بازاریابی مکان: یکی از مهمترین منابع درآمد بسیاری از کشور ها یا شهر ها جذب توریست یا گردشگر است. توانایی در بازاریابی مکانها ، بناها ، ساختمانهای تاریخی و تفریح گاه ها ، نیازمند آشنایی با فعالیت های بازاریابی ویژه ای است که افراد خاصی می طلبد. بازاریابی مکان یعنی تمام فعالیت های مربوط به آگاه کردن، جلب نظر مردم و جذب آنها و تغییر طرز تلقی آنها از مکانها و امکانات یک شهر، منطقه یا کشور. شامل بازاریابی مکان های تجاری و بازاریابی توریسم.
بازاریابی ایده: ایده ها نیز می توانند بازاریابی شوند. از یک سو به طور کلی بازاریابی را می توان بازاریابی ایده نامید ولی بطور خاص منظور از بازاریابی ایده، بازاریابی ایده های اجتماعی است. بازاریابی ایده یعنی ارائه و عرضه اندیشه ، نظر یا ایده برای ایجاد تفاهم ، تغییر رفتارها و باورهای مردم و سازمان ها. به عنوان مثال ، برنامه بهداشت عمومی برای کاهش سیگار ، اعتیاد به الکل، استفاده نابجا از دارو و حتی پرخوری، برنامه های حمایت از حیات وحش ، هوای پاکیزه و حفاظت محیط زیست ، برنامه های تنظیم خانواده، حقوق بشر و برابری نژادی(کاتلر و آرمسترانگ[۹]، ۱۹۹۷ ، صص۲۷۳-۲۷۴).
عکس مرتبط با سیگار
در یک طبقه بندی دیگر می توان انواع بازاریابی را به موارد زیر تقسیم بندی نمود:

 

 

 

 

بازاریابی رابطه مند[۱۰]

 

 

 

بازاریابی رابطه مند مبتنی بر اداره کردن روابط مشتری است . اغلب بازاریان بیان می کنند که آنها به بازاریابی رابطه مند توجه دارند و باور دارند که تلاشهای بازاریابی شان رابطه گراست، بدون اینکه مطمئن شوند مشتریان هم همین نظر را دارند، یک رابطه می تواند تنها موقعی که همه یا حداقل بیشتر مشتریان مهم تماس برقرار می کنند و هنگامی که تعاملات رابطه گرا هستند توسعه یابد و زمانی که یک رابطه توسعه می یابد که یک مشتری چند بار از فروشنده خریداری کند. یک رابطه به یک نگرش مربوط می باشد بطوریکه یک شخص و گروهی از افراد احساس می کنند یک چیزی وجود دارد که آنها را به طرف دیگری سوق دهد، در این صورت امکان ندارد که این رابطه به اسانی از بین برود. رابطه باید بوسیله عرضه کننده یا ارائه دهنده خدمت ارسال شود، از این رو یک شرکت باید فرایند ارتباطات و تعامل را ایجاد کند که یک رابطه را تسهیل بخشد. اما این مشتری است نه یک شرکت که تعیین می کند آیا یک رابطه توسعه یافته است یا خیر.
توصیف نگرش جهت دار یک رابطه ، ممکن است برای درک یک رابطه مفید باشد،هنگامی که مشتری شیوه متقابلی از تفکر بین خود و ارائه دهنده خدمت را درک کند، رابطه بین آنها توسعه می‌یابد.
شرکت باید مشتری خود را درک کند و به طور مداوم مشتری را برای خود حفظ کند. این وفاداری نه تنها به این معناست که مشتری به شرکت وفادار می ماند بلکه او باید به تشکیل دهنده این رابطه هم وفادار باشد. این شیوه متقابل از تفکر در جند دوره زمانی توسعه می یابد. این فرایند توسعه شامل تعاملات بین عرضه کننده یا ارائه دهنده خدمت، مشتری و ارتباط بین آنها می باشد، تعامل شامل همه نوع مبادله کالا، خدمات،اطلاعات و اموراجرایی است.

 

 

 

 

بازاریابی سنتی

 

 

 

در بازاریابی سنتی فرد تمایل به انجام یک فروش به شیوه رایج و مرسوم عرف جامعه می نماید. و احتمالا ممکن است دیگر ارتباطی با مشتری خویش نداشته باشد. بطور کلی ویژگیهای بازاریابی سنتی را می توان در چند مورد زیر برشمرد:
*تاکید جزئی بر ارائه خدمات به مشتری،
*تعهد جزئی نسبت به انتظارات مشتری،
*توجه به جنبه های محصول و کیفیت آن،
*تماس غیر مستمر با مشتری،
*گرایش کوتاه مدت.

 

 

 

 

بازاریابی معاصر

 

 

 

در چند سال اخیر مدیریت ارتباط با مشتری به پدیده ای جدی و فراگیر تبدیل شده است و شرکت‌ها بیش ار پیش به آن بها می دهند. افزایش رقابت شرکت ها در مشتری یابی برای محصولات و خدماتشان و همچنین افزایش قدرت مشتری در دنیای رقابتی امروز سبب شده است که شرکت ها نه تنها بدنبال مشتریان جدید باشند بلکه در حفظ و نگهداری مشتریان قبلی خود نیز کوشا باشند. دسترسی کامل و آسان به اطلاعات متنوع و جدید در زمینه محصولات شرکت ها و خدماتشان و همچنین کاهش قیمت ها برای جذب خریدار موجب افزایش قدرت خریدار در بین خریدار و فروشنده شده است. تحت این شرایط مشتریان آگاه تر،حق انتخاب و قدرت تصمیمگیری بیشتری خواهند داشت و هر چه که دانش آنها از محصولات و خدمات شرکت ها بیشتر می شود، سطح انتظارات آنها بیشتر می شود که این خود بر اهمیت ایجاد ارتباطی نزدیک و مداوم با مشتریان می افزاید(پرهیزی گشتی،۱۳۸۱: ۳۶-۳۵).
تئوری بازاریابی کلاسیک و عملکرد آن به جای آنکه به حفظ مشتریان فعلی بیندیشد، هنرش جذب مشتریان جدید بود و تاکید ان ببشتر بر انجام معاملات متمرکز بود تا ایجاد رابطه با دیگران و به جای آنکه به فعالیت های پس از فروش تاکید داشته باشد، بر فعالیت های قبل از فروش و فعالیت های فروش معطوف شده بود. امروزه بیشتر شرکت ها بر اهمیت حفظ و نگهداری مشتریان واقف شده‌اند. بر اساس یک تحقیق، از طریق کاهش فقط ۵ درصد، در نرخ از دست دادن مشتریان ، شرکت ها می توانند چیزی بین ۲۵تا۸۵ درصد از منافع خود را بهبود ببخشند(عبدالوند،۱۳۷۹: ۳۵).
بدین ترتیب علی رغم اینکه اغلب بازازیابی های فعلی که بر تنظیم آمیخته بازاریابی تاکید دارد باعث فروش و به دست آوردن مشتریان جدید می شود، ولی توجه عمده و اولیه شرکت ها بر حفظ و نگهداری مشتریان متمرکز می شود. بهترین رویکرد جهت حفظ و نگهداری مشتریان این است که رضایت مندی فراوان در مشتری ایجاد کرده و آنچه را که برای او ارزش تلقی می شود مورد توجه قرار دهیم تا در نتیجه،وفاداری او به شرکت مستحکم گردد.

 

 

 

 

بازاریابی مبتنی بر رابطه

 

 

 

بازاریابی مبتنی بر رابطه مستلزم ایجاد، حفظ و تقویت روابط قوی با مشتریان است. از نظر زمانی بازاریابی مبتنی بر رابطه به نوعی بلندمدت است. هدف این است که برای دوره های بلندمدت خدمات با ارزش به مشتری ارائه گردد و موفقیت شرکت را بر مینای رضایت مشتری در بلندمدت اندازه گیری کرد. بازاریابی مبتنی بر رابطه ایجاب می کند که همه واحدهای شرکت به صورت یک تیم بازاریابی همکاری کنند و خدماتی را به مشتریان بدهند، این کار مستلزم ایجاد روابط در همه سطوح (اقتصادی، اجتماعی) است که در نتیجه وفاداری مشتری به شدت تقویت می شود. با توجه به بازار هدف، شرکت ها با مشتریان خود روابط متفاوتی را برقرار می کنند. امروزه شرکت ها به شیوه‌ای فزاینده می کوشند تا برای نگهداری مشتریان و افزایش وفاداری آنها برنامه هایی را به اجرا درآورند، شرکت ها علاوه بر ارائه ارزش بسیار بالا به مشتریان و تامین رضایت آنان از انواع ابزارهای بازاریابی استفاده می کنند تا با مصرف کنندگان روابطی قوی ایجاد کنند(پرهیزی گشتی، ۱۳۸۱: ۳۵).
تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی
بازاریابی رابطه مند در کنار توانایی اش در درک مشتری، شرکت را قادر می سازد تا سهم بازار و سودآوری اش را افزایش داده و هزینه ها را کاهش دهد. تحقیقات نشان داده اند که هزینه خدمت رسانی و حفظ یک مشتری وفادار پنج تا شش برابر کمتر از هزینه جذب یک مشتری است
(Ndubisi & Wah,2005,543). در سال های اخیر توجه قابل ملاحظه ای چه در وهله عمل و چه در مباحث آکادمیک بر روابط سازمان با مشتریانش معطوف شده است. بازاریابی رابطه مند بر این باور است که ایجاد روابط با مشتری ، منجر به افزایش منافع سازمان از طریق رضایت مندی، وفاداری، تبلیغات شفاهی مثبت و افزایش خریدهای مشتریات می گردد(Wong & sohal,2006,244)
امروزه آشکار شده است که برقراری روابط مناسب با مشتری،منافع سازمان و مشتریان را به همراه داشته و برای بیشتر سازمان ها، با توجه به شدت گرفتن رقابت ایجاد و برقراری روابطی مناسب و پایدار با مشتریان، به چالشی مهم تبدیل شده است(Rashid,2003:743) .

 

 

مزایای بازاریابی

 

بازاریابی رابطه مند در دهه ۱۹۸۰ به عنوان یک نظریه متداول بازاریابی به ویژه در صنعت خدمات که از ماهیتی رابطه ای برخوردار است، پدیدار گردد در صنعت بانکداری وش و همکارانش[۱۱] با بازاریابی رابطه مند را به عنوان فعالیت ها و اقدامات صورت گرفته بانک ها به منظور جذب ، نگهداری و ارتقاء روابط با مشتریان سودآور تعریف کردند(Leverin & Liljander,2006:232).
رشید بازاریابی رابطه مند را شناسایی ، ایجاد ، نگهداری و ارتقاء و در صورت لزوم محدود کردن روابط با مشتریان به گونه ای که اهداف سودآور طرفین حاصل گردد،تعریف کرد(Rashid,2003:742).
بری[۱۲] از بازاریابی رابطه مند بعنوان یک استراتژی برای جذب، نگهداری وارتقاء روابط با مشتریان یاد کرد.
رپ و کولینز[۱۳](۱۹۹۰) اهداف بازاریابی رابطه مند را ایجاد و نگهداری روابطی پایدار میان شرکت و مشتریانش به گونه ای از طرفین از این رابطه منتفع شوند،عنوان کرد.
گرون روس[۱۴] اهداف بازاریابی رابطه مند را ایجاد و نگهداری و ارتقاء روابط با مشتریان و دیگر شرکا در سود، به گونه ای که اهداف طرفین حاصل گردد، تعریف کرد.

 

 

مفهوم تبلیغات

 

تبلیغ و تبلیغات یکی از موضوعاتی است که امروزه تمام مردم جهان حتی در دوردست ترین نقاط با آن آشنا و در ارتباطند و از آن تأثیر می پذیرند. در واقع تبلیغ یک پدیده اجتماعی است که برگرفته از یک نیاز اجتماعی است و در بردارنده هدفی اجتماعی می باشد. بنابراین شرایط جامعه زمینه را برای به وجود آمدن پدیده تبلیغ فراهم می کند. پدیده تبلیغ به عنوان یکی از اجزاء مؤثر جامعه، نقش اساسی در ایجاد و بالفعل کردن نیاز دارد. کارکرد جدید این پدیده، تولید نیاز است که می تواند در جهات مثبت و منفی استفاده گردد. این پدیده اجتماعی امروزه به شکل جزئی جدایی ناپذیر از زندگی بشری درآمده که در تمام نقاط کره خاکی آثار آن به چشم می خورد.(اسدی، ۱۳۸۰، ص ۲)
تبلیغات به شیوه نوین در اوایل قرن بیستم با تغییرات بازار شکل گرفت تا قبل از آن، نقش اساسی تبلیغات تسریع توزیع کالاهای مصرفی بود که منحصراَ توسط معدودی از تولید کنند گان شناخته شده به کار گرفته می شد. ( اسدی، ۱۳۸۰، ص ۲).
لکن به تدریج نیاز به تبلیغ برای آگاه ساختن مصرف کنند گان از وجود مزایای کالاهای مختلف اعم از صنعتی و یا مصرفی یا خدماتی روز به روز افزایش می یافت، آنچنانکه آلوین تافلر در کتاب فرهنگ مصرف کنند گان چنین پیش بینی و اظهار نظر کرده بود: ” چنان شود که ماشین بدون حمایت تبلیغ نتواند به حیات خود ادامه دهد “. (اربابی ،۱۳۵۲، ص ۹ .)
امروزه این پیش بینی آلوین تافلر به عینیت پیوسته است. تبلیغات در سطح جهانی دیگر صرف آگهی نیست بلکه بیشتر نقش آن تفهیم اطلاعات در مورد خصوصیات کالا و خدمات می باشد.
در دهه های اخیر تأکید بر بازاریابی مورد توجه قرار گرفته است و در واقع داشتن مشتری از داشتن چیزی برای فروش مهمتر است. در این راستا تبلیغات برای معرفی محصول یا خدمت، آگاهی دادن و ارائه اطلاعات صحیح و کامل در خدمت بازاریابی و جلب مشتری قرار گرفته است.(ونوس ،۱۳۷۵، ص ۴۵). تبلیغات یک روش بازاریابی است که اطلاعاتی درباره محصول، خدمت و کسب وکارفراهم می کند. هدف تبلیغات می تواند عمدتا اینگونه خلاصه شود. ساختن یک تصویر محصول و تحریک خرید مستقیم در نتیجه گذشت زمان و تکنولوژی، انواع جدید رسانه های تبلیغاتی معرفی می شوند. بیلبردها،روزنامه ها و مجله ها، اولین نسل رسانه های تبلیغاتی هستند. رادیو و تلویزیون به عنوان نسل بعدی مطرح می شود و هم اکنون رایج ترین شیوه تبلیغات است. اخیرا اینترت و شبکه های سیار بعنوان یک نوع جدید از رسانه تبلیغاتی حضوریافته اند. این دو رسانه به سرعت در حال رشدند. گر چه هزینه به ازای هر بار دیده شدن و اثربخشی شان هنوز مو ر د سوال است. بنابراین برای آژانسهای تبلیغاتی، یافتن یک استراتژی مناسب برای رسانه ملی و تبلیغاتی جدید موضوع مهمی شده است. مقایسه و تقابل ویژگیهای هر رسانه تبلیغات می تواند به درک مشخصه های عمومی تبلیغات کمک بکند(پارک و همکاران[۱۵]، ۲۰۰۸، ص ۳۵۶).

 

 

تاریخچه تبلیغات

 

تبلیغات در زمان قدیم در مقایسه با تبلیغات امروزی خیلی ساده بود، با وجود این، هدف اساسی از آگهی همان بود که امروزه هم هست و بدین معنی که منظور از آن، ایجاد ارتباط برای دادن اطلاعات و ایده ها به گروهی از مردم بود که موجب تغییر یا تقویت رفتار آنها بشود، اطلاعات ما از تبلیغات در زمان های قدیم خیلی ناقص و مبهم است.
در نتیجه کاوش هایی که در کشور های اطراف دریای مدیترانه به عمل آمده است مدارکی به دست آمده که نشان می دهد رومی ها و اجداد آنها از تبلیغات استفاده می کرده اند و همچنین اشاره هایی که در کتبها و تواریخ دیده شده، نشان می دهد که عده ای از فروشندگان برای فروش بیشتر کالاهای خود از تبلیغات استفاده می نموده اند . قبل از ایجاد صنعت چاپ که آغاز دوره جدیدی برای برقراری ارتباطات جمعی و شروع دوره تازه ای از تبلیغات بود. تبلیغات به سه صورت وجود داشت:

 

 

 

 

علایم تجاری : افتخار و غروری که استادکاران در زمان قدیم داشتند آنها را تشویق می کرد که علامت مشخصی از خودشان روی مصنوعاتشان مانند کاسه و یا کوزه سفالی و غیره بگذارند. همین که کار یکی از استادکاران مورد توجه مردم قرار می گرفت همیشه به علامت اختصاری او در موقع خرید توجه می کردند و این شهرت زبان به زبان می گشت. امروزه نیز علایم تجاری مورد استفاده قرار می گیرد.

 

 

نشان ها و تبلیغ روی دیوار ها : وسیله دیگر تبلیغات، جملاتی بود که بر روی سنگها و دیوارهای جنب محلی که اجناس مختلف به فروش می رسید، نوشته می شد و اجناس مورد نظر را تمجید و تحسین می نمود و تقریباَ مانند تبلیغات روی دیوارها و تابلوهای بالای مغازه های امروزی بود.

 

 

 

کاوشهایی که در شهر پمپئی به عمل آمده نشان داده است که هر دکان کوچکی یک نوشته ای روی دیوار جنب در ورودی مغازه داشته است که رهگذران را راهنمایی می کرده است که از دکان چه اجناسی می توانسته اند بخرند . این روش نوشتن روی دیوار کم کم پیشرفت نمود و تبدیل به آویزان کردن تابلویی در محل مخصوص در کوچه ها و خیابان ها گردید. آویزان کردن این تابلوها به قدری زیاد شد که مثلاَ، اگر شخصی می خواست خانه خودش را نشان دهد تابلویی آویزان می کرد که منزل او سه کوچه پایین تر، دست چپ است و از این جهت به عنوان نمونه دولت انگلستان قوانینی برای به کار بردن تابلو وضع کرد . امروزه این تابلوها تبدیل به تابلو های متنوع و روشن و حتی نئون شده است.