افرادی دراین رده قرار می گیرند که به دلیل ویژگی های خاص خود که می تواند ناشی از موقعیت های اجتماعی ،خانوادگی وآموزشی باشد با مشکلاتی روبه رو می شوند.
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
ناسازگار طبیعی
زمانی ناسازگاری فرد طبیعی گفته شود که او درموقعیتی قرار گیرد که تقاضاهای جدیدی ازاو انتظار رود که پاسخگویی به آن تقاضاها به تلاش فرد نیاز دارد (یمینی دوز،۱۳۷۱).
ناسازگاری اجتماعی
ناسازگاری اجتماعی جزء اختلالات رفتاری است و درصورتی رفتار فرد دچار ناسازگاری اجتماعی می شودکه برای حل مشکلات خود بر اساس اصول ،قوانین و ارزشهای اجتماعی که مورد قبول اکثریت باشد عمل نکند (میلانی فر،۱۳۸۵). از دیدگاه اجتماعی ،رفتار ناسازگارانه از ناتوانی درمقابله موثر با تنیدگی ها ناشی می شود. براساس این دیدگاه ،رفتار ناسازگارانه اجتماعی، حداقل تا حدی ناشی از وجود نقص درنظام حمایت اجتماعی فرد است. این نظام شامل همسر ،والدین ،خواهران وبرادران ،وابستگان ،دوستان ،معلمان ،مشاوران ،وهمین طور سازمان های اجتماعی ونهادهای دولتی است (نجاریان وهمکاران ،۱۳۷۵).
اختلال سازگاری
فردی که پاسخ او به عوامل استر س زای رایج مانند ازدواج ،طلاق ،بچه دار شدن ،یا ازدست دادن کار ناسازگارانه است که اختلال سازگاری نامیده می شود واکنش فرد درصورتی ناسازگارانه محسوب می شود که نتواند طبق معمول عمل کند یا واکنش او به عامل استرس زای خاص بیش از حد باشد .دراختلال سازگاری ،ناسازگاری فرد زمانی کاهش می یابد یا ناپدید می شود که عامل استرس زا فروکش کرده باشد یا فرد یاد بگیردبا عامل استرس زا سازگار شود (باچر[۷۲] وهمکاران ،۲۰۰۷،به نقل از محمدی ،۱۳۸۸)
اختلال سازگاری به سه نوع تقسیم می شودکه عبارتند از:
اختلال سازگاری ناشی از بیکاری
مشکلات مرتبط باکار می توانند استرس زیادی را درافراد شاغل ایجاد کنند.کنترل کردنِ استرسِ مرتبط با بیکاری به توانایی کنار آمدن زیاد، نیاز دارد. برخی افراد بعد از اینکه موقعیت استرس زای اولیه خاتمه یافته است ،می توانند بدون اینکه دچار مشکلات سازگاری گسترده شوند ،با بدبیاری ها کنار بیایند .اما تاثیر بیکاری مزمن ،می تواند آزارنده بوده وعوارض بلند مدت داشته باشد بیکاری مزمن برخودپنداره ،احساس ارزشمندی ،واحساس تعلق پذیری فرد تاثیر زیادی دارد (باچر وهمکاران ،۲۰۰۷،به نقل از محمدی ،۱۳۸۸).
اختلال سازگاری ناشی از داغدیدگی
مرگ ناگهانی وغیر منتظره ی فردی عزیز ،تقریبا یک سوم کل موارد اختلال استرس پس ازآسیب را که درجامعه مشاهده می شود،تشکیل می دهد (چیلکات [۷۳]وهمکاران ،۱۹۹۸).احساس اندوه به خاطر عزیز ازدست رفته ،فرایندی طبیعی است که به بازماندگان امکان می دهد تا سوگواری کنندوبعد خودرا برای زندگی بدون فرد مرحوم آزاد سازند. فرایند سوگ طبیعی معمولا یک سال به طول می انجامد وممکن است عوارض سلامتی مانند فشارخون بالا ،تغییر درعادت های خوردن وحتی افکار خودکشی را دربرداشته باشد (پریجرسون [۷۴]وهمکاران ،۱۹۹۷).داغدیدگی پیچیده یا طولانی معمولا در موقعیت هایی یافت می شود که مرگ نابهنگام یا غیر منتظره ای روی داده باشد. واکنش های بیمارگون به مرگ به احتمال بیشتر درافرادی یافت می شود که سابقه مشکلات هیجانی دارند، یا مقدارزیادی رنجش وخصومت نسبت به فرد متوفی دردل دارند واز این رو دستخوش احساس گناه شدید می شوند. آنها معمولا به طور عمیق افسرده هستند ودربرخی موارد ،به افسردگی اساسی مبتلا می شود .
نتیجه تصویری برای موضوع افسردگی
اختلال سازگاری ناشی از طلاق یا جدایی
وخامت رابطه زناشویی یا خاتمه ی آن ،عامل استرس زای نیرومندی است که اغلب به عنوان دلیل مراجعه افراد برای درمان روانشناختی ازآن یاد می شود. قطع زندگی زناشویی منبع اصلی آسیب پذیری دربرابر آسیب روانی است. بعد از طلاق یا جدایی ،معمولا مشکلات تازه ای نمایان می شوند .سازگاری با زندگی مجردی ،شاید بعد از چند سال زندگی زناشویی ،می تواند تجربه ی دشواری باشد که دربسیاری موارد ،به نظر می رسد که دوستان ،اموال ودارایی ها باید تقسیم شوند ،روابط دوستی جدید باید برقرار شوند. روابط رمانتیک جدید ممکن است به تغییر شخصیت زیاد نیاز داشته باشند، حتی درصورتی که جدایی نسبتا دوستانه باشد ،برای سازگار شدن، به نیروی تازه ای نیاز هست (باچر وهمکاران ،۲۰۰۷).
عوامل مستعدکننده بر اختلال سازگاری
میزان واقعی اختلالی که روی می دهد یا تهدید به روی دادن می کند ،تااندازه ای به ویژگی های عامل استرس زا ،تا اندازه ای به توانایی های فرد ،هم شخصی وهم موقعیتی برای برآورده ساختن ضروریات ناشی از استرس بستگی دارد. هرکسی منحصر به فرد ،با ضروریات سازگاری روبه رو می شود. علت آن این است که افراد موقعیت های مشابه رابه صورتی متفاوت، درک وبرداشت می کنند؛وضمنا به این خاطر است که هیچ دو فردی دقیقا با عوامل یکسانی بااختلال سازگاری رو به رو نمی شوند .
ماهیت عوامل
عوامل موثر براختلال سازگاری، که جنبه های مهمی از زندگی فرد رادربردارند همچون طلاق ،بیکاری ،یا بیماری های جدی، برای اغلب افراد، بسیار استرس زا هستند .علاوه براین ،هرچه یک عامل استرس زا به مدت طولانی تری جریان داشته باشد، عواقب آن شدید تر است .گاهی عوامل استرس زای عمده درزندگی فرد، بر موقعیت زندگی دشوار ومداوم، استوار هستند. این عوامل استرس زا ،مزمن وبادوام محسوب می شوند .بنابراین زمانی نشانه های ناسازگاری تشدید می شود که فرد در موقعیت آسیب زای فوری وبلافاصله درگیر بوده باشد.
تجربه بحران
اصطلاح بحرا ن برای اشاره به مواقعی به کار برده می شود که موقعیت استرس زا، با توانایی سازگاری فرد باگروه، برابر یا از آنها فراتر باشد.بحران ها معمولا خیلی استرس زا هستند؛ زیرا عامل استرس زا به قدری نیرو مند است که روش های کنارآمدنی که معمولا به کار می بریم موثر واقع نمی شوند.
بحران یا آسیب می تواند درنتیجه ی طلاق یا بیماری روی دهد، که فرد را مجبور می کند تا خودپنداره ی خود را از نو تعدیل کند. نتیجه چنین بحرانی بر سازگاری بعدی تاثیر عمیقی دارد . اگر بحران باعث شود که فرد، روش کنار آمدنِ تازه وموثری را پرورش دهد، شاید از طریق پیوستن به گروه پشتیبانی یا پذیرفتن کمک از دوستان، دراین صورت امکان دارد که او حتی بهتر از قبل ،از این بحران خارج شده وسازگار شود .اما اگر بحران به توانایی فرد درکنار آمدن با عوامل استرس زای مشابه درآینده زیان برساند ،دراین صورت سازگاری کلی او مختل خواهد شد. به همین دلیل ،مداخله دربحران، عنصر مهمی دردرمان وروش های پیشگیری شده است (آرهارت تریچلر [۷۵]،۲۰۰۴).
تغییرات زندگی
تغییرات زندگی ،حتی تغییرات مثبت، ضروریات جدیدی را ایجاب می کنند واز این رو ممکن است استرس زا باشند. محیط روانی واجتماعی (شبکه های دوستی ،روابط کاری وامکانات رفاهی )می تواند درایجاد این اختلال یا تسریع کردن شروع آن ،نقش مهمی داشته باشد .
برداشت فرد
عاملی که برای یک فرد، مختل کننده باشد ممکن است برای فرد دیگری بهنجار باشد .واکنش های متفاوتی که افراد به رویدادهای محیطی نشان می دهند تا اندازه ای به خاطر نحوه ای است که این موقعیت را برداشت می کنند. افراد مختلف رویداد واحدی را به صورت متفاوت تعبیر می کنند .
معمولا ضروریات سازگاری جدید که پیش بینی نشده اند فرد را تحت استرس شدید قرار می دهند. زمانی این استرس بهبود پیدا می کند که انتظارات واقع بینانه ای درفرد ایجاد شده باشد که این آگاهی از این انتظارات می تواند پیش بینی پذیری موقعیت را بیشتر کند وبدین وسیله استرس را کاهش دهد (لیونتال[۷۶] ،وهمکاران ،۱۹۹۸).
تحمل فرد