سوبل نیز سبک زندگی را «مجموعه ­ای از رفتارهای قابل مشاهده و معنی­دار می­داند که از سوی افراد تعریف می­ شود» (سوبل، ۱۹۸۱: ۳۱). بر مبنای تعریف وی، تشخیص سبک­های زندگی از روی رفتار عینی و قابل مشاهدۀ افراد امکان­ پذیر است . «از آنجا که رفتارهای مشاهده­پذیر مورد توجه سوبل است، تأکیدش بیشتر بر رفتارها و انتخاب­های مصرفی است. اما، سوبل انتخاب­های سبک زندگی برای مصرف کالاها و تجملات را نمی­پذیرد؛ زیرا معتقد است این کالاها صرفاً ثروت مادی افراد را بیان می­دارند» (کرایکامپ و نیوبرتا[۵۶]، ۲۰۰۰: ۹۵).
پایان نامه
از سوی دیگر، تأکید سوبل بر معنی­دار بودن رفتارها، این نکته را بیان می­دارد که سبک زندگی در چارچوب تعامل بین افراد و معنایی که در این تعامل رد و بدل می­ شود، ظهور می­یابد. در واقع؛ افراد با دنبال کردن مجموعه ­ای از رفتارهای معنی­دار در جریان کنش متقابل اجتماعی، سبک زندگی­ای را دنبال می­ کنند که بر تمایزات و تفاوت­های آنان از دیگران صحّه می­ گذارد. پارنل[۵۷] و همکارانش نیز در تعریف سبک زندگی معتقدند: «سبک زندگی یعنی اینکه یک نفر چگونه زندگی می­ کند؛ که خود این بدین معناست که فرد از چه محصولاتی استفاده می­ کند، شیوۀ استفاده­اش از محصولات چگونه است، در مورد آن­ها چه فکر می­ کند و راجع به آن­ها چه احساسی دارد. سبک­های زندگی بیان برداشت فرد از خویش و ارزش­هایی فردی­اند که در انتخاب­ها و رفتارهای مصرفی افراد انعکاس می­یابند. همچنین سبک­های زندگی مظهر یا الگوهای واقعی رفتارهایی­اند که با فعالیت­ها، علایق و عقاید مصرف ­کننده تبلور می­یابند» (پارنل و همکاران، ۲۰۰۶).
اسلاتر[۵۸] معتقد است سبک زندگی از نظم وضعیت سنّتی متفاوت است و جایگزین آن می­ شود و با تقسیمات ساختاری مدرن (از قبیل طبقه، جنسیت و قومیت)، حداقل در دو جنبۀ اساسی تفاوت دارد: نخست اینکه، سبک زندگی به ارائه الگویی کاملاً فرهنگی گرایش دارد: سبک زندگی از نشانه­ها، بازنمایی­ها، رسانه ­ها و … ساخته می­ شود و همان­گونه که این­ها ناپایدارند، سبک زندگی نیز بی­ثبات است. دوم اینکه، فرد در مقام نظر می ­تواند براساس یک ویترین مغازه، کانال تلویزیون، قفسۀ سوپر مارکت و … تغییر ایجاد کند. بنابراین، بی­ثباتی هویت مدرن، تا حدّی به مثابۀ جنبه­ای از ناپایداری اشکال مدرن عضویت اجتماعی فهمیده می­ شود (تامیلسون[۵۹]، ۱۹۹۸). آرو و ونزل[۶۰] نیز در تعریفی از سبک زندگی، آن را الگوی ثابتی از رفتارها، عادات، نگرش­ها و ارزش­ها می­دانند که ویژگی و خصوصیت گروه­ ها قلمداد می­ شود. در تعریفی دیگر، آن را کلیت رویکردهای هنجاری و الگوهای رفتاری می­دانند که فرایند اجتماعی شدن آن­ها را در فرد به وجود آورده است. بر این اساس، سبک زندگی شامل رفتارها، ارزش­ها و نگرش­های فرد است و این ویژگی­ها با منابع فرهنگی، محیط اجتماعی و اقتصادی در ارتباطند . در کل، شناخت سبک زندگی؛ یعنی تلاش برای درک تعاملات بین محیط، نظامها و فرد که بر رشد و تکامل فرد تأثیر می­ گذارد( لئو، هنداری[۶۱] و همکاران، ۱۹۹۸).
هر جنبه از سبک زندگی، به قول لابینیتس، در سایر جنبه­ها متجلی می­ شود و خود نیز سایر جنبه­ها را متجلی می­ کند. جهان­بینی یک کابینت­ساز پیر، شیوۀ سرو سامان دادن او به دخل و خرجش، اوقات­اش یا بدنش، نحوۀ استفاده او از زبان و انتخاب لباس او، بی کم و کاست در خلقیات پیشه­روی پُر وَسواس و بی عیب و نقص او، نیز در زیبا شناسی کار برای کار او دیده می­ شود که موجب می­ شود زیبایی ساختارهای خود را براساس دقت و حوصله­ای که در آن­ها به خرج داده بسنجد(بوردیو، ۱۳۹۰، ص۲۴۳).
در مجموع، برای تعریف سبک زندگی، باید بگوییم که سبک زندگی مجموعه ­ای نسبتاً هماهنگ و منسجم از کلیۀ امور عینی و ذهنی زندگی فرد یا گروه است. این امور می ­تواند شامل دارایی­ ها، الگوهای رفتاری، روابط اجتماعی، مصرف، فعالیت­های فراغتی و سرگرمی، پوشش و مدیریت بدن، نحوۀ غذا خوردن و دکوراسیون منزل و … باشد که امور و رفتارهایی بیرونی و قابل مشاهده­اند. همچنین می ­تواند در بر گیرندۀ بینش­ها (ادراکات، اعتقادات و جهان­بینی)، گرایش­ها (ارزش­ها و ترجیحات) و … باشد که رفتارهای درونی و ذهنی­اند. سبک زندگی، گستره­ای رفتاری را در بر می­گیرد که اصلی انسجام­بخش و هماهنگ کننده بر آن حاکم است و بخش اعظم زندگی فرد را تحت سیطره دارد(باینگانی و همکاران ، ۱۳۹۲).
۲-۳-۲-۲- مفهوم شناسی سبک زندگی از منظر روانشناسی
سبک­های زندگی اغلب روشی است که مردم فهم و درک از خودشان را به نمایش می­گذارند و اظهار می­دارند، بنابراین سبک زندگی به عنوان یکی از اصلی­ترین متغیرهای نشانگر هویت فرد در نظر گرفته شده است زیرا مردم نمادها و تصاویر خاصی را که بخش­هایی ویژه از سبک زندگی­شان مرتبط است به همراه دارند و استفاده می­ کنند که نماینده هویت خاص آنان است.
در مقایسه به شیوه ­های قدیمی­تر بازاریابی که فقط ویژگی­های جمعیت­شناختی مصرف­ کنندگان و مشتریان را مشخص می­کردند و مورد استفاده قرار می­دادند، در بررسی سبک زندگی فهمی از نیازها و خواسته­ های مصرف ­کننده به دست می ­آید که با الگوهای مصرف و رفتا
ر خرید آن­ها رابطه­ای بسیار نزدیک دارد. بر این اساس محققان بازاریابی، سبک زندگی را به عنوان یکی از مؤثرترین روش­های بازاریابی خرد معرفی می­ کنند. اندازه ­گیری و سنجش سبک زندگی تا حد زیادی به مطالعات روانشناختی از رفتارها و ارزش­ها و نگرش­های مصرف­ کنندگان اتکا دارد، و رویکردهای گوناگونی برای سنجش آن ابداع شده است، اما یکی از پر استفاده­ترین مقیاس­ها و رویکردها تاکنون مقیاس (AIO) بوده است که به سنجش فعالیت­ها[۶۲]، علائق[۶۳] و دیدگاه ­ها[۶۴] و نظرات مصرف­ کنندگان و سپس دسته­بندی این افراد در قالب سبک­های زندگی مختلف می­نماید. فعالیت­ها به رفتارهای واقعی مصرف­ کنندگان اشاره دارد، علائق به میزان و درجه­ توجه و دقت نظر فرد نسبت به برخی موضوعات تمرکز داشته و نظرات و دیدگاه ­ها، رویکردها و انتظارات افراد در قبال موضوعی مشخص هستند(اکبری­تبار، ۱۳۹۲).
۲-۳-۳- ویژگی­های مفهومی سبک زندگی
در زمینه شاخص­ های شناخته شدۀ سبک زندگی می­توان به فعالیت­های فیزیکی، اوقات فراغت، خواب و بیداری، روابط اجتماعی، روابط خانوادگی، معنویت، ایمنی و آرامش، تغذیه و غیره اشاره کرد که هر کدام به منزله شاه­راهی از زندگی افراد محسوب می­شوند. یکی از راه­های درک بهتر مفهوم “سبک زندگی” بررسی عناصر و مؤلفه­ های است که برای سبک زندگی در نظر گرفته­ شده ­اند. منظور از مؤلفه، اموری هستند که مصداق عینی سبک زندگی محسوب می­شوند (هوروویتز[۶۵]، ۲۰۰۲؛ استمفر[۶۶]، ۲۰۰۰).
جدول ۲-۱٫ ویژگی­های مفهومی سبک زندگی به تفکیک صاحبنظران

 

ردیف صاحب­نظر مؤلفه­ های سبک زندگی
۱ وبلن و زیمل شیوۀ تغذیه، خودآرایی(نوع پوشاک و پیروی از مُد)، نوع مسکن(دکوراسیون، معماری و اثاثیه)، نوع وسیله حمل ونقل، شیوه ­های گذران اوقات فراغت و تفریح، اطوار(رفتارهای حاکی از نجیب­زادگی یا دست و دل بازی، کشیدن سیگار در محافل عمومی، تعداد مستخدمان و آرایش آنها).
۲ آدلر رفتار، افکار، احساسات فرد و حرکت به سوی هدف.
۳ چاپین و اسول محل سکونت، نوع خانه و وسایل اتاق نشیمن، سایر جلوه­های عینی شأن و منزلت.
۴ کلاکهون رفتارهای شخصی مصرفی حاکی از ترجیحات فردی مانند: نحوه استفاده از صنایع فرهنگی، تفریحی و ورزشی، نحوه بازی کردن، نحوه لباس پوشیدن.
۵ گردون الگوهای مصرف، نوع لباس، نحوه صحبت، نگرش­ها و الگوهای مربوط به نقاط تمرکز، عقلانیت، خانواده، میهن­پرستی، آموزش، هنرها، ورزش­ها و دین.
۶
موضوعات: بدون موضوع
[پنجشنبه 1400-07-29] [ 02:43:00 ب.ظ ]