد. در مواردی که دو یا چند مالیات یا عوارض به صورت مشترک و در یک شکل واحد پرداخت می‌شوند تنها یک پرداخت محاسبه خواهد شد. برای مثال اگر اسناد حق بیمه درمانی و حق بیمه بازنشستگی یکجا بایگانی و مبالغ آن‌ ها پرداخت شود فقط یکی از این کسورات در تعداد پرداختها محاسبه خواهد شد (سازمان امور مالیاتی کشور، ۱۳۸۶).

زمان صرف شده

معیار زمان عبارتست از ساعات ثبت شده در سال برای پرداخت مالیاتها. این معیار، زمانی را که برای آماده کردن، بایگانی کردن و پرداخت (یاعدم پرداخت) ۳ نوع عمده از مالیات ها لازم است و همچنین کسورات شامل مالیات بر درآمد شرکت‌ها، مالیات بر فروش یا ارزش‌افزوده و مالیاتهای مشاغل شامل مالیات های حقوق بگیران و سهم حق بیمه اجتماعی را محاسبه می کند. زمان آماده سازی شامل مدت جمع آوری همه اطلاعات لازم برای محاسبه مالیات قابل پرداخت است. اگر دفاتر حسابداری جداگانه‌ای باید به‌منظور محاسبات مالیاتی نگهداری گردد یا محاسبات جداگانه ای صورت گیرد، زمان صرف شده برای این موارد نیز باید محاسبه شود. زمان اضافی در صورتی محاسبه می‌شود که حسابهای شرکت برای تکمیل اظهارنامه های مالیاتی درخواستی کافی نباشد (طرح جامع مالیاتی، ۱۳۸۶). زمان بایگانی شامل زمان لازم برای کامل کردن فرمهای مالیاتی و محاسبات مورد نیاز است. زمان پرداخت نیز عبارت است از زمان مورد نیاز برای پرداخت برخط (online) یا پرداخت در اداره مالیاتی که در آن، زمان تاخیر ها نیز در نظر گرفته می‌شود (سازمان امور مالیاتی کشور، ۱۳۸۶).
حسابداری

نرخ مالیات کل

نرخ مالیات کل مجموعه مبلغ مالیاتها، پرداختها و کسورات قانونی قابل پرداخت توسط شرکت در سال دوم فعالیت را محاسبه می نماید. این نرخ به صورت درصدی از سود نشان داده می‌شود. کل مبلغ مالیاتها شامل جمع انواع مالیاتها و سهم حق بیمه های قابل پرداخت بعد از محاسبه و کسر معافیتهای مالیاتی است. مالیاتهایی مانند مالیات بر فروش، مالیات بر ارزش‌افزوده یا مالیات بر درآمد که توسط شرکت پرداخت نمی‌شوند در این معیار محاسبه نمی‌گردد. مالیاتهای مورد محاسبه شامل گروه های ذیل می باشد: مالیات بر درآمد یا سود شرکت، سهم حق بیمه های اجتماعی، مالیات بر دارایی یا نقل و انتقال دارایی و مالیات بر مشاغل که توسط کارفرما پرداخت می‌گردد (در این قسمت کلیه کسورات قانونی محاسبه می‌شود حتی اگر این کسور به یک واحد خصوصی مانند صندوق بازنشستگی خصوصی پرداخت گردد) و همچنین مالیات برگردش مالی و سایر مالیاتهای کوچک (مثل هزینه های شهرداری و مالیات بر سوخت و وسایل نقلیه).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
سود عبارت است از فروش نهایی هزینه کالاهای فروخته شده پس از کسر حقوق ناخالص به اضافه افزایش سرمایه (که این افزایش سرمایه ناشی از فروش دارایی است) و سود درآمد پس از کسر هزینه های اجرایی، هزینه‌های تامین تجهیزات، هزینه های بهره، هزینه استهلاک و سایر هزینه ها.
برای محاسبه هزینه استهلاک از روش خطی مطابق با نرخهای زیر استفاده می‌شود:
برای زمین ۰%، ساختمان ۵%، ماشین آلات ۱۰%، کامپیوتر ۳۳%، تجهیزات اداری ۲۰%، کامیون ۲۰% و مخارج توسعه تجاری ۱۰%.
روش گزارش دهی Doing Business بانک جهانی بر اساس داده های شرکت متوسط محاسبه می‌شود. این روش کار توسط جکف (Djakov) و سایر همکاران وی در سال ۲۰۰۷ تعمیم یافته ‌است (World Bank,2009).

وضعیت شاخص پرداخت مالیات در ایران

مالیات کارکردی دوگانه دارد. از یک طرف اخذ مالیات یکی از منابع مهم درآمد دولت محسوب می‌شود، از این رو دولت‌ها به دنبال راهی برای افزایش درآمد های مالیاتی خود هستند (در ایران بر اساس قانون برنامه توسعه چهارم دولت موظف است تمهیداتی را بیندیشد که میزان درآمد های مالیاتی تا سطح پوشش هزینه های جاری افزایش یابد) از طرف دیگر مالیات یکی از اهرم های کنترل اقتصاد است. این جنبه از کارکرد مالیات در حفظ توازن اقتصاد از جمله بهبود فضای کسب وکار نقش اساسی بازی می‌کند. در این راستا سازمان امور مالیاتی از طریق کاهش زمان و تعداد پرداختهای مالیات و همچنین از طریق کاهش نرخهای مالیات به بهبود شاخص پرداختهای مالیات کمک می کند (سازمان امور مالیاتی کشور، ۱۳۸۶).
عکس مرتبط با اقتصاد

اصلاحات انجام شده درزمینه نرخ مالیات

در سالهای اخیر نظام مالیاتی ایران با اصلاحات گسترده ای روبرو بوده است. از مهمترین اصلاحات انجام شده در نظام مالیاتی ایران کاهش شدید مالیات بر شرکت‌ها از ۵۴ درصد به ۲۵ درصد و شرکتهای دولتی از ۶۴ درصد به ۲۵ درصد است. نرخ مالیات بر درآمد اشخاص از ۱۲ درصد تا ۵۴ درصد به ۱۵ درصد تا ۳۵ درصد کاهش یافت. شرکتهایی که در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده اند ۱۰ درصد کمتر مالیات می پردازند (سازمان امور مالیاتی،۱۳۸۷).
مالیات بر ارزش‌افزوده در نیمه دوم سال ۱۳۸۷ با نرخ ۳ درصد اجرایی شد. بر اساس گزارش فضای کسب و کار سال ۲۰۰۹ نرخ کلی مالیات در ایران معادل ۲/۴۴ درصد سود اعلام شده است. متوسط این رقم برای منطقهMENA 3/33 درصد و در کشورهای عضو [۱۹]OECD بالغ بر ۳/۴۵ درصد است. نرخ مالیات بر سود در ایران معادل ۹/۱۷ درصد است و این رقم در کشورهای منطقه معادل ۹/۱۲ درصد و در کشورهای عضو OECD معادل ۵/۱۷ درصد سود است. نرخ پرداختهای تأمین اجتماعی در ایران ۹/۲۵ درصد است. این رقم در کشورهای منطقه ۳/۱۶ درصد و در کشورهای عضو OECD نیز ۴/۲۴ درصد است (گزارش Doing Business، ۲۰۰۹).
البته پرداختهای تأمین اجتماعی که شامل سهم کارفرما از بیمه و مالیات حقوق کارکنان است در ایران جزو مالیاتها محسوب نمی‌شود. در بسیاری از کشورها کارفرما سهمی از مالیات بر حقوق کارکنان را بر عهده‌ دارد ولی در ایران این مسأله فقط درباره بیمه های درمان و بازنشستگی صادق است. مالیاتهای دیگر نیز شامل مالیات بر دارایی های غیر منقول، مالیات برنقل و انتقال دارایی‌های غیر منقول، مالیات بر سود تقسیم نشده شرکت‌ها، مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر معاملات مالی، انواع عوارض شهرداری ها و مالیات جاده و وسائط نقلیه می‌شود. سود تقسیم نشده شرکت‌ها، عایدی سرمایه و دارایی های غیر منقول در ایران مشمول مالیات نمی‌شوند. در نهایت کل این مالیاتها تأثیر کمی بر نرخ کلی مالیاتها دارند. در جدول ۳ انواع نرخ مالیاتی کشور و مناطق مختلف جهان نشان داده می‌شود (سازمان امور مالیاتی کشور، ۱۳۸۶).
جدول ۲-۲: نرخ انواع مالیات در ایران و سایر مناطق اقتصادی

منطقه اقتصادی