برای سنجش کارآمدی گروهی ادراک شده، دو دیدگاه روانشناختی اصلی وجود دارد (باندورا، ۱۹۹۷). اول در نظر گرفتن تفسیر فردی اعضاء در مورد قابلیت فردی شان برای اجرای اعمال خاصی که در داخل تیم انجام می شود. رویکرد دوم به محاسبه تفسیر اعضاء در مورد قابلیت گروه برای انجام وظیفه به عنوان یک تیم می پردازد (باندورا، ۲۰۰۶؛ فلتز و همکاران، ۲۰۰۸). ارزیابی دوم شامل تعامل و انطباق جنبه های عمل در درون تیم هاست. در کل سطوح متعدد رویکردهایی که مولفه های گروه را تحت عنوان کارآمدی گروهی بررسی کردند (مایرز[۱۹] و همکاران، ۲۰۰۴؛ واتسون[۲۰] و همکاران، ۲۰۰۱)، دریافتند ادراکی که هر فرد از کارآمدی گروهی تیمش دارد، به عنوان مجموعه ای از ادراکات گروه شناخته می شود. در بیش تر پژوهش هایی که بر روی کارآمدی گروهی انجام شده است، برای ارزیابی کارآمدی افراد از پنج گزینه تلاش (مانند مسئولیت پذیری و اشتیاق)، توانایی (مانند نمایش مهارت و توانایی تیمی)، آمادگی (مانند آمادگی ذهنی و بدنی)، ایستادگی (مانند اجرا زیر فشار در مواجهه با موانع) و اتحاد (مانند حفظ تماس در حین بازی) استفاده کردند. همچنین در کنار کارآمدی گروهی، عوامل دیگری مانند انسجام گروهی (شامل مواردی همچون یکپارچگی گروهی در اجرای تکلیف و یکپارچگی گروهی – اجتماعی) و وضعیت حریف های دیگر از عناصر مهم اطلاعاتی کارآمدی است. بنابراین در ورزش های گروهی علاوه بر مفاهیمی مانند خودکارآمدی و کارآمدی گروهی، سازه های مؤثر دیگری نیز حضور دارند که می توانند بر اجرای تیمی تأثیر بگذارند و از افت اجرای ورزشی پیشگیری کنند. بنابر گفته باندورا (۱۹۷۷) ادراکات خودکارآمدی ممکن است برای تبیین اجرای گروهی کافی نباشد، چرا که کارآمدی گروهی بر مقدار تلاشی که صرف اهداف گروهی می شود و ایستادگی افراد هنگامی که تلاش های گروهی برای ایجاد نتایج با شکست روبه رو می شود، تأثیرگذار است. ما در این تحقیق سعی کردیم تا با بررسی متغیرهای موثر در باورهای کارآمدی گروهی به طور جداگانه عوامل مؤثر در افزایش سطوح کارآمدی گروهی در تیم را شناسایی کنیم.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
۲-۳٫ پیشینه پژوهش
با توجه به مطالعات و بررسی های انجام شده، تحقیق مشابه با موضوع تحقیقی مورد مطالعه ما در داخل کشور مشاهده نگردید، از این جهت که مقالات انجام شده یا به خودکارآمدی فعالیت بدنی در دانش آموزان نوجوان پرداخته اند، یا این که خودکارآمدی ورزشی را در سطوح حرفه ای بررسی نموده و یا این که تاثیر خودکارآمدی را همراه با دیگر متغیرهای موثر بر عملکرد ورزشی بررسی نموده اند. پژوهش های انجام شده در خارج از کشور نیز در زمینه خودکارآمدی ورزشی نیز تا حدی محدود بوده و به سال های گذشته برمی گردد؛ همچنین پژوهش های با موضوعیت خودکارآمدی بیشتر در رشته هایی مانند بیسبال، ژیمناستیک و رشته هایی انجام شده اند که کمتر با محوریت تحقیق ما ارتباط دارند. اما در زمینه کارآمدی گروهی مقالات و پژوهش های مطلوبی درسال های نه چندان دور انجام شده اند که ما را در تعیین نقش این عامل در موفقیت گروهی کمک می کنند. به منظور مکتوب و روشن نمودن پیشینه پژوهش، ابتدا به پژوهش های انجام شده در حوزه خودکارآمدی در داخل کشور اشاره ای کرده و سپس تحقیقات انجام شده در خارج از کشور و سپس تحقیقات کارآمدی گروهی یا تیمی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
۲-۳-۱٫ پژوهش های انجام شده در داخل کشور
در پژوهشی که عبدالعلی زاده و همکارانش (۱۳۸۸) با عنوان «تعیین منابع اعتماد به نفس ورزشی در والیبالیست های جوان شرکت کننده در مسابقات قهرمانی کشوری و رابطه آن با سابقه ورزشی» انجام دادند، دریافتند که آزمودنی های با سابقه ورزشی پایین و متوسط، منبع آمادگی بدنی – روانی را مهم ترین منبع کسب اعتماد به نفس و آزمودنی های با سابقه ورزشی بالا، نمایش توانایی را به عنوان مهم ترین منبع کسب اعتماد به نفس دانستند. جامعه آماری این تحقیق را ۳۶ والیبالیست با میانگین ۱۷ سال در مسابقات قهرمانی کشور تشکیل می دادند که عناوین اول تا سوم را در مسابقات کسب کرده بودند.
همان طور که گفته شد (اعتماد به نفس) به عنوان مفهوم کلی خودکارآمدی شناخته می شود و به معنای باور فردی در توانایی برای کنترل خود و محیط است.
پژوهش بعدی با عنوان «تأثیر مشارکت ورزشی بر ویژگی های شخصیتی کمال گرایی و خودکارآمدی دانش آموزان نوجوان و ارتباط این ویژگی ها با رشد اجتماعی»، مربوط به دکتر عبدلی و همکاران (۱۳۸۹) می باشد. هدف آن ها تعیین تأثیر شرکت در کلاس های ورزشی فصل تابستان بر ویژگی های شخصیتی کمال گرایی و خودکارآمدی دانش آموزان نوجوان و ارتباط این ویژگی ها با رشد اجتماعی بود. جامعه آماری این پژوهش را دختران و پسران ۱۱ تا ۱۴ ساله ای تشکیل می دادند که در کلاس های ورزشی (فوتبال، بسکتبال، ایروبیک، تنیس خاکی) یا غیر ورزشی (علمی مانند زبان انگلیسی) شرکت داشتند. آن ها برای بررسی خودکارآمدی از پرسشنامه خودکارآمدی شرر استفاده کردند. نتایج آمار توصیفی آن ها بیان می کند که دانش آموزان شرکت کننده در کلاس های ورزشی در ویژگی های خودکارآمدی، کمال گرایی و رشد اجتماعی بالاتر از دانش آموزان دیگر بودند. ضرایب تأثیر متغیر کمال گرایی و خودکارآمدی نشان می دهند که متغیر خودکارآمدی با اطمینان ۹۹ درصد می تواند تغییرات مربوط به رشد اجتماعی را در این گروه پیش بینی کند. یعنی در این پژوهش، افزایش خودکارآمدی موجب رشد اجتماعی بالاتر دانش آموزان شرکت کننده در کلاس های ورزشی شد.
«میانجی گرهای اثرگذار اعتماد به نفس و خودکارآمدی ورزشی در خصوص ارتباط میان اضطراب رقابتی و اجرای ورزشی»، عنوان پژوهش بعدی است که توسط محمدعلی بشارت و سامان پوربهلولی (۲۰۱۱) انجام شد. شرکت کنندگان آن ها شامل ۲۶۳ ورزشکار از رشته های کشتی، تکواندو، بسکتبال، والیبال، دو و میدانی، شنا، ژیمناستیک و وزنه برداری بودند. آن ها برای ارزیابی خودکارآمدی ورزشی یک مقیاس ده موردی را به کار بردند و آن را از صفر تا ده درجه بندی کردند. بالاترین نمره نشان دهنده سطوح بالاتر خودکارآمدی و مهارت های مرتبط با این مؤلفه است. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که همبستگی معناداری بین اضطراب رقابتی، اعتماد به نفس و خودکارآمدی تمرین با نمرات پیشرفت ورزشی برقرار است. تحلیل های آماری آن ها نشان داد که با افزایش سطوح خودکارآمدی تمرین، اضطراب شناختی و بدنی مرتبط با اجرای ورزشی کاهش می یابد. آن ها همچنین گزارش کردند که اعتماد به نفس ورزشکاران چارچوب کلی برای کنترل و مدیریت استرس فراهم می کند، اما خودکارآمدی ورزشی به طور ویژه به ورزشکاران هر رشته کمک می کند تا استرس ورزشی شان را برای اجرای بهتر و پیشرفت ورزشی، کنترل و مدیریت نمایند. به گفته آن ها فهم این مؤلفه های روانی که به عنوان متغیرهای میانجی گر شناخته می شوند، می تواند یک گام کارآمد در پیشگیری از عواقب نامطلوب رقابت ورزشی به شمار آید. تنظیم تمرین و برنامه های مداخله ای به منظور افزایش اعتماد به نفس و خودکارآمدی، به ویژه در رقابت های ملی و بین المللی، دیگر اعمالی است که می تواند برای تعدیل اضطراب رقابتی و بهبود اجرای ورزشی به کار برده شود.
۲-۳-۲٫ پژوهش های انجام شده در خارج از کشور
پژوهش بعدی، مطالعه انجام شده توسط کریستینا لی[۲۱] (۱۹۸۲) تحت این عنوان می باشد: « خودکارآمدی به عنوان یک پیش بین اجرا در رقابت های ژیمناستیک». آزمودنی های این مطالعه ۱۴ دختر بین ۷ تا ۱۲ سال بودند که در گروه های سنی کمتر از ۱۳ سال، کمتر از ۹ سال و کمتر از ۸ سال با هم رقابت می کردند. پنج نوع سنجش برای هر آزمودنی در نظر گرفته شده بود:
الف) اجرای پیشین: این سنجش با زیر نظر گرفتن مسابقات پیشین فرد و امتیازاتی که وی در اجراهای گذشته کسب کرده، انجام می شود.
ب) تخمین های ژیمناست: هفت روز پیش از مسابقه، هر فرد نمره خود را در هر رویداد تخمین می زد.
ج) تخمین های مربی: هفت روز پیش از مسابقه مربی نمره هر فرد را تخمین می زد.
د) اجرای رقابتی: هر فرد در گروه سنی خودش به طور جداگانه در مقابل دیگر ژیمناست ها به رقابت می پرداخت.
ه) اطلاعات دیگر: ارزیابی متغیرهای دیگری همچون سن، تعداد رقابت ها، طول تمرین با یک مربی.
لی (۱۹۸۲) نتیجه گیری کرد که نمره رقابت به طور معناداری با سن افراد مرتبط است (r=+ 0/58 p= 0/03,)، اما با زمان درگیر شدن در ورزش مرتبط نبود. هرچند به نظر می رسد دقت پیش بینی کودکان تحت تأثیر سن نمی باشد، اما آنها اذعان نمودند که تجربه و توانایی فرد می تواند بیشترین دقت را در پیش بینی اجرا داشته باشد. در پایان لی توصیه کرد که مربیان ورزشی می توانند با بررسی تفاوت های کارآمدی و اجرا در تمرینات، ورزشکارانی را که ممکن است اجرای ضعیفی در رقابت ها داشته باشند، شناسایی کنند.
بروس واتکینز و همکاران (۱۹۹۴) پژوهشی را تحت این عنوان انجام دادند: «ارتباط بین خودکارآمدی واجرای ورزشی: گواهی از یک نمونه بازیکنان جوان بیسبال». نمونه آن ها را ۲۰۵ کودک و نوجوان پسر ۹ تا ۱۷ ساله تشکیل می دادند. آن ها به منظور ارزیابی اجرای ضربه زدن و خودکارآمدی آن ها در طول ۴ فرصت ۶ ضربه ای، دستگاه توپ انداز را با توجه به سن شرکت کنندگان در سرعت های مختلف تنظیم کردند. درست قبل از وارد شدن به جایگاه ضربه زنی، هر شرکت کننده گزینه های ۶ موردی خودکارآمدی را پر می کرد. این مقیاس اطمینان هر فرد را در مورد این که او می تواند از ۶ فرصت، یک ضربه، دو ضربه، سه ضربه، چهارضربه، پنج ضربه و یا شش ضربه را بزند، می سنجید. آن ها گزارش کردند که میانگین خودکارآمدی به طور خطی با تجربه قرارگیری در جایگاه ضربه زنی افزایش می یابد. در هر کوشش ضربه زدن ممکن است از ضربه های پیشین، کارآمدی پیشین یا کارآمدی جاری متأثر شود، به این معنی که ضربه زدن و خودکارآمدی اولیه به طور معناداری ضربه در کوشش دوم را پیش بینی می کند. به همین ترتیب نمره های ضربه زنی و کارآمدی در کوشش سوم، توسط کوشش اول و دوم پیش بینی می شود. قضاوت های خودکارآمدی پیشین، قضاوت های آتی را پیش گویی می کنند و ظرفیت های پیش بینی افراد در طول کوشش ها قوی تر می شود.
بروس واتکینز و همکارانش (۱۹۹۴) نشان دادند که یک روش مهم برای مطرح کردن خودکارآمدی به عنوان یک نظریه، مطالعه ارتباط بین کارآمدی و اجرا در فعالیت های ورزشی ورزشکاران است. از نظر آن ها اجرای فرد به تمرکز، ایستادگی و باوری که فرد درمورد خود دارد، بستگی دارد.
«ارتباط سنجش های خودکارآمدی با اجرای ورزشی: یک بازبینی فراتحلیل»، عنوان پژوهش بعدی ای است که توسط ساندرا مریتز و همکارانش (۲۰۰۰) انجام شد. در این بازبینی، ارتباط بین خودکارآمدی و اجرای ورزشی از طریق تکنیک های فراتحلیلی بررسی و میانجی گرهای تأثیرگذار بر ارتباط بین خودکارآمدی و اجرا شناسایی شدند. مطالعاتی در این تحقیق به کارگرفته شدند که:
الف) سنجشی از خودکارآمدی فراهم کند.
ب) سنجشی از اجرا فراهم کند.
ج) بیش تر باید با ورزش مرتبط بود تا با تمرین و فعالیت بدنی.
آزمودنی ها را افراد بالای ۱۵ سال تشکیل می دادند. بدین خاطر این شرط به کار برده شده بود که آن ها باور داشتند تفاوت های رشدی در قابلیت کودکان در مورد تمایز بین توانایی و تلاش ممکن است بر روایی و پایایی سنجش های خودکارآمدی جمعیت جوان تر اثر بگذارد. متغیرهای نشانه گذاری شده در این مطالعات عبارت بودند از:
الف) همبستگی بین خودکارآمدی و اجرا
ب) نوع سنجش خودکارآمدی (تکلیف ـ ویژه، دامنه ـ ویژه، تک موردی)
ج) نوع سنجش اجرا (نظری، عینی، خود ـ گزارش دهی)
د) انطباق بین سنجش های خودکارآمدی و اجرا (منطبق ـ غیرمنطبق)
ه) ماهیت تکلیف (جدید، مشابه)
و) زمان ارزیابی خودکارآمدی در رابطه با اجرا (قبل و بعد)
میانگین همبستگی بدست آمده بین خودکارآمدی و اجرا در ورزش ۳۸ درصد بود که معنی دار است (z=0/25, p <0/001). همچنین آن ها دریافتند که سنجش های تکلیف ـ ویژه در مقایسه با سنجش های عمومی و تک موردی بالاترین همبستگی را با اجرا داشتند (r= 0/38). در میان انواع سنجش های اجرا بالاترین همبستگی به ترتیب برای ارزیابی های ذهنی (r= 0/47) (مانند سنجش های بیرونی اجرا)، ارزیابی های خود ـ گزارش دهی و در آخر برای سنجش های عینی گزارش شد. در بحث ماهیت تکلیف نیز آن ها نتیجه گیری کردند شرکت کنندگانی که تکالیف مشابه را انجام می دادند (r= 0/39)، نسبت به افرادی که تکالیف جدید را انجام می دادند (r=0/36)، همبستگی بالاتری را در مطالعات نشان دادند. مریتز و همکارانش (۲۰۰۰) همبستگی های بالاتر را در مطالعاتی دیدند که به ارزیابی خودکارآمدی پس از اجرا (r= 0/39) در قیاس با خودکارآمدی پیش از اجرا (r= 0/36)، پرداخته بودند. در همه تحلیل های میانجی گر یک متغیره و چند متغیره، انطباق بین سنجش های خودکارآمدی و اجرا مهم ترین متغیر بود. به گفته مریتز و همکارانش (۲۰۰۰) متغیرهای دیگری نیز هستند که ممکن است بر رابطه بین خودکارآمدی و اجرا تأثیر گذارند.
کارآمدی گروهی
«بررسی مطالعه موردی کارآمدی گروهی در طول یک فصل مسابقات بین دانشکده ای بسکتبال»، عنوان پژوهش مک لین[۲۲] و سالیوان (۲۰۰۳) است. آن ها دانشجویان ۱۹ تا ۲۴ سال یک تیم را در مسابقات لیگ دانشگاهی بسکتبال مورد بررسی قرار دادند. ابزار آن ها استفاده از پرسشنامه کارآمدی گروهی برای ورزش (CESQ) بود (سالیوان و همکاران، ۲۰۰۱). پرسشنامه آن ها نیز شامل بیست گزینه بود و سطح اطمینان افراد را در پنج عامل (توانایی، تلاش، ایستادگی، آمادگی و اتحاد) با مقیاسی از ۰ تا ۱۰ می سنجید. آن ها اذعان کردند به نظر می رسد در یک ورزشی تیمی وابسته به هم (مانند بسکتبال)، وضعیت حریف های دیگر (از نظر قدرت و توانایی) نیز یک عنصر مهم اطلاعاتی کارآمدی است. آن ها هنگام برگزاری مسابقه با رقیبان خوب، متوسط، ضعیف و خیلی خوب به سنجش اطمینان تیمی افراد پرداخته و دریافتند هنگامی که تیم با یک تیم ضعیف مسابقه دارد، بیش ترین احساس اطمینان و هنگامی که با تیم قوی مسابقه دارد، کم ترین احساس اطمینان را داراست. در آخر نیز پیشنهاد کردند که می توان موضوعات دیگری مانند نتایج پیشین بین دو تیم، سطح مهارت فردی، سطح مهارت تیمی، سابقه تیمی، پویایی و زمان تمرین را در پژوهش ها کاربردپذیر کرد.
«ارتباط بین کارآمدی گروهی، انسجام گروهی و اجرای تیمی در تیم های حرفه ای والیبال»، عنوان پژوهشی است که توسط دکتر رحیم رمضانی زاده و همکاران (۲۰۰۹) انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق را ۳۰ تیم تشکیل می دادند که شامل ۱۵۳ والیبالیست مرد فعال در لیگ حرفه ای بودند. آن ها از دو ابزار در این مطالعه استفاده کردند: پرسشنامه کارآمدی گروهی (CEQ، فلتز ولیرگ، ۱۹۹۸) و پرسشنامه محیطی گروه. این سنجش برای برآورد درک ورزشکاران از توانایی تیم شان در سازماندهی و اجرای سطوح خواسته شده طراحی شد. جنبه های مختلف اطمینان تیمی با عبارت هایی چون (میزان اطمینان تیمی تان در این که تیم بتواند ……. مثلا در مقابل حریف بهتر بازی کند، یا در زیر فشار خونسردی شان را حفظ کنند، یا به عنوان یک تیم همگی سخت تلاش کنند)، ارزیابی می شد. آن ها ۵ خرده مقیاس را در ۲۰ گزینه مورد ارزیابی قرار دادند: توانایی، اتحاد، ایستادگی، آمادگی و تلاش. تحلیل های همبستگی پیرسون نشان داد که انسجام و همبستگی تکلیف به طور مثبت و معناداری با کارآمدی گروهی مرتبط است. یافته ها نشان دادند که تیم های موفق تمایل بیش تری برای انسجام در اجرای تکلیف نسبت به تیم های کمتر موفق و ناموفق دارند. تحلیل های آنوا پست – هاک آشکار کرد که کارآمدی گروهی همبستگی مثبتی با اجرای تیمی داشت. ورزشکاران تیم های موفق در کارآمدی گروهی از تیم های کمتر موفق بالاتر و ورزشکاران کمتر موفق از تیم های ناموفق، در کارآمدی گروهی بالاتر برآورد شدند.
«نسخه اسپانیایی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه کارآمدی گروهی برای ورزش ها» این پژوهش که نسخه جدید و اسپانیایی تحقیق شرت، سالیوان و فلتز (۲۰۰۱ و ۵۰۰۲ ) می باشد، توسط مارتینز، گایلن[۲۳] و فلتز (۲۰۱۱) انجام شد. نمونه را ۳۱۲ ورزشکار (۱۶۷ مرد و ۱۴۵ زن) با میانگین سنی ۰۹/۲۴ سال در سطوح حرفه ای، نیمه حرفه ای و دانشگاهی از یازده ورزش تیمی تشکیل می دادند. پرسشنامه یک ساعت پیش از مسابقه و بدون حضور مربی توسط شرکت کنندگان پر می شد. پرسشنامه شامل پنج عامل تلاش (مانند مسئولیت پذیری، اشتیاق و اجتناب از آشفتگی)، توانایی (مانند نمایش مهارت و توانایی تیمی)، آمادگی (مانند آمادگی ذهنی، بدنی و راهبردی تیم)، ایستادگی (مانند اجرا زیر فشار و ایستادگی در مواجهه با موانع) و اتحاد (مانند رفع تعارضات و حفظ تماس در حین بازی) بوده و در کل بیست گزینه را تشکیل می داد. پرسشنامه کارآمدی گروهی از ۰ تا ۱۰ (عدم اطمینان تا اطمینان کامل) درجه بندی شد، که منعکس کننده قضاوت های توانایی افراد بود. همچنین آن ها کارآمدی گروهی را نه فقط مجموعه ای از باورهای کارآمدی هر فرد از اعضای یک تیم می دانستند (باندورا، ۱۹۷۷)، بلکه آن را خصیصه برآمده در سطح گروهی می پنداشتند (باندورا، ۲۰۰۰). نتایج تحلیل های آماری نشان داد که ارتباط معناداری میان پرسشنامه کارآمدی گروهی و مقیاس های انسجام گروهی وجود دارد. مقیاس انسجام گروهی شامل مواردی همچون یکپارچگی گروهی در انجام تکلیف و یکپارچگی گروهی ـ اجتماعی می باشد. در پایان نیز آن ها ادعا کردند که این پرسشنامه می تواند نسخه کامل و کاربردی برای ورزش های تیمی فراهم کند.
۲-۴٫ جمع بندی
اغلب ورزشکاران، مربیان و حتی تماشاگران ورزشی مسابقاتی را به خاطر دارند که در آنها با وجود آمادگی جسمانی و فنی، ضعف آمادگی روانی مانع موفقیت ورزشکار یا تیم بوده است (عبدالعلی زاده و همکاران، ۱۳۸۸). عملکرد مطلوب در ورزش حاصل ترکیبی از توانایی های فنی (تکنیکی و تاکتیکی)، جسمانی (قدرت، سرعت) و روانی (تمرکز، اعتماد به نفس، کنترل اضطراب و …) است (روانشناسی ورزشی، واعظ موسوی ۱۳۸۶).
باندورا (۱۹۷۷) نظریه خودکارآمدی را در داخل چارچوب الگوی شناختی ـ اجتماعی توسعه داد و رفتار فرد را حاصل تعامل عوامل فردی، محیطی و رفتاری دانست. دستاوردهای اجرا مهم ترین منبع تأثیرگذار اطلاعات کارآمدی به شمار می آید، چرا که آن ها مبتنی بر تجارب غالب افراد است (باندورا، ۱۹۹۷). شناخت منابع اطلاعاتی خودکارآمدی و کارآمدی گروهی به ورزشکاران و مربیان کمک می کند تا آن ها بتوانند پیامدهای منفی رقابت های ورزشی را کاهش دهند. همچنین فلتز (۱۹۹۴) شواهدی را فراهم کرد که نشان می دهد ادراکات افراد از قابلیت اجرایشان، به طور معناداری بر انگیزش و اجرای آن ها تأثیر گذار است. مطالعه دیگر متغیرها و میانجی گرهایی که می توانند در ارتباط با باورهای کارآمدی بر اجرای ورزشکاران اثر بگذارند، به ورزشکاران و مربیان کمک می کند تا بتوانند اجرای فردی و تیمی خود را در شرایط چالش برانگیز بهبود بخشند. مطالعاتی که از مقیاس های خودکارآمدی تکلیف ـ ویژه برای بررسی اجرا استفاده کرده اند، پیامدهای رقابتی چون زمان های اتمام، درصدهای برد و باخت و امتیازات رقابت ها را مبنای سنجش اجرا قرار دادند (گیتون[۲۴] و همکاران، ۱۹۸۶؛ ریکمن و هامل[۲۵]، ۱۹۹۳).
پژوهش ها در کارآمدی گروهی به بررسی ارتباط میان کارآمدی گروهی و اجرا در ورزش پرداخته و دریافتند که دستاوردهای یک گروه نه تنها حاصل سطح آگاهی و مهارت های مختلف اعضاست، بلکه حاصل تبادل تعامل، هماهنگی و پویایی های آن ها در گروه است. همچنانکه بررسی های کارآمدی گروهی نشان می دهند، عوامل دیگری مانند انسجام گروهی (شامل یکپارچگی گروهی در اجرای تکلیف و یکپارچگی گروهی- اجتماعی)، وضعیت حریف های دیگر (از نظر قدرت و توانایی)، نتایج پیشین بین دو تیم، سطح مهارت فردی، سطح مهارت تیمی و سابقه تیمی در اجرای تیمی مطرح می شوند. بنابراین بررسی سازه ها و متغیرهای تاثیرگذار در باورهای خودکارآمدی و کارآمدی گروهی اهمیت بالایی در عملکرد فردی و تیمی ورزشکاران دارد.
فصل سوم
روش شناسی پژوهش
۳-۱٫ مقدمه
فصل سوم شامل شیوه ها یا روش هایی است که با جزئیات دقیق چگونگی انجام پژوهش را مشخص می کند. بیان روش ها با چنین جزئیاتی تکرار تحقیق را امکان پذیر ساخته و دیگران را قادر می سازد که در مورد چگونگی اثرگذاری روش ها بر نتیجه یک تحقیق قضاوت کنند. برای مثال وسایل مختلف اندازه گیری یک متغیر ممکن است بر امتیازها و شیوه های اجرای یک آزمون یا ابزار تجزیه و تحلیل آماری داده ها اثر بگذارد. یک خواننده آگاه تمایل دارد که این جزئیات را بداند تا یافته ها را به طور منطقی تفسیر کند.
۳-۲٫ روش پژوهش
این تحقیق دارای دو بخش عمده است، لذا در بخش اول از روش توصیفی و در بخش دوم رابطه علت و معلولی میان متغیرهای مستقل و متغیرهای وابسته مشخص می شود. مطالعه از نوع پس رویدادی (پس از واقعه) با طرح علی ـ مقایسه ای است. اکثر تحقیقات غیر آزمایشی از عناصر اصلی روش علمی استفاده می کنند؛ یعنی فرضیه بیان و آزمون می شود و نتایج به دست می آیند. هرچه ارتباط منطقی بین دو متغیر قوی تر باشد، احتمال وجود رابطه علت و معلولی بیش تر خواهد بود.
در این پژوهش، ابتدا نمونه ها را که در پایگاه ها و کانون های ورزشی فعال بودند، پیدا کرده و پرسشنامه را بین آن ها تقسیم کردیم. نمونه ما را ۷۷ ورزشکار رشته های تنیس روی میز، شنا، فوتبال و بسکتبال تشکیل می دادند. دلیل کم بودن تعداد نمونه ها، کمبود دانش آموزان در برخی رشته ها بود. در رشته های تنیس روی میز و شنا تعداد کمتری ورزشکار در سطح مدارس فعالیت داشتند ولی در رشته های فوتبال و بسکتبال برای تعداد نمونه و دسترس بودن نمونه ها مشکلی نداشتیم. پرسشنامه ها بین دانش آموزان ۹ تا ۱۲ سال تقسیم شد و از آن ها خواسته شد پس از امضای والدین و رضایت آن ها، مشخصات فردی و سؤالات پرسشنامه را پاسخ دهند. دو تا سه هفته طول کشید تا همه پرسشنامه ها تکمیل و جمع آوری شود.
۳-۳٫ جامعه آماری
جامعه آماری تحقیق شامل دانش آموزان پسر ۹ تا ۱۲ سال مشغول به تحصیل در پایه های سوم، چهارم، پنجم و ششم شاهین شهر بودند که در یکی از رشته های تنیس روی میز، شنا، فوتبال و بسکتبال در پایگاه های ورزشی وابسته به آموزش و پرورش به تمرین می پرداختند. براساس گزارش کارشناس تربیت بدنی آموزش و پرورش شاهین شهر، تعداد دانش آموزانی که در زمینه ورزشی در سطح شاهین شهر فعالیت می کنند، حدود ۱۵۰۰ نفر می باشند، که البته در برخی رشته ها ورزشکاران بسیار بیشتر و در برخی رشته ها افراد کمتری مشغول بودند.
۳-۴٫ حجم نمونه
نمونه تحقیق تعداد ۷۷ دانش آموز پسر ۹ تا ۱۲ سال را در بر می گرفت که در کانون ها یا انجمن های ورزشی به عنوان تیم های فوتبال و بسکتبال، تنیس روی میز و شنا به طور تقریبا دائم تمرین می کردند. نمونه گیری به صورت هدفمند و با انتخاب افراد صورت می گرفت. شرط ورود به تحقیق، داشتن تجربه و مهارت کافی و تمرین منظم در رشته مورد نظر بود. بنابراین پس از آشنایی دانش آموزان از اهداف و شیوه اجرای تحقیق، اطلاعات مورد نیاز با بهره گرفتن از ابزار مورد نظر جمع آوری شد. پس از اطمینان از دارا بودن پیش شرط های تدوین شده، از افراد خواسته شد تا پس از کسب رضایت والدین و با راهنمایی های آن ها، پرسشنامه را تکمیل کنند.
۳-۵٫ متغیرهای پژوهش
متغیرهای مستقل: سن، سابقه ورزشی و تعداد مقام های ورزشی متغیرهای مستقل تحقیق می باشند.
متغیرهای وابسته: خودکارآمدی ورزشی و کارآمدی گروهی متغیرهای وابسته تحقیق کنونی می باشند.
۳-۶٫ ابزار جمع آوری اطلاعات
جهت جمع آوری اطلاعات در این تحقیق از فن پرسشنامه استفاده شد. اطلاعات مربوط به مشخصات فردی، سابقه ورزشی و میزان خودکارآمدی تمرین و کارآمدی گروهی توسط پرسشنامه جمع آوری شدند. در این تحقیق، پرسشنامه ها شامل دو قسمت اطلاعات فردی و سؤالات مربوط به هر رشته بودند. اطلاعات فردی شامل مواردی چون سن، رشته ورزشی، سابقه ورزشی و تعداد مقام های کسب شده در رشته مورد نظر می باشد. پرسشنامه از نوع محقق ـ ساخته بوده و روایی محتوایی آن با توجه به نظر اساتید و متخصصان تأیید شد. میزان پایایی پژوهش نیز توسط آلفای کرونباخ سنجیده شد و میزان آن ۷/۰ اعلام شد که بوسیله دو نیمه کردن سوالات آزمون محاسبه گردید.
۳-۶-۱٫ پرسشنامه خودکارآمدی تمرین رشته تنیس روی میز:

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

این پرسشنامه باور دانش آموزان را در مورد توانایی شان برای اجرای مهارت های سرویس زدن، حمله و دفاع کردن، حفظ تمرکز در مسابقه و جبران امتیازهای عقب افتاده می سنجید. همه سؤالات با جمله «چقدر مطمئن هستی» شروع می شد و کارآمدی آن ها را در مقیاس پنج ارزشی لیکرت (با گزینه های خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) می سنجید.

پیوست:

چقدر مطمئن هستی که بتوانی سرویس های خوبی زده و حریف هایت را با مشکل مواجه کنی ؟

چقدر مطمئن هستی که بتوانی در انجام مهارت های دفاعی (پوش) موفق عمل کنی و امتیاز بگیری؟

چقدر مطمئن هستی که بتوانی در انجام مهارت های تهاجمی (تاپ، تک و لوپ) موفق عمل کنی و امتیاز بگیری؟

چقدر مطمئن هستی که بتوانی تحت تاثیر جو بازی و تماشاچیان قرار نگیری و تمرکزت را حفظ کنی؟

چقدر مطمئن هستی که بتوانی در امتیازهای پایانی که از حریفت عقب هستی، از او جلو افتاده و نتیجه را به نفع خود تغییر دهی؟

۳-۶-۲٫ پرسشنامه خودکارآمدی تمرین در رشته شنا:
این پرسشنامه نیز باور فرد را در اجرای مهارت هایی چون سر خوردن، کشش ـ فشار دست، سالتو و همچنین رکورد ثبت شده و پیشی گرفتن از حریفان در مسافت های پایانی مسابقه با بهره گرفتن از مقیاس پنج امتیازی لیکرت می سنجید.
پیوست:

چقدر مطمئن هستی که بتوانی درابتدای مسابقه استارت(سرخوردن) خوبی داشته و جلوتراز دیگران باشی؟

چقدر مطمئن هستی که مهارت کشیدن بادست به سمت جلو(کشش-فشار) در زیر آب را خوب یادگرفته و می توانی آن را به نحو احسن در مسابقه به کارگیری؟

چقدرمطمئن هستی که بتوانی حرکت سالتو را به خوبی انجام داده و از حریف هایت پیشی بگیری؟

چقدر مطمئن هستی که بتوانی با رکوردی که ثبت می کنی حریف هایت را شکست دهی؟

چقدر مطمئن هستی که بتوانی در مسافت پایانی مسابقه به خوبی عمل کرده و از حریف هایت پیشی بگیری؟