کودکی که به دنیا می آید عا لیترین و کاملترین امکانات رشد را دارا است . او در بهترین حالت خود آفریده شده است ، او ظرفیت آن را دارد که به شایسته ترین و بر ترین کمالات برسد . کافی است که خانواده و محیطی مناسب در اختیار داشته باشد ، تا جای حقیقی و والای خود را در این جهان بیابد .
موضوع عزت نفس مطلبی است که ازدیر باز و از زمان های بسیار دور ذهن بشر را به خود معطوف کرده است و د ر تمام دوره های زندگی بشر از اهمیت بالایی بر خوردار بوده است. خانواده محیطی است که باید کودکان و نوجوانان به درجات بالایی از رشد اجتماعی و خود باوری دست پیدا کنند . و لذا قبل ازهمه والدین باید از سطح قابل قبولی از عزت نفس بر خوردار باشند .( استنهاوس،ترجمه ی آزادمنش،۸۷).
به این ترتیب لازم است که نگرشی نوبه شیوه های تربیت ، آموزش و آماده سازی والدین داشته باشیم . زیرا والدینی که از عزت نفس لازم بر خوردار باشند می توانند این صفت مهم را به فرزندان خود انتقال دهند .
تحقیقات نشان می دهند والدینی که از عزت نفس کافی محرومند برای تربیت فرزندان خود و کنترل آنها از روش های نا معقول و توأم با سختگیریهای بی جا و شیوه ها ی تنبیهی استفاده می کنند . که باعث از بین رفتن و سست شدن اعتماد به نفس فرزندان شان می شوند .

پس نحوه برخورد والدین وکودک وچگونگی ارتباط در خانواذه یکی از بنیادی ترین عوامل محسوب می شود. برخورداری از حس عزت نفس به مثابه ی یک سرمایه ارزشمند وحیاتی برای هر انسانی است. زیرا از مهمترین عوامل برای رشد و شکوفایی استعدادها وبهره گیری مؤثرازآنها می باشد .(همان منبع).
کودکان ونوجوانانی که احساس اعتماد به نفس با لایی دارند دربرخورد ومبارزه بامسائل ومشکلات وتعارضات روانی موفق ترند ،آنها از زندگی لذت می برند وواقع گرا وخوش بین به آینده هستند،ولی درمقابل کودکان ونوجوانانی که اعتماد به نفس کمتری دارند درمقابله با مسائل ومشکلات دچار اضطراب وناکامی می شوند.
بنابراین هستند بسیاری ازکودکان ونوجوانان که به دلایل مختلف در احساس اعتماد به خود وپذیرش خود باوری خود دچار مشکلاتی می شوند اما این وظیفه گروهای متعددی از جمله خانواده ، مدرسه ، اجتماع و همچنین والدین و مربیان و….. که نشانه ها و ریشه های ضعف یا عدم اعتماد به نفس را در کودکان و نوجوانان شناسایی کرده و در ایجاد و پرورش آن کوشش لازم را به عمل آورند . ( فیلد ، مترجم، اصغری پور ،۸۲ ) .
بیان مسئله
اعتماد به نفس به معنای خود پذیری ،خود باوری،خود بسندگی ،خود افزایی وخود شکوفایی وچیزی است که بایدازهمان دوران کودکی آن را پرورش داد وتقویت نمود.
موضوع اعتماد به نفس وخود باوری ازاساسی ترین عوامل رشد مطلوب شخصیت افراد وکسب موفقیت های زندگی انسانها به خصوص کودکان ونوجوانان است. واز جمله مفاهیمی است که درچند دهه ی اخیر مورد توجه پژوهشگران وصاحبنظران روانشناسی وعلوم تربیتی قرار گرفته است. شخصیت سالم از مؤلفه ها وسازه هایی مانند عزت نفس،خودباوری ،خودپذیری ،خودانگاره های مثبت و…شکل میگیرد.
هرچه قدراین اجزای سازنده بیشترومستحکم تر باشد به همان نسبت نیز خودافزایی وخودشکوفایی کودک بیشتر شده وبهداشت روحی وجسمی فرد بیشتر تأمین می شود.(همان منبع).
در دنیای پیشرفته امروز وجود برخی از ناملایمات ومشکلات وچه بسا بسیاری از شکست ها در کودکان ونوجوانان درزمینه های مختلف زندگی، محصول ضعف وعدم اعتماد به نفس است که در وجود او به سر می برد .نظر به اینکه ایجاد تغییرات اجتماعی از کوچکترین واحد جامعه که خانواده می باشد شروع می شود وهمچنین یکی ازخصوصیات انسانهای موفق، برخورداری ازاز اعتماد به نفس است،باید توجه داشت پایه واساس این احساس در دوران کودکی ودر محیط خانواده نهاده
می شود.ودر مراحل بعدی به عوامل د یگری همچون محیط آموزشگاه ومدرسه ،روابط اجتماعی ودوستان ونحوه براشت فرد از خود ویا به عبارتی تصویر ذهنی فرد ازخودش وغیره… بستگی دارد .
به طور کلی محیط خانوادگی نامناسب ایجاد عدم سازگاری در فرزندان می کند ودر مقابل محیط های متوازن وسالم در افزاد شادی واتکاءبه نفس به وجود می آورد.(نوابی نژاد،۱۳۸۴).
عزت نفس والدین یکی از عوامل تعیین کننده ی رفتار درانسان به شمار می رودودر حقیقت برداشت وقضاوتی که افراد از خویشتن دارد تعیین کننده ی چگونگی برخورد آنها با مسائل مختلف در زندگی است.وبرای بالا بردن سطح انگیزه ها واعتماد به نفس فرزندان نقش مهمی ایفا می کند .فرزندی که مادرش دارای عزت نفس بالایی است،می پندارد که به او اعتماد کامل دارد بنابراین به سمت جلو می رود وسعی می کند تمام راههایی را که به آنها برخورد می کند را تجربه کند وبا تمرین مدوام و آموزشهای والدین آنها راامتحان کند وسطح اعتمادبه نفس خود رابالاببرد.
روزنبرگ درسال ۱۹۶۵ نخستین مطالعات علمی را درزمینه ی عزت نفس انجام داد .
آدلر،آلپورت،سالیوان،فریچ،کوپراسمیت،دکتردپیولد، درخارج از کشور،
ایرانشاهی،ناژوانی ،کلانتروروحانی در داخل کشور ازجمله اندیشمندانی هستند که تحقیقات ارزشمندی در زمینه عزت نفس واعتماد به نفس انجام داده اند.
پژوهش حاضر به دنبال این مسئله است که آیا بین عزت نفس والدین واعتماد به نفس فرزندان رابطه وجود دارد ؟یا خیر؟
اهمیت وضرورت انجام پژوهش
وجود اعتماد به نفس در افراد به ویژه پایه گذاری آن ازهمان دوران کودکی ضروری است ودر ضرورت هم دررابطه با سلامت روانی ورشد وامکان کسب کمال است. فرزندان ما نیازمند کسب اعتماد به نفس اند ،تا درسایه ی آن بتوانند راه خوشبختی خود را هموار کنند.به هرمیزان که کودکان ما بیشتر رشد کنند وبیشتر بامسائل ودشواری های زندگی مواجه گردند نیاز آنها به اعتماد به نفس بیشتر خواهد شد. پس مقدمات این امرباید ازهم اکنون فراهم گردد.
درایجاد اعتماد به نفس علاوه بر تقویت جنبه های ایمانی،ضروری است که حرکات ورفتار وعملکردهای کودک راتحت رهبری والدین ومربیانی مطمئن قرار داد تادر ضمن هدایت بتواند خصایص اخلاقی مطلوب رادر وی به وجود آورند واو رابه سوی مقصد مورد نظر جهت دهند .(مجد ،۸۵).
یکی از موثر ترین روش های بر قراری رابطه انسانی با کودکان و نوجوانان حفظ و تأمین اعتماد به نفس آنها است .
تحقیقات نشان داده اند نوجوانانی که از اعتماد به نفس بالایی برخوردار هستند ، بهتر می توانند زندگی کنند ، با دیگران رابطه بر قرار کنند ، و به پیشرفت تحصیلی نایل گردند . نوجوانانی که اعتماد به نفس بالایی داشته باشند در رویارویی با مشکلات و مسائل از استواری و مقاومت بالایی برخوردار هستند و آسیب پذیری آنها کمتر است .
عزت نفس عبارت است از احساس ارزشمند بودن مجموعه احساسات ، عواطف نگرش ها و تجربیات فرد در طول زندگی او که موجب می شود فرد احساس ارزشمندی کند .
لازمه اعتماد به نفس و حرکت به سوی پیشرفت در نوجوانان وجود عزت نفس و اعتماد به نفس در والدین نوجوان و ارضای این میل از طرف آنهاست . والدینی که به فرزندان خود روحیه و امید می دهند و توانای های او را تحسین و تمجید می کنند این نیاز را در او به خوبی ارضا می کنند و موجب می شوند که اعتماد به نفس فرزندشان تأمین شود و فرزند یا فرزندانشان با اطمینان مسیر پر نشیب و فراز زندگی را طی کنند . و با روحیه ای مقاوم با مسائل و مشکلات و مسئولیت ها مواجه شوند.
عزت نفس و خود ارزشمندی از اساسی ترین عوامل رشد مطلوب شخصیت است و بر خورداری از اراده و اعتماد به نفس قوی، قدرت تصمیم گیری و ابتکار و سلامت فکری رابطه مستقیمی با میزان و چگونه گی عزت نفس دارد .
امروزه در اصلاح و درمان بسیاری از اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان نظیر کم رویی و گوشه گیری ، لجبازی و پرخاشگری به عنوان اولین ویا مهمترین گام به ارزیابی و پرورش احساس عزت نفس تقویت اعتماد به نفس و مهارتهای فردی و اجتماعی آنان می پردازد . ( بیابانگرد ، ۷۲) .
حال، بر قراری ارتباط صحیح یکی از نیازهای اساسی والدین درامر تربیت فرزندانشان است . ارتباط صحیح باعث می شود که انسانهایی با اعتماد به نفس بالا تربیت کنیم .
آیا عزت نفس والدین درتربیت فرزندان و احساس خود ارزشمندی آنها و اعتماد به نفس آنها تأثیردارد ؟
اهداف پژوهش
هدف کلی :بررسی رابطه میا ن عزت نفس والدین واعتماد به نفس فرزندان ،(درمقطع سنی ۱۲تا۱۶سال).
اهداف فرعی:
۱- تعیین رابطه میان عزت نفس پدران واحساس اعتماد به نفس درفرزندان.
۲- تعیین رابطه میان عزت نفس مادران واحساس اعتماد به نفس در فرزندان.
فرضیه های پژوهش
فرضیه درحقیقت راه حل پیشنهادی پژوهشگر برای حل مسئله است.فرضیه ابزاری نیرومند است که پزوهشگرراقا درمیسازد تا نظریه رابه مشاهده ومشاهده رابه نظریه ربط دهد ویک قضیه ی فرضی یا شرطی است که تأ یید یا ردآن باید به استناد مدارک تجربی ودانش گذشته آزمایش می شود.
فرضیه درواقع یک قضیه ی آزمایشی پیشنهاد شده ای برای حل مسئله یا تعیین یک پدیده است.(دلاور،۱۳۸۵)
فرضیه اصلی
عزت نفس والدین بر احساس اعتماد به نفس فرزندان تأثیر می گذارد.
فرضیه های فرعی
۱-عزت نفس پدران براحساس اعتماد به نفس فرزندان مؤثراست.
۲-عزت نفس مادران براحساس اعتماد به نفس فرزندان مؤثر است.
تعاریف نظری وعملیاتی
تعاریف نظری :
۱-اعتماد به به نفس :احساس ارزشمندی وقدروبهایی که هرفرد برای خودش قائل است .ومجموعه ای ازبا ورها واحساسات که ما درباره ی خودمان داریم .(بیابانگرد،ص،۱۳۷۲،۳۲ ).
۲-عزت نفس: نوعی ارزشیابی است که فرد در خوصوص خود انجام می دهد ومعمولا ٌآن راحفظ می کند .درواقع عزت نفس قضاوت شخصی ازارزشمندی خود است وچگونگی احساس فرد درباره ی ارزش خود در حوزه های گونا گون زندگی، نظیر(وضعیت تحلیلی ،جسمانی،اجتماعی،عاطفی،)اشاره می کند. عزت نفس را باید احترام به خود، خود ارزشمندی وداشتن تصویری که شخص از خودش دارد تعریف کرد.(شیرخانی، ص،۱۳۸۲،۲۰).
تعاریف عملیاتی:
۱-اعتماد به نفس : دراین پژوهش برای سنجش اعتماد به نفس آزمودنی ها پرسشنامه ای مورد استفاده قرارگرفته است ،که یک پرسشنامه استاندارد شده شامل ۵۸ سؤال می باشد وتوسط کوپر اسمیت برای افراد ۱۲ تا ۱۶ سال ساخته شده است .
۲- عزت نفس :دراین پژوهش منظور ازعزت نفس نمراتی است که والیدین آزمودنی ها درپرسشنامه ی آیزینگ کسب می کنند .
فصل دوم
ادبیات پژوهشی